Þjóðviljinn - 06.03.1979, Qupperneq 11

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN ÞriOjudagur 6. mars 1979.
Þri&judagur 6. mars 1978. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11
ER „BESSÝ” NÝTT
KRÖFLUÆVINTÝRI?
Hvaö er„Bessý”?
Aö undanförnu hefur mikið ver-
ið rætt og ritað um virkjunar-
áform i Fljótsdal i Múlasýslu við
svo kallaða Bessastaöaá!
Hér i upphafi er rétt að skil-
greina, viö hvað er átt með þessu
nafni „Bessastaðaárvirkjun”,
enda mjög nauðsynlegt þvi vænt-
anleg virkjun á alls ekki að heita
því nafni.
Allt frá árinu 1936 hafa verið
gerðar margar frumáætlanir um
virkjun eða virkjanir i Fljótsdal.
Allar höfðu upphaflegar hug-
myndir það sameiginlegt að nafn
virkjunarinnar var ætið „Gilsár-
vatnavirkjun” enda skyldi uppi-
stöðulón virkjunar vera i Gilsár-
vötnum.
Cr Gilsárvötnum rennur Bessa-
staðaá.
Uppi á heiðinni erfjöidiannarra
vata^m.a. Hólmavatn og Garöa-
vatn, eru þau raunar austar og
neðar á heiðinni en Gilsárvötn.
Staðhættir allir á heiðinni eru
vel til þess fallnir aö mynda uppi-
stöðu lón og i revnd möre lón.
Til eru hugmyndir um virkjun
upp á 1000 — 1500 Mw. i Fljótsdal,
sem sagt, hugsanlegar erumarg-
ar geröir og stærðir virkjana á
þessu svæði sem allar eiga það
sameiginlegt aö nýta skal mjög
hátt og hindrunarlaust fall, 560 —
600 metra, og óvenju góðar aö-
stæður fyrir uppistöðulón.
En það sem er mismunur milli
hinna ýmsu hugmynda er orku-
þörf (orkumarkaður) og þá um
leið vatnsöflun.
Sé nauðsynlegt að byggja t.d.
250 Mw virkjun (aðeins stærri en
BUrfell) er vatni Jökulsár veitt
Utí lón heiðarinnar.
Efmenn þurfastærri virkjun er
seilst i austur og vestur með svo-
kallaðar „vatnsrennur” og ein-
faldlega sótt meira vatn t.d. i
Jöklu. Ýmsir staðir koma þvi til
greina iFljótsdal, sem virkjunar-
staðir og ber hver virkjun nafn af
þeim bæ sem næst stendur. Sá
kostur sem fyrir valinu varð nU,
heitir þvi Hólsvirkjun en ekki
Bessastaðaárvirkjun.
Markmiö og
orkumarkaöur
NU er það hinsvegar svo að
samband sveitarfélaga í Austur-
landskjördæmi setti sér það
markmið i orkumálum 1974, að
fullnægt skyldi orkuþörf kjör-
dæmisins frá innlendum orku-
kostum til allrar þeirrar orku-
notkunar sem slikt væri tækni-
lega mögulegt.
Að þessu markmiði settu var
þaðlltii „kUnst” að gera sér grein
fyrir orkumarkaði framtíðarinn-
ar I kjördæminu.
Ljóst er öllum sem um þessi
mál fjalla að jarðhiti á jarðhita-
svæðum I nágrenni þéttbýla, er
ódýrasti virkjunarkostur fyrir
upphitun hUsnæðis, en sé hann
hinsvegar ekki til staðar verður
áðurgreindu markmiði ekki náð
nema með hagnýtingu fallvatns-
orku umbreyttri i raforku.
Á Austurlandi eru mjög fáir,
sjáanlegir möguleikar til hag-
nýtingar jarðhita, sennilega aö-
einsfyrirEgilsstaði, ogHlaðir, en
með hæfilegri bjartsýni mætti
ætlaVopnifiröingumþau náttUru-
gæði lika.
