Þjóðviljinn - 19.05.1979, Blaðsíða 7

Laugardagur 19. maí 1979. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Þaö jafnast vid glæp ad misnota þessa sameign,
fiskimiðin, i þágu duttlunga einstakra manna
eda hópa eda i þágu valdatafls og atkvæöaveida.
Kristjan
Friðriksson
Gegn höfuðóvimnum
I grein minni hér i blaðinu al-
veg nýlega sagöist ég mundi
reyna að gefa þér, lesandi góð-
ur, vopn i hendur gegn höfuð-
óvini þinum þessa stundina —
sem er hinn lélegi og dáðlausi
stjórnmálamaður. Maðurinn,
sem hefur tekið að sér, að
stjórna landinu i þina þágu, en
svikist um það — og notar þá
möguleika, sem efnahagsstaöan
býður upp á i eigin þágu — þ.e.
til að kaupa sér atkvæðafylgi og
vinsældir á þinn kostnað. Þetta
á að sjálfsögðu aðeins við um þá
valdamenn, sem sekir eru i
þessuefni — en ekki valdamenn
almennt.
Við vorum kominn þangað i
útreikningum, þar sem fyrir lá
að botnfiskveiðarnar viö island
gætu gefið yfir 200 miljörðum
meira i þjóðarbúið en þær gera
nú, ef þeim væri stjórnað af
skynsemi.
750 — 450 — 300.
Ein meginjstaðhæfing mi'n er
sú, að botnfiskaflinn gæti verið
750 þús. í stað 450 þús. lestir,
eins og nú má kalla að sé og
muni verða, ef atkvæðakaup-
menn fá að ráða.
Nú kynni óvinur þinn, þ.e. at-
kvæðakaupasnápurinn eða ein-
hver af fylgjendum hans (sem
honum hefúr tekist að blinda,
eða er hans leigumaður) — að
halda þvi' fram að það sé óraun-
hæf tala að reikna með þvi að botn
fiskveiðiaflinn geti komist í 700
til 800 þús. lestir.
Þá ráðlegg ég þérað bendá
honum á fiskveiðiskýrslur, sem
sýna að botnfiskveiðar við Is-
land gáfu af sér 716 þús. lestir til
jafnaðar árlegai20ár — eftir að
sæmileg veiðitækni hafði þró-
ast, en hefur siðan minnkað niö-
ur iþaðsemnúer (eðaþyrfti aö
vera) — vegna of-sóknar —-m.a.
vegna of stórs og afkastamikils
veiðiflota.
Þessugetur andmælandi þinn
ekki neitað. Og svo getur þú
bættvið til frdcari rökstuðnings
við þinn málflutning aö jafnvel
á þessum árum, þegar i 20 ár
veiddist hér á 8. hundrað þúsund
lestir —þá var drepinn smáfisk-
ur i nokkrum mæli! Þú getur
lika auðveldlega vitnað i fiski-
fræðinga og umsagnir þeirra
máh þinu til stuðnings.
Ennfremur getur þú fært
fram þau rök fyrir máli þinu —
að á þeim árum, sem hér um
ræðir — árunum frá 1952—1971,
varð óþarflega mikið af fiskin-
um ofgamall—eldri en hæfilegt
er til að ná hagkvæmustu
slátrunarstærð á sem mestum
hluta fisksins. Það er nefnilega
þannig, s.br. töfluna í fyrri
grein minni, að eftir að fiskur-
inn fer að hrygna ár eftir ár, þá
vex hinn náttúrlegidauði upp i
18 til 20% — en þyngdaraukning
hvers fisks er þá ekki nema 3 til
6% árlega.
En með nútima veiðitækni er
hægt að ná megin-hluta fisksins
þegar hann er i réttri slátrunar-
stærð — sem er um 4 kg. — en
þaö gefur bestan afrakstur úr
hverjum árgangi fyrir sig.
Aldurinn er ekki rétt viömiðun
þarna að þvi er allan fisk snert-
ir. Sá hluti sem vex upp suö-
vestanlands, (e.t.v. 6—12% af
heildarmagni, breytilegt eftir
árum) hann er yngri, þegar
hann nær hagkvæmri þyngd —
heldur en megin-hlutinn, sem
vex upp fyrir austan og norðan
Island. Og sá hluti sem vex upp
við austur-Grænland er liklega
oftast 8 til 11 ára þegar hann
nær kynþroska og kemur hingað
til hrygningar.
Byggðastefnan og at-
kvæðabraskið.
Vondir stjórnmálamenn hafa
miskunnarlaust misnotað hina
vinsælu og sanngjarnlegu
byggðastefnu til að dulbúa mis-
notkanir sinar gegn almanna-
hag, i þágu eigin atkvæðaveiða.
