Þjóðviljinn - 10.12.1978, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 10. desember 1978
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Otgáfufélag t>jó&viljans
Framkvæmdastjóri: Eiftur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson
Rekstrarstjóri: tllfar Þormóösson
Auglýsingastjóri: Gunnar Steinn Pálsson.
Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson
BlaAamenn: AlfheiAur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Erla Sig-
urAardóttir, GuAjón FriAriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Ingólfur
Margeirsson. Magnús H. Glslason, Sigurdór Sigurdórsson. tþrótta-
fréttamaAur: Ingólfur Hannesson
ÞingfrétUmaAur: SigurAur G. Tómasson
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaidsson.
Ctlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson. Sævar Guöbjörnsson
Handrita-og prófarkalestur, BlaAaprentsvakt: Andrea Jónsdóttir,
Elias Mar, Óskar Albertsson.
SafnvörAur: Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: Rúnar Skarphéöinsson, Sigrlöur Hanna Sigurbjörnsdóttir
Skrifstofa: Guörún GuAvaröardóttir, Jón Asgeir Sigurösson.
AfgreiAsla: Guömundur Steinsson. Kristin Pétursdóítir.
Sfmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún-Báröardóttir.
HúsmóAir: Jóna Siguröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Ctkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösia og auglýsingar: SiAumúla 6.
Reykjavik, slmi 81333
Prentun: Blaöaprent h.f.
Jákvœð ögrun við
hernaðarbandalögin
• Aðalfrétt á forsíðu Morgunblaðsins á miðvikudaginn
var um nýtt viðvörunarkerfi sem Nato hafði samþykkt
aðf járfesta í. Hér er uhn að ræða flota fljúgandi ratsjár-
stöðva, sem á að kosta um tvo miljarða dollara að smíða,
um rekstrarkostnað er ekki getið. Tilgangur þessa kerfis
er sá, að sögn blaðsins, að „viðvörunartími Bandaríkj-
anna eykst um 15-30 mínútur". Þessi f járfesting, sem
bandamenn Bandaríkjanna í Vestur-Evrópu, hafa
reyndar verið tregir til að samþykkja, á með öðrum
orðum að veita Bandaríkjamönnum nokkurra mínútna
meira svigrúm til að komast í byrgi og kjallara ef stríð
hefst og atómskeyti fljúga að austan.
• Þessi frétter ein af mörgum ótíðindum af vígbúnaðar-
kapphlaupi. Stjórn Carters forseta hefur haft frum-
kvæði um gerð nýrra eldf laugakerfa og svo á sviði
almannavarna. Þróun lágf leygra og hárnákvæmra flug-
skeyta (cruise) nifteindasprengn og fleiri vopnakerfa
sem og gerð áætlana um mjög stórfellda brottf lutninga
fólks af stórborgasvæðum í hættuástandi — allt bendir
þetta til þess, að Bandaríkin búi sig undir takmarkaða
atómstyrjöld sem svo er nefnd. Með öðrum orðum: sá
herfræðilegi þanki virðist vera að vinna sér aukið fylgi
meðal hershöfðingja og stjórnmálamanna, að unnt sé að
vinna sigur í stríði þar sem kjarnorkuvopnum verður
beitt í nokkrum mæli, en án þess að stríðsaðilar nýti til
fulls þeim gereyðingarmætti sem þeir hafa komið sér
upp.
• Fram til skamms tíma höfðu menn vanist svonefndu
jafnvægi óttans, Menn gengu út frá því sem vísu að
fyrsta kjarnorkusprengjan sem notuð yrði í ófriði hlyti.
að verða upphaf að gjöreyðingarstríði enginn gæti
sigrað. Þetta jafnvægi óttans var að sönnu ekkert sælu-
ástand, en í því var viss vörn gegn freistingum kjarna-
vopna. Sú stefna sem vígbúnaðarkapphlaupið hefur nú
tekið er að því leyti iskyggileg, að hún eins og brýtur
niður þennan varnarvegg óttans við gjöreyðingu og
opnar leiðir til glæfralegs pólitísks tafls.
