Þjóðviljinn - 10.12.1978, Blaðsíða 21

Sunnudagur 10, desember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 21
unnar —Rut — ogþaö er húnsem
er vitundarmiöja þessarar bókar.
Lesandi fylgist meö henni, hugs-
unum hennar og tilfinningum,
alla bókinaogþar af leiöandi sér
hann Pat meö hennar augum —
horfir á hann utan frá.
Rut er sprottin upp Ur jarövegi
sem er gjörólikur jarövegi
Patricks. Mamma hennar og
pabbi eru dæmigert millistéttar-
fólk, löghlýöin og siöavönd og
töluvert „snobbuö” ef svo ber
undir. Hjá þeim er lifiö I föstum
skoröum, boröaö reglulega, gras-
flötin slegin og hugsaö um „lUs-
hægan uppvöxt barnanna” eins
og Guöbergur segir á einum staö.
Annars er eldra barniö, 22 ára
sonur, giftur og farinn aö heiman
en hjónaband hans er ekki sér-
lega gott. Mamma Rutar hefur
^hyggjur af þessu en þær áhyggj-
ur fölna og sölna þegar höggorm-
urinn Patrick kemst inn i hennar
friösælu millistéttarparadis.
Mamma Rutar, Maria, er
heimavinnandi hUsmóöir og hún
hefur töglin og hagldirnar á
heimilinu — pabbi Rutar er hins
vegar oftast i bakgrunni. Maria
kemur tiltölulega skýrtfram sem
persóna I bókinni. Hún hefur ef til
vill einhverntima áttsér drauma
og þrár (42—43) en hvort tveggja
hefur hún bælt kirfilega niöur á
löngum hUsmóöurferli. Maria lif-
ir meira og minna gegnum börn
sin — einkum þó Rut. Hún reynir
ákaflega aö móta Rut i sinni
mynd, ráöstafa henni eins og hún
heldur aö best heföi veriö fyrir
sjálfa sig — þetta er allt í góöri
meiningu — aö sjálfsögöu. En allt
kemur fyrir ekki. Millistéttar-
stelpan Rut er ástfangin upp fyrir
haus af lágstéttar- og vandræöa-
gemlingnum Pat og þaö veröur
engum sönsum fyrir hana komiö.
Gildismat og stéttarleg viöhorf
Marlu eru þó alltaf I baksýn I bók-
inni og stundum gægjast þau
m.a.s. fram hjá hinni ástföngnu
dóttur hennar.
Ég veit ekki hvers vegna K.M.
Payton skiptir á þennan hátt um
félagslegt umhverfi milli sagn-
anna af Patrick Pennington.
TrUlega vill höfundur sýna hann
frá annarri hliö, brjóta upp hina
heföbundnu þroskasögu, sýna þaö
aö Pat á ekki aöeins bágt meö aö
aölagast borgaralegu samfélagi
— þaö er lika býsna erfitt meb a&
kyngja honum.
Rut
Rut er aöeins 16 ára. Hún er
áhugalaus um skólann sinn en
Rut er sem sagt i þessu milli-
bilsástandi þegar hún kynnist
Patrickogfellur fyrir honum eins
og sveskja. Pat er fullur af
spennu, andófi og hann er aö gera
e-ö sérstakt, skapa e-ö meö erfiöu
ogharösóttutónlistarnámi sinu. í
Pat sér Rut allt þaö sem hana
vantar i hversdagslegt og
leiöinlegt lif hennar sjálfrar og
hún byrjar umsvifalaust aö lifa
gegnum hann.
Rut er, þó hún sé vitundarmiöja
bókarinnar, stööugur spegill
Patricks. Ast hennar blossar,
logar og flöktir — allt eftir þvi
hvernig Pat kemur fram viö
hana. Hún er framan af eins og
næm ljósmyndafilma sem festir
öfl hans viöbrögö og geymir þau.
Eftir þvi sem frá liöur þroskast
hún vegna þeirra tilfinningalegu
heljarstökka sem hún tekur I
sambandinu viö Pat — Rut sér
ljóslega aö þaö er ekki nóg aö
vera gapandi aödáandi Pats —
hann biöur um mikiö meira —
hann biöur hana um allt þaö til-
finningalega öryggi og kærleika
sem hann hefur fariö á mis viö
alla sina tiö. Rut tekur þetta aö
sér, þó ung sé, og um leiö tekur
hún þaö aö sér aö vera til fyrir
Pat og þaö sem honum fylgir.
