Þjóðviljinn - 09.11.1979, Blaðsíða 11

10 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 9. nóvember 1979

Föstudagur 9. nóvember 1979 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 11
á dagskrá
>Á íslandi höfum viö nú sérfræðiþekkingu
og reynslu sem þarf til aö hefja hér
árangursríkt fiskeldi sjálfir og meö meira
sjálfstrausti og minni aumingjasakap
getum viö vel komist hjá því að láta erlend
stórfyrirtæki yfírtaka þennan
þátt nýtingar íslenskra auölinda.
um loönu
Hugleiðingar
og fiskeldi
Nú þegar búiö er aö fella
„Salúmonsdóm” um hvaö megi
veiöa úr loönustofninum i yfir-
standandi veiöilotu finnst mörg-
um aö vonum súrt i broti. Sjó-
menn á loönuflotanum gera sér
flestir grein fyrir þvi aö ekki er
meira af loönu fyrir noröan og
vestan en svo, aö kvótinn er
nokkuö raunhæfur. Aö vonum
finnst sjómönnum samt erfitt aö
sætta sig viö aflatakmörkunina
þar sem undanfarin ár hefur
duniö á þeim úr fjölmiölum aö
ástand loönustofnsins væri
nokkuð þokkalegt og veiöihorfur
sæmilegar, þó að raunin sé sú aö
viökoma stofnsins undanfarin 3
ár hefur veriö minni en árin t.d.
1972 til 1975 og ástæöa heföi ver-
iö aö fara miklu varlegar i veiö-
arnar i fyrra og i ár en gert
hefur verið.
Viöbrögö stjórnar Síldarverk-
smiöja rikisins viö væntanleg-
um veiöitakmörkunum hljóma
aftur á móti eins og úr miöalda-
myrkri og bregöur nú ööruvisi
viö en þegar loönuveiöar hófust
fyrir Noröurlandi 1975, en þá
hreinlega neituöu verksmiöj-
urnar á Siglufiröi aö taka viö
loðnu sem bátarnir komu meö
aö landi. Fyrstu framarnir sem
veiddir voru fyrir noröan voru
aö visu ekki beint kræsilegir til
vinnslu, enda var loðnan þá
veidd mest i Reykjafjaröarál og
uppistaöan i förmunum voru
eins árs næli. Ég minnist á þetta
af þvi aö þaö væri hugsanlega
hægt aö veröa viö kröfum
stjórnar Sildarverksmiöja
rikisins og jafnvel hugsanlegt
aö létta af öllum veiöitakmörk-
unum en afleiöingarnar yröu
þær aö fljótlega yröi ekki annaö
eftir til aö veiöa en loönuseiöi og
ungviöi og hráefniö yröi þá svip-
aö og fékkst i Reykjafjaröarál
um áriö. Svipuð fiskveiöistefna
og stjórn S.R. krefst nú aö veröi
fylgt hefur veriö rekin um ára-
bil i Norðursjó viö veiöar á
sandslli. Sandsllisaflinn I
Noröursjó hefur aukist undan-
farin ár og var orðinn 191 þús.
lestir 1970 eftir 1970 hefur aflinn
síöan veriö:
1971 1972 1973 1974 1975 1976
382 359 297 525 428 488
12,9 10.7 10,3 10,2 8,2 7,3
Eins og kemur fram hér aö
framan stóreykst veiðin á þessu
árabili en jafnframt hrapar
meöalþungi hvers veidds silis
geigvænlega og eins og sjá má
er uppistaöan I aflanum nú seiöi
og smáslli. Til samanburöar má
geta þess aö meöalþungi hvers
veidds sandsflis hér viö land
hefur veriö um 20 gr. Þau tvö ár
sem silisveiöar hafa verið
stundaöar hér.
Mér finnst aö spurningin um
loönustofninn og raunar fleiri
fiskistofna viö tsland sé nú
hvernig hægt sé aö ná hámarks
fjárhagslegri nýtingu úr stofn-
inum en ekki hver tonnaf jöldtnn
er. Sem betur fer viröist nú
hylla undir þaö aö framleiðsla
fiskimjöls veröi þýöingarminni
en veriö hefur undanfarin ár og
áratugi. Framleiösla fiskimjöls
er orkufrek og óhagkvæm á
ýmsan hátt, og bein nýting hrá-
efnis eins og t.d. loönu er auövit-
aö æskilegri en mjölvinnsla.
