Þjóðviljinn - 03.03.1979, Page 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 3. mars 1979
DIOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs
hreyfingar og þjóðfrelsis
C'tgefandi: Útgáfufélag þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir
Kekstrarstjóri: Úlfar Þormóösson
Auglýsingastjóri: Rúnar Skarphéöinsson
Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar örn Stefánsson, Erla Sigurö*
ardóttir, Guöjón Friöriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Ingólfur Mar-
geirsson, Magnús H. Glslason, Sigurdór Sigurdórsson. tþróttafrétta-
maöur: Ingólfur Hannesson. Þingfréttamaöur: Siguröur G. Tómasson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson.
útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: Sigríöur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Ólafsson.
Skrifstofa: GuÖrún Guövaröardóttir, Jón Asgeir SigurÖsson.
Afgreiösla -.Guömundur Steinsson, Hermann P. Jónasson, Kristln Pét-
ursdóttir.
Símavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigríöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6. Reykjavik. sfmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Stjórnmál
og landflótti
• I gær birtist hér í blaðinu athyglisverð grein ef tir Gísla
Gunnarsson sem f jallar um nokkra þá hluti í samskipt-
um við önnur Norðurlönd sem ekki eru oft á dagskrá.
Hann fjallar einkum um þau gagnkvæm réttindi sem
samnorrænirsamningarum vinnu- og félagsmál eiga að
veita þegnum Norðurlanda. Islensk yfirvöld hafa aðeins
staðfest þann samning sem lýtur að jöfnum rétti í
félagsmálum/en ekki samning sem gæti gefið Norður-
landabúum rétttil atvinnu á Islandi. Bendir greinarhöf-
undur á það sérstæða siðgæði sem kemur f ram í því, að
Islendingar vilja í senn leggja hindranir fyrir Norður-
landamenn í atvinnuleit og eiga þess kost að íeita atvinnu
og f á reyndar líka atvinnuleysisbætur í grannlöndunum.
• Athyglisverðast er þó það sem greinarhöf undur hef ur
fram að færa í þessu sambandi um landf lótta síðari ára,
sem hef ur að langmestu leyti beinst til Norðurlanda. Við
erum vön þvi að minnast með nokkrum harmi tímabils
Amríkuferða sitt hvorum megin við aldamótin; þá f lúðu
menn f átækt, landleysi og harðæri, á árunum 1871 til 1915
flúðu að meðaltali 334 íslendingar land á hverju ári. En
f áir haf a að likindum gert sér grein f yrir því, að á síðari
árum hef ur átt sér stað landf lótti sem er fyllilega sam-
bærilegur. Á tímabilinu 1916 til 1967 eru þeir ekki miklu
f leiri sem flytja úr landi en þeir sem til Islands f lytja. Á
árunum 1968 — 77 er landflóttinn hinsvegar allmikili eða
535 á ári.
• Þær tölur gef a, þegar betur er að gáð, ýmislegar póli-
tískar upplýsingar. A árunum 1968 — 70, þegar svonef nd
viðreisnarstjórn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins hef ur mótað ef nahagslíf ið að sínu höf ði um nokkurra
ára bil, er landflóttinn mjög mikill, eða tæplega ellefu
hundruð manns á ári í þrjú ár samf leytt. Síðan tekur við
tímabil vinstri stjórnan umsvif hennar í atvinnumálum
og umbætur í félagslegum ef num megna að snúa þessari
þróun við. A tímabilinu 1971 —74 eru það f leiri sem snúa
heim en utan fara, alls heimtast til baka 300 fleiri en
fara. Eftir fall vinstri stjórnarinnar hefst landf lóttinn á
ný af fullum krafti. Á næstu þrem árum, 1975 — 77, fara
784 Islendingar af landi brott umf ram þá sem heim snúa.
• Gísli Gunnarsson bendir á það, að brottf lutningurinn
frá og með 1975 verði ekki skýrður með atvinnuleysi eins
og því sem ríkti fyrir og um 1970. Hér er, segir hann, um
áhrif frá beinni kjararýrnun að ræða, «en meira máli
skiptir þó hve illa íslenskt þjóðfélag býr að ungu fóki í
húsnæðis- og menntamálum" — en eins og kunnugt er er
það einkum ungt fólk sem f lyst úr landi. Síðan segir:
• ,,Bætt launakjör, samkvæmt mælistiku aukinnar
einkaneyslu almennt, munu ekki stöðva þennan ,,land-
flótta" að ráði/heldur fyrst og fremst stóraukið átak í
félags- og húsnæðismálum, þ.e. aukin samneysla. En
rikjandi stefna í íslenskum efnahagsmálum í dag gerir
hins vegar ráð fyrir minnkandi hlutdeild opinbera geir-
ans í þjóðartekjunum, sem þýðir að íslensktefnahags- og
félagsmálakerfi verður í framtíðinni ennþá ólfkara en
nú þeim samfélögum sem einkum laða til sín ungt fólk
frá landinu".
