Þjóðviljinn - 17.02.1980, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 17. febrúar 1980.
UOWIUINN
Málgagn sósialisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Útgáfufélag ÞjóBviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaós: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Olfar Þormóösson
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnils H. Glslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eltsson
Utlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handiita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: Sigríöur Hanna Sigurbjömsdóttir, Þorgeir ólafsson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Kristín Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröar-
dóttir.
Slmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
(Jtkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Síöumúla 6, Reykjavfk.simi 8 13 33.
Prentun: BlaÖaprent hf.
Landbúnaður
er lífsform
• í síðari hluta tiilagna Alþýðubandalagsins sem lagð-
ar voru fram í stjórnarmyndunarviðræðum undir for-
ystu flokksins í janúar er m.a. birt stefnumótun flokks-
ins í landbúnaðarmálum. Þar segir að landbúnaðurinn sé
ein af meginstoðum efnahagslífs í landinu, og að hann
þurfi að treysta m.a. með þarfir neytenda og iðnaðar í
huga. Fyrir utan brýnar ráðstafanir í málefnum land-
búnaðarins vegna útf lutningsbóta á landbúnaðarafurðir
og erfiðs árferðis 1979 er f jallað um mörg stefnuatriði.
• Þingf lokkurinn krefst jáess sem áður að sú breyting
verði gerð á lögum um Framleiðsluráð landbúnaðarins,
að teknir verði upp beinir samningar f ulltrúa bænda og
ríkisvalds um kjaramál bændastéttarinnar og stef nuna í
málefnum landbúnaðarins. Þá er lagttil að við ákvörðun
um niðurgreiðslur á búvörum úr ríkissjóði verði miðað
við, að þær nemi ákveðnu hlutfalli af verði viðkomandi
vöru. Þetta hlutfall verði ákveðið fyrirf ram til eins árs í
senn. Niðurgreiðslustefna seinustu vinstri stjórnar sann-
aði að með lækkuðu verði eykst neysla á búvörum, svo
sem á dilkakjöti. Samkvæmt ólafslögum var hlutfalls-
lega dregið úr niðurgreiðslustigi gegn andmum Alþýðu-
bandalagsins, en í efnahagstillögum flokksins frá því í
janúar var gert ráð fyrir að niðurgreiðslur yrðu auknar
frá 1. mars og næmu sama hlutfalli búvöruverðsins út
allt árið 1980. Þessi aukning átti að nema 7,5 miljörðum
króna eða sem samsvarar 3% í framfærsluvísitölu. Með
því að festa niðurgreiðslustigið fyrirfram telur Alþýðu-
bandalagið að komið sé í veg fyrir óeðlilegar verðsveif I-
ur í búvöruverði sem hafa neikvæð áhrif á eftirspurn.
• I tillögum sínum gerir þingflokkurinn ráð fyrir að
mótuð verði áætlun um þörf fyrir búvörur fram í tímann
og miðist hún við, að örugglega sé fullnægt innanlands-
þörfum varðandi afurðir sem fært þykir að framleiða
hér, og þá aðteknutilliti til sveif Ina af völdum breytilegs
árferðis. Innanlandsþarfir geta hér verið álitamál, en
það er Ijóst að geri Islendingar kröfu til þess að bænda-
stéttin fullnægj innanlandsmarkaði í vondu árferði
verður þjóðin að taka á sig ábyrgð á sölu nokkurs um-
frammagns í góðæri.
• Þingflokkurinn leggur til að nýjum æskilegum bú-
greinum sem byggja að verulegu leyti á innlendum að-
föngum, verði veittur öf lugur stuðningur, m.a. meðfjár-
magni, sem nú rennur í jarðræktarsjóð, en ekki yrði talin
þörf fyrir á hans vegum. Eftir að áætlun um þörf fyrir
búvörur hef ur hlotið samþykki stjórnvalda, segir í tillög-
unum, verði leitast við að stýra framleiðslunni eftir
landshlutum og héruðum með stofnlánum, rekstrarlán-
um og styrkjum í samræmi við skynsamlega landnýt-
ingu og markaðsaðstöðu. Þingf lokkurinn telur að kvóta-
kerf i geti aðeins staðið í skamman tíma, þar eð það tekur
aðeins óbeint mið af landkostum jarðar eða viðkomandi
svæðis, eykur þann aðstöðumun sem þegar er við líði og
getur hamlað gegn æskilegri þróun. I stað þess þurf i að
koma framleiðsluáætlanir fyrir einstök byggðarlög. (
þessu sambandi sakar ekki að minna á hugmyndir Páls
Bergþórssonar veðurfræðings um gróðurfarsspár,
áburðar- og fóðurbætisnotkun sem stýritæki í landbún-
aðarf ramleiðslu.
• í tillögum þingflokks Alþýðubandalagsins er sér-
staklega fjallað um orkusparnað i landbúnaðarfram-
leiðslu, félagsleg rekstrarform til sveita, framkvæmd
.laga um forfalla- og af leysingaþjónustu í sveitum og fé-
lagslega aðstöðu kvenna í sveitum, m.a. i sambandi við
fæðingarorlof.
• í tillögunum segir að sé nauðsynlegt að grípa til ráð-
stafana á árinu 1980 og næstu árum í því skyni að tak-
marka framleiðslu landbúnaðarvara, verði einkum mið-
að við að takmarka framleiðslu stærri búanna. Gildi
þetta hvort sem um er að ræða álagningu framleiðslu-
gjalds af einhverju tagi, ráðstafanir í lánamálum eða
aðrar ráðstafanir til að takmarka framleiðslu. Þing-
flokkurinn telur semsé eðlilegt að framfærslubúið sitji
fyrir markaðnum. Landbúnaður er ekki aðeins mat-
vælaframleiðsla heldur einnig lífsform og byggðapóli-
tík. Hagkvæmni stærðarinnar í búskap hefur sýnt sig að
vera ekki einhlít. Það hlýtur einnig að vera stefna þeirra
sem fullnýta vilja landið og hafa það sem víðast setið að
sem flest fólk er vill gera landbúnað að atvinnu sé gert
kleift að hasla sér völl í þessari atvinnugrein.
