Þjóðviljinn - 22.01.1980, Page 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 22. janúar 1980
DIOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgetandi: Otgáfufélag ÞjóOviljans
FramkvemdMtjórt: EiBur Bergmann
Rftatjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttaatjórl: Vilborg Harbardóttir
Umajónarmabur Sunnudagablaba: Ingólfur Margeirsson
Rekstrarstjóri: Clfar Þormóösson
Auglýsingastjóri: Rúnar Skarphéðinsson
Afgreióslustjóri: Valþór Hlöðversson
Blaöamenn: Alfheiður Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guðjón Friðriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórsson.
Erlendar fréttir: Jón Asgeir Sigurösson
íþróttafréttamaOur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Jón Olafsson
(Jtlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handiita- og prófárkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: Sigriöur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Ólafsson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Einar Guöjónsson, Guömundur Steinsson, Kristin Péturs-
dóttir.
Simavarsla: ólöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjónsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Hósmóöir: Jóna Siguröardóttir \
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttif'.
Otkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiÖsla og auglýsingar: SlOumóla 6, Reykjavfk.slmi 8 13 33. ,
Prentun: Blaöaprent hf.
Flug og pólitík
• Morgunblaðið f jallar um mál Flugleiða bæði í leið-
ara og Reykjavíkurbréf i á sunnudag og þá sérstaklega
um skrif Þjóðviljans um þau mál. Þar segir á þá leið að
Þjóðviljinn hafi lagt sig fram um að koma höggum á
þetta f yrirtæki meðan það er í sárum vegna þess að það
sé einkafyrirtæki og með það fyrir augum að leggja
grundvöll að því að það verði þjóðnýtt.
• Við þetta er ástæða til að gera nokkrar athugasemd-
ir.
• Það er nýlega til komið að þeir sem hafa starfað að
flugmálum hér á landi þurfi að kvarta yf ir skorti á vel-
vild af hálf u blaða.eða annarra f jölmiðla. í raun og veru
má seg ja, að ísleridingar haf i svotil upp til hópa verið um
nokkurra áratuga skeið sem dáleiddir af f lugmálaævin-
týrunum og að allir hafi haft í þeim efnum stefnu sem
likja má við stefnu Framboðsflokksins fræga í sam-
göngumálum: Við erunn með flugi! Má vera að flugfé-
lögin, aðskilin og sameinuð, hafi fulllengi verið í eins-
konar undanþágu frá gagnrýni miðað við annan meiri-
háttar rekstur í þjóðfélaginu, og það hafi'ekki verið
hollt.
• Svo mikið er víst, að einnig Morgunblaðinu f innst á-
stæða til að grípa til nokkurrar gagnrýni á stjórn Flug-
leiða nú, þegar dæmin ganga ekki lengur upp með sama
hætti og áður. Blaðið segir á þá leið að stjórnendur f yrir-
tækisins séu fyrst og fremst gagnrýnisverðir fyrir að
,,hafa ekki horfst í augu við þær staðreyndir sem við
blöstu í Atlantshafsf luginu mun fyrr. Þjónustu fyrirtæk-
isins við íslenska farþega hefur verið ábótavant á und-
anförnum árum og það í vaxandi mæli". Þarna hittir
blaðið naglann á höfuðið — það eru einmitt þessi atriði
sem hafa verið einna mest áberandi i þeirri gagnrýni
sem stjórnendur Flugleiða hafa sætt í Þjóðviljanum og
reyndar á öðrum vettvangi einnig.