• Við þessar aðstæður hvetja hernaðarbandalögin með-
limi sína óspart til samheldni og aukinna hernaðarfram-
kvæmda: það er alltaf hægur vandi fyrir sérfræðinga
þeirra að benda á eitthvað ískyggilegt í framkvæmdum
andstæðinganna, sem endilega þurf i að f inna svar við og
það undireins. Því vekur það að vonum athygli þegar
einhver þeirra sem með völd og áhrif fara sýnir af sér
þá röggsemd að segja nei. Þetta gerðist nú á dögunum
hjá Varsjárbandalaginu þegar Ceaucescu, forseti
Rúmeníu, tók það skýrt fram að Rúmenar féllust ekki á
aukin útgjöld til hermála, vegna þess að óþarfur f jár-
austur í ný vopnakerfi mundi truf la áætlanir þeirra um
efnahagslegar framfarir. Ceaucescu sagði það væri nær
að reyna að koma upp vopnalausu belti í Evrópu miðri en
að hlaða enn ofan á sprengjuf jöllin eða „hve mörgum
sinnum í viðbót vilja menn geta útrýmt mannkyni öllu?"
eins og hann komst að orði. Forsetinn notaði í leiðinni
tækifærið til að halda fram rétti þjóða til sjálfstæðrar
stefnu í þessum málum sem öðrum.
• Blöð á Vesturlöndum hafa, eins og við mátti búast,
tekið með nokkrum feginleik þessum fréttum af ágrein-
ingi innan Varsjárbandalagsins, en án þess að benda á,
að hér eru Rúmenar að neita sovéskum kröf um sem eru
nákvæm hliðstæða þeirra sem Bandaríkin hafa fengið
bandamenn sína í Nató til að samþykkja. Hvað sem
menn vilja halda um innanlandspólitík Ceaucescus for-
seta, þá er frumkvæði hans mjög jákvæð og velkomin
ögrun, ekki aðeins við Varsjárbandalagið heldur Nató
einnig.
—áb
Úr almanakinu
„Og hann gjöröi sér svipu úr
köölum og rak allt út úr helgi
dóminum, bæöi sauöina og
nautin; og hann steypti niðut
smápeningum vixlaranna og
hratt um boröum þeirra. Og við
dúfnasalana sagöi hann: Takiö
þetta burt héban; gjöriö ekki
hús fööur mins aö verslunar-
búö.” (Jóh. 2,15 — 16)
Sæl þiö þarna inni, félagar i
þjóökirkjunni,
og aörir valinkunnir sæmdar-
menn!
Oft finnst mér aö engir hafi
gengiö svo vasklega fram i aö
drepa niöur guöskristni i land-
inu og prestarnir. Kemur þar
margt til. Þaö kannski frekast
Ætli rætt hafi veriö um hjá-
störf presta i peningaleik?
Hvort rætt hafi veriö um nauð-
syn þess aö fella niöur eöa
hækka greiöslur fyrir sklrnir,
fermingar, giftingar og jaröar-
farir?
Og ætli þaö hafi veriö rætt um
hann Frank?
Já, minir hjartanlegu. Hann
Frank M. Halldórsson, séra.
Hann Frank er nefnilega á
mánaöarlaunum hjá ykkur, og
meira aö segja mér, auk kaups-
ins sem hann fær fyrir að syngja
yfir ykkur látnum. Hann hefur I
friunum slnum (hvernig sem
hægt er aö taka sér frl frá því að
boöa kristna trú, skira og jaröa
— kannski þaö hafi veriö til um-
ræöu á landspokastefnunni?)
hann Guöni I Sunnu og félagi
Kjartan Helga og auövitaö allir
hinir I bransanum fái aö aug-
lýsa sinar feröir I kirkjunum til
jafns við Frank og vil leggja þaö
til. Sá sem fyrstur þeirra allra
býöur upp á himnaferöir meö
afborgunum eftir heimkomuna
ætti aö fá tvöfaldan tlma innan
HIMNAFERÐ með
afborgunum
aö rismiklir prédikarar og eftir-
breytniveröir menn hafa sótt i
annað en klerkdóm en pokar
þess I staö.
