Þjóðviljinn - 28.10.1978, Blaðsíða 2

2 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 28. október 1978
leggja það í vana sinn að „vinna, lesa og iðja"/
og af tilvitnunum í heilaga ritningu má það
Ijóst vera að sjónarmið atvinnuveitenda og
höfunda Bibliunnar fara æði oft saman. Og
auðvitað eru þeir óalandi og óferjandi, sem
ekki nenna að vinna myrkranna ámilliog helst
í myrkrinu líka: vinnan er guði þóknanleg og
þess vegna geta þeir farið til andskotans sem
ekki vinna bæði þegar þeir eiga að vera t
vinnunni og líka þegar þeir eiga að vera í fríi.
Veri þeir minnugir orða Páls t síðara bréfinu
til Þessalonikumanna:
AF ÞRÆLAHALDI
Ég er fæddur á árum kreppu og atvinnu-
leysis og alinn upp með það viðhorf til lífsins
gaeða, að nægileg vinna sé hámark hugsan-
legrar himnartkissælu hér á jörð. Á þessum
árum var af mörgun álitið að mestu velunnar-
ar mannkyns væru þeir, sem af ómælanlegum
gæðum „veittu” fólki vinnu, ef það hafði
nægilega góða heilsu til að skila sómasamleg-
um afköstum.
Heima hjá mér var þó snemma farið að líta
svo á, að þó að vinnuveitendur gætu verið
ágætismenn heima hjá séij „sköffuðu vel"
eins og það var kallað og lemdu ekki konuna til
óbóta, né misþyrmdu börnunum úr hófi, þá
væri hugsanlegt að þeir væru ekki alltaf jafn
ótvíræð gæðablóð og velgerðamenn fólksins,
sem þeim þóknaðist að hafa í vinnu. Mörgum
varð það Ijóst þegar á þessum árum að því
minni sem launin voru og þeim mun meira
sem stritað var, þeim mun álitlegri varð
pyngja þess sem af gæðum sínum „veitti
vinnuna", og mörgum þótti víst vinnuveitand-
inn eiga það skilið.
Þetta var sem sagt á tímum atvinnuleysis-
ins. Síðan er mikið vatn runnið til sjávar og at-
vinnuleysi víst nær því úr sögunni. Annað hef-
ur aftur á móti komið í staðinn, því sagt er að
skammt sé öfganna á milli, en það er hin
gegndarlausa vinnuþrælkun hérlendis. Hún er
orðin slík að óhætt er að tala um vinnuþjökun
og jafnvel vinnuböl.
Þessi ófögnuður gæti að sjálfsögðu ekki
þrif ist, ef það væri ekki enn ríkjandi skoðun að
brauðstritið sé mesta gæfa þjóðarinnar og þá
helstá kvöldin, nóttinni/um helgar og á stórhá-
tíðum.
Sannleikurinn er nefnilega sá að ofþrælkun
er að ganga af stórum hluta þjóðarinnar dauð-
um bæði í andlegum og líkamlegum skilningi.
Vinnustaðir verða óbærilegir fyrir fólk, sem
þar verður að dúsa mestanpart sólarhrings-
ins, framleiðnin fer afturábak í réttu hlutfalli
við vinnuleiðann,og afköstin fara snarminnk-
andi.
Og þá er það að atvinnuveitendurnir
gömlu góðu fara að verða uggandi um sinn
hag. Allt er sett í gang til að sýna lýðnum
framá hvað það sé nú bæði gaman og „göfg-
andi" að vera í vinnunni, að ekki sé nú talað
um hvað það á að vera „guði þóknanlegt".
I gærmorgun vaknaði ég við það að hafa
sofið yfir mig, þóekki alvarlegar en það, að ég
náði því að hlýða á morgunandakt prestsins,
sem leggur manni lífsreglurnar rétt fyrir
átta.
Aðalinntak hugleiðingarinnar var að þessu
sinni sú dýrð og dásemd að f á að vinna eins og
skepna.