Þeir hafa stutt að kaupum á
allt of stórum fiskiflota, og
stofnað þannig til dýrkeyptrar
keppni milli byggöalaga um að-
gang aðhráefni til vinnslu i fisk-
vinnslustöövum. Þetta á við i
mis-ikum mæli — næstum þvi
um allt land.
Til þess að gera þetta mál
sem greinilegast fyrir þér —
lesandi góður — sem vilt fá þinn
réttláta skerf út úr þjóðarbúinu
skulum við setja upp dálítiö
öfgakennt dæmi.
Setjum svo að orðið yrði við
öllum kröfum um skipakaup —
og botnfiskveiðiflotinn yrði
byggður upp i 100 þús. lestir.
Segja má að hann sé núna 80
þús. (ef 20 þús. af núverandi
flota eru áætluð til að stunda
kolmunna og loönu). Þá sést að
ekki koma nema 4 1/2 lest á
hverja veiöilest i skipi. Hvernig
yrði rekstrar-útkoman þá?
Auðvitað mætti dulbúa allt at-
vinnuleysi með þessu móti,
hversu mikið sem það væri i
raun og veru.
En ef farið yrði að minum
ráðum og þessi floti minnkaöur
niður i 60 þús. lestir — og svo
framkvæmd friðun, sem gerði
þaðaðverkum aö aflinn ykist (á
6árum) úr450þús. i 750 þús. þá
koma 12 1/2 lest fiskjar á hverja
lest i skipi til jafnaðar. Haldiö
þið að það yrði nokkur smá
munur fyrir afkomuöryggi út-
geröarmanna, sjómanna og fyr-
ir alla þjóðina?!
Sturlungaöld á
miðunum mundi linna.
Mál er að linni.
Núna er það svo að keppnin
um fiskinn er þjóöinni óhóflega
dýr. Útgerðarkostnaður fer
vaxandi. Oli'uverö hækkar, og
eykur það enn á þá knýjandi
nauðsyn að gera sem ódýrasta
þá framkvæmd að sækja fiskinn
til slátrunar.
Duglegir fiskimenn.
Jóhann J.E. Kúld fer fögrum
oröum um dugnað islenskra sjó-
manna. Rétt, Jóhann, en það er
ekkert sérstakt fyrir sjómenn-
ina að vera duglegir. Islending-
ar eru dugandi þjóð, sem gæti
búið við traustan efnahag, ef
húnfengi aðnjóta sin. Vafalaust
mundu Islendingar ekki reynast
siöri afkastamenn i iðnaði, ef
rétt væri að þeim búið á þvi
sviði.
Botnfiskveiðar við ís-
land eru þjóðarhlunn-
indi — en enginn venju-
legur atvinnuvegur.
Fiskimiðin við Island eru svo
gjöful,m.a. vegna hinnar miklu
lóðréttu blöndunar sjávarlaga,
sem þar fer fram, að naumast
nokkurt strandsvæði i heimi
stenst samanburð við þau.
Þessi hlunnindi eru ekki eign
neins sérstaks hóps, hvorki sjó-
manna né út'gerðarmanna.
Þetta er óskipt sameign allrar
þjóðarinnar.Eign, sem hvert is-
lenskt barn, sem fæðist, á sinn
ótviræða rétt til að njóta. Þenn-
an rétt má ekki skerða meö þvi
að svikjast um að hagnýta miö-
in i alþjóðar þágu. Það jafnast
viðglæp að misnota þessasam-
eign i' þágu duttlunga einstakra
manna eða hópa, eða i þágu
valdatafls og atkvæðaveiða —
byggbri á þröngum, staðbundn-
um og timabundnum hagsmun-
um. Slik misnotkun er svostór-
kostleg i' eðli sinu að öil venjuleg
auðgunarbrot, sem dómstólar
okkar eru nú að fitla við að
dæma menn fyrir — blikna i
samanburðinum.
Tvœr bœkur um Sjálfstœðisflokkinn
Á sér helst
bræður í V-
Þýskalandi og
Bretlandi
Komin eru út tvö rit um Sjálf-
stæöisflokkinn i ritröðinni tslensk
þjóðfélagsfræði. Þau fjalla um
aödragandann að stofnun Sjálf-
stæðisflokksins og þróun hans til
lýðveldisstofnunar. Ritin eru
„Uppruni Sjálfstæðisflokksins”
eftir Hallgrim Guðmundsson,
þjóðfélagsfræöing, og „Sjálfstæð-
isflokkurinn — klassiska timabil-
ið 1929 til 1944” eftir dr. Svan
Kristjánsson, lektor.