• Það er engin uppfinning Þjóðviljamanna að gera
Flugleiðir og þó sérstaklega Atlantshafsævintýri Loft-
leiða á sínum tíma að einskonar pólitísku dæmi til að
draga af ályktanir. Áratugum saman höfum við heyrt
talað um þetta ævintýri sem sönnun þess hve einstakl-
ingshyggja og einstaklingsf ramtak mega sín og færi bet-
ur að allt þjóðfélagið væri rekið í þeim anda í stað þess
að hörfa úr einu virkinu í annað undan laumulegum
sósíalisma. Hvernig geta menn þá búist við öðru en að
það veki upp meiriháttar efasemdir um forsjá og visku
þessarar sömu einstaklingshyggju og framtaks, þegar
f lugævintýrið mikla reynist á völtum fótum reist? Auð-
vitað er um ýmsar erfiðar ytri ástæður að ræða, sem ó-
þarft er að sakfella menn fyrir. En f lugdæmið íslenska
er blátt áf ram hluti af þróun sem gerst hef ur víða og er
því vert að setja í pólitískt samhengi.
Forsætisráðherra geti ekki ver-
ið i andstööu við utanrikisstefnu
stjórnar sinnar”.
klíppt
i Vandi Mogga
Ritstjórar Morgunblaðsins
I hafa lent i stökustu vandræðum
■ með kenningar sinar um
I nauðsyn „sögulegra sátta” við
■ Alþýðubandalagið. Þeir hafa
I haldið þvi fram að Sjálfstæðis-
J flokkur og Alþýðubandalag eigi
■ margt sameiginlegt og ættu að
I geta náð saman um skynsam-
■ lega efnahagsstjórn.
Siöan hafna þeir i þeim vanda
■ að koma þvi heim og saman að
I leggja til samstarf við þennan
B ágæta flokk og sannfæra um leið
■ almenning að i honum sé upp til
■ hópa, eða aðminnsta kostii ráð-
\ andi kjarna, hinir örgustu
I kommúnistar, sem hafa að
■ markmiði að rústa islenskt
I þjóðfélag og reisa kommúniskt
■ Gulag á rústum þess.
Þannig eru ritstjórar
i Morgunblaðsins lentir i hinni
■ mestu þversögn og aigjöru öng-
I stræti með málflutning sinn,
Múrinn
lœkkaður
Hvað er þá orðiö okkar starf i
33 ár, sögðu dyggustu
stuðningsmenn Bandarikja-
stjórnar i Sjálfstæðisflokknum,
þegar það er orðin póliti'sk
staðreynd að samstarf við Al-
þýðubandalagið er æskilegt að
mati Morgunblaðsins með þeim
fyrirvaraeinum aöþaö eigi ekki
forsætisráðherra? Þessiafstaða
hefur valdið djúpstæðum klofn-
ingi innan Sjálfstæðisflokksins.
Málflutningur Morgunblaðs-
ins hefur gengið svo fram af
mönnum að jafnvel Jón Baldvin
Hannibalsson, ritstjóri Alþýðu-
blaðsins, fær sanngirniskast i
garð Alþýðubandalagsins i anda
Voltaires, og lofar þvi óbeint að
berjast til siðasta blóðdropa
fyrir rétti „komma” til þess að
halda skoðunum sinum fram.
Það er lengi von á einum i bar-
Sami réttur
„Af þessu tilefni er rétt að
taka það skýrt fram, að
Morgunblaðið taiaði ekki i um-
boði Alþýðuflokksins. Forseti
tslands hefur falið einum þing-
manna Alþýðubandalagsins, að
gera tilraun til stjórnarmynd-
unar. Þá ákvörðun forseta Is-
lands má gagnrýna, en á allt
öörum forsendum. Fari svo, að
Svavari Gestssyni takist að
leggja fram stefnuskrá, sem
getur orðið samstarfsgrundvöll-
ur við aðra flokka, hefur hann
nákvæmlega jafn mikinn rétt á
þvi að gerast forsætisráðherra
og veita rikisstjórn forstöðu, og
t.d. Geir Hallgrimsson. Atkvæði
kjósenda Alþýðubandalagsins
eru alveg jafn gild og atkvæði
annarra islenzkra þegna. ís-
lenzkir alþingismenn njóta i
þessum efnum allir sömu rétt-
inda. útlendingar hafa enn sem
komið er ekki atkvæöisrétt á ts-
landi. Vonandi verður svo
áfram”.