Fyrir nú utan það að segja morgunfúlum
landslýð, sem þar að auki hafði sofið yfir sig,
að morgunstund gæfi gull í mund, lét sálu-
sorgarinn mannskapinn heyra, að vinnan
göfgaði manninn. Þá minnir mig að hann færi
með vísupart, þar sem sagt var að fólk ætti að
„Ef einhver vill ekki vinna, þá á hann
heldur ekki að f á að éta. En ef vér heyrum að
nokkrir meðal yðar lifi óreglulega, sem
ekkert vinna, heldur gefa sig alla að því'sem
þeim kemur eigi við, bjóðum vér slikum
mönnum og áminnum þá að vinna kyrrlátlega
og éta sitt eigið brauð".
Jæja. Þóaðhægtséað flettauppí Biblíunni
og sjá hvað það er guði þóknanlegt að vera
vinnuþræll, þá vona ég að honum sé það eins
þóknanlegt aðfólk eigi einhverja frítima til að
lesa í bók,fara í leikhús, bíó, gera „hitt", eða
þá bara eitthvað annað en áð mæta á óþolandi
vinnustað.
Ég er nefnilega kominn á þá skoðun að
morgunstund gefi andskotann ekkert gull í
mund, nema maður eigi frí þann morguninn
og geti sof ið út, eða farið á fætur og notið þess
að gera eitthvað annað en það sem maður á að
gera.
Það er gömul praktísk lýgi vinnuveitenda að
vinnan göfgi manninn. Vinnuþrælkun éins og
hún er ástunduð af stórum hluta íslensku
þjóðarinnar stuðlar hinsvegar að því að gera
fólk að sinnulausum vinnudýrum,sem fæðasf
og drepast án þess að hafa nokkurn tima séð
glætu til að njóta lífsins.
Þess vegna má taka undir orð stuðnings-
manna tillögunnar, sem nú liggur fyrir þing-
inu um takmörkun á yfirvinnu o.fl.:
Þó að vinnan víst sé hnoss
sem vekur mönnum gleði,
þrælahaldið þykir oss
þungbært mjög í streði.
Flosi
Konur — er nauðgun
gróðafyrirtæki?
Þegar vonir bregðast
Þá er hinu illvíga heims-
meistaraeinvígi lokið með
sigri Karpovs, til lítillar
gleði fyrir vestrænar lýð-
ræðishetjur, sem óskuðu
Kortsnoj sigri, því brott-
hlaupnir þjóðsvikarar so-
véskir þykja öðrum mönn-
um betri á þeim bæ. Mig
minnir að Þjóðviljinn hafi
tvisvar birt mynd af þeim
Gunnari Steini og Kort-
snoj, og ég hef átt von á
einni mynd enn nú eftir
einvigið. Kannske vola
þeir nú báðir í sama klút-
inn?
Siguröur Sigurösson fréttam.
útvarpsins sagöi aö brúnin heföi
veriö farin aö iyftast á þeim, sem
óskuöu aö Kortsnoj ynni, eftir aö
hann vann þrjár skákir, svotil í
röö, en liklega eru þeir allbrúna-
þungir núna, blessaöir.
1 Þjóöviljanum segir, aö telja
hafi mátt á fingrum annarar
handar þá Islendinga sem stóöu
meö Karpov. Þetta er sem betur
fer alger lýgí, en ef átt er aöeins
viö frétta- og blaöamenn, gæti
þetta kannske staöist, en til eru
þeir menn — sem betur fer — sem
ekki eru svo fullkomlega æröir af
þeim hópi manna, aö þeir leyfi
sér ekki stundum aö vera á ann-
arri skoöun.
Ég vil aö endingu votta innilega
samúö mina i tilefni þess hvernig
einvfgiö fór, en vonandi gleymist
þetta sem fyrst og annaö ergelsi
geti þá komiö i staöinn.
Úskar ólafsson.
Síðasta laugardag hóf
göngu sína nýr „skemmti-
þáttur" í sjónvarpinu.
