Þjóðviljinn - 09.06.1978, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 9. júní 1978
Félagsstofnun stúdenta 10
t sturtuklefa á Gamla-Garði: Alla hreinlætisaðstööu þarf að endur-
bæta.
Ríkisvaldið
hefur brugðist
t andyri Hjónagarðanna við opnun þeirra Ides. sl.
Félagsstofnun stúdenta
boðaði til blaðamanna-
fundar 3. júní sl. í tilefni
þess, að tíu ár voru þá liðin
frá því að stofnunin hóf
starfsemi sína. Félags-
stofnun stúdenta er
sjálfseignarstofnun með
sjálfstæðri fjárhags-
ábyrgð. Aðild að stofnun-
inni eiga menntamála-
ráðuneytið, Háskóli
Islands og allir skrásettir
stúdentar innan hans.
Hlutverk stof nunarinnar
er að annast rekstur og
bera ábyrgð á fyrirtækjum
í þágu stúdenta og beita sér
f yrir ef lingu þeirra.
Jóhann G.' Scheving
framkvæmdastjóri Félagsstofn-
unar stúdenta kynnti á fundinum
starfsemi þá sem stofnunin hefur
með höndum,og einnig komu f jár-
hagsvandræði Félagsstofnunar
mjög til umræðu.
Á tíu ára síarfsferli Félags-
stofnunar hefur margt áunnist i
þágu hagsmuna stúdenta.
Stúdentaheimili við Hringbraut
var byggt, en byrjað var á bygg-
ingu þess 1969. Kaffistofum hefur
verið fjölgað og Stúdentakjallar-
inn innréttaður. Þar var áður
matstofa stúdenta, sem fluttist
Fjárveiting
A lþingis orðin
lœgri en hluti
Félagsstofnunar i
innritunargjöldum
stúdenta
siðan i nýja húsið. Starfsemi Bók-
sölu stúdenta hefur aukist veru-
lega og húsrými undir starfsemi
hennar aukist mjög. Háskóla-
fjölritun hefur eflst. Félagsstofn-
unin rekur tvö barnaheimili i
samvinnu við Félagsmálastofnun
Reykjavikurborgar. Þá er á döf-
inni stofnun kennslubókaútgáfu
Háskólans, og mun þar verða
framhald á starfi sem Bóksala
stúdenta hefur haft með höndum.
Starfsfölk stofnunarinnar er um
40 manns, en um 30 bætast við yfir
sumartimann vegna reksturs
Hótels Garðs.
Ríkisva Idiðhefur
brugðist
Framkvæmdastjórinn taldi að
rikisvaldið hefði i raun brugðist
þeim markmiðum sem höfð voru
að leiðarljósi við stofnun Félags-
stofnunar stúdenta, með þvi að
halda stofnuninni i sliku fjársvelti
sem gert hefur verið. T.d. vantar
um 12 miljónir á þessu ári til að
stofnunin geti staðið við allar
greiðsluskuldir og veitt óbreytta
þjónustu. Hins vegar standa vonir
til, að framlög rikisins til Félags-
stofnunar hækki á næstu árum.
36 miljónir
i opinber gjöld
Aætlað er að Félagsstofnun
greiði rúmar 27 miljónir i sölu-
skatt og alls tæpar 36 miljónir i
gjöld til hins opinbera árið 1978.
Framlag rikisins beint til stofn-
unarinnar á fjárlögum 1978 er 14
miljónir króna, þannig að
samkvæmt þessu mun stofnunin
þurfa að greiða meira en
helmingi hærri upphæð I opinber
gjöld en nemur framlagi rikisins.
Undanfarin 3 ár hefur stofnunin
fengið um 30% af þeirri upphæð
sem farið hefur verið fram á frá
hinu opinbera, en i fyrra var farií
fram á tæpar 63 miljónir, og
fengust þá aðeins 19 miljónir alls.