-ekh
# úr aimanakðnu
* Aldrei hef ég veriö sérlega
ljóöelskur maöur. Slangur af
ljóöabókum hefur þó rekiö á
fjörur minar og tekiö sér ból-
festu i bókahillum. Mér flaug I
hug um daginn þegar ég var aö
glugga f einhver kvæöakver,
hve þetta tilviljanakennda
bókahrafl væri úr mörgum átt-
um ef svo má segja.
Þarna eru Eddukvæöin,
þrungin meitluöum setningum,
oröskviöum og myrkum kenn-
ingum sem Ólafur Briem leiddi
fávfsa menntskælinga f allan
sanninn um á sfnum tfma.
Dagur Siguröarson er mættur
hér til leiks meö Hlutabréf I
sólarlaginu. Dagur er einn af
þessum týndu snillingum, sem
hafa flúiö úr landi og lagst i
feröalög. En nú er hann kominn
aftur heim eftir þá útivist. Og
strax farinn aö framleiöa rétt
kvöldsins á Stórstjörnumessu f
Stúdentakjallaranum.
Ég geröist hluthafi I sólarlag-
inu á bókamarkaöi f þvf plássi
Hellu á Rangárvöllum og Hluta-
bréfiö kostaöi 350 krónur.
Þessi bók kom út áriö 1958.
Þar er aö finna hiö sigilda
Vallarljóö:
Stefnumót í
bókaskápnum
Þeir eru beisnir á beisnum
Ælægæg
Smæla til smællngjanna
Ælægæg
Og gauka aö þeim smælkinu
Ælægæg
Ariö 1963 kvaddi sér hljóös
efnilegt skáld, Jón Kári. Hann
gaf út ljóöabókina Þokur I 200
tölusettum eintökum og tileink-
aöi tengdamóöur sinni. Þarna
voru reyndar á ferö tveir gár-
ungar á vegum Vikunnar aö
narrast aö helstu menningarvit-
um þjóöarinnar og tókst þaö
reyndar býsna vel. Þeir sögöust
hafa sett bókina saman yfir
skáktafli eina kvöldstund.
Viö flettum upp I eintaki nr.
178 af Þokum og stöldruöum viö
ljóöiö tslenzkt smjör:
Þaö draup fslenzkt smjör
af hverju strái
á iöjagrænum þúfum.
En fslenzk tunga
dagaöi uppi
á Suöurnesjum.
Hvassir broddar kafa
I þjóöarhjarta.
Tyggigdmmf er enginn
plástur
á okkar ben.
Þetta var bjarnargreiöi.
Herinn er tengdur sinu tyggi-
gúmmii i minningu margra.
Þórarinn Eldjárn segir frá
komu amrískra hermanna á
Þjóöminjasafniö i Erindum sín-
um. Hann...
..sem uppi humáttina gekk
aö horfa á svona undarlega
menn.
Barn I tröppu er tyggjóplötu
fékk
og tyggur enn...”
Vimmi vammlausi, ógnvald-
ur undirheimanna og refsivönd-
ur neöanjaröarhagkérfisins,
fékk metnaöi sfnum fullnægt um
stund og varö konungur möppu-
dýranna.
Hann var fyrirnokkrum árum
útf Manchester aö nema þar
einhver fræöi og setti þá saman
dálitiö kvæöakver.
Einhver var aö kvarta um I
blaöi um daginn aö Vilmundur
væri oröinn svo einkennilega
þögull á þessum sföustu tfmum
og yröi æpandi þögninni aö fara
aö linna. Kannski var Vilmund-
ur lika aö hugsa um málfrelsiö I
kvæöinu Frelsi, sem endar
svona:
Frelsiö
viö höfum gert þaö aö skækju
og viö sofum hjá henni
fyrir lftiö verö.
Maó Tsetúng er vfst ekki I
tisku lengur. En eins og allir
vita eru Iþróttir algjörlega laus-
ar viö allt sem heitir pólitik og
þvi ætti enn aö vera óhætt aö
minnast sundafreka Maós for-
manns, sem mjög voru tfunduö
og umdeild I hinni frjálsu og
óháöu pressu á Vesturlöndum á
slnum tfma.
Ljóö Maós, Gangan mikla,
komu út i fslenskri þýöingu
Guömundar Sæmundssonar
1977. „Samkvæmt kfnverskri
þjóötrú búa illar vættir i vatn-
inu. Þess vegna tiökaöist sund-
fþrótt ekki f Kfna fyrr en eftir aö
Maó, sem alla ævi hefur veriö
ákafur sundáhugamaöur, opn-
aöi möguleikana meö fyrir-
mynd sinni. Sumariö 1956 synti
hann þrisvar yfir Jangtsekf-
ang,” segir I skýringum meö
ljóöinu Sundsprettur, sem
byrjar svo:
Ég er nýbúinn aö fá mér
vatn aö drekka
úr Tsjangsja
og snæöa fisk úr Vútsjang
nú syndi ég yfir
hina breiöu Jangtsekiang
og sé inn I
vföan Tsjú-himininn
Hvaö gerir til
þótt vindar gnauöi
og bylgjur rfsi?
Einar Órn
Stefánsson
skrifar