Niöurstaðan varö þvl sU að ef
miðað væri við t.d. 1990 væri
markaðsþörf afls um 70 — 80 Mw,
og Ut frá þvi var séð að heppileg-
asti orkukostur væri virkjun i
áföngum á þessu timabili uppi i 50
— 100 Mw. Hagkvæmastur væri
sá kostur sem gæfi möguleika á
sem bestum framtiöarmöguleik-
um til framhaldsáfanga,sem sagt
„rannibrautar”- möguleikum til
virkjunar, og þvi varð Fljótsdal-
urinn fyrir valinu, vegna um-
sagna Rarik þar um.
Orkumálaályktun S.S.A. frá
1974 sem samþykkt var sam-
hljóða m.a. af öllum þingmönnum
kjördæmisins og grundvallast á
ofangreindu meginmarkmiði,
leggur efnislega meginaherslu á
að stjórnvöld verði að láta fram-
kvæma tæknilega og fjárhagslega
áætlun til minnst tiu ára I senn
hvernig ná megi þvl markmiði að
allri staöbundinni orkuþörf verði
sinnt af innlendum orkukostum.
Glundroöinn
Þetta hefur þó ekki verið fram-
kvæmt, þrátt fyrir Itrekaðar óskir
hér um til iðnaðarráðuneytisins,
en telja má þaö til höfuösynda
Orkustofnunar aðhafa ekki unnið
sllka áætlanagerð I slfellu allt frá
lokum tiu ára rafvæðingaráætl-
unar sem hófst 1954. Enda bera
orkumál okkar tslendinga þess
ljós merki i öllum slnum hringl-
anda slðan, og miklu hærra oiku-
verði en t.d. i Danmörku til allra
almennra nota.
NUverandi staða I orkumálum
Austfirðinga, markast þvi mjög
af þessum glundroða, öll umræða
um þessa hluti blandast framl-
köllum allskonar spámanna sem
telja sig vera að bjargaislenskri
þjóð frá efnahagslegu hruni or-
sökuðu af óskum Austfirðinga i
orkumálum og telja sig þess um-
komna aö segja okkur fyrir um,
hvað sé okkur fyrir bestu hvað
þetta snertir fjárhagslega og
tæknilega.
Raddirþessaraspámanna hafa
heyrst áður um orkumál þessa
landshluta ogannarra og þótt það
sé söguleg staðreynd að allt sem
þeir hafa sagt séu einberar fals-
spár, leyfa menn sér þrátt fyrir
forsöguna, aðhlusta enn á þessar
raddir.
Þetta eru sömu raddirnar sem
sögðu Islendingum 1964 — 1965 að
flýta sér að virkja vatnsorkuna
þvi hUn færi að veröa dýrari en
kjamorkan meö þeim árangri að
inn i iandið flæddi erlend stóriðja
sem gefa verður stórfé með i
orkuverði.
Þetta eru sömu raddirnar sem
sögðu við Austfirðinga 1956 að
Grímsárvirkjun yrði nægileg fyr-
ir þá um ókomna framtíð til að
verja það að þeir lögöu ekki til við
stjórnmálamenn, að farið yrði að
óskum Austfirðinga um virkjun
Lagarfljóts þá.
Þetta eru sömu raddirnar og
sögðu Islendingum 1973 — 1974 i
fyrri olíukreppunni, að „viöhorfið
til orkumála heföi gerbreyst á
einni nóttu”. Þrátt fyrir löngu
hUsaöa vitneskju um (Te Limit
of Growth) þverrandi jurtaleifa-
orku i heiminum, ásamt þvl aö
ómótuð þjóöfélög I félagslegum
skilningi réðu yfir stærsta hluta
þessarar orku og myndu að sjálf-
sögðu nota hana sem vopn I llfs-
baráttu sinni.