Jóhann G. Scheving sagði, að
sl. vetur hefði stjórn Félagsstofn-
unar ekki talið fært að öliu
óbreyttu að halda stúdentr-
görðunum opnum lengur. Var
menntamálaráðherra þvi
tilkynnt, að görðunum yrði lokað
1. febrúar. Eftir viðræður var
fallist á að hefja framkvæmdir
við viðgerð húsanna. Þær
framkvæmdir eru nú i gangi, og
Bilið milli þjóðartekna og
kaupmáttar eykst
120
110
100
Þjóðartekjur
Kaupmáttur
1972
1973
1974
1975
1976
1977
Efri linan sýnir þjóöartekjur á mann en neðri lfnan sýnir kaupmátt
kauptaxta aiira iaunþega. Miðað er við 100 árið 1972. Af myndinni
má ráða að árið 1977 voru þjóðartekjur á mann 11-12% hærri en 1972,
en kaupmátturinn var að meðaltali um 7% minni.
Myndritið hér til hliðar er tek-
iðuppúr nýlegum Félagstiðind-
um Starfsmannafélags rikis-
stofnana og fylgir þar grein
Björns Arnórssonar hag-
fræðings um kjarabaráttuna.
Björn dró myndritið eftir upp-
lýsingum i Arsskýrslu Seðla-
banka íslands sem kom út nú i
vor.
Þjóðartekjur á föstu verölagi
og kaupmáttur kauptaxta eru i
sjálfu sér ótengdar stærðir og
geta hreyfst sitt i hvora áttina.
Enhreyfingarnar segja sitt um
hagstjórn i landinu og aöstöðu
launþega til að öðlast hlut i
heildar tekjumyndun þjóðar-
búsins.
A árunum 1972 til 1974 jukust
bæði þjóðartekjur og kaupmátt-
ur. Arið 1974 tók hægri stjórn að
stýra þjóðarbúinu i stað vinstri
stjórnar. Fóru þjóðartekjur þá
niður á við og komust 1975 á
svipað stig og þær höfðu verið
1972. Kaupmáttur hrapaði hins
vegar langt niður fyrir það stig
og hrapiö hélt áfram 1976.
Kaupmáttur jókst með að-
gerðum launþegasamtakanna á
árinu 1977, en ekki til jafns viö
aukningu þjóðartekna. —h
Eldhúsin á Nýja Garði: Húsgögn-
in komin til ára sinna og gólf
skemmt.
vonast stjórn Félagsstofnunar til
að fá aukna fjárveitingu til
þeirra. Húsin eru i mjög lélegu
ásigkomulagi, og Heilbrigðis-
eftirlitið og Eldvarnaeftirlitið
höfðu margsinnis gert alvarlegar
athugasemdir vegna ástandsins
og krafist lagfæringa.
Framkvæmdastjórinn taldi það
mesta hagsmunamál stúdenta að
koma þessum húsum aftur i gott
horf og gera þá að mannabústöð-
um á ný.
Hann nefndi sem dæmi um
ásigkomulag garðanna, að orðið
hefði að rifa allt úr böðunum inn i
múr á Gamla garði. Þar hefði allt
verið ónýtt nema veggirnir sjálf-
ir. Lauslega er áætlað að kostn-
aður við að koma húsunum i
sæmilegt horf verði 130 miljónir.
Stúdentagarðarnir eru einu
heimavistarhúsnæðin á landinu,
sem þurfa að greiða fasteigna-
skatt. Er þar um töluvert
fjármagn að ræða, þvi fasteigna-
skattur er um 4 miljónir á þessu
ári, fyrir utan önnur fasteigna-
gjöld. I lögum frá árinu 1972 um
tekjustofna sveitarfélaga eru
undanþáguákvæði vegna skóla-
húsnæðis, og öll önnur sveitar-
félög en Reykjavikurborg hafa
túlkað þessi lög þannig, að
heimavistarhúsnæöi falli undir
skólahúsnæði.
Fasteignaskattur
í fyrsta sinn
1 fyrra fékkst ekki samþykkt að
fella niður fasteignaskatt af
hjónagörðunum og á þessu ári
fékk Félagsstofnun stúdenta
reikning fyrir fullum fasteigna-
skatti á Stúdentaheimilið. Aldrei
áður hefur verið lagður
fasteignaskattur á garðana eða
Stúdentaheimilið. Stofnunin fór
fram á að borgin veitti fjárstyrk
sem nemur þessum fasteigna-
skatti, en ekkert svar hefur enn
borist frá borgaryfirvöidum.
