Þjóðviljinn - 18.11.1978, Blaðsíða 9

Laugardagur 18. nóvember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
MINNING
Gudrún Geirsdóttir
Fædd 20. júlí 1897 — Dáin 3. nóv. 1978
Meö GuBrúnu Geirsdóttur er
fallin i valinn ein af sómakonum
okkar höfuöborgar. Hún ólst upp i
Reykjavik og sá hana vaxa úr litl-
um fiskibæ aldamótaáranna og
veröa aö stórri fagurri borg.
Guörún var dóttir Geirs Zoöga
kaupmanns og útgeröarmanns aö
Vesturgötu 71 Reykjavik og siöari
konu hans, Helgu Jónsdóttur, en
hún var systir séra Halldórs
Jónssonar á Reynivöllum I Kjós.
Alsystkini Guörúnar, sem öll
lifa hana, eru Hólmfriöur ekkja
Geirs ZoGga vegamálastjóra,
Kristjana ekkja Fengers stór-
kaupmanns og Geir ZoSga um-
boösmaöur vátrygginga breskra
togara, kvæntur Halldóru Ólafs-
dóttur. _
Guörún ólst upp I foreldrahús-
um á Vesturgötunni og var út-
skrifuö úr Kvennaskólanum i
Reykjavik. En 18. júni 1924 giftist
hún Magnúsi Jochumssyni þá
póstmálafulltrúa og siöar póst-
meistara I Reykjavik. En Magpús
kom frá háskólanámi I Kaup-
mannahöfn 1919. Magnús var son-
ur hjónanna Aöalbjargar Jóns-
dóttur frá Miöhúsum I Blönduhliö
I Skagafiröi og Jochums Magnús-
sonar verslunarstjóra á lsafiröi.
Magnús missti fööur sinn ungur,
en ólst upp hjá móöur sinni og siö-
ari manni hennar Asgeiri
Guömundssyni, hreppstjóra á
Arngerðareyri viö ísafjaröar-
djúp.
Ég, sem þessar linur rita,
kynntistfyrst þeim hjónum, Guö-
rúnu og Magnúsi, haustið 1941,
þegar ég kom ásamt konu minni,
sem var hálfsystir Magnúsar, aö
Vesturgötu 7 i fyrsta sinni.
Ég gleymi aldrei þeim hjart-
anlegu móttökum, sem aö ég fékk
þá og alltaf siöan á heimili þeirra
Guörúnar og Magnúsar. Ég man
eftir þvi, aö þegar viö höföum set-
iö inni I stofu og spjallaö saman
nokkra stund I þessari fyrstu
heimsókn minni aö Vesturgötu 7,
aö þá kom Guörún til min og
I september komu um
tvöhundruð indíánakonur
saman í Suður-Dakota og
stofnuðu hreyfingu sem
þær kölluðu Women of All
Red Nations (Konur allra
rauðra þjóða)
Konur þessar eru af
tuttugu og þremur
Indíánaættbálkum og er
markmið þeirra að berjast
fyrir meira sjálfsforræði
frumbyggja Ameríku.
Fyrsta sinn í sögu
Indíana
Margar þeirra tóku þátt i
aögeröunum i Wounded Knee
fyrir fimm árum. Enn aörar
gengu I „The Longest Walk”, en
svo var kröfuganga Indlána köll-
uö, sem farin var frá Kaliforniu
og endaöi i Washingtonborg.
Einn félaga i hinni nýju hreyf-
ingu sagöi þetta vera I fyrsta sinn
I sögu Indíána aö konur bindust
samtökum til aö berjast fyrir
réttindum þeirra.
Konurnar segja hreyfingu sina
berjast viö hliö „The Inter-
national Indian Treaty Council”
en þau samtök eru viöurkennd af
Sameinuöu Þjóöunum sem
fulltrúi Indiána allrar Amerlku.
