Þjóðviljinn - 14.12.1979, Qupperneq 9

Audur Gudjónsdóttir og Þurídur
Jóhannsdóttir skrifa um barnabækur
bókmenntrir
Leikhús
bamanna
Armann Kr. Einarsson:
Mamma i uppsveiflu
Mál og menning 1979
161 bls.
Það verður fljótt ljóst við lestur
bókarinnar að höfundur er að
skrifa um efni sem hann þekkir
vel, þ.e. krakka i 12 ára bekk i
grunnskóla. Það sem gerist I
skólastofunni, hegðun krakkanna
og tilsvör eru býsna eðlileg og
sannfærandi. Höfundur gerir sér
far um að líkja eftir málfari
krakkat.d. „HUn er ofsalega dug-
leg”, (13), „Ég dinglaði nokkrum
sinnum en ekkert hljóð heyrðist,”
(116)
Sagan er sögð i 1. persónu.
Hannheitir Bergur sem segir frá,
„bókaormur” og „skáldið i
bekknum”. Bergur er nokkuð vel
gerð persóna og málfar hans eðli-
legt þó stöku sinnum sé hann full
hátiðlegur.
Bíla-
íþrótta-
menn
stofna
lands-
samband
Stofnað hefur verið Lands-
samband islenskra akstur-
iþróttamanna og eins og
nafnið ber með sér eru i sam-
bandinu bifreiðaiþrótta-
klúbbar sem unlanfarin ár
hafa látið mjög að sér kveða.
Stofnfundur var 9. des-
ember s.l. og segir i frétt frá
sambandinu að ástæðan sé
brýn þörf á samræmingu á
störfum þeirra sem haldiö
hafa akstursiþróttakeppnir
hérlendis undanfarin ár,
einkum samræming á tlma-
setningum slikra keppna. A
siðasta ári voru haldnar yfir
þrjátiu slikar keppnir á land-
inu.
Fimm manna nefnd mun
undirbúa fyrsta landsfund
sambandsins en stefnt er að
þvi að halda hann i janúar á
næsta ári.
Eitt aðalverkefni Lands-
sambandsins er að hafa
eftirlit með öryggismálum
bifreiðaiþrótta, bæði hvað
varðar keppendur, starfs-
menn og áhorfendur. Lands-
sambandiö mun vinna að
samræmingu keppnisreglna,
öryggisreglna og stigagjafa.
Þá mun Landssambandið
einnig sjá um veitingu Is-
landsmeistaratitla i hinum
ýmsu greinum bifreiöa-
iþrótta. Landssambandið
mun koma fram fyrir hönd
bifreiðaiþróttaklúbba gagn-
vart þvi opinbera, trygg-
ingafélögum og erlendum
aöilum á sama sviði. Lands-
sambandiö mun hafa á sinni
könnu kynningar á hinum
ýmsu greinum aksturs-
iþrótta fyrir almenning ogút-
gáfu og kynningu á ýmsu
efni sem varðar akstur og
akstursiþróttir.
Að gera sjálf
Þegar ein stelpan i bekknum
týnir heyrnartækjunum sínum
ákveða krakkarnir að efna til
sýningar og safna fyrir nýjum
tækjum. Þau fá lánað gamalt
pakkhús i miðbænum sem þau
kalla Músarholuna og úr þessu
verður eins konar barnaleikhús,
þvi krakkarnir semja og flytja
sjálf alltefnið: leikrit, sögu dans
o.fl. Þetta er stórskemmtileg
hugmynd og væri fengur að ef
sliku barnaleikhúsi væri komið á
fót.
Þetta uppátæki krakkanna á
ekkert skylt við þær hetjudáðir
sem persónur i barnabókum eru
stundum látnar drýgja og eru svo
órafjarlægar raunveruleikanum
að lesendur sjá sig aldrei geta
leikið þær eftir. Hér er þvert á
móti sótt beint til raunveruleik-
ans. Þetta eru ósköp venjulegir
krakkar sem eru að gera það
sama, i upphafi a.m.k., og börn á
þessum aldri gera oft s.s. að
halda hlutaveltur eða gangast
fyrir söfnunum. Þess vegna getur
lesandi auðveldlega sett sig i
þeirra spor. öfugt við hetjusögur
sem krefjast dvirkrar aðdáunar á
hetjunum, ýta jafnvel undir
minnimáttarkennd lesanda, ætti
saga af venjulegum krökkum
sem eiga frumkvæðið og eru sjálf
þátttakendur að verka sem
Dagana 18.-24. nóv. sl. lar
haldið námskeið fyrir sjúk.'a-
flutningamenn á vegum Borgar-
spitalans og Rauða kross tslands.
Námskeiðiö fór að mestu fram á
Borgarspitalanum en einnig i
slökkvistöðinni og lögreglustöð-
inni i Reykjavik. Kennarar voru
flestir af Borgarspitalanum en
einnig frá lögreglunni i Reykja-
vik, Almanna vörnum, slökkvilið-
inu i Reykjavik, Rauða kross-
inum, borgarlæknir o.fl..
