Þjóðviljinn - 20.10.1979, Blaðsíða 13

Laugardagur 20, okUiber 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
Þegar Margrét
Thatcher, öðru nafni
Járnfrúin, varð forsætis-
ráðherra Breta, þótti
sumum sem kvenfrelsis-
konur allra landa hefðu
ástæðu til að fagna því að
kona hefði skotist upp á
stjörnuhimin borgara-
legra stjórnmála. Af því
tilefni urðu fleyg þau orð
sem bresk kvenfrelsis-
kona lét falla, að þótt frú-
in kynni að vera kona, þá
væri hún vissulega ekki
systir.
Viö rekum okkur oft á svipaö-
ar tálsýnir hjá báðum kynjum.
Viö heyrum setningar eins og:
„Viö þurfum fleiri konur á þing
viö þurfum fleiri konur í em-
bætti” og „viö þurfum stjórn-
málaflokk kvenna”. Viö heyr-
um þvi haldiö fram aö stjórn-
málaflokkur kvenna meö konur
einvörðungu innan sinna vé-
banda, sem beröist fyrir hags-
munum kvenna inni á þingi,
yröi það afl sem myndi knýja
fram breytingar á stööu kvenna
og hrinda af staö róttækum
breytingum á hugsanagangi
þeirra sjálfra.
Þessi hugsun um stjórnmála-
flokk kvenna gerir I fyrsta lagi
ráö fyrir aö allar konur hafi
sömu hagsmuna aö gæta án til-
lits til þjóöfélagsstööu eöa stétt-
ar og i ööru lagi aö vettvangur
kvenfrelsisbaráttunnar sé inni á
þingi, m.ö.o. aö leiðin til kven-
frelsis liggi f gegnum þingræöiö.
Kúgun kvenna
Þaö er aö vissu marki rétt að
allar konur hafi sömu hags-
muna aö gæta — einfaldlega
vegna þess aö allar konur eru
kúgaöar sem kyn, rétt á sama
hátt og langtimahagsmunir alls
mannkyns eru þeir sömu —
nefnilega aö kollvarpa mann-
fjandsamlegu aröránsþjóö-
félagi kapitalismans og reisa á
rústum þess sósialískt sam-
félag.
Þessi greining á kúgun kon-
unnar liggur til grundvallar öll-
um róttækum kvenfrelsis-
hreyfingum (þ.á m. Rauö-
sokkahreyfingunni). En þessi
kúgun hefur alltaf haft mismun-
andi birtingarmyndir fyrir kon-
ur af ólikum stéttum, kynþátt-
um og þjóöernum.
Konur hafa annars flokks
þjóöfélagsstööu aö því leyti aö
þær eru efnahagslega háöar
eiginmönnum sinum og i skipt-
um fyrir efnahagslega forsjá
eiga þær aö gegna þjónshlut-
verki á heimilunum og taka aö
sér þau ólaunuöu störf sem
borgaralegu þjóöfélagi er ekki
hagur i aö annast. Þær eiga aö
sinna frumþörfum annarra fjöl-
skyldumeölima, barnanna sér-
staklega.
Uppruna þessarar kúgunar i
nútimanum er aö leita aftur i
grárri forneskju, i hinni flóknu
umbreytingu frá stéttlausu
samfélagi til stéttarsamfélags.
I grófum dráttum fólst hún i þvi
aö hópur „útvalinna” karl-
manna sló eign sinni á félags-
lega umframframleiöslu og lög-
helgaöi sér einkaeignarrétt á
framleiöslutækjum. Þessi kúg-
Sigrún
Hjartardóttir
EirOtur
Guöjónsson
Hildur
Jónsdóttir
Ingibjörg
Haraldsóttir
Umsjón
af hálfu
Þjóðviljans:
Ingibjörg
Haralds-
dóttir
Ráðsteinan á Selfossi:_
Skráið ykkur
tímanlega!
Undirbúningur fyrir ráöstefn-
una á Selfossi er nú i fullum
gangi. Einsog sagt var frá á siö-
ustu Jafnréttissiöu veröur hún
haldin á Hótel Þóristúni dagana
27. og 28. október.
Fariö veröur frá Reykjavik aö
morgni laugardags. Ætlunin er aö
farai einkabilum.ogeruþeir sem
ráða yfir slikum farartækjum
beönir aö gefa sig fram. Þátt-
tökugjald hefur verib ákveöiö kr.
5000.-, en ókeypis fyrir börn.
Barnagæsla veröur skipulögö á
staönum. Innifaliö i gjaldinu er
gisting. morgunveröur, en annan
mat veröa þátttakendur aö hafa
með sér.
A ráöstefnunni verbur aöallega
rætt um starfiö i vetur. Af þeim
mörgu hugmyndum sem upp hafa
komið og rætt veröur um má
nefna hátíö mikla, sem til stendur
aö halda I endaðan nóvember.