Og nU heyrist enn um hiö
„breytta viðhorf I orkumálum”
frá þessum sömu spámönnum.
Þvi allt kemur þeim að óvörum
sem aldrei fást til að nota annað
en fyrsta plans stærðfræði og
hagfræði i leiðbeiningu sinni fyrir
þjóðina.
Og enn á ný koma þessir menn
og hafa hátt og seg.ia við okkur
Astfirðinga: Þið eruð á rangri
leiö, farið heldur okkar leiðir þvi
þær eru leiöir aukinnar hagsæld-
ar fyrir þjóðina alla.
Þeirra er að likindum „máttur-
inn og dýrðin” , en þeirra er ekki
„sannleikurinn” það vitum við öll
á Austurlandi.
Á árunum frá 1974 — 1977 héldu
Austfirðingar fimm stórar ráð-
stefnur um orkumálin, þar sem
allir þáverandi og nUverandi jöfr-
ar íslenskra orkumála voru þátt-
takendur. Stefna Austfirðinga er
þvi mótuð af mikilli og raunhæfri
umræðu um þessi mál, og það
verður því erfitt fyrir nýja sjálf-
boöaliða að breyta henni. Megin-
atriði stefaumótunar i orkumál-
um er og verður það sem áöur er
getið um, jafnframt eru settar
fram kröfur til orkuiðnaðarins
um gæði og öryggi.
En það sem er nr. 1., 2 og 3. er
auðvitað orkuverðið ekki bara til
Austfirðinga, heldur orkukjör
allra landsmanna og jöfnun kjara
þeirra i milli.
Okkur er þvi ljóst að öll lands-
ins börn mega auðvitaö setja
fram sin sjónarmið i umræðu um
okkar orkumál, en þvi aðeins
mega þeir vera meðstjórnendur
að þeir séu viljugir til að deila
með okkur kjörum sem betri eru
en við bUum við, um þessar
mundir I orkumálum, almennt
séð.
Þetta er ekki stærilæti, þetta er
grundvallaratriði I málinu, þvl
fram til þessa hefur ekki verið
farið að óskum Austfirðinga I
orkumálum, og af þvi hefur m.a.
leitt sá mikli fjárhagsvandi sem'
Rarik býr við i dag, Fyrir þessu
liggja skjalfestar sögulegar stað-
reyndir, og fyrir okkar ósk i dag
liggja óyggjandi verkfræðilegar
niðurstöður bæði tadcnilegar og
fjárhagslegar.
Sannleikurinn
í málinu
Fram hefur komið að heppileg-
ast sé að leysa orkuvöntun Aust-
firðinga næsta áratug með því aö
leggja linur frá Sigöldu um suð -
Austurland til Skriðdals og tengja
þannig saman hringllnu um land-
ið, svo kallaða „Byggðalinu”.
Þeir sem nU benda á þetta i
þeim tilgangi, væntanlega, að
opna augu okkar fyrir hag-
kvæmnissjónarmiðinu, segja að
þetta sé forgangs-framkvæmd af
hagkvæmnisástæðum fram yfir
virkjun I Fljótsdal vegna mark-
aðar á næsta áratugi.
Við skulum skoða málið niður i
rætur þess, en fyrst af öllu skoða
ástæðu þess að orkustofaun skuli
á elleftu stundu koma með
skýrslu og ábendingar um óhag-
kvæmni „Bessy” sem orkukosts
og nU fyrst benda á að hringlína
sé heppilegri, i stað þess að benda
á þetta á fyrra stigi.
Alþjóð veit að Orkustofaun hef-
ur við eitt megin-vandamál að
striða, en þaö er staða gufuöflun-
ar fyrir Kröfluvirkjun; áhugi
hennar hefur þvi að sjálfsögðu
beinst að þvi að fá fjárveitinga-
valdið til að veita nægilegt fé til
áframhalds borana þar.