• Það er vert að leggja á það þunga áherslu í þeim átök-
um sem fram fara um félagslega þjónustu og
samneyslu, að hér er um að ræða þá hluti, sem einna
mestu ráða um það nú um stundir hvort ungt fólk telur
Island gott land til búsetu eða reynir fyrir sér annars-
staðar. Þetta er ekkert smámál: ef að Islendingar missa
um þúsund manns á ári, þá svarar það til þess að Frakk-
ar eða Bretar misstu á ári hverju meira en 200 þúsundir
manna eða að meira en miljón Rússa reyndi að leita sér
betra hlutskiptis annarsstaðar.
—áb.
Hver á barnið?
IÞegar ekki ómerkari menn en
Hannes Hólmsteinn Gissurar-
son ávarpa klippara I Morgun-
Iblaðinu (Athugasemdir viö
Þjóöviljagrein, Morgunblaöiö
20. febr.) er vert aö draga fram
vandaðar heimildir til svara.
IÞað er sumsé skoðun HHG að
Milton Friedman beri ekki
ábyrgö á efnahagsöngþveitinu i
ísrael og þvi ófremdarástandi
Iað veröbólga á ársgrunni var
orðin 101% þar i jandar. í grein-
inni sem klippari skrifaði i
Þjóðviljann 4. febrdar var
I, .barniö” ekki sfður kennt sér-
fræðingum Alþjóða gjaldeyris-
sjóðsins, þeim sömu og leggja á
ráðin á tslandi fyrir hönd sjóðs-
asta árs var verðhækkun til-
finnanlegust á bifreiðum (85%),
ávöxtum og grænmeti (70%),
gjaldskrá heilbrigðis-
þjónustunnar (64%) og
húsnæðiskostnaði (56%). Þess-
ar tölur segja nokkuö um stefn-
una i Israel og ekki aö undra
þótt ung og húsnæðislaus hjón
hafi hundruðum saman efnt til
mótmælafunda i tsrael 15. janú-
ar sl. til þess að krefjast aðstoð-
ar af rikinu.
M. Meshel, aðalritari isra-
elska Alþýðusambandsins, Hist-
adrout, hefur lagt áherslu á
að óðaverðbólgan auki á mis-
rétti i tsrael og komi langharð-
ast niður á stórum fjölskyldum
sem verja meginhlutanum af
tekjum sinum til kaupa á mat-
vælum sem þotið hafa upp i
verði vegna þess að niður-
greiðslur hafa verið sparaður og
verðlagning gefin frjáls.
1.AÐ1D, ÞRIDJUDAGUR 20. FKBRUAK 1979
Á RÖKSTOLUM
HANNES
HOLMSTEINN GISSURARSON:
•H'NSTIIAI'.ISN I. fi-l.r.i:i
rrii tinnar Pjúáviljarilsljiii
Kinar K llaralils>
lilaá siit. si'in liann kallaói
„Kr.'lsi l'ri.'iliiiaiis i Israil"
i.rcinin atli aá vcra nin hina
slii'iiiu rcynslu af liagstji.ru
Mi'ii.u lit'iiis lli giiis i Lrai-I. scn.
v;cri i amla frjalslvinla hag
fra'áini'siiis Miltmis Fricdinans.
Kg r.ah up|i sli.r augn. Iw-gar cy
la.s þcssa gri'in. svu injng scin
Iiiiii \ar iiI inarks uin van|>ckk
ingu linfnnilar. sciii cr |m» rit
stjori nralgagtts iiicslslaTsta
stjiirnniálafli'kksins a Islamli.
■ >g ;ctla aiN gcr.a viA liana imkkr
ar alliugascmilir. tncA |»vt art
cinlivcrjir hafa scnnilcga tckiá
liul'iimlínn alvarlcgtt
I l.agstjurn llcgins ug tiiatina
lians i Isracl cr varla i an.la
Miltoiis Kricilmans. cins ..g
l'jiióv iljaritsljiirinn sagAi. j»v i aA
cinungis cinu ráúi lians var fylgt
aft sogn hans sjálfs. I'aó var aft
skra rctl gcngi isradska gjalil-
miáilsins — þatinig aó þaó 'rcA-
ist af logmáli frainhofis uy cftir-
spurnar — cn halila þvi ckki of
hau ini'ft opinlicrum afskiptiiin.