Þó höfum viö veitt guöskristni
mikla aöstööu umfram önnur
trúarbrögö hérlendis. Fyrir
hana byggjum viö kirkjur, hún
er kennd sem skyldunámsgrein
i grunnskólum, viö greiöum
iaunin postulanna og þaö erum
viö sem auk þess borgum fyrir
sklrnir, fermingar, giftingar og
jaröarfarir, hvort sem þaö er
satteöa ekki aö sá peningur fyr-
irfinnist hvergi á skattskýrslum
prestanna. Fyrir alla þessa pen-
inga fáum viö I postulamyndinni
poka og frlmúrara, og stundum
er engu líkara en Pokurinn hafi
búiö um sig I þeim innanbeina.
Þaö er þaö, sagði maöurinn.
Nú er prestastefnu eöa kirkju-
þingi nýlokiö. Kostnaöinn
greidduö þiö aö sjálfsögöu. Ekki
vitiö þiö þó hvaö rætt var, nema
rétt undan og ofan af; um svo
sem einn til tvo viöbótarbiskupa
og biskupsstóla, niöurfellingu
prestakjörs og siöan ýmislegt i
andanum þeim sem sagt var aö
Séraminn starfaöi I: Brauöið
skal vera stórt.
En garminn mig langar aö
vita hvort rætt hafi veriö um
vlxlarana i húsi fööur ykkar og
eins hvort nokkur presturinn
hafi rætt um nauöungarkristnun
Islenskra ungmenna, ferming-
una.
Þetta er ágætt umhugsunar
efni á jólaföstu ykkar kaþólsk,
lúthersk, heiöinna og valin-
kunnra sæmdarmanna, allt
þetta I senn og ekkert dregiö I
efa.
Athugum fyrst ferminguna.
Ætli nokkrum hafi dottiö I hug
á prestastefnu, aö ef til vill væru
börnin of ung til þess aö fermast
þrettán og fjórtán ára? Ætli
nokkur þeirra hafi nefnt þaö aö
ef til vill gengur stærsti hópur-
inn til fermingarinnar til þess
aö þóknast foreldrum slnum, og
siöan til þess aö skera sig ekki
frá hjöröinni meö afbrigðileg-
heitum og siöast en ekki sist
vegna allra gjafanna sem fylgja
fermingu afkristinnar þjóöar-
æsku?
Ekki meira um þaö I bili.
Litum aöeins til meö vixlur-
unum og þeirri umræöu, sem
þeir hafa hugsanlega fengiö á
stefnunni.
lagt stund á feröaleiösögn um
sögusvæöi bibllunnar, og kom-
ist aö því, I frltima frá hvoru-
tveggju kristniboðinu og leiö-
sögninni, aö hafa mætti nokkuð
upp úr þvl aö flytja íslendinga I
sllkar og þvlllkar feröir. Þetta
var mikil og frumleg opinberun
þvt amk. átta fyrirtæki starfa
viö aö flytja Islendinga um
heiminn. En svo ljós lá hagnaö-
arvonin fyrir, aö Frank okkar M
sá sig tilneyddan aö sækja um
leyfi til reksturs feröaskrifstofu.
Þaö er gott aö búa viö hugsana-
frelsi, trúfrelsi, feröafrelsi og
framkvæmdafrelsi.
Og Frank er enginn letihaug-
ur. Hann er þegar farinn aö
undirbúa rekstur feröaskrif-
stofu þó svo hann sé ekki enn
búinn aö fá feröaskrifstofuleyfi
og vafasamt aö hann fái þaö,
greyiö, þvi helvltis kommakall-
inn hann Ragnar Arnalds er
feröaskrifstofumálaráöherra. —
En Frank lætur það ekki á sig
fá; hann spáir I hagnaöinn og
flettir upp i biblfunni aö fyrir-
myndum. Og sjá: Hann finnur
Jóhannesarguöspjall og les i
öörum kapitula, fimmtánda og
sextánda versi, hvernig fara
eigi aö. Hann skyldi nota kirkj-
urnar, hús fööur slns, ykkar,
Krists; breytir helgidómi I
verslunarbúö.