Þar veröur væntanlega tekir. fyr-
ir aöstaöa barna i þjóbfélaginu.
Skipulag hátiöarinnar veröur
sennilega meö svipuöu sniöi og
hátiðin i fyrra, sem heppnaöist
meö afbrigöum vel.
Margt fleira hefur veriö rætt,
eins og t.d. áframhaldandi starf I
dagvistarmálum, fédagsmála-
námskeiö ofl.Um þettaallt veröa
teknar stórar ákvaröanir á ráö-
stefnunni. Einnig má gera ráð
fyrir aö bætt veröi um stööu og
stefnu Rauðsokkahreyfingarinn-
ar á breiöum grundvelli.
Þeir sem áhuga hafa á þátttöku
eru beðnir aö skrá sig timanlega i
Sokkholti. Þareruvaktir kl. 5-6.30
alla virka daga og siminn er 2 87
98.
Berglind
Gunnarsdóttir
uuomundur
Hallvarösson
Járnfrúin Thatcher hálsheggur verkalýösfélögin. Hún er kannski
koná, en öruggiega ekki systir.
Stj óramálaflokkur
kvenna - til hvers?
un manns á manni, ásamt
einkaeignarréttinum leiöir til
þess aö konan veröur aröbær
eign og hjónabandiö sem stofn-
un kemur til sögunnar meö þaö
meginhlutverk aö viðhalda
stéttamismun milli kynslóöa, aö
tryggja aö auöur og þjóðfélags-
staöa fööurins flytjist áfram til
sona hans. Einkvæni — eöa rétt-
ara sagt kynferöisleg einokun
karlmannsins á konu sinni verö-
ur nauösyn, þvi karlmaöurinn
varö aö vera viss um aö eiga
börn konu sinnar.
Um leiö og rikið myndast fær
þaö þaö hlutverk aö löghelga
þennan einkaeignarrétt og
hjónabandiö, sem sé yfirráö
karlmannsins yfir konunni.
Þetta veröur kjarni rikjandi
hugmyndafræöi sem seinna
helgast af trúarbrögðum þar
sem litilsviröingu á konunni er
stööugt haldiö fram. Þessi hug-
myndafræði birtist hvaö lág-
kúrulegast i setningum eins og:
„Hinn náttúrulegi stabur kon-
unnar er inni á heimilunum i
fórnfúsu starfi fyrir mann og
börn,” og meö allskyns til-
visunum i „kveneðliö”, i þeim
tilgangi aö sannfæra þær sjálfar
og aöra um aö þær séu heimsk-
ari, veikari og á allan hátt óæbri
verur. Og konan sjálf fær þaö
hlutverk aö flytja þessa sömu
hugmyndafræöi áfram til nýrr-
ar kynslóðar I gegnum uppeldiö.
Þegar konan siöan einangrast
inni á heimilinu kemur þaö i veg
fyrir aö konur geti almennt náö
þeirri vitund aö starfa sem
sameinaö félagslegt afl og bar-
ist gegn kúgara sinum —
kapitalismanum.
Stéttarhagsmunir
Af ofangreindu ætti aö vera
ljóst aö allar konur eru kúgaðar
sem kyn. En konur i borgara-
stétt hafa eölilega stéttarhags-
muna aö gæta og viöleitni þeirra
til aö br jótast út úr heföbundinni
hlutverkaskiptingu kynjanna
hefur ekki tilhneigingu til að
beinast gegn sjálfum rótum
þessarar kúgunar, sem felast i
stéttaskiptu samfélagi. Eöa
hvort skyldi Margrét Thatcher
og hérlenskar stallsystur henn-
ar berjast fyrir aukinni sam-
neyslu, félagslegri ábyrgð á vel-
ferö einstaklinganna og gegn
þvi að störf kvenna séu lágt
metin, eöa kaupa ódýrt vinnuafl
annarra kvenna til að sjá um
þau störf sem þær geta ekki
annast vegna pólitisks frama
sins?
Kvenfrelsiskonur halda þvi
fram aö konur úr verkalýösstétt
sæti tvöfaldri kúgun, kynferðis-
legri og einnig sem hluti verka-
lýösstéttarinnar. Þær lenda
einnig i togstreitu sem skapast
þegar þær af efnahagslegri
nauösyn vinna utan heimilis en
eiga jafnframt aö sinna
ólaunuöum heimilisstörfum og
barnauppeldi án samfélagslegr-
ar aöstoöar og ábyrgöar. At-
vinna þeirra utan heimilis kipp-
ir sömuleiöis einni af megin-
stoöunum undan kjarnafjöl-
skyldunni, sem er efnahagslegt
ósjálfstæöi kvenna. Kapital-
isminn neyöir þessu fjölskyldu-
kerfi upp á alla þegna sina og
kreppa þess birtist m.a. i þvi
aö kjarnafjölskyldan á stööugt
erfiðara meö aö rækja þaö hlut-
verk sitt aö vera tilfinningalegt
athvarf fjölskyldumeölimanna.