Þaö viröist hylla undir nýjar
geymsluaðferöir á botnfiski.
Hér er um aö ræöa annars vegar
sýringu meö mjólkursýru en sú
aöferö er á tilraunastigi I t.d.
Noregi I dag og viröist lofa góöu,
og hins vegar er framleiösla á
meltu, en sú aöferö þróast nú ört
og er fariö aö nota meltu f staö
fiskimjöls viö t.d. kálfaeldi,
svlnarækt, minkaeldi og nú slö-
ast viö fiskeldi. Danir eru farnir
aö nota meltu viö regnbogasil-
ungseldi og miklar tilraunir eru
nú geröar I Noregi meö notkun
meltu viö laxeldi í sjó. Frysting
á hráefni eins og loönu er nokk-
uö dýr og þvf hefur lltiö verið
gert af þvl aö frysta loönu nema
hrognafulla til sölu á japans-
markaö og lltilsháttar til beytu.
Aö sjálfsögöu eru fyrir hendi
markaöur fyrir frysta loönu en
spurning er um hvaö er hag-
kvæmt I þvi efni. ísbjörninn h/f I
Reykjavik blokkarfrystir úr-
gang úr frystihúsinu og selur
hann sem refafóður til Finn-
lands og svipaö væri e.t.v. hægt
aö gera viö loönu.
1 vor heimsótti ég laxeldisstöö
Mowi a/s fyrir utan Bergen I
Noregi. Þaö kom mér svolftiö
spánskt fyrir sjónir aö uppistaö-
an af fóöri sem þeir notuöu fyrir
1977 1978
786 787 Afli þús. tonna
7.0 4,7 Meðalþungi sflis .
i grömmum.
laxinn var fryst loöna keypt af
Rússum. Þessi loöna haföi veriö
fryst um borö I verksmiöjuskip-
um sem fylgdu rússneska loönu-
flotanum I Barentshafi og var
þvi fryst glæ ný. Naumast kem-
ur til greina aö nota viö fiskeldi
nema loönu sem er fryst alveg
fersk og þannig loðna var ekki
fáanleg I Noregi aö sögn starfs-
manna Mowi. Til gamans má
geta þess aö viö hliöina á loönu-
staflanum var álitlegur stafli af
frystri ljósátu,„krill”, sem Pól-
verjar höföu veitt viö Suöur-
heimskautslandið.
Einn liöurinn I verömæta-
aukningu loönuaflans gæti veriö
notkunar loönunnar sem
hráefni viö fiskeldi. Þaö kem-
ur til greina bæöi aö selja
loönuna úr landi til fisk-
eldisstööva erlendis og koma
upp fiskeldi hér heima. Aö fisk-
eldismálum hjá okkur ööru en
laxaseiöaeldi til sleppingar I ár
hefur aö vlsu veriö staöiö aö fá-
dæma aumingjaskap fram aö
þessu og viröist nú stefna I þaö
aö viö missum frumkvæöið á þvi
sviöi til útlendinga og kórónum
meö því skömmina.
