Þjóðviljinn - 25.11.1979, Side 13

Sunnudagur 25. nóvember 1979 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13
Lygifréttin réð
úrslitum
Sp: Heföu yfirvöld Þýska
Alþýðulýöveldisins yfirleitt látið
þig lausan nema I fuilvissu þess
að þú færir vestur?
B: Jú þaö heföu þau gert.
Sp: Heldur þú i raun og veru aö
Sósialiski Einingarflokkurinn
heföi kært sig um annan Robert
Havemann2) og þú værir nú
frjáls borgari Þýska Alþýöulýö-
veldisins ef þú vildir?
B: Frjáls.... ég heföi heldur
oröaö þaö öðruvisi: Ef Þýska
Alþýöulýöveldiö heföi einungis
min vegna náöaö þessa fanga, þá
væri ég enn þar eystra.
Sp: Þaö var komiö i veg fyrir aö
Havemann gæti hitt þig, augljós-
iega vegna þess aö Sósialiski Ein-
ingarflokkurinn óttaöist aö hann
myndi telja þig á aö vera um
kyrrt.
B: Þeir leyföu nú allranáðar-
samlegast sendimanni hans aö
tala viö mig.
Sp: Vissir þú hvaö Havemann
vildi ræöa viö þig?
B: Hann skrifaði mér bréf og
var miöur sin yfir þvi áformi
minu aö yfirgefa landiö. Stúlkan
sem kom frá honum var sannfærö
um aö ég heföi veriö andlega
yfirbugaöur i fangelsinu. ööru
vfsi gat hún ekki skiliö ákvöröun
nina.
Sp: Heföi Havemann getaö
fengiö þig til aö skipta um
skoftun?
B: Nei. Allt frá þvi ADN frétta-
stofan sendi frá sér lygifrétt um
málaferlin gegn mér i lok júni
1978, var mér ljós nauðsyn þess
aö yfirgefa Þýska Alþýöulýöveld-
iö. Af persónulegum ástæöum
hikaöi ég við aö taka endanlega
ákvöröun. Ég spuröi sjálfan mig
aö þvi hvort ég gæti ætlast til þess
aö vinir minir, félagar og skyld-
menni sættu sig viö þá ákvöröun.
Sp: Þér var ljóst aö Havemann
vildi teija þig á aö vera um kyrrt.
Hvernig heföiröu svaraö honum?
B: Ég heföi sagt viö hann: Þaö
er ætlun min nú I kvöld aö sann-
færa þig, Róbert, um að það sé
best fyrit sameiginlegt takmark
okkar, aö Bahro fari en Have-
mann veri. Hvers vegna skyldi
Havemann stökkva núna frá lifs-
viöhorfi sinu og árangri siðustu 15
til 20 ár?
Sp: En þú tókst stökkiö.
B: Ef til vill eru min rök ekki
alveg þau sömu. Og kann ekki aö
vera aö einmitt meö þvi aö yfir-
gefa landið hafi ég mest áhrif i
Þýska Alþýðulýöveldinu? Betur
gat ég ekki gert til útbreiöslu
skoðana minna þar en aö gefa
yfirlýsingu i sjónvarpinu aö
vestan til félaga minna og vina i
Þýska Alþýðulýöveldinu.
Fögnuði hœgri
afla linnir
Sp: 1 yfirlýsingunni segir:
„Vinir og félagar, lesiö bókina
mina, látiö hana ganga — án of
mikiliar varkárni, pæliö i henni
og treystiö aö ööru leyti á rás sög-
unnar.” Helduröu ekki aft þetta
ráö veröi misskiliö: Rudolf Bahro
getur trútt um talaö, hann er nú
fyrir vestan og þarf ekki lengur
aö streöa viö opinbera sósialism-
ann?
B: Sá ótti á sjálfsagt viö um
ópólitisk, og þar meö áhrifalaus
öfl I Þýska Alþýöulýöveldinu. En
nólitjskt meövitaö fólk hefur skil-
iö yfirlýsingu mfna sýnu betur en
hægt er aö Imynda sér hér.
Sp: Veröur þér ekki núiö um
nasir aö þú, hugmyndafræöingur
þessara afla, hafölr kosiö aö fara
vestur yfir?
B: Ef ég heföi orðiö eftir, heföi
ég likt og Havemann dregiö aö
mér gauragang og athygli vest-
rænna fjölmiöla. Þaö heföi óhjá-
kvæmilega einangraö mig frá
umræöunni innan flokksins.
Sp: Nú hefur athyglin heldur
betur beinst aö þér hér, og þaö
ekki eingöngu frá vinstri. Ert þú
frábitinn undlrtektum borgara-
legra afla eöa hyggstu notfæra
þér þær til aö útbreiöa hugmyndir
þlnar?
B: Það er óþarfi aö biöjast und-
an þeim: Fögnuöi hægri afla mun
linna innan örskotsstundar.
