Þjóðviljinn - 13.10.1979, Qupperneq 9

Laugardagur 13. október 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
BUKOVSKY OG SOSIALISKA
TANNKREMSAUGLÝSINGIN
SvarthöfAi kom þvi ekki vib aö
sækja fund þann. sem áhuga-
menn um vestræna samvinnu
gengust fvrir meft sovéska and-
ófsmanninum Búkovsky á
sunnudaginn var. En óefaft
hefur ekki verift haldinn merk-
ari fundur hér á landi um lang-
an tlma. Fundurinn sjálfur var
vfirlýsing um afstöftu allra
góftra lslendinga til þeirrar
hetjulegu baráttu. sem menn-
ingarfólk undir sósiallskum
stjórnarháttum háir gegn
stjórnkerfi. sem ekki getur leyft
frjálsa hugsun. hversu mann-
legir og hjartagóftir sem vald-
hafarnir eru.
I>aft vakti þvl undrun Svart-
höffta. þegar þvl var hvislaft aft
honum I gær.aftfyrsti maftur til
þess aft mæta á Búkovský-fund-
inn. hafi verift Arni Bergmann.
Þjóftviljaritstjóri og fyrrver-
andi KOB agent I Moskvu. Maft-
urinn sem stóft á bak vift óhróft-
ivésku stjórnarinnar gegn
eisku flóttamönnunum. er
hingaft komu eftir blóftbaftift I
Ungó '56. Þegar menn af þessu
tagi mæta á frdsisfundi. sem
hafa dýpri merldngu en venju-
legir pólitiskir þrætubókarfund-
ir. virkar þaft eins og væmin
tannkremsauglýsing.
Samtök áhugamanna um
vestræna samvinnu hafa ekki
verift áhrifamiki! samtök I okk-
ar þjoftfélagi. Segja ma aft I
raun og veru hafi ekkert gerl til.
þó aft þau hafi verift dauft úr öll-
um æftum. Islendingar eru I eftli
sinu svo frjálsir menn. aft
áróftursstofnanir fyrir sam-
vinnu vestrænna lýftræftisþjófta
eru l raunréttri óþarfar. Þessi
samtök eru helst þekkt fyrir
framtakssemi -I skyndiferftum
til Brussel. Þangaft eru nefni-
lega menn sendir I pólitlskar á-
fyllingarferftir. Kn á einum
sunnudegi eru þessi afyllingar-
ferftasamtök allt I einu orftin aft
alvöru stofnun meft þvl aft kalla
út hingaft sjálfan Bukovský.
Vlsir greinir frá þvl I gær, aft
Bukovsky hafi sagt skyrt og
skorinort. aft ráftamenn Sovét-
rfkjanna eigi þaft sameiginlegt
meft glæpamönnum. aft þeir
megi ekkert sjá óvarift. án þess
aft hrifsa þaft til sln. Og ály ktun
Bukovskvs er afdráltarlaus:
Aftalvörnin gegn þeim er aft
gefa þeim aldrei tækifæri lil
þess aft hrifsa neitt. Hann vakti
athygli á þv I , aft þaft heffti ver-
ift mikill styrkur fyrir andófs-
hreyfinguna. þegar mennta- og
v Isindamenn I Bandarikjunum
bunduvt samtökum um aft ein-
angra Sovéttrlkin I menningar-
og v isindalegum samskiptum.
I framhaldi af Hukov-
skv-hindinum ættum vift I sam-
ræmi v ift þetta og I samræmi v ift
frelsiseMi þjóftarinnar aft skera
a samningsbundin menningar-
og v isindasamskipti vift Sovét-
rlkin. \ ift höfum á undanförnum
árum gert fleiri en einn og fleiri
en tvo samninga á þessu sv "
t>ar meft erum v ift aft stuftla
þvl. aft sovésk stjórnvöld geti |
sent undirgefin sýnisblóm russ-
neskrar menningar I blekking-
arskyni og til þess aft venja
þjóftir v esturlanda v ift aft taka á
móti menningarlegum kerfis-
körlum fra Volgubökkum.