Þaö er innifaliö i þvi aö elska
Patrick Pennington, aö elska
klassiska tónlist og þaö lærir Rut
lika. Lýsingarnar á tilfinninga-
legriupplifun hennar og uppgötv-
unum þegar hún hlustar á tónlist
erumjög vel geröar. Best gæti ég
trúaö þvi aö einhverjir unglingar
upptendruöust af tónlisaráhuga
viölestur bókarinnar— mann fer
aö langa til aö hlusta meö Rut á
meöan maöur les.
Patrick
Patrick er breyttur frá fyrri
bókinni —hannhefur þroskast, er
ennþá dulari og haröari af sér
(útífrá) en áöur og þaö er minni
gálgahúmor i honum. t þessari
bók er hins vegar kafaö enn dýpra
i persónu hans en i þeirri fyrri.
Þaö kemur vel fram i ástasam-
bandi þeirra Rutar hve mjög
hann þarfnast tilfinningalegrar
næringar, hvaö hann hefur mikiö
aö gefá i þeim efnum o g hve erfitt
honum er gertfyrir I þvi. Hann er
tortrygginn og varkár vegna
uppeldis sins og þar aö auki á
hann mjög erfitt meö aö tjá til-
finningar slnar I oröum. Hann
getur hins vegar prýöilega tjáö
þær meö hnefunum ef þvi er aö
skipta, og eins og fyrri daginn er
grunnt á ofbeldishneigö og
Drottningin gegn
Patriek Pennington
árásargirni hjá Patrick Penning-
ton — einkum ef hann er áreittur
— og þaökemuralltaf aö þvi fyrr
eöa siöar. Skilningur og samúö
lesandans eru alfariö meö Pat
þegar hann kýlir lögreglumann-
inn (sem átti þaö svo sannarlega
skiiiö) — en þá ofbýöur drottning-
Framhald á bls. 22
hefur (haft) eldlegan áhuga á
hestum og hestamennsku. Hún
hefur e-a reynslu af strákum en
hvorki mikla né ýkja spennandi.
Hún er sem sagt I þessu dæmi-
geröa tómarúmi sem alltaf skap-
ast einhvern tima hjá unglingum
á aldrinum 12—16ára, þeir hafa á
þessu ákveöna timabili ekki sér-
stakan áhuga á neinu. Fyrir þeim
liggur þá annaö hvort aö ganga
eftir vissum brautum skóla-
kerfisins eins og i svefni eöa þá aö
þeir hætta I skóla og fara aö vinna
sem ófaglært verkafólk.
Kapitalískt hagkerfi þarfnast
ungs, handfljóts verkafólks —
þess vegna gripur þaö sem allra
minnst inn I þetta ráövillta,
óákveöna þroskaskeiö unglings-
ins — hann er látinn vera, látinn
„gera þaö upp viö sjálfan sig”
hvaö hann vill gera i málinu
þ.e.a.s. ef foreldrarnir ákveöa
þaö ekki fyrir hann. Akvöröun
foreldranna mótast svo aftur af
stétt þeirra og kerfiö viöheldur
sjálfu sér.
K.M. Payton:
Patrick og Rut.
Þýö. Silja Aöalsteinsdóttir
Bókaútgáfa Máls og menningar
1978
1 fyrra kom út fyrsta bókin um
Patrick — Sautjánda sumar
Patricks og nú er önnur bókin um
hann komin á markaö — Patrick
og Rut.
Silja Aöalsteinsdóttir las hana I
útvarpið i fyrra og ég býst við aö
margir muni eftir þeim sælu
stundum. Klassiska tónlistin sem
talaö er um I bókinni var fléttuö
inn I lesturinn og bók og tónlist
mynduöu dæmalaust fallega
heild.
Alþýða —
millistétt
í fyrstu bókinni um Patrick var
hann sjálfur n.k vitundarmiöja
bókarinnar. 1 þessari bók er hins
vegar komin ný persóna til sög-