Staöan I fiskeldismálum I ná-
grannalöndum okkar er sú aö
baö er sú grein sjávarnýtingar
sem skilar lang mestum hagn-
aöi I dag og þvl keppast auö-
fyrirtæki bæöi vestan hafs og
austan viö- aö fjárfesta á þvi
sviöi. Þaö segir slna sögu aö
Union Carbide, sem sá ekki
fram á nægilegan gróöa af is-
lensku járnblendi og hætti þvi
viö þaö, fjárfestir nú óspart I
fiskeldi. A noröanveröri Kyrra-
hafsströnd Bandarlkjanna á
Union Carbide t.d. bæöi stöö
sem framleiöirsilung I skaimta
stærö, 10”, og beitareldisstöö
fyrir lax sem er rekin af
Domsea Farms,dótturfyrirtæki
þess. Coca cola á stóra fersk-
vatnsrækjueldisstöö I Mexikó
o.s.frv..Þaö sem Norsk Hydró
og dótturfyrirtæki þess Mowi
sjá eftirsóknarvert hér á Islandi
og leita nú eftir meö samning-
um viö Tungulax er mjög góö
aöstaöa til framleiöslu á laxa-
seiöum en fram aö þessu hefur
laxaseiöaframleiösla staöiö lax-
eldi I sjó í Noregi fyrir þrifum og
auk þess er fóöuröflun miklu
tryggari hér og auöveldari en I
Noregi. A Islandi höfum viö nú
sérfræöiþekkingu og reynslu
sem þarf til aö hefja hér árang-
ursrfkt fiskeldi sjálfir og meö
örlltiö meira sjálfstrausti og
minni aumingjaskap getum viö
vel veriö án þess aö láta erlend
stórfyrirtæki yfirtaka þennan
þátt nýtingar Islenskra auöæfa.
Samtök sveitarfélaga á Vesturlandi:
Afmælis- og aöalfundur
Aöalfundur Samtaka sveitar-
félaga I Vesturlandskjördæmi
veröur haldinn dagana 9.-10.
nóvember I Munaöarnesi og
veröur þess þá minnst um leiö, aö
22. des. nk. eru 10 ár frá stofnun
samtakanna.
Rétt til fundarsetu eiga 56
fulltrúar frá 39 sveitarfélögum.
Jón G. Tómasson form.
Sambands isl.sveitarfélaga flytur
ávarp, Arni Emilsson form.
samtakanna á Vesturlandi og
Guöjón Ingi Stefánsson fram-
kvæmdastjóri þeirra flytja
skýrslur. Ennfremur veröa
lagöar fram til umræöu skýrslur
frá fræösluráöi og frá byggöa-
deild Framkvæmdastofnunar
rlkisins. Fræöslunefnd samtak-
anna skilar skýrslu um skipulag
framhaldsnáms á Vesturlandi og
er búist viö miklum umræöum
um þann málaflokk, aö þvl er
Guöjón Stefánsson framkvstj.
sagöi I viötali viö Þjóöviljann.
-vh.

Miklar umræður urðu á
fimmtudaginn var í borg-
arstjórn Reykjavíkur um
þéttingu byggðar og tóku
margir borgarfulltrúar til
máls. Allir voru þeir sam-
mála um að hugmyndin
um þéttingu byggðar vest-
an Elliðaáa væri góð, og
var samþykkt með 15 sam-
hljóða atkvæðum að hefja
dei liskipu lagsvinnu á
þremur þéttingarsvæð-
anna en skoðanir voru
aftur skiptar um tvö at-
hugunarsvæði, sem 8.700
manns hafa mótmælt
byggð á með undirskrift-
um á vegum „Áhugaf lólks
um Reykjavík
Siguröur Haröarson, formaöur
skipulagsnefndar, rakti aödrag-
anda málsins og almennar rök-
semdir fyrir þéttingaráformun-
um og sagöi hann n.a.:
„Reykjavikurborg stendur nú
frammi fyrir þeirri staöreynd
eins og flestar höfuöborgir ná-
grannalandanna aö ibúafjöldi
hennar fer minnkandi. Ibúum
Reykjavlkur fækkaöi um 1565
manns á árunum 1976-1978 og á
þar stærstan þátt flutningur til
landsbyggöarinnar og útlanda i
atvinnuleit en til nágranna-
sveitarfélaganna I húsnæöisleit.
Síðarnefndu flutningarnir' hafa
veriö 2/3 af heildarflutningstap-
inu s.l. 4 ár. Astæðan fyrir þvi er
aö likindum m.a. of litiö framboö
á sérbýlishúsalóöum I Reykjavlk
sem hefur haft I för meb sér að
stór hluti aldurshópsins 30-45 ára
og börn þeirra 0-10 ára hefur flutt
til nágrannasveitarfélaganna.
Efnahagsmálin eiga hins vegar
stærsta þáttinn I flutningstapinu
til útlanda.
