Þjóðviljinn - 19.11.1978, Blaðsíða 14

14 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 19. nóvember 1978
Gengið á veg með
áhugaljósmyndurum
Nokkrir hinna ungu áhugaljósmyndara
MYNDIR
OGMENN
*
MiOlað af reynslu.
Þjóðviljinn fjallar að
jafnaði talsvert um listir
og menningarmál. Ein list-
grein verður þó gjarna
útundan, hefur enda aldrei
fengið verðuga viðurkenn-
ingu á þessum hólma. Hér
á ég við Ijósmyndun.
Ég hef stundum velt
fyrir mér hvað valdi þessu
vanmati, en auðvitað ekki
komist til botns í því. Þó
mætti hafa í huga, að
dráttlist hefur lengi verið
stunduð hér og varð einna
fyrst listgreina fyrir
frjóvgandi áhrifum
erlendis frá. Dráttlistin
eignaðist og snemma góða
meistara og snjalla
áróðursmenn og iðkendum
hennar fjölgaði svo, um
miðja öldina og síðan. að
sennilega finnst hvergi
hliðstæða á byggðu bóli.
Skáldskapur og hag-
mælska í orði hef ur jaf nvel
vikið um set. Málaralist er
að verða okkar þjóðarlist.
Málarar eru oft harðir
kreddumenn og þeir sem
aðhyllast eina stefnu fyr-
irlita gjarnan hinar og
sameiginlega líta þeir
flestir niður á Ijósmynd-
ara. Af þessu hæpna
sjónarmiði draga svo
menningarrýnar, blöðin
og þjóðin öll dám, með
þeim árangri að sterkt
tjáningarform er vanrækt í
landi sem er myndrænna
en önnur, með þjóð sem
hefur verið í mikilli um-
sköpun.
Liklega eru fáir „ónauösynleg-
ir”hlutir algengari i fórum
Islendinga heldur en myndavélin,
þessi undra-kassi. A langflestum
heimilum er til slikt apparat og
úttroöin „albúm” mynda, sem
gestir eru tilneyddir aö skoöa
meö bros á vör, þar sem getur aö
lita fótalausar fjölskyldur og
ættarlauka meö hálf höfuö, fyrir
framan ættaróöaliö, sem greini-
lega er aö velta um koll, á mynd-
um sem ýmist eru of dðkkar eöa
alveg glærar i gegn. Meö tilkomu
instamatik-vélanna hefur þeim
fíölgaö stórum sem taka vondar
myndir. Verslanir eru uppfullar
af myndavélum i ýmsum gæöa-
flokkum, en á engan staö getur
fólk leitaö til aö læra meöferö
þeirra. Og þeim sem kýs ljós-
myndun sem vettvang fyrir sfnar
listrænu þarfir er ekki gert
auöveldara fyrir. Aldrei eru hald-
in námskeiö f ljósmyndatækni og
stofnanir eins og Myndlista- og
handíöaskólinn hafa ekki séö
ástæöu til aö taka þessa grein upp
á sina arma.
Þrátt fyrir þetta eru þeir til
hérlendis sem nota myndavél á
sama hátt og málarinn pensilinn.
Engum sem þekkir möguleika
filmunnar og myndavélarinnar
blandast hugur um, aö þar er um
aö ræöa merk tæki til túlkunar og
tjáningar. Meöhöndlun þessarra
hluta krefst hugsunar og sköp-
unargáfu. Sé slikt ekki fyrir hendi
veröur árangurinn eins og egg án
innmatar, rétt eins og gerist f öör-
um listgreinum.
♦
Engin hugsun vaknar án hvata
og kveikjan aö þessarri grein er
félagi sem ég kynntist i tveimur
siöustu fjallaferöum mfnum,
Einar Halldórsson. I feröalögum
er venjulega annar hver maöur
meö dýrindis myndavél. Afrakst-
urinn er eigi aö síöur minni en
efni standa til, aö visu „myndir
sem geyma minningar” eins og
segir 1 auglýsingu seljendanna,
en fyrir aöra en nánustu aöstand-
endur varla þess viröi aö skoöa
tvisvar. Ekki hef ég séö myndir
eftir fyrrnefndan feröafélaga og
veit reyndar ekkert um hvort
hann tekur góöar myndir, en
maöur meö hans hugarfar sem
rýnir í litbrigöi og liggur yfir
formum er a.m.k. liklegur til þess
hvenær sem er.
Fyrir nokkru er lokiö sýningu
sem Félag áhugaljósmyndara
hélt i Bogasalnum. Þeir sem hafa
þaö hlutverk aö fræöa almenning
um listir i dagblööum létu sýning-
una framhjá sér fara og gátu
hennar aö engu. Sjálfur hef ég
ekki forsendur til þess aö fjalla
um þessa sýningu á fræöilegan
hátt, þótt ég liti þar inn aö kvöldi
slöasta sýningardags.
Þegar ég kom i anddyriö stóð
yfir sýning á litskyggnum.
Litskyggnur njóta sin sjaldan
nema meö skýringum og á sýn-
ingu sem þessari hefði einhver úr
sýningarnefndinni eöa höfundar
myndanna átt aö tala meö þeim,
en svo var ekki. Ég staldaöi þvi
stutt þarna frammi, en hélt inn i
salinn. Sýningunni var á þann veg
hagaö aö hver þátttakandi fékk til
umráöa stórt spjald, og sumir
reyndar tvö, og gat hver og einn
siöan ráöiö þvi hvernig hann not-
aöi plássiö. Sumir komu fyrir á
spjaldinu einni stórri mynd, en
aörir völdu þann kost áö hafa
fleiri og smærri myndir. Engar
lágmarkskröfur voru gerðar til
sýnenda og dró náttúrlega
heildarsvipurinn dám af þvi.
Myndir sumra þátttakenda báru
vott um mikinn þroska i faginu en
aörir virtust eiga langa leiö fyrir
höndum. Hér veröa engin nöfn
nefnd vegna þess aö ég haföi ailt-
of stuttan tima til aö skoöa sýn-
inguna og hef enda ekki þaö hlut-
verk aö rýna myndlist. Hér gildir
þaö sama og Jón Múli hefur
stundum minnst á I sambandi viö
Lúörasveitir. Þetta fólk er viö
erfiöar aðstæöur aö stela sér tima
i lifsgæöakapphlaupinu til þess aö
þroska meö sér listræna hugsun I
leit og sköpun. Það á þvi fyllsta
rétt á aö fá umsagnir hjá þeim,
sem til þess eru kjörnir I f jölmiðl-
um.
Þarna á sýningunni gaf ég mig
á tal viö mann, sem ég hef lengi
vitað af, en ekki þekkt, sem lengi
hefur veriö I fremstu röö ljós-
myndara hérlendis, Lars Björk.
Hann reyndist viðfelldinn og hlýr
og fékk ég strax þá tilfinningu aö
hann heföi gaman af þvi aö miöla
öörum þekkingu. Aö hans
frumkvæði ákvaö ég aö láta veröa
af þvf aö koma á fund hjá F.A., en
þaö haföi ég ekki gert I mörg ár
þótt áhugi á ljósmyndun hafi allt-
af vakað meö mér.