Rit Hallgrims Guömundssonar
um uppruna Sjálfstæðisflokksins
skiptist i 13 kafla. Þar er fjallaö
um mótun islenska flokkakerfis-
ins á fyrstu áratugum þessarar
aldar og siðan rakin saga kosn-
ingafélagsins Sjálfstjórnar,
stjórnarmyndunar Jóns Magnús-
sonar 1920, framboðsmála i
Reykjavik og stjórnarskipta og
landskjörs 1922. Rakin er aðdrag-
andinn og stofnun thaldsflokks-
ins, stefnumál „Morgunblaðs-
flokksins” og „Borgaraflokks-
ins” sem svo voru nefndir, útgáfa
blaösins Varðar, stofnun Heim-
dallar og félagsins Varðar og
fjallað um stefnugrundvöll
Ihaldsflokksins og Frjálslynda
flokksins og loks sameiningu
þessara flokka við stofnun Sjálf-
stæöisflokksins árið 1929. 1 riti
Hallgrims Guðmundssonar er
leitast við að sýna fram á að sam-
eining íhaldsflokksins og Frjáls-
lynda flokksins var aöeins loka-
skref á langri þróunarbraut.
Hvað stefnu, skipulag og forystu-
sveit Sjálfstæðisflokksins snerti
var upprunans ekki fyrst og
fremst að leita i sameiningu
flokkanna tveggja heldur i hinni
margvislegu atburðarás sem
setti svip á stjórnmálaþróunina á
öðrum og þriðja áratug aldarinn-
ar og mótaði skilin milli sjálf-
stæðisstjórnmála og stéttastjórn-
mála.
Rit Svavars Kristjánssonar um
Sjálfstæðisflokkinn 1929-1944 er
hluti af doktorsritgerð hans um á-
greining og einingu i islenskum
stjórnmálum 1916-1944. Ritið
skiptist i þrjá meginkafla, auk
lokaorða, og fjalla þeir um skipu-
lag Sjálfstæöisflokksins, hug-
myndafræði hans og stuðnings-
menn. Raktar eru helstu hug-
myndir Sjálfstæðisflokksins um
Dr. Svanur Kristjánsson lektor
Islenskt þjóðfélag, afstaða hans
til þjóðfélagslegra átaka og við-
horf til annarra stjórnmálahreyf-
inga.
Á grundvelli athugana á kosn-
ingaúrslitum og öðrum heimild-
um er leitast við að sýna fylgi
Sjálfstæðisflokksins meðal ým-
issa þjóðfélagshópa svo sem
eignamannna, millistéttar,
bænda, verkamanna og kvenna. I
lokakafla ritsins kemst dr. Svan-
ur Kristjánsson aö þeirri niöur-
stöðu, að greining á Sjálfstæðis-
flokknum 1929-1944 sýni að hvað
snertir hugmyndafræði og fylgi
likist Sjálfstæöisflokkurinn frem-
ur flokkum á borð viö Kristilega
demðkrata i Vestur-Þýskalandi
og thaldsflokkinn i Bretlandi en
frjálshyggju- og ihaldsflokkum
á Norðurlöndum.
„Lýdrædi
Kynning á þremur
kenningum eftir
Þorstein Magnússon
þjóðfélagsfrœöing
Eitt þeirra þriggja rita sem nú
eru komin út i ritröðinni tslensk
þjóðfélagsfræði er „Lýöræði og
vald. Kynning á þremur kenn-
ingum” eftir Þorstein Magnússon
þjóðfélagsfræöing.
I ritinu er fjallað um kjarn-
ræöiskenninguna, margræðis-
kenninguna og þátttökukenn-
inguna sem allar hafa á siðari ár-
um sett mjög svip á umræður inn-
an stjórnmálafræðinnar um sam-
spil hugmyndanna um lýðræði við
veruleika valdsins i skipulögðum
stjórnkerfum nútimans. I ritinu
er fjallað um margvislegar
rannsóknir á lýöræði á
Vesturlöndum á siðari áratugum
og rætt um kenningar G. Mosca,-
C. W. Mills, R. Michels, R.A.
Dahl, J.A. Schumpeter, G.
Sartori, S.M. Libset, C. Pateman
o.fl. Sýnt er fram á að hinir óliku
höfundar eru ósammála i grund-
vallaratriðum um það hvort
skoða beri lýöræði sem goðsögn,
aðferð eða markmið. Rit
Þorsteins Magnússonar felur i sér
og vald”
Þorsteinn Magnússon
þjóðfélagsfræðingur.
fyrstu tilraun til að kynna is-
lenskum lesendum hina þjóð-
félagslegu umræðu um lýðræöið.
Ritröðin tslensk þjóöfélags-
fræði er gefin út af Félags-
visindadeild Haákóla tslands og
Bókaútgáfunni örn & örlygur.
Ritstjóri ritraðarinnar er dr.
Ólafur Ragnar Grimsson
prófessor.
Tökum að okkur
viðgerðir og nýsmiði á fasteignum. Smið-
um eldhúsinnréttingar; einnig viðgerðir á
, eldri innréttingum. Gerum við leka vegna
steypugalla.
Verslið við ábyrga aðila.
TRÉSMIÐ AVERKSTÆÐIÐ
] Bergstaðastræti 33, simar 41070 og 24613.