Þar af leiöandi séu þær fulltrúar
indiánakvenna á alþjóölegum
vettvangi.
sagöi: „Hana mömmu mina
langar til aö hitta þig”. Siöan
fylgdi hún mér inn I herbergi þar
sem öldruö kona sat og prjónaöi.
Þegar ég haföi heilsaö konunni
meö handabandi, þá leit hún á
mig og sagöi: „Vertu hjartanlega
velkominn I þetta hús. Ég þekkti
hann pabba þinn, og mikiö þótti
mér gaman aö dansa viö hann,
þegar ég var ung stúlka” Eftir
þetta komum viö hjónin oft aö
Vesturgötu 7 og alltaf voru mót-
tökurnar jafnhjartanlegar.
Siðar keypti Reykjavikurborg
húsiö aö Vesturgötu 7 og þaö var
flutt upp 1 Arbæ. En þá keyptu
Guörún og Magnús efri hæöina á
húsinu no. 70 við Vlöimel og fluttu
þangaö, þar sem þau bjuggu æ
slöan. Samgangur á milli okkar
heimila hélst alla tið, bæöi á meö-
an Magnús lifði og eftir þaö allt
þar til Guörún varö aö fara á
Borgarspitalann á s.l. sumri.
Þau Guörún og Magnús eignuö-
ust fimm börn, sem öll eru á lffi,
en þau eru: Helga gift Robert Mc
Carthy, flugvallarstjóra I Colo-
rado i Bandarlkjunum, Sigrún,
deildarstjóri vátryggingafélags i
San Fansisco, gift Vito Luchési,
Ástrlöur, sem vinnur skrifstofu-
störf I sömu borg, Geir viöskipta
fræöingur, aöstoöarfram-
kvæmdastjóri hjá Iceland Prod-
uct, sölufyrirtæki S.l.S. I Banda-
rikjunum, kvæntur Kathleen
Russo, og Þóra gift Ingva Guö-
jónssyni, deildarstjóra hjá S.I.S. I
Reykjavik. Þá ólu þau Guörún og
Magnús upp tvær dótturdætur
sinar, Guörúnu og Þóru Hrönn
Njálsdætur, sem báöar eru gift-
ar konur hér I borg.
Þau Guörún og Magnús voru
mjög samrýmd og hjónaband
þeirra farsælt. útför Guörúnar
Geirsdóttur fór fram frá dóm-
kirkjunni miövikudaginn 8. nóv.
s.l. Þegar nú Guörún er kvödd hér
i hinnsta sinn, þá koma margar
minningar fram I hugann. Og all-
ar eru þessar minningar ljúfar og
Sterkari gegn
bandarískri yfirdrottnun
Einn forystumaöur IITC sem
sat ráöstefnu kvennanna sagöist
vera fullviss um aö meö tilkomu
hinnar nýju hreyfingar stæöu
Indiánar sterkari gagnvart
bandariskri yfirdrottnun.
Auk hans voru þar fulltrúar frá
Indiánahreyfingu Ameriku (The
American Indian Movement) en
öll þessi samtök keppa aö sam-
eiginlegu marki, réttindum og
auknu sjálfsforræöi Indlána.
Madonna Gilbert er af Lakota-
ættbálknum og félagi I WORN.
Hún sagöi aö i landi sem kaliaöist
Bandariki, væri fjóröungur
indiánakvenna geröur ófrjór.
Þriöjungur barna væri tekinn frá
foreldrum sinum og komið fyrir
hjá hvitum uppalendum. Fólk
sem berðist fyrir réttindum
Indiána væri fangelsaö eöa drep-
iö. Væri veriö aö eyöileggja
fjölskyldur, menningu og grund-
völl lifs þeirra.
Barátta heillar þjóðar
Rányrkja ætti sér staö hvaö all-
ar náttúruauölindir snerti, þar á
meöal dýra- og fiskiveiöar. Þrátt
fyrir sett lög sem vernda ættu
einhver réttindi Indlána væru þau
brotin daglega af bandarlskum
yfirvöldum.
