Þjóðviljinn - 21.11.1978, Síða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJJNN Þriöjudagur 21. nóvember 1978
UOÐVIUINN
Málgagn sósialisma, verkalýös-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Otgáfufélag ÞjóBviljans
Framkvsmdastjóri: EiBur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Auglýsingastjóri: Gunnar Steinn Pálsson.
AfgreiBslustjóri: Filip W. Franksson
BlaBamenn: AlfheiBur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Erla Sig-
urBardóttir, GuBjón FriBriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Ingólfur
Margeirsson. Magnós H. Glslason, Sigurdór Sigurdórsson. tþrótta-
fréttamaöur: Ingólfur Hannesson
ÞingfréttamaBur: SigurBur G. Tómasson
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson.
útlit og hönnun: GuBjón Sveinbjörnsson. Sævar GuBbjörnsson.
Handrita- og prófarkalestur, Blaöaprentsvakt: Andrea Jónsdóttir,
Elias Mar, Oskar Albertsson.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: Rúnar SkarphéBinsson, SigrfBur Hanna Sigurbjörnsdóttfr.
Skrifstofa: GuBrtín GuBvarBardóttir, Jón Asgeir SigurBsson.
Afgreiösla: GuBmundur Steinsson. Kristln Pétursdóttir.
Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigrlbur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Húsmóöir: Jóna SigurBardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Ctkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn GuBmundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: SIBumtíla «.
Reykjavlk, slmi 81333
Prentun: Blaöaprent h.f.
Raunhæfar tillögur
• Flokksráðsfundur Alþýðubandalagsins sem
haldinn var um helgina var einhuga um að taka
frumkvæði að þvi að setja fram tillögur um hvernig
leysa beri þann timabundna vanda i efnahagsmál-
um sem við blasir 1. desember um leið og bent var á
helstu atriði stefnumörkunar i efnahagsmálum sem
taka þyrfti ákvarðanir um jafnhliða i þvi skyni að
ná frambúðartökum á verðbólgunni. Tillögumar
miða að þvi að draga úr hækkun peningalauna 1.
desember en tryggja þó lifskjör launafólks i sam-
ræmi við fyrirheit rikisstjórnarinnar.
• í stjórnmálaályktun flokksráðsfundarins er það
itrekað að Alþýðubandalagið hafni algjörlega þeirri
kenningu að orsakir verðbógunnar hér á landi séu of
há laun vinnandi fólks. Þessvegna sé flokkurinn
andvigur tillögum um breytingar á visitölugrund-
vellinum sem miði að þvi að draga úr réttlátri verð-
tryggingu launa og leiða myndu til kjararýrnunar.
Jafnframt er lögð áhersla á að Alþýðubandalagið
haldi fast við það grundvallaratriði stjórnarsátt-
málans að rikisstjórnin standi vörð um þau lifskjör
og þann kaupmátt sem samið var um árið 1977.
• í herbúðum Sjálfstæðismanna rikir mikil
Þórðargleði vegna þess að nú verði Morgunblaðinu
auðvelt að blekkja landsmenn með þvi að Alþýðu-
bandalagið sé að leggja inn á sömu braut og fyrr-
verandi rikisstjómarflokkar undir forystu Geirs
Hallgrimssonar. í þessu felst vanmat á skilningi
launafólks á stjórnvaldsaðgerðum. Allar rannsókn-
ir benda til þess að hvarvetna meti launafólk ekki
mest krónurnar og aurana sem það fær i launa-
umslagið heldur setji það aðbúnað á vinnustað, at-
vinnuöryggi, kaupmáttinn, félagsleg réttindi og
önnur þessháttar lifskjaramál efst á sinn óskalista.
• Verði tillögur Alþýðubandalagsins fram-
kvæmdar á þann hátt sem flokkurinn ætlast til felst
ekki i þeim neinskonar kauprán. Það er ekki um það
rætt að launafólk eigi að gefa eftir visitöluhækkanir
á laun án þess að nokkuð komi á móti eins og lenska
er i tið hægri stjórna. Auknar niðurgreiðslur skila
sér i lækkuðum útgjöldum heimilanna,og niðurfell-
ing eða lækkun á brúttóskatti eins og sjúkra-
tryggingargjaldi samsvarar beinni krónutöluhækk-
un á laun. Auknum kostnaði rikissjóðs og tekjutapi
vegna slíkra aðgerða er hægt að mæta ef pólitiskur
vilji er fyrir hendi. Til þess em nægir peningar i
þjóðfélaginu ef stjórnvöld hafa dug til þess að milli-
færa þá.