Forsetaframboð
Þrjú framboð til forseta eru
fram komin og óðum eru fram-
bjóðendur að teyma fólk til
fylgilags við sig og koma lagi á
kosningaskrifstofur og
kosningastarf. Enn eru um-
ræður i gangi um fleiri fram-
bjóðendurog berst talið að ýms-
um sem áður hafa verið nefndir
eins og Ólafi Jóhannessyni og
Armanni Snævarr. Þá leita kon-
ur sin á meðal heppilegs fram-
bjóðanda og vilja gjarnan setja
forsetakosningarnar undir
mæliker jafnréttisbaráttunnar.
Þykir Vigdis Finnbogadóttir
álitlegur kostur, en fleiri
mektarkonur eru nefndar i
þessu sambandi.
Stuðningsyfirlýsingar eru nú
pressaöar fram af siðdegis-
blöðunum, aðallega við Albert
Guðmundsson, og er greinilega
horft á það mjög hvernig verk-
lýösforystan muni skipta sér á
frambjóðendur. Albert mun
telja sig eiga nokkuð i vök að
verjast eftir að framboð Guð-
laugs Þorvaldssonar kom fram,
auk þess sem innanflokks-
ástandið i Sjálfstæðisflokknum
og stjórnarmyndunartilraun-
irnar gera hann nokkuð tviátta.
Mistökin
# Hér höf um við enn eitt dæmi um, að ákveðin atvinnu-
grein i örum vexti er afhent einkaf ramtakinu, sem f leyt-
irrjómannaf hagstæðri almennri þróun og f yrirgreiðslu
rikisins (sbr. loftferðasamningurinn við Bandaríkin) og
byggir upp öf lug fyrirtæki. Á sama tíma eru aðstæður ó-
hagstæðar öðrum samgöngum eins og strandsiglingum,
enda er ríkið látið annast þær. Þegar svo ekki viðrar eins
vel og áður fyrir greinina, í þessu tilfelli f lugið, þá mun
fyrr eða síðar koma að því, að ríkið verður látið taka að
sér að meira eða minna leyti þann hluta þess sem er
þjóðhagslega nauðsynlegur talinn — og mun þá ekki
skipta máli hverskonar ríkisstjórn situr við völd, eða
hvort hún hefur minnstu mætur á þjóðnýtingum. Af
þessu eru mörg hliðstæð dæmi. Um leið getur svo verið
að þekking, vélakostur og önnur föng séu flutt eitthvað
annað þar sem aðstæður fyrir gróðamyndun eru betri.
Einmitt það sýnast þeir menn eiga við sem t.d. í Morgun-
blaðinu hafa hátt um nauðsyn þess að íslendingar leiti
nýrra leiða í fluginu. Það er vissulega hægt að haldaá
f ram á þeirri braut að stof na dótturfélög eða ganga inn í
erlend félög með ýmislega flutninga, en í reynd mun sú
starfsemi koma íslensku efnahagslífi harla lítið við, og
varla leysa annan vanda en atvinnumál hluta þess fólks
sem hefur starfsþekkingu á sviði flugmála — þó með
þeim fórnum sem aukinn landflótti hefur \ för með sér.
# Flugsagan verður að öllum líkindum hluti sögunnar
af því hvernig gróðinn er nýttur til einstaklingsþarf a,en
töpin þjóðnýtt. Umræða í þá veru byrjaði þegar á aðal-
fundi Flugleiða í fyrra.
— áb.