Munar heilu
Breiöholti
Þaö sem viö blasir er þvl þetta:
Ibúum Reykjavlkur mun aö llk-
indum ekki fjölga fram til næstu
aldamóta en nýjustu skipulagsá-
ætlanir (frá 1977) miöast hins
vegar viö verulega fjölgun. Ibúa-
þróunin er þvl ofætluð um ca
15000 manns miöaö viö þær íbúða-
spár sem nú eru taldar raunhæf-
astar. Þarna munar þvl heilu
Breiöholti.
Þaö er þvl ljóst aö mjög hlýtur
aö draga úr húsnæöisþörf á næstu
árum og sé miðaö viö aö nýjustu
ibúaspár standist, myndu ný
byggingarsvæöi nær eingöngu
byggjast á útþynningu I eldri
hverfum borgarinnar. Crtþynning
á svæöinu vestan Elliöaáa er þeg-
ar komin á þaö stig, aö ibúafjöldi
á hverja Ibúö er u.þ.b. 2,8. Er-
lendis er miöaö viö aö neðar en 2,5
á ibúö fari þróunin sjaldan. I nýj-
um hverfum borgarinnar er sama
þróun þegar byrjuö. Þaö er þvl
augljóst.aö eina vitræna leiöin I
þessari stööu og-á meöan Ibúa-
þróunin heldur sömu stefnu er, aö
beina ibúöaaukningunni sem
allra mest inná viö og nýta þannig
þær grunnfjárfestingar sem til
eru og nýta má miklu betur. Virö-
ist margt benda til þess aö veru-
legt svigrúm sé til þess umfram
þau fimm svæði sem hér eru til
umræöu nú.
í ljósi þess sem hér hefur verið
rakið um hina skipulagslegu
stööu borgarinnar og Ibúaþróun-
ina ber aö llta ósk borgarráös um
könnun á möguleikum á aö þétta
byggö vestan Elliöaáa. Sú vinna
hefur fariö fram á vegum Þróun-
arstofnunar undir stjórn skipu-
lagsnefndar og hefur verib unnin I
samráöi viö ýmsar nefndir og ráö
borgarinnar auk stofnana og em-
bættismanna. Tillögur Þróunar-
stofnunar hafa veriö Itarlega
kynntar meö sýningu á Kjarvals-
stööum, umræöufundum I tengsl-
um viö hana og skoöunarferöum á
viökomandi svæöi. Einnig hafa
fjölmiölar gert efninu góö skil og
nýlega var svo haldinn kynning-
ar- og umræöufundur um málið I
Glæsibæ. Allir hafa fundir þessir
veriö fjölsóttir og undirtektir nær
undantekningarlaust veriö góöar.
Þaö er ljóst aö borgarbúar hafa
átt þess óvenju góban kost aö
kynna sér málin og mynda sér
skoðun á þeim áöur en til af-
greiðslu borgarráös og borgar-
stjórnar kæmi.
Grænu svædin
Endurmat á notkun lands hlýt-
ur alltaf aö koma upp er timar
liöa og þar sem svokölluö græn
svæöi hafa tengst umræðunni um
þéttinguna er ekki úr vegi aö átta
sig á þvi hugtaki. Reykjavlk vest-
an Elliðaáa hefur aö mestu leyti
byggst upp án þess aö til væri
heildarskipulag. Tilviljun hefur I
mörgum tilvikum ráöiö hvar skil-
in hafa veriö eftir opin svæöi
nema þar sem augljós náttúru-
fegurö eöa sérkenni hafa svo aö
segja verið hafin yfir alla um-
ræðu um aöra hugsanlega notkun.
Má sem dæmi nefna öskjuhlfö,
Laugardal, Elliöaárdal. Þaö er
fyrst meö aöalskipulaginu 1962-
1983, sem heildarskipulag er gert,
— á timum þegar Reykjavik er I
örum vexti og mikill uppgangur I
byggingariönaöi og öllu efna-
hagslifi og nóg af byggingarlandi
I Fossvogi og Breiöholti. Þaö var
þvi ekki veriö aö eyöa dýrmætum
Sigurðar
Harðar-
sonar
tima I aö velta fyrir sér einhverj-
um skæklum innan um þá byggö
sem fyrir var,og þaö land sem
ekki var fyrirsjáanleg þörf fyrir
undir aöra starfsemi fékk þvi
heitiö „grænt svæöi”. Þannig
voru svæöi meöfram hraðbraut-
um eöa inni I gatnamótaslaufum
auökennd á sama hátt og t.d.