Vegna þessa stofnuöu konur nú
meö sér hreyfingu sem berjast
myndi á alþjóölegum vettvangi.
elskulegar. Hún var skynsöm,
víösýn og fordómalaus kona, sem
skoöaöi hvert mál frá mörgum
hliöum og myndaöi sér eigin
skoöanir um menn og málefni.
Þó Guörún væri alin upp á efna-
heimili, þar sem faðir hennar var
einn allra umsvifamesti athafna-
maöur Reykjavikur þess tima, þá
sóttist hún ekki eftir veraldlegu
rikidæmi. Iburöur og prjál vai
fjarlægt hennar hugsun. Heimili
hennar og Magnúsar var látlaust,
en bar góöum smekk húsmóöur-
innar vitni. Þaö var sigilt islenskt
heimili, þar sem góöar bækur og
munir, sem höföu varanlegt gildi.
skipuöu heiöurssess og áttu
örugga vörslu. Guörún og
Magnús áttu alla tiö auövelt meö
aö aölaga sig ööru fólki og nutu
þess aö vera i glööum og góöum
félagsskap.
Eftir aö þau fluttu á Viöimel-
inn, þá varö fljótt samgangur og
góöur kunningsskapur á milli
þeirra og fólksins á neöri hæöinni
en þar bjó þá Sverrir Kristjáns-
son, sagnfræöingur og kona hans
Jakobina. Sama geröist eftir aö
Sverrir flutti þaöan og ný fjöl-
skylda koma á neöri hæöina. Ég
var staddur hjá Guörúnu eitt sinn
fyrir ári siöan; þá kom litill
drengur af neöri hæöinni upp ti)
Guörúnar meö póst og spurö:
hvort hann gæti nokkuö gert fyrii
hana.
Börn Guörúnar, sem bjuggu I
fjarlægð, höföu alla tiö stööugt
samband viö móöur sina, bæöi
meö simaviötölum, bréfum og
heimsóknum, og Þóra, sem hér er
búsett, haföi viö hana daglegt
samband og eins Bryndls Zoéga
systurdóttir hennar, sem kom þar
lika dagiega. Uppeldis- og dóttur-
dætur hennar vildu lika allt fyrir
ömmu sina gera, enda haföi hún
reynst þeim sem besta móöir.
Þetta var samrýmd fjölskylda
þar sem allir meölimir vildu
styöja hvern annan.
Eftir aö Magnús dó, þá vildi
„Samtlmis munum viö berjast
á heimaslóöum, gegn ófrjósemis-
aögeröum, barnaþjófnuöum,
handtökum á leiötogum Indiána
og náttúruauölindum okkar”,
sagöi Madonna Gilbert aö lokum.
Kom þaö skýrt fram hjá þátt-
takendum á ráðstefnunni aö
barátta Indiána væri ekkj fyrir
borgaralegum réttindum sinum.
Heldur væri hún fyrir rétti þeirra
Guörún búa áfram i ibúöinni og
gat ekki hugsaö sér aö flytja þaö-
an. Viö hjónin heimsóttum hana
þar, og hún kom til okkar og þaö
var gaman aö fá hana I heimsókn.
Þaö fylgdi henni alltaf hressandi
blær.
A s.l. sumri, eftir aö Guörún
var oröin veik, þá vildi hún vera
heima eins lengi og hægt væri.
Kjarkurinn, sem hún haföi fengið
I vöggugjöf, var óbilaöur og heiö-
rikjan, sem fylgdi henni, var sú
sama. Guörún Geirsdóttir var ein
af þessum sjaldgæfu hetjum, sem
maður hittir á langri llfsgöngu,
tilbúin aö axla byröar ef meö
þurfti. Æöraöist aldrei, en afbar
miklar þrautir meö sjálfsaga og
frábærri þolinmæöi. Hún gat
heilsaö manni og kvatt brosandi,
þó hún væri sárþjáö; slikt var
andlegt atgervi hennar.