Þetta sjónarmiðOrkustofnunar
er að minu mati rétt, en aðeins að
vissu marki; þakið á fjármagninu
iþessu skyni heföi átt að vera við
tvær holur boraðar á þessu ári, en
sennilega hefur þeirra beiðni
verið til muna hærri. Af ýmsum
ástæðum var þessari beiðni hafn-
að og einföld niðurstaða varð, að
ráðast á óskir Austfirðinga I
orkumálum þar sem tveir okkar
ágætuog duglegu þingmanna eru
ráðherrar um þessar mundir.
Þessi niðurstaða er augljós fyr-
irmig og er I fullkomnu samræmi
við þann glundroða sem rlkir i
orkumálum.þar sem enginn virð-
ist ábyrgur né mark á takandi
hvorki stjórnmálamenn né em-
bættismenn.
Þrátt fyrir það að stjórnendur
Rarik með rafmagnsveitustjóra
ríkisins i fararbroddi og sam-
hljóða ályktanir sveitastjórna á
Austurlandi um að fá fram-
kvæmdir i gang sem fyrst við
virkjun I Fljótsdal, sem sé að
mati ráðgjafa, þjóöhagslega
nauðsynleg framkvæmd. t tlma
bæði á undan Hrauneyjarfossi og
Blöndu, koma menn enn og tala
um vatnsleysi, ný Kröfluævintýr
og fleira. —Hverju oghverjum er
eiginlega mark á takandi i þjóðfé-
lagsumræðunni i dag? Er furöa
þótt hinn almenni maður spyrji?
Hagkvœmnis
samanburður
Hér á íslandi eru ekki fyrirliggj
indi reglur um fjárhagslega
íætlanagerð virkjana. Lands-
/irkjun gerir þessar áætlanir eft-
r sínum reglum, og hinar ýmsu
•áðgefandi verkfræðistofur eftir
peim aðferðum sem þær hverju
iinni telja að gefi sem réttasta
mynd af fjárhagslegum atriðum
rá-kjana-framkvæmda.
Allur samanburöur er þvi afar
flókinn, sérstaklega þegar þaö
bætist við að allsendis er óvlst
nvaða lánakjör eru i boði fyrir
lina ýmsu framkvæmdaaðila.
Ljóst er hinsvegar að sé ein-
vörðungu litið á fyrsta áfanga
Hrauneyjarfoss og fyrsta áfanga
„Bessý”, er um sömu kostnaö-
artölur að ræða fyrir hvert upp-
sett Mw.
A hinn bóginnef reiknaðer með
seinni áföngum beggja virkjana
eru megavöttin hagkvæmari frá
Hrauneyjarfossi.
Hinsvegar eru mýmörg atriði
við ,,Bessý” sem ekki eru tekin
meítef svo einfaldur samanburð-
ur væri framkvæmdur og yrði
viðmiðunarstærð við val milli
kosta.
Þar er fyrst og fremst að skoða
kostoað við næsta áfanga Fljóts-
dalsvirkjana, sem nýta sömu lón
og finna fram hvað stórar i^>p-
hæðir þar sparast á hvert virkjað
megavatt.
Þá þarf að fá fram miðlunar
ágóða vegna Lagarfljótsvirkjun-
ar, t.d. heföi fyrsti áfangi
„Bessý” gefið Lagarfljótsvirkjun
um 1.5 Gwh I aukna orkuvinnslu-
getu nU siðustu tvo mánuði.
Mjög erfitt er að reikna Ut ör-
yggisfaktor fyrir veitusvæðið I
krónum, vegna staðsetningar
virkjunar á svæðinu og þess
vegna umgangast menn þetta at-
riði með sérstakri varUð i öllum
samanburði.
Ég er hinsvegar óhræddur að
setja þettafram myndraait. NUer
tengd ein lina til Austurlands; bili
hUn, t.d. ef mastur færi á Holta-
vörðuheiði um miðjan vetur, má
ætla lágmarksviðgerðartima eina
viku. Ef tréstaurahluti bilaði al-
varlega t.d. á leiðinni Skriðdalur
— Krafla, áætla ég viögerðartima
upp i tvær vikur.