• Atriði eins og loforð um félagslegar umbætur eru
aftur á móti meiri óvissuþáttur. Þau hafa oft verið
svikin,en það þarf ekki að vera lögmál að allar
rikisstjórnir sviki slik loforð eins og Lúðvik Jóseps-
son benti á i sjónvarpsviðtali.
• Þegar meta skal áhrif tillagna Alþýðubanda-
lagsins veltur einnig á miklu að þau tvö prósent sem
gert er ráð fyrir að atvinnurekendur beri komi alls-
ekki út i verðlagið. Þar skiptir framkvæmdin og
strangari verðlagsstjórn miklu.
• Mikill áróður er nú hafður i frammi um að
verkalýðshreyfingin sé nú að gera sig liklega til
þess að fallast á tillögur sem hún hefði aldrei sam-
þykkt I rikisstjórnartið Geirs Hallgrimssonar og
Sjálfstæðisflokksins. Það er mikill misskilningur.
Minna má á að i febrúar 1977 lagði Alþýðusamband
íslands fram viðamikla greinargerð um hvernig
auka mætti svigrúm til kjarabóta og tryggja fulla
atvinnu, án þess að það leiddi til verðbólgu. Fyrir
utan pólitiska og efnahagslega stefnumótun i
greinargerðinni er skýrt tekið fram að ýmsar
félagslegar umbætur séu jafnmikilvægar og kaup-
hækkanir.
• Verkalýðshreyfingin bauð rikistjórn Geirs
Hallgrimssonar uppá samstarf um verðhjöðnunar-
leið. Þvi tilboði var hafnað. Nú hefur þráðurinn ver-
ið tekinn upp að nýju og annarrri rikisstjórn gefið
tækifæri. —ekh
'r Dario Fo
lan revealed-
ex-faseist r,
‘± soldier—-, Jf
m
I
'V"? It "Tku iuw{unA&;
> ilö's c
tvetftí.a «“?;on«o£Í!
•"■(azine Gcntp pv
''ilh thé arrow ind
’lc^ctor Tíirio Ki
fa*ci„i paraciwGsi jn n
>>ano todaj wiUi his
rranca Rame.
• ctrcss u ifr'
Kommarnir öf-
unda betra fólk
Einn einkennilegasti dálka-
höfundur Timans kallar sig
Dufgus, og viörar hann visku-
sængur sinar á sunnudögum. Nú
siöast skrifar hann langt mál
um Knut Hamsun, Nóbelsskáld-
iö norska, sem geröist meö sin-
um hætti ræöari á áróöursfleytu
fasismans. Spretta af þessu
vangaveltur i ótal áttir um
hvatir manna I stjórnmálum.
Meöal annars notarDufgus tæki-
færiö til aö dusta rykiö af þeirri
eftirlætiskenningu ihaldsins, aö
fleiri menn geristsósialistar ,,af
öfund yfir þvi aö aörir menn
heföu meira, heldur en hinu aö
þeir heföu i raun og sannleika
óskaö eftir réttlæti”.
Hverjum þeim sem hefur
kynnt sér sögu verklýöshreyf-
ingar og sósialiskra flokka
koma fullyröingar af þessu tagi
mjög spánskt fyrir sjónir. Þeir
sem geröust frumkvöölar og
liösmenn hreyfingar og flokka
voru annarsvegar erfiöismenn
sem áttu sér sögu lika þeirri
sem Tryggvi Emilsson segir frá
i ágætri ævisögu sinni. Sá sem
vill kalla réttlætiskröfur slikra
manna öfund gengur meö meira
en litiö brenglaöa siöferöisvit-
und.
Hentistefna
og samviska
Á hinn bóginn hafa viö sögu
róttækra flokka komiö margir
menntamenn, og hefur drjilgur
hluti þeirra veriö kominn af all-
vel settum fjölskyldum. Þvi
mun enginn neita, aö i þessum
hópi mætti finna „öfundar-
menn” eöa þá slóttuga tæki-
færissinna sem vildu láta nýja
hreyfingu bera sig fram til met-
oröa. Um upphaflegar hvatir
manna úr miöstétt eöa yfirstétt
sem snúast til fylgis viö
sósialisma getur veriö erfitt aö
dæma. En viö skulum leyfa
okkur aö halda þvi fram, aö
samviskubit hafi ráöiö
sósialisma þessarra manna
miklu miklu fremur en „öfund-
in” — þeir gátu lifaö góöu lifi
sjálfir, en sú neyö sem allir þeir
sáu I kringum sig sem augu
vildu opin hafa, vekur meö þeim
vitund um sekt og samábyrgö
og gerir þá aö hugsjónamönn-
um.