Þátttakendur voru 14, viðs-
vegar að af landinu. Námsefni
var nokkuð fjölbreytt og má
nefna skipulag heilbrigðis- og
tryggingamála, fræðslustarfsemi
Rauða krossins, liffæra- og lif-
eðlisfræöi, endurlifgun, meðferö
sára og allskonar blæöinga, atriði
varðandi beinbrot, höfuðslys,
hjartasjúkdóma og ýmsa lyf-
læknissjúkdóma, meðferð geð-
sjúkra, ýmis vandamál i sam-
bandi við barnasjúkdóma, fæð-
ingarhjálp, (brunam eðferð,
hvernig slösuðum er lyft og þeir
hreyfðir til, hvernig fólki er
bjargað úr bilflökum, atriði varð-
andi útbúnað og viðhald sjúkra-
bila, hreinsun sjúkrabila og út-
Ármann Kr. Einarsson
hvatning á lesandann. Börnþurfa
ekki að vera hetjur til að fá að
njóta sin.
„Mamma i uppsveiflu”
Þessi mamma i bókartitlinum
er móðir Geira sem er nýkominn i
bekkinn. Þau mæöginin búa tvö
ein. Hún þjáist af þvi sem kallað
er mania-depression, fer með
nokkru millibili i uppsveiflu
og siðan i niðursveiflu.
Geiri segir Bergi að hún taki
ógrynni af meðulum, en þó gangi
ekkert að lækna hana. Bergur
hittir hana aðeins i eitt skipti, en
þá fer hann með kennslukonunni
heim til þeirra, þvi Geiri hafði
ekki mætt i skólann. Þá er
mamma hans á „toppi i upp-
sveiflu” og má Geiri ekki vikja
frá henni til þess að hún fari sér
ekki að voða. Það er mikið lagt á
12áradrengað þurfaað búa einn
með geðveikri móður og gæta
hennar. Ég held að aðstæður sem
þessar séusjaldséðaribarnabók-
Framhald á bls. 17
búnaðar, öryggismál, á slysstað,
umferðarlögog regiur, almanna-
varnir og fjarskipti.
Skipulagi sjúkraflutninga er i
ýmsu ábótavant og þjálfun
sjúkrafiutningsmanna er mis-
jöfn. Virðist þvi þörf á að halda
námskeið sem þessi, og er ætlun-
in að framhald verði á þeim. t
undirbúningsnefnd voruá vegum
Borgarspitalans Kristinn Guð-
mundsson og Ólafur Þ. Jónsson en
á vegum Rauða kross tslands
Maria Heiðdal.
Þátttakendur i námskeiðinu
voru: Skarphéðinn Guðmunds-
son, Siglufirði, Jón Guðmunds-
son, Seyöisfirði, Baldvin Guð-
mundsson, Búðardal, Kristinn
Sigurðsson, Tryggvi Gestsson,
Sigurður Gestsson og Viðar Þor-
leifsson Akureyri, Hjörleifur
Ingólfsson, KeflaVik, Birgir
Thomsen, Reykjavík, Jón
Jóhannsson, Akranesi, Guðni
Hermannsson og Guðbrandur
Jóhannsson, Höfn Hornafirði,
Sigurður Hjálmarsson, Vik i Mýr-
dal,og Páll Björnsson, Breiðdals-
vik.
— mhg
Þátttakendur I námskeiðinu
Námskeid i sjúkra-
flutningum
Föstudagur 14. desember 1979. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
Beta gefet upp
í Breiðholtinu
Norma E. Samúelsdóttir er
einn þeirra mörgu ro>ju höfunda,
sem koma fram á sjónarsviðið nú
i jólabókaflóðinu. Bók Normu
nefnist „Næstsiðasti dagur árs-
ins” og hefur undirtitilinn Dag-
bókhúsmóður i Breiöholti. Mál og
menning gefur bókina út.
Það lá beint við að spyrja
Normu fyrst að þvi hvort hún
byggi sjálf i Breiðholtinu.
— Ég er húsmóðir með þrjú
börn og bý i Þingholtunum, sagði
Norma. — En ég bjó i Fellahverfi
i Breiðholti i tvö ár.
— Hvernig fannst þér að búa
þar?
— Mér lfkaði það ekki. Um-
hverfið er svo gerilsneytt og
hverfið vitlaust byggt upp að
minu mati. Erlendis eru t.d. öll
þjónustufyrirtæki komin upp þeg-
ar fólk flyst i svona hverfi. En ég
bý ekki þarna i dag og veit þvi
ekki hve mikið hefur breyst til
batnaðar. En i efra Breiðholti er
t.d. ekki slökkvilið og sjúkraþjón-
usta. IneðraBreiðholtier ástand-
ið öllu betra, þar er apótek meðal
annars. Ég er ekki að halda þvi
fram að lausnin sé að flytja úr
Breiðholtinu, enda kemur það
fram i' bókinni.