Blómvöndur
frá Springer
Sp: Nógur var hann nú samt
þegar þú komst. t lestinni reyndi
blaöamaöur frá „Bild” (vestur-
þýski Visirinn, gefinn út af
Springer blaöakóngi) aö færa þér
blómvönd frá Axel Springer.
B: Ég afþakkaði þann heiöur,
þvi ég vil ekkert hafa saman viö
Springer-pressuna aö sælda.
Sp: Af refskap sfnum sleppti
Þýska Alþýöulýöveldiö samtimis
vestur yfir kommúnistanum
Bahro og and-kommúnistanum
Nico Hubner 3). Þótti þér félags-
skapurinn ekki dálitiö
hvimleiöur?
B: Ég lit nú frekar á þetta sem
bragövisi hérlendrar hugmynda-
mötunar, — aö sýna okkur báöa
hlið viö hliö I blööum og sjón-
varpi.
Sp: Httbner afneitaði þér I sjón-
varpinu um leiö og færi gafst.
B: Þaö gleöur mig.
Sp: Þú notaðir vestur-þýska
sjónvarpiö tii aö beina orftum þin-
um til félaga og vina i Þýska
Alþýðulýðveldinu. En hingaö til
hefur opinberlega ekki komiö
þakklætisvottorö frá Rudolf
Bahro til þeirra þúsunda fyrir
vestan sem lögöu hönd á plóginn
til aö fá hann lausan. Þeirra
á meðal voru ekki eingöngu
sósialistar, heldur Ifka f jölmargir
borgarlegir menntamenn og
rithöfundar eins og Heinrich Böli
og Max Frisch.
B: Þessi vanræksla er tilviljun
ein. Ég þakkaði fyrir þessa sam-
stööu þegar I bréfi númer tvö frá
Bautzen fangelsinu, sem Spiegel
birti. Auövitað finnst mér sér-
staklega til um þegar samstaöan
kemur frá framsæknum öflum,
sem fordæma lika mun alvarlegri
brot á mannréttindum annars
staöar.
Samspil allra
framsækinna afla
Sp: Er það samt ekki táknrænt,
aö áhugi þinn beinist fyrst og
fremst aö félögum og vinum I
Sósialiska Einingarflokknum, en
ekki aö vinstrisinnum I Vestur-
Þýskalandi?
B: Það á eftir aö breytast mjöp
fliótt. Yfirlýsinein sem ée eaf I
ZDF sjónvarpinu var kveöja min
til Þýska Alþýöulýöveldisins. Þaö
má ekki veröa hlutskipti mitt hér
að endurtaka i sibylju tillögur
minar úr „Valkostinum”. Það er
langt siöan þær tóku aö lifa sjálf-
stæöu lifi i Þýska Alþýöulýöveld-
inu.
Sp: Þýöir þetta ekki aö I staö
þess aö endurbæta opinbera
sósialismann eystra ætlir þú I
framtiöinni aö naga rætur kapi-
talismann hér vestra?
B: Spurningin ber vott um held-
ur bágborinn skilning á þvi
hvernig samfélagsþróunin geng-
ur fyrir sig i báöum kerfunum.
Eins og þið vitiö gekk ég út frá þvi
i bókinni aö þörf sé samspils allra
framsækinna afla beggja megin
járntjalds. En þetta samspil felst
siöur i aö kallast á, heldur skiptir
meiru aö þróa pólitik sem veitir
framsæknum öflum hinum megin
tjaldsins aukiö svigrúm.
Hér erum viö enn komin aö þvi
grundvallarviöhorfi sem ég hef
nú tekiö upp gagnvart Þýska
Álþýöulýöveldinu. Sé hart aö þvi
sótt, versnar ástandiö bara. Og
maöur veröur aö láta sér skiljast
aö hinn opinberi sósialismi hryn-
ur ekki, ekki heldur I Þýska
Alþýðulýöveldinu.
Sp: En þú heldur eftir sem áöur
aö hægt sé aö endurbæta hann?
B: Þróun — sú von min stendur
óhögguö. - .
Sp: Og hve hratt getur kerfiö
breyst?
B: Slikri spurningu hefur
marxisti aldrei svaraö!
(Millifyrirsagnir eru Þjóðvilj-
ans)
Athugasemdir:
1) Búkarin: einn helsti foringi
rússnesku byltingarinnar og
„ástmögur kommúnistaflokks-
ins” aö sögn Lenins, skotinn i
Moskvuréttarhöldum Stalins
1938. Ra jk: Fyrrum utanrikisráö-
herra Ungverjalands, tekinn af
lifi fyrir „njósnir” 1949.
Clementis: utanrikisráöherra
Tékkóslóvakiu, tekinn af lifi
ásamt fyrrum aöalritara
kommúnistaflokksins, Slánský,
1952, sakaöir um samsæri gegn
rikinu.