Kramkvæmd þessara samn-
inga er háft ákvörftunum I hvert
skqiti. seni orftaft er á flnan hátt
af lögfræftlngum. Vift eigum nú
aft laka kalli Bukovskys og
stóftva framkvæmd þessara
samninga til þess aft styftja
frelsisbaráttu þeirra hreyfinga I
Sovétrikjunum. sem réiift hafa
upp gegn kuguninni. Ktli y rfti
ekki bift a þvi. aft tannl
auglysing islenskra sóslalista |
labbafti inn á fund. þar s«
ákvörftun yrfti tekin?
Sv arthöffti.
ÁRNI BERGMANN:
S varthöföasenna
Um siftustu helgi kom
Vladimir Búkofski til landsins
og talafti á fundi hjá Natóvina-
félögunum tveim. Þetta var
dálftift undarlegur fundur.
Búkofski sagöi frá merkilegum
hlutum og skelfilegum og er
ekki aft efa aft margir vift-
staddra voru fróöleiksfúsir um
þá. En furftumargir virtust hafa
á þvi mestan áhuga aft fá
Búkofski til aö staftfesta aft trúin
á Nató væri rétt trú. Maftur
verftur reyndar alloft var vift
þessa þörf fyrir trúarstyrk, sem
einkennir Natóvinafélögin. Þaft
er eins og þær „skyndiferftir til
Briissel” til „áfyllingar”, sem
Svarthöffti Visis segir einkenna
þennan félagsskap.dugi ekki til.
Fundarspillir
Svarthöffti er reyndar tilefni
þessa greinarkorns.
Blaftamenn voru á fyrr-
greindum fundi og sögöu aft
sjálfsögöu frá honum,svo geröi
og Þjóftviljamaftur. Til hvers
eru blaftamenn eiginlega? En
nú ber svo vift aft Svarthöffta
þykir þaft hneyksli i sjálfu sér aft
Þjóftviljamaftur skuli dirfast aft
hlusta á Búkofski eöa láta sjá
sig innan um þá „góftu íslend-
inga” sem hann kallar reyndar
siftar átöppunarfólk i feröa-
klúbbi. Hann segir:
„Þaö vakti þvl undrun Svart-
höffta þegar þvi var hvislaft aft
honum i gær, aft fyrsti maftur til
þess aft mæta á Búkovský-fund-
inum hafi verift Arni Berg-
mann, Þjóftviljaritstjóri og
fyrrverandi KGB-agent I
Moskvu. Mafturinn sem stóö á
bak vift órhóftur sovésku
stjórnarinnar, gegn ungversku
flóttamönnunum er hingaö
komu eftir blóftbaftift f Ungó
'56. ”
Þaö var og.
Auftvitaö má segja sem svo,
aft slik skrif dæmi sig sjálf og
megi okkur í léttu rúmi liggja,
hve langt Visir vill ganga i sorp-
blaftamennsku. Um andstæft-
inga af þessu tagi gildir þaft»aft
þvi verr sem þeir láta þeim
mun betra. En eins og hver
maftur getur skilift tel ég samt
ómaksins vert aft reyna aft velta
fyrir mér um stund klausunni
sem áftan var vitnaft til og
Svarthausafyrirbærinu.
Rugl og slóttugheit
Klausan er i senn samin af
ruglukalli sem á þó til vott af
slóttugheitum. Svarthausinn er
svo ruglaftur aft hann virftist
ekki vita aft þegar hægribullur
spinna upp einhverja vitleysu
um Ungverjaland og islenska
sósialista, þá á aö draga Hjalta
Kristgeirsson inn I þaö mál, en
ekki Arna Bergmann sem var
þá allt annars staöar nifturkom-
inn. Þetta eiga allir Vlsismenn
aft hafa lært fyrir löngu svo oft
hefur þetta verift endurtekiö.