Nú, þegar þessi mikilhæfa kona
hefur kvatt samferöafólkiö og er
flutt yfir landamærin miklu, þá er
okkur, sem kynntumst henni,
söknuöur i huga. En ljúfar minn-
ingar frá kynnum okkar viö hana,
þær geymast og lýsa fram á veg-
inn. ’ Ég og kona min þökkum
Guörúnu Geirsdóttur fyrir sam-
fylgdina og alla kynningu. Aö slö-
ustu viljum viö votta öllum aö-
standendum hennar okkar inni-
legustu samúö.
sem fullvalda þjóöar og gegn
eyöileggingu af völdum banda-
risks þjóöfélagskerfis.
Viöbrögö bandariskra yfir-
valda viö stofnun samtakanna
voru þau, aö konum frá Vietnam,
sem boöiö var á ráöstefnuna, var
neitaö um inngönguleyfi I Banda-
rikjunum.
(E.S. þýddiog endursagöi)
Félags-
starfiö
hafið í
Hamra-
göröum
I félagshcimili samvinnu-
starfsmanna I Hamragöröum er
vetrarstarfiö nú komiö i fullan
gang. Þar koma nú m.a. sex
námshópar saman I hverri viku
og eru þátttakendur um 80.
Allmargir fundir hafa þegar
veriö haldnir þar nú i vetúr og
aðrir eru framundan. Af þeim má
nefna sérstakan fund um verö-
lagsmál hinn 21. nóv., þar sem
verölagsstjóri mun sitja fyrir
svörum. Einnig mun Byggingar-
félag starfsmanna Sambandsins
halda kynningarfund 29. nóv., þar
sem rætt verður um áframhald-
andi byggingaframkvæmdir á
vegum félagsins. Loks skal þess
getið, aö saunabaöiö og billiard-
stofan I Hamragöröum eru opin
reglulega fyrir félagsmenn
aöildarfélaganna.
(Heim.: Sambandsfréttir)
—mhg
Nýr forstöðu-
maður banka-
eftirlitsins
Bankastjórn Seölabankans hef-
ur ráöiö Þórö ólafsson, lögfræö-
ing, i starf forstööumanns banka-
eftirlits Seölabankans frá 1. nóv-
ember 1978. Tekur hann viö þvi
starfi af Sveini Jónssyni, viö-
skiptafræöingi, sem látiö hefur af
störfum hjá bankanum.
Þóröur Ólafsson er fæddur 26.
júli 1948. Hann lauk stúdentsprófi
frá M.A. 1968 og lögfræöiprófi frá
Háskóla Islands I janúar 1975.
Þóröur hefur siöan starfaö viö
bankaeftirlit Seölabankans, siö-
ustu tvö árin sem deildarstjóri.
Hitler heið-
ursborgari
í Hamelin
enn í dag
HAMELIN, Vestur-Þýska-
landi, (Reuter)— Borgar-
yfirvöld í Hamelin komust
að þeirri niðurstöðu að
Adolf Hitler yrði enn á
skrá sem heiðursborgari
þar i bæ
Borgarráö skaut saman fundi,
vegna bónar bæjarbúa um aö
honum yröi kippt út af skrá i til-
efni þess aö nú eru fjörutiu ár liö-
in siöan meiriháttar ofsóknir nas-
ista á hendur Gyöinga hófust. Það
komst aö þeirri niöurstööu aö
ekki væri hægt aö ræna manninn
titlinum þar sem hann væri löngu
lagstur undir græpa torfu.
Jóhann J.E. Kúld
Indíánakonur
stofna samtök
Hreyfing stofnuð til að berjast fyrir
réttindum Indíána sem fullvalda þjóð