2) Robert Havemann: austur-
þýskur heimspekingur, marxisti
og einn kunnasti andófsmaöur
þar. Hefur lengi sætt illri meðferö
af hálfu stjórnvalda.
3) Nico HBbner: Vesturþýska
timaritiö Stern hefur nýlega fært
aö þvi sterk rök aö HUbner hafi
verið „gerður aö andófsmanni”
af kunningja sinum, sem flúiö
haföi vestur, meö dyggilegri aö-
stoö Springerpressunnar.
Hubner hafi ekki veriö pólitiskur
baráttumaöur, heldur hafi þetta
veriö bragö þeirra félaga til aö
koma honum til V-Þýskalands.
Leiðrétting á vísu
Prentvillupúkinn eöa annar
állka ófögnuöur læddist inn I visu,
sem fylgdi bréfi Guölaugs Arna-
sonar til Friöu I siöasta Sunnu-
dagsblaöi. Vlsan átti aö vera
svona:
Vilja þóknast viltum sálum
veldur króknun boöun slik,
leyslr úr flóknum landsins málum
leiftursónarpólitik.
Viö biöjum Guölaug velviröing-
ar á háttarlagi prentvillupúkans
og vonum aö Friöu létti viö þessar
fréttir.
Samkeppni um merki
fyrir Grindavíkurkaupstað
Dómnefnd hefur ákveðið að framlengja
skilafrest i samkeppni um merki fyrir
Grindavíkurkaupstað til 15. mars 1980.
Keppninni er hagað samkvæmt sam-
keppnisreglum FíT og er opin öilum
áhugamönnum og atvinnumönnum.
Tillögum sé skilað i stærðinni A4 (21x29,7
sm) og merkið sjálft skal vera 12 sm á
hæð.
Tillögur sendist Eiriki Alexanderssyni,
bæjarstjóra, bæjarskrifstofunum, Vikur-
braut 42, Grindavik, og gildir póststimpill
siðasta skiladags á póstsendum tillögum.
Sérhver tillaga verður að vera nafnlaus,
en greinilega merkt kjörorði. í lokuðu,
ógagnsæju umslagi, sem einnig er merkt
kjörorði, skulu fylgja fullkomnar upplýs-
ingar um nafn, heimilisfang og aldur
teiknara.
Veitt verða tvenn verðlaun.
Fyrstu verðlaun: kr. 500 þúsund.
önnur verðlaun: kr. 250 þúsund.
Greitt verður siðan fyrir teiknivinnu
vegna frágangs þess merkis sem notað
verður.
Dómnefnd skipa: Bogi G. Hallgrimsson og
Eirikur Alexandersson tilnefndir af
bæjarstjórn Grindavikur. Friðrikka
Geirsdóttir og Lárus Blöndal tilnefnd af
FIT. Oddamaður er Stefán Jónsson arki-
tekt. Nánari upplýsingar gefur trúnaðar-
maður og ritari nefndarinnar, Guðlaugur
Þorvaldsson, Skaftahlið 20, Reykjavik,
simi 15983 og vinnusimi 18365. Stefnt
verður að þvi að ljúka mati og birta niður-
stöður dómnefndar 1. mai 1980. Um leið
verður tilkynnt um sýningarstað og sýn-
ingartima tillagnanna
Bæjarstjórn Grindavikur áskilur sér rétt
til að velja eða hafna hvaða tillögu sem er,
án tillits til verðlaunaveitinga.
Dómnefndin.
Uppgjör er óvenjulega opinská minnlnga-
saga. Hér er iýst manneskju í mótun og
leit hennar að persónulegu frelsi. Bente
Clod segir frá persónulegri reynslu sinni
af óvenjulegri bersögli. Hér er sagt frá
nánum samskiptum fólks, m.a. þeim sem
lengst af hefur verið þagaó um I bókum.
Uppgjör er áhrifamikil sjálfskrufning, vel
skrifuö og næmleg lýsing konu á tilfinn-
ingallfi slnu og mun verða forvitnilegur
lestur bæði konum og körlum. Bókin
hefur selst (risaupplögum I Danmörku og
Svlþjóð að undanförnu.
„Hún (Bente Clod) er trú eigin tilfinning-
um og ákaflega heiðarlegur höfundur...
Best tekst henni að lýsa einmanaleik
konu sem frjálsar ástir gera að tilvonandi
móður... Uppgjör er þroskasaga ungrar
konu sem reynir margt... auðnast að túlka
bældar hugsanir margra kvenna með
þeim hætti að allir hafa áhuga á að lesa...
Vandasama þýðingu Uppgjörs leysir hún
(Alfheiður Kjartansdóttir) vel af hendi.
Hún hefur náð tökum á óþvinguöum
frásagnarmáta höfundarins án þess að
slaka á kröfum til vandaðs máls.“
J.H./Morgunblaöiö
opinskA minningasaga
BENTECLDD
UPPGJÖR
Bræðraborgarstig 16 Sími 12923-19156