Segjum nU að seinni bilun ætti
sér stað veturinn 1984 á háanna-
tima orkuþarfar; þá veröur afl-
þörfin 45 Mw án Austur-Skafta-
fellssýslu. í landshlutum yrði
myrkur og kuldi, framleiðslutap
miðað við nUverandi aðstæður
sennilega upp á tvo miljarða
króna bara á fjórtán dögum.
Hver þorir að bera ábyrgð á
sliku ástandi?
NU er möguleiki á tvöfaldri
orkugjöf ef um hringtengingu er
að ræöa, en þá er hinsvegar meg-
invandamálið að suð-austurlin-
an hefur 1984 ekki flutningsgetu
til að sinna þessu hlutverki; há-
marksgeta hennar gagnvart
mið-Austurlandi erekki nema um
20 — 25 Mw.
Þá mætti t.d. athuga hvort
ódýrasta tryggingin yrði ekki
með uppsetningu t.d. 30 Mw gas-
tUrbínu og hringtengingu.
Jafaframt mætti skoða hvort
ekki ætti að byggja „Bessý” með
minni lónum og s. frv.
Allt er þetta hugsanlegt fyrir
árið 1984, en sé árið 1990 skoðaö
meðtilliti til alls kjördæmisins og
hringtengingar, er þörfin 70 — 80
Mw.
Sennilegt er að ekkert sé hægt
að mjólka Ut Ur Austurllnu þá
þegar 1986,sé tekið tillit til Norð-
urlands og Vestfjarða ásamt þvi
að hámarksafl Kröflu þá yrði 30
Mw.
Eins og sjá má af ofangreindu
eru mörg „ef” -eng'inn sem tekur
þátt I umræðu um þessi mál er i
vafa um, að þá þegar 1990 — 1995
verður „Bessý” 60 Mw — Blanda
100 Mw , Krafla 60 Mw og hring-
Una nauðsynleg vegna orkuþarf-
ar á Vestur-Noröur-Austur- og
Suðurlandi, menn greinir hins-
vegar á um timaröðun.
Niðurstaða þessara hugleiðinga
er hvort sé hagkvæmara I vlðtæk-
asta skilningi semfyrsta stig, llna
frá Sigöldu um Suð-austurland til
Mið-austurlands — eða bygging
orkuvers I Fljótsdal.
Kostirnir kosta svipað,sé litið á
öll atriði málsins þ.e. llnan Sig-
alda-Skriðdalur kostar rUma 8
miljarða kr. og tengivirki rUma 2
miljarða kr. — fyrsti áfangi
„Bessý” kostar rUma 10 milj-
arða (báöir kostir án vaxta og
byggingartima).
■Línan kostar hinsvegar flýtingu
á Hrauneyjarfossi 2 áfanga.
En með Bessý erhægtað leggja
fyrsta áfanga suð-austurlinu
hvort sem er Sigalda-Höfn eöa
Skriðdalur-Höfivallt eftir hvað er
talinn heppilegasti áfangi.
Það er rétt að geta þess að eng-
um er ljóst enn, hvernig ber að
meöhöndla flutningskostnaö orku
Byggðalínu.
1 Noregi er orkan verðlögð mið-
að við Kwh/km þ.e. kilowatt-
Erling Garðar
Jónasson,
rafveitustjóri,
Egilsstðöum:
stundir fluttar eftir hverjum kiló-
metra linu. 1 Svlþjóð er orkan
hinsvegar verðlögö eftir flutningi
hvers megawatts eftir hverjum
kllómetra linu. Hérlendis eru um-
raaður I gangi nU um stofnun
Landsorkufyrirtækis sem inn-
reikni beint fjármagnskostnaðinn
af linukerfinu sem hluta orku-
vinnslukostnaðar og selji oikuna
hvarvetna á aðalUrtakspunktum
Byggðalinu við sama verði.