Fyrsta niöurstafta semsagt:
Þessi Svarthöffti er nokkuö tor-
næmur.
En svo eru þaö slóttugheitin.
Svarthöffti stafthæfir: „AB,
fyrrverandi KGB-agent I
Moskvu”. Af hverju fyrr-
verandi? Jú — AB hefur reynd-
ar skrifaft margt i blaft sitt,
greinar, leiftara og annaft, um-
sóvéska andófsmenn, sögu
þeirra, hugmyndir, tekift af-
stöftu meft þeim. Og ekki bara i
blaöi sinu (þaö væri hægt aö
treysta á þaft aö Vfsislesendur
sjái yfirleitt ekki Þjóftviljann)
hannhefur likafjallaft um þessa
hluti i sjónvarpi. Þá vandast
málift. Þaft verftur alltof ótrú-
legt og hlægilegt, jafnvel I slúftur-
dálki, aft kalla AB sovéskan
spión nú. Aftur á móti var hann I
Moskvu fyrir tuttugu árum. öll
dvöl I Moskvu er dularfull sam-
kvæmt skilgreiningu. Þvi ekki
aft skella á hann njósnara-
stimpli þar? Þaö er sniftugt. Let
the bloody devil deny it, sagfti
Lyndon B. Johnson i upphafi
sins pólitiska ferils þegar hann
haffti logift fjárglæfrum á and-
stæfting sinn.
Merkar fyrirmyndir
Þessi aftferft Svarthöffta er
ekki frumleg. Stalín kunni hana
t.d. mjög vel. Hann gerfti alla
dvöl erlendis öll vina og
ættingjatengsl vestur fyrir
landamærin tortryggileg. Siftan
gat hver sá sem átti ættingja i
Þýskalandi, venslafólk i Frakk-
landi efta haffti lært i Englandi
búist vift þvi aft verfta kallaöur
þýskur, franskur efta enskur
splón hvenær sem þurfa þótti.
Svarthöffti fer nákvæmlega eins
aö.
Amrikanar kunna þessar
kúnstir lika. Newsweek var ein-
mitt aft segja frá ljótu máli á
dögunum. Alrikislögreglan.FBI,
haföi reynt aft refsa leikkonunni
Jean Seberg fyrir vinstritil-
hneigingar meft þvi aö „hvisla”
aö slúfturdálkahöfundum rógi
um hennar einkalif. Refsingin
tókst mjög vel hjá FBI. Leik-
konan var þunguft, missti fóstur
og framdi sjálfsmorft.
Hugprýði?
Svarthöföi á semsagt merkar
alþjóölegar fyrirmyndir og
megi hann vel njóta.
Sem fyrr segir var Svarthöffti
ekki smátækur i grein sinni á
þriftjudaginn var. Hann er ekk-
ert aö dylgja. Hann bara staft-
hæfir. Árni Bergmann er
tvöfaldur glæpamaöur. Þetta
sýnist djarft. Þaö er hægur
vandi aft fá menn dæmda I sekt
fyrir skrif af þessu tagi. En
Svarthausinn hættir ekki neinu
til. Hann er i felum. Hann
skýlist bak viö dulnefni og lög-
fræöilega ábyrgft ritstjóranna.
Ég skal taka þaö fram aft ég
hefi engan áhuga á aft lögsækja
menn fyrir skrif. En þaft væri
mikill þrifnaftur i þvi aö menn
dæmdu sig sjálfir —- meö þvi aft
kannast vift þaft sem þeir hafa
skrifaö. Meö öftrum oröum: ég
skal játa aö ég heffti gaman af
aö vita hver Svarthausinn er.
Annaö ekki.
Hver er maðurinn?
