Þjóðviljinn - 09.09.1978, Side 11

Þjóðviljinn - 09.09.1978, Side 11
10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 9. september 1978 ý* ■ 'i*-' 3*-. Ti Laugardagur 9. september 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 1.1 Hér er verið að koma nýrri borstöng fyrir (sú sem þeir halda um) og er hún skrúfuð við hina. Nú hefur borstöngunum verið rennt niður I borholuna og er þá drifskaftið fest við enda borstanganna. Mynd: — eik Borkjarninn „BORMENN ÍSLANDS” Fylgst með vinnu borsins Jötuns við Skipholt í Reykjavík Eins og flestum Reykvíkingum er kunnugt, og ekki hvað sist þeim sem búa í nágrenni Sjómannaskólans, er jarðborinn Jötunn að bora eftir heitu vatni fyrir Hita- veitu Reykjavíkur við Sjómannaskóiann. Stutt er síðan Jötunn hóf verk sitt, en borinn Dofri lauk fyrir skömmu borun tveggja hola, við Sjómannaskólann og við gatna- mót Suðurlandsbrautar og Kringlumýrarbrautar. Hlut- verk Jötuns er að dýpka þær holur er Dofri hef ur borað, en Dofri boraði niður á nærri 2000 metra dýpi. Áætlað er að Jötunn bori talsvert niður fyrir 3000 metra dýpi, en hann getur borað niður að 3600 metrum og jafnvel enn dýpra, ef að hentug jarðlög eru fyrir hendi. Jarðfræð- ingar telja að vatnsgefandi jarðlög séu allt niður að 4000 metra dýpi. Þessar holur sem Jötunn mun bora, verða þær dýpstu sem bor- aðar hafa verið i landi Reykjavikur. Þess má og geta að dýpsta holan sem Jötunn hefur borað er 2820 metrar, i Eyjafirði. Dagbjartur Sigursteinsson er yfirverkstjóri Jötuns og hefur verið það frá 1975, en Jötunn kom til landsins það ár, og tók Dag- bjartur við honum er verið var að ljúka við fyrstu borholuna, sem var við Þorlákshöfn. Dagbjartur er enginn nýgræðingur i þessu starfi, þvi hann hefur unnið viö jarðboranir i tuttugu ár. Aður en hann tók við Jötni var hann með Dofra, sem er næstur Jötni að borgetu. Við tökum Dagbjart tali og biðjum hann að fræða okkur um Jötunn. Hvað er Jötunn? — Aðaltæki Jötuns er bor- turninn, sem er tæplega 50 metra hár. 1 turninum er spil sem er með 200 tonna lyftigetu. Jötunn gengur fyrir rafmagni og sjá þrjár ljósavélar, sem framleiöa 1,5 megavött, honum fyrir þvi. Ljósavélarnar brenna disiloliu. Tvær dælur dæla skolvatni niður i holuna. Til samans geta þær dælt um 60 s.ekúndulitrum af vatni, en nú dæla þær 30—40 litrum á sekúndu. Vatniö kælir borkrónuna og fiytur upp svarf, sem krónan malar bergið i. Vatn- inu er dælt niður i gegnum bor- stangirnar og flýtur upp utan með þeim. Þetta eru helstu tækin, en ef lýsa ætti þessu nákvæmlega mætti skrifa um það heila bók, segir Dagbjartur. Hvernig fer borun fram? —Þegar borun byrjar borar höggbor fyrstu 25—30 metrana. Fyrster borað meö svo- nefndri borkrónu, en hún er úr stáli og sverfur bergið i smámola sem vatnið fleytir upp, eins og ég sagði áðan. Borkrónurnar eru frá 20 sentimetrum að þvermáli og allt upp i 50 sentimetra. Bor- krónan er ekki nema nokkrir sentimetrar að þykkt, oft 10—20 Krónan endist yfirleitt ekki nema 150—300 bortima. Ofan á krónuna koma álagsstangir, um 100 metrar. Siðan koma borstangir, misjafnlega margar alit eftir þvi hve djúpt er borað. Hver borstöng er 9,5 metra löng. Efster svonefnt drifskaft. Fyrstu 200—300 metrarnir eru boraðir með um 45 sentimetra borkrónu. 1 þá holu er komiö fyrir dælum sem sjá um að dæla heita vatninu, þegar borun er lokið, og holan þvi næst fóðruð með stál- rörum. Eftir að þessu er lokið er borað með 25—30 sentimetra krónu. Ef að borholurnar eru gufuholur eru þær fóðraðar i botn, en hitaveituholurnar eru fóðraðar niður á þá dýpt sem dælurnar eru. Borunin er happadrætti — Yfirleitt fylgir sama áhöfnin hverjum bor. En á Jötni er núna áhöfnin sem var með Dofra, þegar hann boraði þessa holu. Dofri boraði þessa holu niður i 1938 metra dýpt. Dofri er gefinn upp fyrir 1800 metra borgetu, en hefur borað dýpst 2200 metra. Hver bor er með sér tækjasam- stæðu, ekki er hægt að nota hluti- úr öðrum borum. Meðaltals flutningstimi og uppsetning er 8 dagar. Nú vinna 16 manns við Jötunn og eru þriskiptar vaktir. Við borum núna 4—6 metra á klukkustund, en getum farið allt upp i 40—50 metra, og svo niður i nokkra sentimetra, það fer allt eftir berginu. Við ætlum að bora talsvert niður fyrir 3000 metra. Það er dálitið happadrætti hvað við getum borað langt. Jarðfræð- ingar fylgjast með verkinu og borsýni eru tekin á 2 metra fresti. Samkvæmt mælingum þeirra eru likur til að vatnsgefandi jarölög geti verið allt niður á 4000 metra dýpi. — Þegar Jötunn kom til lands- ins var hann 530 tonn að þyngd. Þunginn i sjálfri borholunni er 71 tonn, miðað við að hann sé i vatni, en þegar upp á yfirborðið er komiðer hann um 90 tonn. Nú eru komnar 230 borstangir i holuna og er hver borstöng um 300 kiló, sagði Dagbjartur að lokum. Þegar skolvatnið kemur upp úr borholunni, er tekiö sýni af borsvarfinu sem berst með þvi, og það slðan rannsakað af jarðfræðingunum. Mvnd: Leifur. Dagbjartur Sigursteinsson, yfirverkstjóri. Mynd: Leifur. Þessi vigtarmælir sem hér sést segir til um þungann I borholunni. Skal- inn er í pundum. Mynd: Leifur. Fremst til vinstrieru vatnsdælurnar, sem dæla vatni niöur I borholuna. Mynd: — eik.

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.