Nú má meö nokkrum sanni
segja, þiö valinkunnir sæmdar-
menn og félagar þjóökirkjunn-
ar, aö mér komi þetta hreinlega
ekkert viö, þar sem ég er ekki i
félaginu meö ykkur, hvorki I
sæmdarmannafélaginu né þjóö-
kirkjunni. Og auövitaö kemur
mér þetta ekkert viö. En þiö fyr
irgefiö mér þetta, mlnir elskan-
legu, vegna þess aö ég hef alla
tiö veriö svolítiö skotinn i boö-
skapnum, sem ég hef fundiö I
bibliunni, þó svo hann viröist
lokaöur fyrir prestunum bless-
uðum þvi aldrei heyri ég þá
flytja hann I kirkjunum okkar
allra.jafnvel þótt ég sé brand-
sjúr á þvl aö mannlifið væri
bæöi betra og merkilegra ef sá
boöskapur héföi náö eyrum
fleiri og komist I framkvæmd.
En hvaö um þaö.
En mér finnst aö þaö ætti aö
fylgja ofurlltiö réttlæti inn fyrir
veggi helgidómsins um leið og
honum er breytt I verslunarbúö.
Þaö auövitaö er ekkert réttlæti i
ööru en hann Ingólfur I Ctsýn,
kirkjuveggjanna til áróöurs og
söiumennsku I verðlauna skyni.
Þiö skjótiö bara bibliunni á bak
viö skrúöhúsiö, því þaö er aö-
eins til trafala aö buröast meö
mörg hundruö ára gamlar
kennisetningar I nútima vel-
feröar- og lýöræðisþjóöfélagi.
Þvi miöur viröist ég hafa
komiö of seint fram meö þessa
tillögu mina; aö ein slik hafi
veriö rædd og afgreidd á slöustu
prestastefnu eöa kirkjuþingi og
sé reyndar þegar komin til
framkvæmda: Eöa hvers vegna
var Frank M. annars aö manga
i kirkjunni I Keflavik á dögun-
um meö velvilja og aðstoö sókn-
arprestsins?
Og ér sem ætlaöi aö baöa mig
I ljóma tillögunnar.
Þess vegna kem ég meö aöra
tillögu; framhald hinnar, þvl
eitthvert ljós verö ég aö fá,
hvernig sem allt snýst.
Ég legg til aö pokarnir hætti
aö ferma börnin okkar ólög-
ráöa, nauöug viljug. Þess I staö
fái hver fermingu sem vill eftir
aö hann hefur öölast kosninga-
rétt og neytt hans amk. einu
sinni. Meö þessu fengju prest-
arnir meiri og betri tlma til aö
sinna verslunarbúðunum i
helgidómunum. Þaö fermdust
ef til vill færri, og nokkrar þús-
undir, kannski hundruö þús-
unda, mundi tapast árlega úr
prestsvösunum. En þaö má
bæta meö alhug viö búöastörfin.
Hugsiö ykkur möguleikana, þiö
valinkunnu sæmdarmenn,
hugsiö ykkur:
—Viltu fermingu meö eöa án
Israelsferöar? — Meö eöa án
himnarlkisferöar? — Báöar
leiöirnar? — Aöra? Ætlaröu aö
borga út I hönd eöa greiöa meö
vlxli? Hvaöa vexti viltu greiöa?
Þú færö miöann meö afslætti ef
þú borgar aöra leiöina fyrir-
fram og gefur þaö ekki upp!
Þaö eru miljón möguleikar,
elskurnar minar allar. Þaö er
bara aö þora. Rétt eins og
Frank M.
Breytiö bara helgidóminum i
verslunarbúð.
Svipuskaftiö er hvort eö er
brotiö, kaölarnir fúnir og Krist-
ur vlös fjarri!
Oifar Þormóösson
Eftir Úlfar Þormóðsson