Nú haföi Indriöi G. Þorsteins-
son rithöfundur svo gott sem
gengist vift drjúgri aöild aft
Svarthöföa I helgarviötali hér i
blaftinu. Enda lá þaft i augum
uppi, aft einmitt Indrifti hlaut aft
taka aft sér þá svarthausa sem
fjalla um Norræna húsift,
sænsku mafiu, laxaeldi, hross
og upphefft og raunir fyrr-
verandi Framsóknarmanna. En
hann er ekki einn aft verki. Ég
hringdi til Indrifta og spurfti
hann blátt áfram aö þvi hvort
hann heföi skrifaft klausuna.
Hann var hinn ljúfasti og neitafti
þvi meft öllu. SVO grófur væri
hann ekki I kjaftinum.
Þá höfum viö heyrt þaft. Svo
er „hvislaft” aft manni kenning-
um, um aft þeir skrifi stundum
Svarthöffta Haraldur Blöndal
efta Halldór Blöndal. Kenningin
er sú, aft þaft sé óútreiknanlegt
hvaft þessir viftmálsgóftu menn
finni upp á I sinu ástarhatri á
kommum ef þeir hafa skjöld af
einhverju dulnefni, Svarthöffta,
Staksteinum eöa öftru. Ég bara
tiunda þaö sem ég heyri. Þeim
Blöndölum er guövelkomiö aft
afneita Svarthöfftagerpinu i
þessu blaöi ef þeir vilja. Þurfa
þess ekki meft, þeir hafa nóga
pressu.
Mafían
Svo er þaö ritstjóraþátturinn.
Svarthöffti er félagsskapur.
Hörftur Einarsson ritstjóri ber
ábyrgft á honum formlega.
Hörftur sótti fyrrverandi rit-
stjóra Þjóftviljans og aftra menn
(vel á minnst: enginn flúöi frá
ábyrgft sinni á greinum) til saka
fyrir ókurteisleg ummæli um
innræti þeirra sem stóftu aft
Vörftu landi og um pólitiskan
framaskort Harftar. VL-menn
fengu hina ókurteisu dæmda i
sektir — en mál þessi hafa öll
verift meft þeim endemum aft
héftan i frá veröur þaö
blygftunarefni aö nota hina
heimskulegu meiftyröalöggjöf,
hvaft sem á gengur. En siöan
hafa sést i VIsi vissar tilhneig-
ingar til aft gera tilraunir meft
persónulegar svivirftingar i
garö Þjóöviljamanna, sjálfsagt
i þeirri von, aft hægt verfti aö
espa þá til aö leita dómstóla.
Þessháttar hefndabrugg er ein
hugsanleg skýring, hvaft veit ég.
En Indriöi G. Þorsteinsson
hefur i viötali látift orö falla á þá
leift, aft Svarthöffti sé einskonar
„syndicate”. Þetta var einkar
vel til fundiö hjá Indrifta. Þeir
sem þekkja til I Bandarikjunum
vita aft þegar talaft er um „the
syndicate” þar, þá er átt vift
Mafiuna og ekkert annaft.
Visismafían, já, mafia er hún
og mafia skal hún heita, sagfti
Ólafur Jóhannesson, þá dóms-
málaráftherra. Og hinar vift-
kværau sálir á Visi fengu
hann dæmdan fyrir. A.B.
Kirkjudagur Óháða safnaðarins:
Byggingareiturinn þar sem nýja safnahúsift á að rlsa, horft frá suðri.
Háskóli í kirkju
Ég leyfi mér að halda þvi fram,
að kirkja óháða safnaðarins sé
mest notaða kirkja landsins,
sagði sr. Emil Björnsson, þegar
hann kynnti kirkjudag safnaðar-
ins, sem er á morgun, sunnudag.
Safnaöarheimilift var I mörg ár
lánaö Barnavinafélaginu Sumar-
gjöf og var þar barnaheimiliö
Austurborg. Kennaraháskólinn
hefur haft afnot af safnaöarheim-
ilinu nokkra undanfarna vetur,
enda býr skólinn vift þröngan
húsakost. Og nú I vetur hefur
Kennaraháskólinn einnig afnot af
kirkjusalnum sjálfum til fyrir-
lestrahalds fyrir væntanlega
kennara landsins.