A nUverandi fjárlögum, eru
ætlaðar 1200 milj. króna til
greiðslu f jármagnskostnaðar
ársins af norðurlinu, á næsta ári
bætist svo austurllna við, ásamt
þvl sem innifalið er I fjármagns-
kostnaði Kröflu fyrir Kröflulinu
og tengivirkið þar. Hér er þvl um
umtalsveröar upphæðir aö ræða:
myndi hvert Kwh vera dýr nU á
Austurlandi, væri þessi kostnað-
ur innreiknaður i orkuverðið, eða
um 45 kr/kwh á þessu ári.
Þá skal ítrekað aðengum vafa
er undiropið aö virkjunin
„Bessý” eykur öryggisstuðul
orkugjafar margfalt á nUverandi
samveitusvæði — Austurlands,
umfram hringlfnu.
Megin-niðurstað&n er þvl sU, að
grundvallaratriði fyrir orkubU-
skap og atvinnulif á Austurlandi á
næsta áratugi er að þá þegar
verði hafist handa um byggingu
2x32 MW orkuvers I Fljótsdal og
þá þegar á næsta ári veröi hafist
handa á byggingu fyrsta áfanga
suð-austurlinu frá Skriðdal til
DjUpavogs. Ofangreint hefur
veriðog er aö finna i stefaumótun
Sambands sveitarfélaga I Austur-
landskjördæmi frá þvi á aðal-
fundi sambandsins 1974.
Umsögn hinna ungu visinda-
manna Orkustofnunar er þvi
ekki neitt nýtt fy rir okkur á Aust-
urlandi; við lukum umræðu um
þessa kosti þegar 1977.
AÐ LOKNUM KOSNINGUM Á SPÁNI:
Suaréz treystir sig í sessi
Sú bjartsýni sem ríkti í
hugum spánskra vinstri-
manna fyrir kosningarnar
1. mars sl. fór óðum
þverrandi eftir því sem
leið á talningu atkvæða að-
faranótt föstudagsins 2.
mars. I höfuðstöðvum
Sósía listaf lokksins í
Madríd sátu menn á þröng-
um fundum og enginn var
til viðtals við forvitna
blaðamenn. Hlaðar af
kössum með kampavini í
sigurskálina lágu þar
ósnertir meðan hlauna-
gleiðir Miöjubandalags-
menn svolgruðu í sig
skoskt viskýá glæstu hóteli
t miðborg Madrid. Gæfan
er hverful í nautaatshring
stjórnmálanna og digrír
íhaldstuddar geta verið
skeinuhættir jafn færum
pólitískum TORERO sem
Félipa González.
Hægri meirihluti í öld-
ungadeild.
t öldungadeildinni hlaut UCD
113 menn, PSOE 60, slðan koma
einstaklingar Ur ýmsum flokkum
og siðan skipar konungurinn,
Juan Carlos, i kringum 30. UCD
hefur því hreinan meirihluta i
öldungadeild.
Eins og sjá má af tölunum hér
aö framan, hefur Miðjubandalag-
ið styrkt stöðu sina talsvert.
Flokkurinn bætti litilsháttar við
sig, andstætt þvl sem bUist var
við. Skoðanakannanir sem birtar
voru af og til allan febrUarmánuð
áttu stóran þátt i þvi. 1 þeim var
PSOE yfirleitt vinsælastur meðal
spurðra, þó að UCD hlyti flesta
þingmenn samkvæmt þeim, sakir
sterkari stöðu hans I mörgum til-
tölulega fámennum héruðum. Þó
aö Suárez hafi ekki náö hreinum
meirihluta, er talið vist að hann
muni ekki mynda samsteypu-
stjórn, en leiti þess I stað stuðn-
ings hægri þjóöernissinna frá
Katalónlu, CIU, sem hefur 9 þing-
menn.
