Þjóðviljinn - 29.09.1978, Blaðsíða 7

Kustudagur 29. september 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
í öll þessi fjögur skipti, í nýsköpunarstjórninni og
vinstri stjórnunum þremur, hefur hin
sósialiska hreyfing orðið að vikja stórlega frá
óskum sinum um þjóðfrelsi og sósíalisma.
Fjórða björgunar-
aðgerðin
Fjórum sinnum hefur flokkur
róttækra sósialista á Islandi
gerst þátttakandi i rikisstjórn i
öll skiptin til þess aö koma fram
mikilvægum málum fyrir land
og lýö.
Nýsköpunarstjórnin I upphafi
lýöveldisins var mynduö til þess
aö verja skynsamlega dr júgum
gjaldeyrisinneignumj byggja
upp atvinnuvegi meö skipa-
kaupum og öörum framkvæmd-
um, leggja grunn aö stórbættum
lifskjörum og atvinnu.
Vinstri stjórnin 1956-1958
stækkaöi landhelgina undir
haröfylginni forystu Lúövlks
Jósepssonar úr f jórum i 12 mil-
ur. Ef þetta heföi ekki tekist,
heföi ástandiö á fiskislóöum
okkar veriö oröiö ömurlegt f lok
viöreisnar áriö 1971. Þá var bú-
inn aö vera i gildi f áratug
samningur hægri stjórnarinnar
viö Breta um aö þeir skyldu
hafa úrslitavald um þaö hvort
við stækkuöum landhelgi okkar
eða ekki.
1 þriöja sinn var mynduö
stjórn meö þátttöku hinnar rót-
' tæku hreyfingar, vinstri stjórn-
in 1971-1974. Þaö var blásiö á
la ndhelgissam ninginn við
Breta, þvi aöenn vorufiskstofn-
arnir í voöa, 50milna iandhelgin
varö aö veruleika, fyrst I trássi
viö viöreisnarflokkana, siöan I
striöi viö Breta á miöunum.
Atvinnutæki voru endurnýjuö og
aukin. Meginhluti fiskimiöanna
komst i okkar lögsögu. Barátta
okkar átti þátt i merkilegri
alþjóölegri þróun, og eftir aö
vinstri stjórnin var búin að'
standa i þessu striöi, var á-
standiö oröiö svo breytt, aö auö-
velt var að færa enn út i 200
milur, jafnvel undir hægri
stjórn.
í sögu lýöveldisins á þjóðin
þannig mikiö aö þakka Só-
sialistaflokknum og Alþýöu-
bandalaginu. En allar þessar
stjórnir hafa verið fremur
skammvinnar og þvi hafa þaö
veriö hægri öflin, sem hafa
lengstaf markaö sporin aö ööru
leyti og vægast sagt nýtt illa þá
stórkostlegu efnahagsmögu-
leika, sem þessar björgunaraö-
geröir hafa skapaö. Verkalýös-
hreyfinginhefur oröiö aö standa
i sifelldu varnarstriöi um kjör
sin gegn fjandsamlegu rikis-
valdi,semauk þess hefurspilaö
svo illa úr efnum okkar, aö
Páll Bergþórssori/
veöurfræöingur:
rikisgjaldþrot er i sjónmáli, ef
ekki er neitt aö gert. Þaö er viö
þessar kringumstæöur sem só
sialisk verkalýöshreyfing kem-
ur enn til bjargar og myndar
þriöju vinstri stjórnina i
septemberbyrjun 1978, svarta
september eins og hann er nú
kallaður af vonsviknum
stjórnarandstæöingum. Nú er
áætlunin aö kalla verkalýös-
hreyfinguna til valda og á-
byrgöar, leggja þannig linurn-
ar, aölifskjörséu tryggö, dregiö
úr veröbólgu og landinu foröaö
frá yfirvofandi hruni. Þaö er
enginn vafi, aöþetta er eitthvert
erfiöasta verkefniö, sem þessar
fjórar björgunarstjórnir hafa
tekiö að sér. Þrátt fyrir fyrri
baráttu viö fjandsamleg Nató-
veldi. Þaö veröur aö teljast
vafasamt, aö islensk verkalýös-
hreyfinggetiallt ieinuskipt yfir
úr miskunnarlausri varnarbar-
áttu i þrautseigt og erfítt upp-
byggingarstarf, bæði með auga
á þvi aö halda lifskjörum og
bæta þau, og svo aö haga mál-
um þannig, aö þjóöarhagur sé
sem best tryggöur. Lýöskrum i-
haldsins i verkalýöshreyfing-
unni veröur erfitt viöureignar.