Hljómskálagarðurinn eöa öskju-
hllðin. Meö þessu er ekki veriö aö
segja aö allar ákvarðanir um úti-
vistarsvæöi hafi veriö vanhugs-
aöar, heldur hitt aö forsendur
fyrirýmsum þeim svæöum, sem i
skipulagi hafa fengiö grænan lit,
eru e.t.v. ekki alltaf svo traustar
aö þær megi ekki endurmeta
fremur en ýmislegt annaö I skipu-
lagsmálum borgarinnar. Ljóst er
þó aö fara veröur meö mikilli gát
I slikt endurmat, ekki eingöngu
vegna umhverfishagsmuna Ibú-
anna, heldur llka vegna hætt-
unnar á þvi aö þar meö sé veriö
aö loka ákveönum niöguleikum til
aö byggja upp ýmiss konar þjón-
ustustofnanir fyrir ibúana, sem
slðar meir kann að veröa þörf
fyrir.
r
Agreiningssvæðin
Þau svæöi sem gerður hefur
veriö ágreiningur um eru stofn-
anasvæöi vestan Glæsibæjar og
útivistarsvæöi I Sogamýri austan
Skeiöarvogs. Hiö siöarnefnda er
aö áliti meirihl. skipulagsnefndar
dæmigert afgangssvæöi milli
Suöurlandsbrautar og Miklu-
brautar sem á sínum tlma hefur
ekki þótt ástæöa til ab nýta vegna
tiltölulega mikillar jarövegsdýpt-
ar. Sem útivistarsvæöi skv.
skipulagi náöi þaö raunar mun
lengra I vestur, allt aö Skeifunni,
en þeim hluta þess hefur nú veriö
breylt I iönaöarsvæöi og aö hluta
til I gróörarstöö. Meö þeirri
breytingu, byggingu Glæsibæjar
og bensinstöðvarinnar var tekiö
fyrir beina samtengingu þess
svæöis og Laugardalsins.
Svæöiö vestan Glæsibæjar er
hins vegar stofnanasvæöi, sem á
sinum tlma var ætlaö undir
menntaskóla og sýningarhallir.
Bæöi þessi áform eru nú úr sög-
unni, en I nýendurskoöuöu aöal-
skipulagi er svæöinu samt haldið
áfram sem stofnanasvæði. Þaö er
mat okkar skipulagsnefndar-
manna meirihlutans aö ekki sé
lengur ástæöa til aö taka þetta
svæöi frá fyrir hugsanlegar stofn-
anir og teljum viö raunar, aö lág
og vel skipulögö Ibúöarbyggö sé
mun betur til þess fallin aö gæöa
Laugardalinn llfi fremur en stór-
ar stofnanir, ýmist dauðar á dag-
inn eöa kvöldin, meö bflabreiöur I
kring. Ibúöabyggð meöfram
Suöurlandsbrautinni myndi
skerma dalinn af frá hávaöa og
skapa aukiö skjól fyrir suölægum
og suöaustlægum vindáttum og
milda um leiö hin skörpu skil
milli dalsins og hinnar háu húsa-
raðar viö Suöurlandsbrautina.
Byggöin neöan viö Laugarásveg-
inn er gott dæmi um þaö hvernig
ibúöabyggö meö gróöri getur ver-
iðheppilegur rammi kringum úti-
vistarsvæöi. Meö hugmyndum
um Ibúöarhús á þessu svæöi er á
engan hátt gengiö á þær hug-
myndir, sem hingaö til hafa veriö
uppi um ræktun grasa og trjá-
gróöurs né uppbyggingu Iþrótta-
aöstöðu I Laugardal.