Eitt af þvi fáa gleöilega við Ur-
slitin var híð mikla tap nýfrankó-
istanna ICD. Þeir höföuhamraöá
nauðsyn þess að koma á að nýju
röð og reglu meöur spönskum og
gagnrýndu UCD fyrir aö hafa haft
visst samstarf við flokka „marx-
ista”. Þessi samsteypa, borin uppi
af Fraga Iribarne, Areilza og
Osorio, mun tæplega eiga langa
lifdaga fyrir höndum. Greinilegt
er að spönsk burgeisastétt hefur
aö langmestu leyti kjörið Suárez
og UCD sem sinn flokk, þegar frá
eru taldir borgaralegir þjóðernis-
sinnar I Katalóniu og Euskadi
(Baskalandi).
Hnípnir sósíalistar í vanda
Úrslitin voru nokkurt áfall fyrir
PSOE, sem i raun tapaöi 1 þing-
sæti, þar sem Alþýðuflokkur
sósialista (PSP) hafði sameinast
flokknum á milli kosninganna
tveggja. Tap flokksins var nokk-
urt I AndalUsIu, þar sem sóslal-
iskir sjálfstjórnarsinnar sýndu
sig vera skæðan keppinaut, og
allverulegt I Euskadi, þar sem
hann tapaði 4 þingsætum og veru-
legu fylgi. Forysta flokksins á
von á harðri gagnrýni frá vinstri
arminum á þvl flokksþingi sem
HELSTU ÚRSLIT
Staöfestar niðurstöður kosninganna veröa ekki tilbUnar fyrr en
13. mars, en engu að slöur er ólíklegt aö eftirfarandi tölur breytist
aö marki. 350 sæti þingsins (að frátöldum, 208 meölimum öldunga-
deildarinnar) skiptast á eftirfarandi hátt. I sviganum aftan við er
boriö saman við Urslit kosninganna I jUnl 1977:
UCD (Miðjubandalagiö) 167 þm. ( + 2) 35% atkv.
PSOE (Sósialistafl.) 121 ( + 1) 29% atkv.
PCE/PSUC (Kommúnistafl.) 22 ( + 2) 10,8% atkv.
CD (Lýöræöissamsteypan- nýfrankóistar) 9(4-7) 5,5% atkv.
CIU (Borgaraiegir þjóðernissinnar I Katalóniu) 9 ( + 2)
PNV (Þjóðernisfl. Baska — borgarafl.) 7 (4-1)
PSA (Sósíalistafl. Andalúsiu —sjálfsstjórnarsinnar) 5 (+5)
Herri Batasuna (framboð ETA) 3 ( + 3)
Euskadiko Ezkerra (róttækir þjóöernissinnar i Euskadi) 1 ( = )
ERC (Vinstri lýðveidissinnar I Katalóniu) 1 ( = )
PAR (Sjálfsstjórnarsinnar i Aragón) 1 (-fi)
UPC (Sjálfsstjórnarsinnar á Kanarieyjum) 1 ( + 1)
UN (Þjóöareining — fasistar) 1 ( + 1)
UPN (Hægri framboð á Navarra) 1 (-1-1)
Tvö atkvæöi til hægri. —
Kirkjan sagöi trúuöum
aö kjósa ekki til vinstri.
Fraga: Hans blökk tapaöi sjö þingsætum sem bet-
ur fór.
haldiö verður snemmsumars. SU
tilraun González, að gera flokkinn
likari hægfara sósialdemókrata-
flokkum I Norður-Evrópu og sýna
af sér minni róttækni en áður,
hefur beðiö töluverðan hnekki við
þessi Urslit. Telja má vlst aö
PSOE hafi misst nokkurt fylgi til
KommUnistaflokksins, en
Carrillo og félagar höfðuðu mjög
til vinstri sinnaðra sósialista I
áróðri sinum.