En þrátt fyrir allar slikar efa-
semdir heföi ekki veriö neitt vit
I aö láta þetta tækifæri ónotaö,
svo mikiö liggur viö.
1 öll þessi fjögur skipti, i ný-
sköpunarstjórninni og vinstri
stjórnunum þremur, hefur hin
sósialiska hreyfing oröiö aö
vikja stórlega frá óskum sinum
og stefnu um þjóöfrelsi og sósi-
alisma. Mönnum hefur reyndar
ekki dottið þaö i hug aö grund-
vallarstefnunni væri hægt aö
koma fram i þessum sam-
steypustjórnum. Þess mega
þeir gæta^ sem nú telja sveigt
af leiö. Hér hefur einu gilt, hvort
forystumennirnir hafa heitiö
Einar Olgeirsson, Sigfús Sigur-
hjartarson, Brynjólfur Bjarna-
son, Lúðvik Jósepsson eöa
Magnús Kjartansson. Menn
hafa verið sammála um> aö
þessir flokkar,Sósíalistaflokkur
og Alþýðubandalag , hafi geng
ist undir þá grundvallarreglu i
trausti þess að aörir gerðu það
lika, aö taka þátt I þingræöis-
fyrirkomulaginu og vinna sér
þannig meö verkum sinum fylgi
tilaökoma stefnumálum sínum
i framkvæmd. Verstu ósigrarnir
hafa iöll þessi fjögur skipti orö-
iö á sviöi þjóöfrelsismálanna.
Nýsköpunarstjórnin féll vegna
ásæini Bandarlkjamanna og
undanlátssemi hernámsflokk-
anna. Þótt samiö væri um brott-
för hersins I báöum fyrri vinstri
stjórnum, varö ekkert úr vegna
þessara leyndu tengsla flokk-
anna viö hernámsliöiö og þess
vegna nærri þvi verr fariö en
heima setiö aö þvi leyti. Þaö er
vissuiega hart aö þurfa enn aö
sjá fram á töf á þessu þjóö-
þrifamáli, aö koma hinum lifs-
hættulega her úr landi og losna
úr vansæmandi fóstbræöralagi
viö striösþjóöir meö blóöugar
hendur. En ekki væri þessum
málum nú betur komiö, þótt
Alþýöubandalagiö heföi haldiö
aö sér höndum og neitaö aö taka
þátt I mikilvægum aögerö-
um á ábyrgö verkalýös-
hrey fingarinnar meö þvi
aö mynda septemberstjórn
ina. Þessari nýju stjórn,
og sérstaklega ungum ráö-
herrum Alþýöubandalagsins,
skal þvi óskaö allra heilla i
mikilvægu starfi. Jafnframt
þarf aö'nota timann til aö vinna
fylgi framtiöarmarkmiöum
okkar, sóslalisma og þjóöfrelsi.
Þrátt fyrir allt er ástæöa til
bjartsýni um aö björgunaraö-
geröirnar takist vel og nýjar
kosningar i fyllingu timans veiti
okkur brautargengi til stærri
sigra. En sú bjartsýni er svo
best réttlætanleg, aö raunsæi
fylgi meö.
Páil Bergþórsson
Ekkert öryggiseftirlit er meö dráttarvélum
Fjórðungur slysa á unglingum 16-20 ára
I nýútkominni skýslu ör-
yggiseftirlits ríkisins um
vinnuslys á árunum 1970-
1977 kemur í Ijós aö 13,7%
slysa verða i trésmíðaiðn-
aði og er það hæsta hlut-
fallið miðað við mannaf la í
greininni. Flest slys eða
22,1% verða i byggingaiðn-
aði og verklegum fram-
kvæmdum, næst kemur
málmiðnaður með 19,5%
slysa og svo flutninga- og
birgðastörf með 15,3%
slysa. Fjórðungur allra
slysa verður á unglingum á
aldrinum 16-20 ára og er
það miklu hærra hlutfall
en i nágrannalöndum.