En á meöan kapitalisminn er
A 9. þingi Verkamannasam-
bands islands, sem haldiövarum
siöustu helgi á Akureyri, lagöi
kjaramálanefnd VMSl fram drög
aö ályktun vegna barnaárs.
Alyktunin var samþykkt sam-
hljóöa og fer hún hér á eftir:
„9. þing Verkamannasam-
bands tsfands lýsir yfir stuöningi
viö lýöi getur ekki skapast neinn
annar valkostur fyrir fjöldann
— valkostur sem byggöist á
efnahagslegu sjálfstæöi og
frjálsu vali einstaklinganna.
Kjarnaf jölskyldan sem
verkakonur neyöast til aö lifa i
er einnig meginástæöa þess aö
hægt er aö senda þær inn og út
af vinnumarkaðinum án þess aö
kapitalismanum stafi veruleg
hæ:ta af. Það er alþekkt hvernig
áróöursmaskinan fer þá i gang
meö hiö klasslska kjaftæbi um
„kven- og móöureöliö” og til-
höföun til „kvenlegs” sam-
viskubits. íslensk prestastétt er
þrautþjálfuö i þessu hlutverki
sinu sem erindreki borgaralegr-
ar hugmyndafræði.
Gegn auðvaldi
Af öllu þessu leiðir aö barátta
fyrir kvenfrelsi hlýtur aö bein-
ast gegn kapitalismanum sjálf-
um. 1 þeirri baráttu eigum viö
ekki samleiö meö þeim öflum
sem vilja viöhalda þessari þjóö-
félagsgerö. En sérhver breyting
á hefðbundinni hlutverkaskipt-
ingu er áfangasigur. Baráttan
fyrir kvenfrelsi felur i sér bar-
áttu gegn þvi aö konur gegni
þjónshlutverki á heimilunum,
gegn borgaralegu fjölskyldu-
kerfi, gegn itökum borgaralegr-
ar hugmyndafræði jafnt I röðum
vinstri manna sem annars staö-
ar, gegn þvi aö störf kvenna séu
sinum viö tillögur barnaárs-
nefndar ASI og hvetur til þess aö
eftirtalin atriöi veröi tekin upp i
kröfugeröikomandi samningum:
1. Launagreiöslur til foreldra i
veikindum barna.
2. Þriggja mánaöa fæöingarorlof
lágt eöa einskis metin og gegn
hvers konar litisviröiingu á kon-
um sem kapitalisminn elur á
sjálfum sér til viðhalds.
Kúgun kvenna er ekki einka-
mál þeirra heldur málefni alls
þess yfirgnæfandi meirihluta
mannkyns sem liöur undan arö-
ránskerfi kapitalismans. Mark-
sækin kvenfrelsisbarátta hefur
innibyggöa tilhneigingu til aö
beinast út yfir mörk hins
borgaralega þjóöfélags og á
þann hátt er hún órjúfanlegur
hluti af baráttu verkalýðs-
stéttarinnar og bandamanna
hennar.
Hugmyndin um stjórnmála-
flokk kvenna litur framhjá
stéttareöli baráttunnar fyrir
kvenfrelsi. Slikur flokkur myndi
klofna upp i andstæöa hópa um
leiö og eitthvert þaö mál sem
beindist ab rótum kúgunarinnar
kæmist á dagskrá. Hvernig yröi
t.d. tekiö á kröfunni um ókeypis
fæöi fyrir öll börn I skólum
landsins? Almenningsþvotta-
hús? Og ef slikur flokkur væri
ófær um aö berjast óvægilega
fyrir raunverulegum hagsmun-
um kvenna, hver væri þá til-
gangur hans?
Kvenfrelsi næst ekki heldur
meö aöferöum hinnar þing-
ræðislegu baráttu, ekki frekar
en hin þjóöfélagslegu völd
munu færast eftir þeim leiöum
til verkalýösstéttarinnar. Þær
andlitslyftingar á yfirboröi
kúgunarinnar og þær sjálfsögöu
betrumbætur sem þar er hægt
aö framkvæma, veröa aldrei
nema dauf endurspeglun þeirr-
ar raunverulegu vitundarvakn-
ingar og hreyfingar sem konur
munu mynda, I hópum, i einka-
lifinu, á vinnustööum og i
verkalvösfélögum.
Þrýstings er þörf
Aöeins meö sjálfstæön skipu-
Framhald á 17 siöu
á fullum launum, sem greiöist
af almannatrvggingum.
3. Fullnægt veröi þörf fyrir dag-
vistunarþjónustu meö skipu-
lögöu átaki, þannig aö markiö
náist innan sjö ára.
4. Settar veröi strangar skoröur
viö vinnutima barna og ungl-
inga.”
/ /
Alyktun VMSI vegna bamaársins