Uppgjöffyrir
ofbeldi
99
Spaugilegur veröur bróöir vor
Dufgus þó ekki fyrr en hann fer
aö leggja út af nasisma
Hamsuns i tengslum viö
islenska samtimapólitik. Hann
segir aö aumingjaskapur
lýöræöisins á fjóröa áratugnum
hafi gert Hamsun aö nasista, og
eins hafi aumingjaskapur fyrr-
verandi rikisstjórnar gert
islenska kjósendur halla undir
Alþýöubandalag og Alþýöuflokk
(sem Dufgusi þykja hæpnir
flokkar meö vondar tilhneig-
ingar i lýöræöismálum.) I hans
málflutningi veröa bráöa-
birgöalögin I mai, þegar stjórn
Geirs Hallgrimssonar skilaöi
aftur aö hluta kaupráninu frá
þvi i febrúar, aö þvi undanhaldi,
þeim Múnchenarsáttmála, sem
veldur þvl, aö íslendingar flúöu
S j á 1 f s t æ ö i s f 1 o k k og
Framsóknarflokk. Dufgus
kemst svo aö oröi:
„Þaö sem ég hygg að hafi verið
langþyngst á metunum var
uppgjöf stjórnarflokkanna fyrir
ofbeldinu, bráöabirgöalögunum
i mai. Þaö var næsta auövelt aö
ræöa viö fólk um efnahagslögin i
febrúar. Yfirgnæfandi
meirihluti fólks skildi aö þau
voru nauðsyn, þó aö mönnum
þætti þaö ef til vill súrt I broti.
Og þaö var auövelt aö sýna
fram á aö lögin gengju fremur
of skammt en of langt. Bráöa-
birgöalögin I mai hlutu þvi aö
verka þannig á fólk, aö veriö
væri aö hafa þaö aö fífli. Slikt
undanhald veldur vantrú,
endurtekiö vekur þaö andúö aö
lokum fyrirlitningu. Slikt
undanhald lýöræðisins geröi
stórskáldiö Knut Hamsun aö
nasista”.
fasistar
sinum skrifum á sunnudaginn.
Hann gerir nokkurt veöur út af
þvi, aö Dario Fo, stórsnjallt
leikskáld, hafi sem ungur
maöur barist i fasistahersveit á
ítaliu. Siðan hafi hann gerst
kommúnisti til aö breiöa yfir
fortiö sina — eöa þá af þvi aö
fasismi og kommúnismi eru aö
veröa eitt og hiö sama hjá
Reykjavikurbréfriturum, þaö
hefur um skeiö veriö þeirra
uppáhaldskenning.
1 bréfinu er þvi skotiö til
Alþýöubandalagsins og „rót-
tækra leikara” hvers vegna
„fyrrverandi fasistar gerast
byltingarsinnaöir marxistar viö
I hentugt tækifæri”. Gott og vel,
við skulum reyna.
Hvar eru
þeir nú?
Þaö undarlegasta viö þessa
samlikingu er þaö, aö stjórnar-
andstööu („ofbeldi”) verka-
lýöshreyfingar, Alþýöubanda-
lags og Alþýöuflokks, er likt viö
yfirgang Hitlers. En hinar
daufu vonir frelsis og lýöræöis
eru taldar eiga sérstakt
heimilisfang I Sjálfstæöisflokki
og Framsóknarflokki.
Fyrrverandi
Svo merkilega vill til, aö höf-
undur Reykjavikurbréfs er á
svipuöum buxum og Dufgus i
Þaö er hæpiö aö draga af þvi
viðtækar ályktanir aö ungur
maöur sem elst upp I einræöis-
riki lendi i fasistahersveit. Og
enn vafasamara að draga af þvi
vlötækar ályktanir aö slikur
maöur gerist siöar byltingar-
sinni — og þá nánast anarkisti
en ekki kommúnisti.
t ööru lagi: til eru menn sem
eru fasistar þar sem fasistar
ráöa, kommúnistar þar sem
kommúnistar ráöa og Sjálf-
stæöismenn þegar Geir
Hallgrimsson ræöur. Slikir
menn eru margir; Nixon kallar
þá hinn þögla meirihluta.
í þriðja lagi: fyrrverandi fas-
istar gerast yfirleitt alls ekki
sósialistar eöa kommúnistar.
Þaö er hægt aö fara um öll
Evrópulönd og komast allsstaö-
ar aö þeirri niöurstööu, aö þeir
sem fylktu sér um fasista'
meöan þeir voru og hétu eru nú
svo til allir, fleiri en niu af
hverjum tiu, I hægrisinnuðum
borgaraflokkum. Þaö er rangt
aö nokkur slikur maöur Islensk-
ur hafi látiö sér annaö til hugar
koma en styöja Sjálfstæöis-
flokkinn.
Okkar vegna má Heimdallur
setja nefnd I máliö.
—áb.