Friðgeir Grímsson
öryggismálastjóri sagði að
um 30% allra slysa mætti
rekja til lélegrar fræðslu
Undir Oryggiseftirlitiö heyra
allir vinnustaðir nema sveitabýli.
skrifstofur, verslanir og skip.
Ekki er farið inn á heimili. I ál-
veriö er fariö hálfsmánaöarlega
en á aðra vinnustaöi nokkrum
sinnum á ári eða á eins eöa
tveggja ára fresti. Stefnt er aö þvi
aö færa eftirlitið meira inn á
vinnustaðina sjálfa t.d. með
trúnaðarmannakerfi.
Friögeir sagöi að yfirleitt væri
fyrirtækjum gefin frestur til aö
lagfæra þaö sem ábótavant er en
sjaldan væri gripið til þess ráös
að loka þeim. Frekar væru þá
innsiglaðar einstakar hættulegar
vélar eða skrúfaö fyrir.rafmagn.
Ágreiningur er meðal
tveggja félaga kennara á
grunnskólastigi um að-
gerðir þær sem nú eru í
gangi vegna kjaradeilu. [
gær barst Þjóðviljanum
yfirlýsing frá Landssam-
bandi f ramhaldsskóla-
kennara i tilefni af um-
mælum formanns Sam-
bands grunnskólakennara í
Morgunblaðinu 23. þ.m. Er
hún svohljóðandi:
Innan L.S.F.K. eru um 1000
kennarar sem starfa á grunn-
skólastigi. Hér er þvi um 2 sjálf-
stæð félög að ræöa fyrir kennara
á sama skólastigi. Iðulega hafa
komiö fram þeirra á milli skiptar
skoðanir um stefnu og fram-
kvæmd ýmissa hagsmunamála.
Oft hefur sá ágreiningur veriö
jafnaður og góð samvinna hefur
jafnan veriö milli félaganna og
yfirleitt hafa þau virt hvors ann-
ars skoöanir.
1 sambandi viö þaö deilumál
sem nú er uppi milli kennara og
rikis er nokkur skoöanamunur
milli félaganna en S.G.K. hefur
ekki leitað eftir samvinnu við
L.S.F.K. við lausn þessa máls eða
reynt aö samræma sjónarmiðin. 1
samræmi við skoöanir L.S.F.K. i
þessu máli var eftirfarandi álykt-
un samþykkt 11. sept. sl. á
stjórnarfundi L.S.F.K., en i henni
kemur fram skoöanamunur
félaganna, sem m.a. felst i þvi að
stjórn L.S.F.K. telur ekki rétt að
blanda kennaranemum i kjara-
deilur kennara:
„Stjórn Landssambands fram-
haldsskólakennara mótmælir
sem fyrr harðlega framkvæmd
fjármálaráöuneytisins á úrskurði
kjaranefndar varðandi röðun
kennara i iaunaflokka á grunn-
skólastigi.
I úrskurðinum felst það m.a. að
byrjunarlaunaflokkur kennara
meö kennsluréttindi skuli vera 13.
lfl. og kennari skuli mest vera
fjögur ár i hverjum flokki. Þannig
tekur þaö kennara, sem byrjar nú
i haust 8 ár að komast i hæsta
launaflokk, hvort heldur hann er
með gamla eða nýja kennara-
prófið. Hinsvegar er strikaöur út
starfstimi kennara er hófu starf
fyrir 1. jan. 1978.
Stjórnin væntir þess að
menntamála- og fjármálaráð-
herra endurskoöi afstööu rikisins
til þessara mála.
Stjórn L.S.F.K. telur hins vegar
ekki rétt, aö það ranglæti, sem
hér hefur verið haft i frammi sé
látið bitna á kennaranemum
K.H.I. og mælir þvi ekki með
neinum þeim aðgerðum er gætu
oröið til að valda þeim óþægind-
um eða töfum i námi.”
Flest vinnuslys í
trésmídaiðnaði
Tvö kennarafélög á grunnskólastigi
Ágreiningur
um aögerðir í
kennarad