* enda fá þeir nú tón i eyra frá
■ sanntrúuðum vörðum lýðræðis-
I ins eins og Ragnhildi Helgadótt-
i ur.
r
j Imúrnum
Eins og Svavar Gestsson
* bendir á i viötali við Visi þá hafa
J ihaldsmenn og sósialistar á ts-
I landi „ekki starfað saman i 33
■ ár, siðan bandariska heims-
| veidið lagði stein i götu þess
■ samstarfs 1946. Þar var um að
■ ræða múr, sem enn cr til staðar
* fyrir utan almenn þjóðfélagsleg
■ ágreiningsefni”.
En nú standa átökin fyrst og
J fremst um innanlandsmálin og
| til þess að komast út úr póli-
■ tiskri einangrun var það Sjálf-
| stæðisflokknum nauðsyn að
J rjúfa skarð i múrinn. Múr-
* brjótarnir voru ritstjórar
I Morgunblaðsins en borverk
■ þeirra voru unnin með þeirri
I simamannaáhættu að sam-
■ bandið milli Reykjavikur og
I Washington kynni aö rofna i
m múrbrotinu. Og þaö var ekki að
■ sökum aö spyr ja, þvi þegar búið
■ var að stinga uppá sættunum,
! kom sú kenning að lýðræðis-
I flokkarnir gætu undir engum
■ kringumstæðum farið i rikis-
I stjórn undir forsæti kommún-
■ ista.
L.-.—.......
áttunni. Jón Baldvin segir i for-
ystugrein:
Rök ihaldsins
„Ritstjórar Morgunblaðsins
höfundar kenningarinnar um
hinar „sögulegu sættir” Sjálf-
stæðisflokks og Alþýðubanda-
lags, hafa lýst þeirri skoðun
sinni, að „enginn lýðræðisflokk-
anna þriggja geti tekiö þátt i
rikisstjórn undir forsæti
Svavars Gestssonar eöa annars
Alþýðubandalagsmanns”. Rök-
in fyrir þessu eru sögð þau, að
Alþýðubandalagiö telji sig
Marxiskan flokk (sem það er að
visu ekki) og aö þaö sé á móti
þviþjóðskipulagi.semvið búum
við. Það sé minnihlutafiokkur,
sem hafi að stefnumarki, að
koma á fót Marxisku þjóðskipu-
lagi hér á landi. Alþýðubanda-
lagið sé andvigt utanrikisstefnu
tslendinga, þ.e. andvigt aöild að
Atlantshafsbandalagi og
varnarsamningi viö Bandarik-
in. Það geti þess vegna ekki tek-
iö að sér forstöðu rikisstjórnar,
sem fýlgir þessari utanrikis-
stefnu. Aörar þjóðir, sem sam-
skipti eigi við Islendinga, muni
ekki treysta slikri rikisstjórn.
t þessu sambandi hefur
klippara verið tjáð að það hafi i
rauninni verið reginmistök hve
‘snemma framboð Alberts var
tilkynnt. Helstu hvatamenn
framboðs hans hafi lagt rika
áherslu á það við hann að ekki
mætti undir nokkrum kringum-
stæðum fréttast af framboðinu
fyrr en undir áramót. Albert
hafi hinsvegarlekið þessu óvart
i fréttamann og þá hafi ekki
verið aftur snúið.
Nú er á hinn bóginn svo komið
að keppnismaðurinn Albert
Guðmundsson sér fram á harða
og tvisýna kosningabaráttu um
leið og hann ætti þess hugsan-
lega kost að setjast sem ráð-
herra I rikisstjórn er Sjálf-
stæðisflokkurinn ætti aðild að,
eða gerast oddviti þeirra afla i
flokknum sem á móti eru
stjórnaraðild og undir yrðu.
Það er þvi úr vöndu að ráða
fyrir Albert Gúðmundsson.
Erfitt aö bakka úr hörðum slag
sem flestir telja vafasamt aö
vinnist, enda völvan i Vikunni
búin að spá tapi, og mikil verk-
efni innan Sjálfstæöisflokksins
sem ýmsir stuöningsmenn Al-
berts telja hann betur færan um
að rækja en forsetatignina.
—ekh ■
skorrið