Korscmlan fvrir gjalilcyrishoft-
tiiit — þ.c. opinlicrri skommtun
gjalilmiftilsins - hrast mcft
rcttri gcngisskraningu. ug þcss-
uin hoftuni var þvi lctt af
viftskiptum. (ícngift hckkafti
mjug vift þaft scnt cftlilcgt var,
þvi aft mikill halli haffti vcrift á
viftskiptunt Isradsmanna vift
aftrar þjóftir, áftur cn stjórn
Ih'gins tók vift volilum, cn þcssi
>1. orsokum. Kn vcrftholga cr ocftli-
nh. Icg. varanlcg luckkun alls voru-
n t vi-rft' af Jnnri" orsok. hun cr
vcgna misvicjjis i kcrfinu.
aukniiigar pciiinj'ainaj'ii- um
fram aukningti þjoftarfrain-
lcift'lu iSciinilcga rugla mci.n
v. iftlH.lgiinni safnaii v ift .-ii.-tak
ar vcrfthtckkanir vcgna þcss. aft
vcrftholga lýsir scr .1 vcrftluckk
unuiin < lg cnginn cfast mii þaft.
aft hjoftnun vcrfthulguntiar kost-
fornir. flcstum cfta ollum
þcssu tagi til ckki ómcrkari
iuanna cn Nohclsvcrftlaunahaf-
aits Millons Krictlman.s”. Kn
vcgn.a vanþckkingar sinnar kom
liaiin upp iim sjálfan
Isl.-n/kir frjálsliyi'i'jiimcnn
tn-V'ta scr til þi'ss aft s.-ckja rok
fyrir markaftskcrfiim. : rcvnslu
aniiacra þjofta. h.ra saiiiaa
u.at kaftski-rfift i kapítaiisiiianr.l i
Hamlarikjumim oj» iniftstj..rnai
kcrfift is.i'ialiMiianii' i llaft-
st loriiarrikjtinuiti. i Vcst-
aftgcrftum til langs tima gcgn ur-l'vzkalamli <»g Austur-I'v/.ka
'Frelsi Friedmans í ísrael
áh

• / /vn/i'/ //.-//// t «•/»>/»»</c«/ 14/v/ó
/// i ltU"'„,i liiiini //h/>///ft/////
• 17sltinJi //< 7/// i. 7.V., ih;,i
Itckktn) iii i Iil .f.V'S, ,i
fillllll ///</////.)/////
ATHU G ASEMDIR
, VIÐ
Þ J OÐ VIL JAGREIN!
viftskiptahalli cr aft niinnka. vcrfthólgu fyljya vcrftha-kkanir lantli. i Isracl og l'ngvcrjalamli
þannig aft lciftrctting gcngis- til skamms tíma. Tofralækninjr Kn trcysta islcnzkir samhyj;jyti-
skraningarinnar cr aft ná til vcrftlnilj'unnar cr ckki til. mcnn (sósialistar) scr til þcss° (
... •;.. Wnsiirnir vift rdta Vamti Isradsmaniia t at- Milton Krictlman cr cnginn \
hjá rikinu og nýja lækkun á
niðurgreiðslum sem á sam-
kvæmt efnahagssérfræðingum
tsraelsstjórnar að bremsa verö
á helstu nauðsynjavörum. Lik-
lega gegnum aukna samkeppni.
Niöurstaða Le Monde er að
þessar fyrirhuguöu aðgerðir
munu verða mjög þungbærar
fyrir almenning, og sérstaklega
fyrir framleiðslustéttirnar i
Israel i iönaöi og landbúnaði.
Spilling þrífst
Eins og búast mátti við eiga
kreppuráðstafanirnar gegn
óðaverðbólgunni fyrst og
fremst að bitna á launafólki. A
meðan þrifst spillingin sem
aldrei fyrr. Gimsteinasmiðirnit
eru til að mynda nær skattlausir.
enda ekki bókhaldsskyldir, en i
verðmætum er gimmsteinagerð
og höndlun helsti iðnaður lands-
ins. Þrátt fyrir hert skatteftirlit
eru skattsvikapeningar i um-
ferð, „svarta gullið” i tsrael,
taldir nema um fjórðungi af
fjárlögum rikisins.