Nýlega hafa verið auglýstar 12
ibúðir til leigu. á hjónagörðunum,
og eru umsóknir þegar orðnar
um 50, enda þótt umsóknarfrestur
sé ekki útrunninn. Forráðamenn
Félagsstofnunar töldu að miklir
erfiðleikar'væru framundan með
afborganir vegna hjónagarðanna.
A þessu ári eru afborganir vegna
hjónagarðanna um 20 miljónir.
Aðeins f jögur sveitarfélög og tveir
einstaklingar hafa lagt fram fé til
byggingar hjónagarðanna, en til
samanburðar má geta þess, að
þegar garðarnir voru byggðir á
sinum tfma, kom helmingur
fjárins frá sveitarfélögum og
einstaklingum.
Félagsstofnunin greiðir mis-
muninn á daggjöldum og rekstr-
arkostnaði vegna barna stúdenta
utan af landi. A sl. ári námu þess-
ar greiöslur tæpum 6 miljónum
króna. Stofnunin hefur farið þess
á leit við viökomandi sveitar-
félög, að þau taki þátt i kostn-
aðinum við að greiða dag-
heimilisvistina niður, en undir-
tektir hafa verið dræmar. Af
þessum sökum hefur orðið að
útiloka þrjú sveitarfélög frá þess-
ari þjónustu. Börn stúdenta utan
Reykjavikur hafa oftast verið um
15% barna á vegum stúdenta á
dagheimilum borgarinnar, en á
siðasta ári næstum tvöfaldaðist
fjöldi þessara barna.
Félagsleg þjónusta
Forráðamenn Félagsstofnunar
sögðu, að beiðni um styrkveitingu
lægi nú fyrir borgarstjórn og þeir
sögðust að sjálfsögðu vonast til að
einhver breyting verði á afstöðu
borgarinnar til Félagsstofnunar
stúdenta. Stofnunin leggði tals-
vert af mörkum til samfélags-
legrar þjónustu, t.d. með bygg-
ingu 57 leiguibúða á hjónagörðun-
um, sem er viðbót við hinn
almenna húsnæðismarkað.
Dagheimilin tvö létta lika á dag-
heimilisplássum I borginni. Um
100 herbergi eru nýtt á Hótel
Garði yfir sumarið, ásamt nokkr-
um ibúðum á hjónagörðunum.
Á fundinum kom fram, að fjár-
hagsvandræði stofnunarinnar
væru ekki jafn slæm og raun ber
vitni, ef unnt hefði verið að halda'
görðunum við með eðlilegum
hætti. Ekkert fé hefði hins vegar
fengist til þess fyrr en eftir að
hótað var að loka húsunum.
Fjármagnssveltið hafði einnig
orsakað það, að reksturinn hafi
orðið að ýmsu leyti óhagkvæmur,
og hafi fjármagnskostnaður t.d.
verið allt of mikill.
Fjárveiting Alþingis
lægri en
innritunargjöld
í greinargerð, sem fylgdi frum-
varpinu um stofnun Félagsstofn-
unar stúdenta fyrir tiu árum,
sagði m.a.: „Gera verður ráð
fyrir, að framlög rikissjóðs til
félagsmálefna stúdenta fari
hækkandi á næstu árum. 1 Noregi
tiðkast t.d., að rikið leggi fram fé
i hlutfalli við framlag stúdenta.
Greiði hver stúdent 500 kr. þá
greiðir rikissíóður 1.500 kr. á móti
honum.”
A fyrstu árum stofnunarinnar
var framlag Alþingis i samræmi
viö greinargerðina og ávallt tölu-
vert hærra en hluti Félagsstofn-
unar i innritunargjöldum
stúdenta. Hin siðari ár hefur
þetta hlutfall minnkað, og er nú
svo komið, að hluti innritunar-
gjaldanna er hærri en fjdrveiting
Alþingis. Fjárveiting Alþingis
1978 var 14 miljónir, en heildar-
fjárhæð innritunargjalda árið
1978 er 15 miljónir og 960 þúsund
krónur.
— eös.