Frekari könnun
Borgarráö hefur ekki tekiö end-
anlega afstööu til þess, hvort
byggt veröi á þessum tveimur
svæöum eöa ekki, heldur óskaö
eftir þvi aö lögö veröi meiri vinna
I þessi svæöi, þannig aö sjá megi
hvernig og hvar hugsanleg byggð
gæti komiö, þar sem um sé aö
ræða viökvæm svæöi. Þetta er
eðlileg ósk og mun stuöla aö þvl
aö ákvöröun um samþykki eöa
synjun byggöar á þessum svæö-
um veröi tekin á traustari grund-
velli en ella. Sú vinna mun aö
sjálfsögöu veröa kynnt almenn-
ingi áöur en enda'nleg ákvöröun
veröur tekin. Aö fenginni ákvörö-
un borgarstjórnar I þvi máli tel ég
tlmabært aö ræöa um samkeppni
um Laugardalinn. Mln skoöun er
sú aö samkeppnishugmyndin sé
ekki síöur áhugaverö, þó ákveöiö
veröi aö byggja,og myndi ég vilja
stuöla aö þvl.
Reykvikingar hafa tekiö hug-
myndum um þéttingu byggöar
vel og þaö tel ég vera af tvennum
ástæöum: 1 fyrsta lagi vegna þess
aö þeir telja þetta skynsamlega
stefnu og hagkvæma fyrir borg-
ina og skattgreiöendur, og I ööru
lagi vegna þess aö úthlutun lóöa
fer nú fram eftir öörum farvegi
og réttlátari en áöur tíðkaöist.”
Aö loknum umræöum var sam-
þykkt meö 15 samhljóöa atkvæö-
um aö hafin skyldi deiliskipulags-
vinna á svæöunum viö Borgar-
spitala, Oskjuhliöarskóla og
Laugarás. Þá var felld tillaga
borgarfulltrúa Sjálfstæöisflokks-
ins um aö horfiö skyldi frá nánari
könnun á svæðunum vestan
Glæsibæjar og I Sogamýri og látin
fara fram samkeppni um skipu-
lag Laugardalsins. Aö lokum var
svo samþykkt tillaga borgarráös
um aö svæöin tvö, sem ágreining-
ur erum, yröu könnuö nánar áöur
en til ákvöröunar kemur. Greiddu
borgarfulltrúar meirihlutans at-
kvæöi meö tillögunni en borgar-
fulltrúar Sjálfstæöisflokksins
voru á móti.
-AI
Spái ekki miklum
hafís, en einhverju þó
Hiti og kuldi, þessi tvö
veöurfræöilegu hugtök, eiga sér
þrátt fyrir allt eitt sameiginlegt,
þau valda mannfólkinu böli sé of
mikiö af ööru hvoru. Sjálfsagt er
erfitt fyrir sólþyrsta tslendinga
aö skilja, aö alþýöa manna suöur
á Spáni, fólkiö sem þarf aö vinna
á ökrunum f brennandi sólskini,
kallar sólina „Versta óvininn”.
tsiendingar aftur á móti kalla
haffsinn „Landsins forna
fjanda”, og sennilega yröi erfitt
aö koma Suöurlandabúum I skiln-
ing um þaö böl, sem haflsinn er
okkur, sem búum á mörkum hins
byggilega heims, eins og oft er
sagt um okkur tslendinga.
Hafís á næsta ári
Mun haflsinn hrella okkur
tslendinga á næstu útmánuöum?
Þessa spurningu lögöum viö fyrir
Pál Berþórsson veöurfræöing,
sem einna mest hefur fylgst meö
hafismálum undanfarin ár og
hefur reynst glöggur spámaður I
þeim efnum.
— Þannig er máliö vaxiö, aö
hitastigiö norður I höfum, svo og
hitastig sjávar þar um slóöir,
segir okkur mest um þaö, hvort
von er á hafls eöa ekki. Og þaö
timabil, sem viö byggjum okkar
spá á, er frá ágúst til janúar, og
er þá tekið meöalhitastig lofts viö
Jan Mayen. Nú er þetta timabil
hálfnað, og eftir fyrstu gögnum
aö dæma virðumst viö hvorki
vera á sérstöku hlýindaskeiöi né
sérstöku hafisári, spáin liggur
þarna I milli. Ég tel heldur
óllklegt aö þaö veröi alveg Islaust
ár 1980, en árheldur, tæpast von á
miklum hafls, en þetta á eftir aö
skýrast betur á næstu 3
mánuöum.