íumræðum áopinberum vett-
vangi i tsrael er alltaf gengið út ■
frá þeirri spá að verðbólgan á I
þessu ári verði 37%. Sér- I
fræðingar i efnahagsmálum ■
hika þó ekki við að nefna tölur |
um amk. 50% verðbólgu á árinu. I
Og eins og rakiö var i Þjóðvilja- I
greininni i febrúar stefnir állt i !
enn hærri tölur ef ekkert veröur I
að gert.
Frelsi hins j
sterka
HHG heldur þvi fram að efna- I
hagsaðgerðirnar i ísrael, m.a. I
minnkuð rikisafskipti, leiöi til I
aukins frelsis einstaklinganna. ■
Það skiptir i rauninni engu I
hvaðan þessar kenningar sem I
liggja aögeröunum til grund- »
vallar ko ma. Þaö er sama hvaö- J
an vont kemur! Hinsvegar er |
ljóstað þær hafa ekki stuölað að I
auknu frelsi verkafólks eða ann- *
arra auralitilia tsraelsmanna. J
Afturámóti hafa stjórnar- I
athafnir Begins opnaö dyrnar I
fyrir frjálsum umsvifum ísra- J
elska viöskiptaauðvaldsins og J
veitt erlendum auðhringum I
frjálsar hendur um að drepa I
niður innlendan iðnað og land- (
búnað i landinu.
Tilefni greinarinnar um |
„FrelsiFriedmansí Israel” var |
það að þegar efnahagsráðstaf- ■
anir Begins voru á döfinni fagn- l
aði oddviti islenska verslunar- I
auðvaldsins þeim heilshugar, |
enda svipaði þeim i mörgu til ■
þeirra hugmynda sem Vinnu- I
véitendasambandið, Verslunar- I
ráöið og Sjálfstæöisflokkurinn I
hafa um árabil haldiö að »
almenningi hérlendis.
ins, en MUton þessum Fried-
man.
En úr þvi að Norsk Handels og
Sjöfartstidende og eitt stærsta
blaðið i Israel duga ekki sem
heimildir handa HHG er ekki úr
vegi að vita hvort hann fúlsar
viö Francis Cornu i Le Monde
frá 20. janúar sl. Hann segir
m.a. að verðbólgustigið á árinu
1978 hafi oröið 48.1% fyrir árið i
heild og meöalhækkun verölags
milli áranna ’78 og ’77 50,6%.
Þetta er mesta verðbólga sem
veriö hefur i tsrael frá 1952 og
árangur af efnahagsaðgerðum
Begins, sem formaður islenska
verslunarráöins dásamaði svo
mjög i Morgunblaöinu i' desem-
ber 1977 og taldi vera til eftir-
breytni fyrir okkur Islendinga.
Nauðsynjar
hœkkuðu mest
1 desember- mánuði einum
hækkaði verðá matvöru um 5%
i Israel. Þegar litið er til alls siö-
Fullar og
tíðari verðbœtur
Histadrout hefur krafist þess
að dýrtiðaruppbótin sem nú er
70% af hækkunum framfærslu-
visitölu og er greidd út tvisvar
á ári, veröi 100% og greidd oft-
ar á ári.
Þetta tekur rikisstjórn Begins
náttúrlega ekki i mál, en
verkalýöshreyfingin i ísrael er
sterk og hefurneytt atvinnurek-
endur til þess aö fallast á fyrir-
framgreiðslur á dýrtiöauppbót.
Þungbœrar
ráðstafanir
Það sem stjórn Begins ætlar
aftur á mót aö gera er að hækka
tekjuskatta um 5% og draga úr
barnabótum, ráðningarstopp
Fylgjumst
með ísrael
Það hlýtur aö vera fróðlegt
fyrir okkur Islendinga þegar
verið er að reyna þessar hag-
stjórnaraðgerðir á almenningi
erlendis. Og það ætti að vera
nauðsynjamál fyrir Hannes
Hólmstein og Þorvarð Eliasson
að fylgjast náið með framvindu
efnahagsmála i Israel og fræða
Morgunblaöslesendur rækilega
á þvf hvernig hugmyndir þeirra
félaga fá á sig raunverulega
mynd. Þjóöviljinn mun að sinu
leyti fylgjast með þróun mála i
tsrael, bæði með „einstökum
verðhækkunum” og „verð-
bólgu”, svo og hvernig lifskjör-
um almennings og efnahagslegu
sjálfstæði ísraelsku þjóöarinnar
reiðir af á næstu mánuöum og
árum. —ekh