Ég held aft slik notkun á kirkju-
sal sé næstum einsdæmi hér á
landi og kann vel vift þetta. Lik-
lega er engin kirkjubygging
meira notuft hér á landi, þvi aft
fyrirlestrahaldift er alla virka
daga. Safnaöarstjórnin hefur sýnt
sjálfsagfta, en þó alltof sjaldgæfa
viftsýni meft þvl aft lána kirkjusal-
inn — en dregiö er fyrir kórinn i
kirkjunni á meöan, sagöi sr. Emil
ennfremur.
Kirkjudagur safnaöarins er á
morgun. Hann hefst meft gufts-
þjónustu kl. 2, en stundu siöar
veröur safnaftarheimilift Kirkju-
bær opnaft og veröur þar almenn
kaffisala. Kl. 4 hefst barnasam-
koma meö litmyndasýningu.
Kirkja óháöa safnaftarins var
ein af ellefu byggingum I höfuft-
borginni sem hlutu sérstaka
viöurkenningu á 1100 ára afmæli
Islandsbyggöar. Kirkjudagurinn
er haldinn i tilefni 20 ára vigsluaf-
mælis hennar, en söfnuöurinn tók
til starfa fyrir 30 árum. Reisti
hann kirkjuna af eigin rammleik.
Borgfirðingar efna til:
Samkeppni um safna
hús í Borgarnesi
Borgfirðingar hafa ákveftið aö
efna til samkeppni meftal arki-
tekta um uppdrætti að nýju
safnahúsi I Borgarnesi, en það á
aft rúma undir sama þaki
Byggðasafn Borgarf jaröar,
Héraðsskjalasafnið, Listasafn
Borgarness og Náttúrugripasafn
Borgarfjarftar. öll þessi söfn eru
nú i sama húsi á Borgarbraut 61,
en þrengsli há mjög starfsemi
þeirra, enda hefur safnmunum
fjölgaft stórlega á undanförnum
árum.
Vift svo búift getur ekki staftift,
finnst Borgfirftingum, sem efna
til samkeppninnar og ætla þeir
nýja safnahúsinu lóft vift Borgar-
braut, gegnt Kveldúlfsgötu.
Verftur i samkeppninni lögft
áhersla á aö byggingin falli vel aft
umhverfi sinu og endurspegli á
aölaöandi hátt þá starfsemi sem
fram á aft fara innan veggja
safnahússins. Val á byggingar-
efnum skal mótast af hófsemi og
notkun þess skal vera eftlileg
miftaft vift eiginleika þess. Viö
hönnum byggingarinnar skal
þess gætt aö hún verfti tiltölulega
einföld i framkvæmd og ekki
kostnaftarsamari en hóflegt megi
teljast.
Verftlaunafé er samtals 3.5
miljónir króna og þar af eru 1.
verftlaun eigi lægri upphæft en kr.
1.800.000. Aft auki er dómnefnd
heimilt aft kaupa tillögu fyrir allt
aö kr. 1.000.000.-.
Trúnaftarmaöur dómnefndar er
Ólafur Jensson, framkvæmda-
stjóri hjá^ Byggingaþjónustunni
aft Grensásveg 11, Reykjavik.
Afhendir hann öll keppnisgögn
gegn 10.000 króna skilatryggingu
og tekur jafnframt á móti til-
lögum,en skiladagur er ákveöinn
16. janúar 1980.
1 dómnefnd eru: Bjarni
Bachmann bókav. sem er for-
maftur, Þórftur Kristjánsson odd-
viti, Óli Jón Gunnarsson
byggingarfulltrúi, Halldór
Guftmundsson arkitekt og
Siguröur Thoroddsen arkitekt.
RAUDA
DAGATAUD
Fæst i bókaverslunum
Dreifing: Mál og menning
j^Auglýsið í Þjóðviljanum
í
i
■
j