Hann heitir: Gekk ég yfir
sjó og land —
umsjónarmaður Bryndís
Schram. Ég þraukaði fyrir
framan sjónvarpið u.þ.b.
hálfan þáttinn — þá var ég
komin í slíkt manndráps-
skap að ég slökkti.. Helstu
einkenni þáttarins voru til-
gerð: e-s konar þvinguð
glaðværð, vandræðalegar
uppstillingar og himin-
hrópandi smekkleysur. Af
nógu er að taka í þeim
efnurrven ein var þó sýnu
verst...
Brandarakall
Bryndfs haföi fengið Friöfinn
Olafsson forstjóra til aö fara i
„sjómannabúning” i tilefni þess
aö hann fór einn túr á togara sem
unglingur. Aöalhlutverk F.O I
þættinum var aö segja brandara.
Meöal annarra sagöi hann
brandara um sjómann sem var
alltaf svo hræöilega blankur —
þaö virtist bókstaflega enginn
endir á fjárhagskröggum hans.
Vinur hans i landi var aö reyna aö
hjálpa honum i þessu veseni — en ‘
meö litlum árangri. Einn daginn
komsvo sjómaöurinn hýr i bragöi
inn á skrifstofu vinarins sem
spuröi undireins hvort eitthvað
væri aö rætast úr fjármálunum.
„Jáj'sagöi sagöisjómaöurinn.^Viö
hjónin vorum svo stálheppin,
fjárhagslega aö ko nunni minni
var nauögaö og hún fékk háar
fébætur fyrir”.
Og svo veltust Friöfinnur og
Bryndis um úr hlátri.
Nauðgun
Nauðgun er likamsárás og
misþyrming, hún er kynferöis-
glæpur sem bitnar eingbngu á
konum. Skýrslur sýna aö i
kapltallskum samfélögum — þar
sem aukinn þrýstingurog spenna
hjá hinum almenna manni brýst
oft út I ofbeldi — þar fer
nauögunum fjölgandi á
ógnvænlegan hátt.Nauöganir eru
yfirleitt annaö tveggja:
1. Likamsárás þar sem jafnframt
er beitt alvarlegum
misþyrmingum. Þessa tegund
nauögunar er auöveldast aö
sanna fyrir lögreglu og
dómstólum (og fá miskabætur
fyrir — ef út i þaö er fariö).
Nauögunarákæru er yfirleitt
trúaö ef kona er beinbrotin,
marin, limlest — ef blæöir úr
leggöngum hennar,ef hefur rifnaö
út úr þeim, ef hún er sködduð
innvortis.
2. í fleiri nauögunartilvikum er
konum þó ekki misþyrmt á annan
hátt en meö nauöguninni sjálfri.
Þær eru hræddar eöa þeim ógnaö
til aö hafast ekki aö. Fæstar af
slikum nauögunum eru kæröar —
enda erfitt aö sanna þær
andspænis kerfinu sem er fullt af
meövitaöri eöa ómeövitaöri
kvenfyrirlitningu..
Konur eru spuröar aö þvi fyrir
rétti hvort þær séu vissar um aö
þær hafi ekki viljaö láta nauöga
sér — hvort þetta hafi ekki veriö
þeim aö kenna ef þær hugsi
málið. Konur eru þannig næsta
réttlitlar ef þær hafa ekki veriö
slasaöar samhliöa nauögun.
Nauöganir hafa alltaf ömur-
iegar sálarlegar afleiöingar fyrir
fórnarlömbin. Margar konur
fyllast sjálfsfyrirlitningu ogsjális'
ásökun: aörar geta seint lifaö
eölilegu kynlifi, og I einu tilfelli
sem ég þekki til var stúlka nokkur
fullkominn sjúklingur i heilt ár —
eftir aö henni var nauögaö. Hún
gat ekki veriö ein, þjáöist af
hræöslu um aö nauögarinn leitaöi
hana uppi aftur og var i sem
stystu máli sálarlegt flak.
Nú spyr ég —
Hvaö nákvæmlega finnst
Friöfinni og Bryndisi hlægilegt
viö fyrirbæriö nauögun? Þaö væri
nógu fróöl egt aö heyrasvariö viö
þvi l næsta sjónvarpsþætti. D.K
Vestræna lýöræöishetjan og brotthlaupni þjóösvikarinn.