Hefur kuldinn sl. vetur, og
raunar lika sl. sumar, engin áhrif
hér á?
— Nei, ekki beinlínis, þaö er
hitastigiö noröur I höfum sem
segir ti- um þetta. Straumarnir
upp aö landinu koma noröan aö og
eru um þaö bil 6 mánuöi á leiö-
inni. Þess vegna er þaö sjávar-
hitinn viö Jan Mayen og þar fyrir
noröan sem segir okkur allt um
þetta, straumarnir þar veröa
gestir okkar næsta vetur og vor.
Tilviljanir
Nú er þaö staðrevnd, Páll.aö
slöari hluta 18. og 19 aldar voru
afar kaldir, getur veriö aö þaö sé
eitthvert samhengi milli þess og
hve mikiö hefur kólnaö hér eftir
1950?
— Nei, ekki hef ég trú á þvi. Ég
fæ ekki séð aö þarna sé um neitt
reglulegt aö ræöa, sem hægt er að
byggja á fyrir framtíöina. Ég
hygg aö þarna ráöi tilviljun ein.
Þaö má allt eins benda á, aö á þvl
ári, sem nú er aö lfða, hafa allir
mánuöirnir, sem enda á oddatölu
(1., 3., 5„ 7. og 9.) veriö kaldir,
undir meöallagi en þeir sem hafa
slétta tölu I meöallagi. Varla er
þetta neitt annaö en tilviljun. All-
ar spár um veöur langt fram i
tlmann eru byggöar á sandi.
Þá skipta menn bara yfir
— Svona til gamans má geta
þess, aö áratugurinn milli 1930 og
1940 er eitthvert mesta hlýinda-
skeiö, sem komiö hefur. Hér á
landi má segja að þetta skeiö hafi
varað allt frá 1925 til 1965. Þá
sögöu menn aö aukinn koltvisýr-
ingur I loftinu, sem myndast viö
bruna þegar menn brenna upp
kolum og ollu, myndi valda
hlýrra veöurfari. Og þetta byggöu
menn á þvi, aö ef meira magn af
koltvlsýringi en eölilegt má
teljast er I gufuhvolfinu þá gleyp-
ir hann I sig hitageisla og endur-
kastar I þaö minnsta helmingi
Páll Berg-
þórsson veöur
frœðingur
þeirra til jarðar og veldur aukn-
um hlýindum.
En svo komust menn I bobba
þegar tók aö kólna. Þá sneru
spámenn bara viö blaöinu og
sögöu aö aukið ryk i gufuhvolfi,
sem væri afleiðing þessa mikla
bruna, væri orsökin fyrir kóln-
andi veðri. Og auövitaö deila
menn svo um þetta mál eins og
annað. Mitt álit er aö þarna sé
veriö að deila um keisarans
skegg. Veöurfar hefur i gegnum
allar aldir hitnaö og kólnaö á vixl
og þaö löngu áöur en mennirnir
fóru aö hafa áhrif á magn kol-
tvfsýrings I gufuhvolfinu aö
einhverju marki.
Að hafa nægan tíma
Aö lokum, Páll,i fyrra uröu
haröar deilur um timasetningu
veröurfréttatima I hljóövarpi. Nú
hefur veröurfréttatima veriö
breytt frá kl. 22.30 fram til 22.15.
Ertu samþykkur þessu?
— Ég tel aö þessi breyting hafi
litla þýöingu. Aöalatriöiö er, aö
veöurfræðingar hafi nægan tlma
til aö vinna veöurspá frá þvi aö
veröur er tekiö. 1 þessu tilfelli
hafa þeir 75 mlnútur, sem senni-
lega nægir. Aftur á móti heföi ég
taliö ástæöu til aö seinka veöur-
fregnatimunum kl. 12.45, 18.55 og
llka kl. 0.1 og 7 aö morgni, svo
aö veöurfræöingar hafi nægan
tlma til aö vinna úr nýiustu
gögnum. — S.dór.
Á því ári sem nú
er aö liða
hafa oddatölu-
mánuðirnir verið
undir meðallagi
hvað hita snertir
en raðtölu-
mánuðirnir
í meðallagi