— Hvernig stóð á þvi að þú fórst
að skrifa bók?
— Ég hef haft áhuga á skrift-
um, en égheldað það hafi gert út-
slagið þegar ég heyrði auglýst i
útvarpi að komin væri út bók sem
hét „Leiö 12 — Hlemmur-Fell”
éftir Hafliða Vilhelmsson. Þá
hugsaði ég með mér að það væri
kominn timi til að fólk sem byggi i
Breiðholti færi að skrifa.
Mér finnst húsmóðirin alveg
vera úr tengslum við þjóðfélagið.
Þetta er ekki bara ádeila á Breið-
holtið, bókin gæti verið um hús-
móður annars staðar. Það vantar
peninga, engin aðstaða er fyrir
börnin o.s.frv.
— Hvaða menntun hefur þú og
hvað hefur þú starfað annað en
sem húsmóðir?
— Ég gekk I verslunarskóla er-
lendis eftir landspróf. Þetta var 8
eða 9 mánaða skóli i Bretlandi og
þar lærði ég vélritun og hraðrit-
un. Éghef starfaö á skrifstofu og i
fiski.
— Hvernig er bókin, skáldsaga
eða raunveruleg dagbók?
— Sumt byggist á raunveru-
leikanum, annað er þankabrot
min og hugleiðingar. Bókin átti
reyndar að heita Þankabrot hús-
móður i Breiðholti. Húsmóðir hef-
ur ekki miklar stundir til að
skrifa langa kafla.
Dagur og Beta eru hjón um
þrltugt með þrjú börn, yngsta
barnið er 6 mánaöa. Miðbarnið
komst i leikskóla eftir tveggja ára
bið. Dagur starfar sem vakta-
vinnumaður i Straumsvik. Beta
er migrenisjúklingur og stressið
og allt hið neikvæða i lifi hennar
eykur á þennan krankleika. Það
er pina að vera með smábörn
þegar migreniköst ganga yfir.
Beta virðir fyrir sér umhverf-
ið, unglingana i hverfinu og áhrif
umhverfisins á þá. Hún hugleiðir
lika hvort þaö sé ekki slæmt fyrir
hjúskaparlifið ogsamskipti fólks.
Umhverfið hefur mikið að segja
ef fólki á að liða vefog það hefur
áreiðanlega slæm áhrif á hjóna-
bönd að hola fólki svona niður.
Dagur og Beta eru láglaunafólk,
þa u rifast út af peningamálum og
það koma upp leiðindi og vanda-
mál sem ég held að margir kann-
ist við.
Þetta endar meö þvi, að Beta
gefst upp, fær taugaáfall og fer á
heilsuhælið i Hveragerði. Hún
kemst að þeirri niðurstöðu að hún
getur ekki snúið þróuninni við og
Norma E.
Samúelsdóttir
hún snýr auðvitað heim aftur. Ef
einhverju á að breyta verður fólk
lika að breytast mikið, en þaö
gerir það ekki meðan baslið er
svona óskaplegt.
Mjög margir feður vinna
vaktavinnu og það er afar slæmt
þegar fólk er með smábörn, Alag-
ið á húsmóðurina er mikið og það
er kannski ekki svo auðvelt fyrir
þann sem vinnur fyrir peningun-
um að fá svefnfrið, sérstaklega
þar sem allt er fullt af börnum
eins og i Breiðholtinu.
— Hvenær skifaðirðu bókina?
— Hún er skrifuð fyir 2—3 ár-
um, en hefur verið að mótast og
breytast fram á þennan dag má
segja.
— Hvernig gekk að finna tima
til skrifta?
— Ja, þetta er ekki venjuleg
bók. Þetta var svolitið geggjað. I
staðinn fyrir að vaska upp, skrif-
aði ég t.d.um hvað ég sá i' eldhús-
inu, sem undirstrikar hvaö það
getur verið innantómt að þvo
alltaf sömu diskana.
— Hvernig gekk að fá bokina
gefna ut?
— Ég sendi hafa i afmælissam-
keppni Máls og menningar fyrir
einu og hálfu ári. Bókin var ekki
fullunnin, en þeir samþykktu að
gefa hana út að undangengnum
breytingum. Annars finnst mér
ekkert að skrifa bók miðað við
það sem gengur á þegar hún er
gefin út. Það er geysilegt álag
fyrir nýja höfunda að lenda I
þessu bókaflóði; ábyggilega
verða margir þeirra þunglyndir
og magaveikir af þeim ósköpum.
— Ætlarðu að halda áfram að
skrifa?
— Ég er ákveðin að skrifa ekki
nema ég hafi eitthvað að segja.
Ég vil ekki tvitaka mig. Mig lang-
ar til að skrifaef égget gert gagn
með þvi, en ekki til að fylla ei-
hvern jólamarkað.
— eös
„í staðinn fyrir
að vaska upp
skrifaði ég
um eldhúsið”