PCE komst sæmilega frá kosn-
ingunum, bætti við sig rUmu pró-
senti og tveimur þingmönnum.
Hann má að einhver ju leyti þakka
það vinstri gagnrýni sinn á PSOE
sem fyrr segir og einnig atkvæö-
um þeirra PSP-manna sem óá-
nægöir voru meö sameininguna
við PSOE. Talning atkvæða var
þó ekki hálfnuö þegarCar'rillofór
að gefa yfirlýsingar um nauösyn-
ina á samsteypustjórn UCD,
PSOE og PSE. Svik UCD (sem
kommUnistar gagnrýndu harð-
lega I kosningabaráttunni) gagn-
vart þvl að framkvæma þau fáu
atriöi Moncloa-samningsins, sem
til bóta horfðu, hafa lltt dregið Ur
stéttasamvinnuástriðu Don
Santiagos nema slður sé.
Ahugaleysi og ótti
Kosningaþátttakan var af-
spyrnuléleg, eða 67%, 10 hundr-
aðshlutum minni en I kosningun-
um 1977. Snjókoma á Norður-
Spáni á að visu einhvern hlut að
máli, en aðalástæöan er greini-
lega vaxandi áhugaleysi fyrir lof-
oröaglööum glanspólitlkusum. Þá
Litlar breyt-
ingar að
undanteknum
sigriróttœkra
sjálfstjórnar-
sinna í
Euskadi og
Andalúsíu
má bæta viö að verkalýðssam-
band anarkista, CNT, hvatti fólk
til aö kjósa ekki og hefur það
valdiö einhverju um, enda CNT I
nokkurri sókn um þessar mundir.
Það að Suárez hélt velli má
skýra á nokkra vegu. I fyrsta lagi
er enn mjög viða rikjandi ótti við
snöggar breytingar, einnig meðal
ýmissa þeirra er selja vinnuafl
sitt. I ööru lagi var kosningaher-
ferö UCD vel skipulögð, I hana
lagðir meira en 4 milljaröar is-
lenskra króna og slðast en ekki
slst var misnotkun UCD á rikis-
fjölmiðlunum gegndarlaus —
slagoröið „UCD eða ringulreið”
hljómaði þar öllum stundum.
(Aurar voru nægir til alls; I
Barcelona voru fólki greiddir 1000
pesetar fyrir að sækja fundinn
með Suárez og klappa af og til!)
Helsta áhyggjuefni SUárez er hið
mikla fylgi sjálfsstjórnarsinna
vlöa um Spán og sér I lagi I
Euskadi þar sem ETA-framboðið
hlaut hátt á annaö hundraö þUs-
und atkvæöi og þrjá þingmenn.
Samtökin yst til vinstri fengu
engan kjörinn þrátt fyrir mikinn
peningaaustur, amk. af hálfu
maóistanna I PT og ORT sem
eyddu hvorir um sig 70 milljónum
peseta i kosningaskrum. Engu aö
slður náði ysta vinstriö u.þ.b. 2%
atkvæöa. En þrátt fyrir óhagstæð
kosningaUrslit heyr spönsk
verkalýðshreyfing nU harða
baráttu fyrir kjörum sinum og
slær þar hvergi af. Baráttan íyrir
hagstæöari atvinnuleysisbótum
til handa einni og hálfri milljón
atvinnulausra, fyrir bættum kjör-
um og auknum félagslegum rétt-
indum, verður ekki háð I þingsöl-
um. Sóknármöguleikar verka-
lýðshreyfingarinnar og flokka
hennar liggja I hinni daglegu
baráttu verkalýðsstéttarinnar.
SU mikla virkni og baráttugleði
sem einkennir spánska verka-
lýðshreyfingu um þessar mundir
mun þvi ef að likum lætur breyta
sigurbrosi Suárez i ljóta grettu
áður en langt i'.m liöur.
Tómas Einarsson