Þjóðviljinn - 24.02.1980, Blaðsíða 13

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 24. febrúar 1980
I
Sunnudagur 24. febrúar 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
Viö vorum tíu íslendingar, sem
tókum þátt I feröinni I ár. Viö
þurftum aö fljúga um
Kaupmannahöfn til Helsinki til aö
hitta feröafélaga okkar. Þaöan
var flogiö til Montreal i Kanada,
og þaöan aftur meö vél kúbanska
flugfélagsins til Havana. Þetta
var langt flug og flókiö, og þvi
fegnari vorum viö lent heil á húfi
kl. 22.30 aö staöartima, hinn 15.
desember á José Marti-flug-
vellinum I Havana. Þóttu okkur
viöbrigöi aö koma úr vélinni i
u.þ.b. 20 stiga hita á Kúbu, en i
Montreal var gaddfrost.
Móttökurnár
Tekiö var á móti okkur meö
|| virktum, og hittu sumir, er fariö
jj höföu áöur, gamla kunningja á
;s’ flugvellinum, og uröu þar
fagnaöarfundir. Eftir tollskoöun
og vegabréfaeftirlit var ekiö
Iu.þ.b. klukkustundarferö til búö-
anna, þar sem dvelja skyldi
næstu vikur.
Þegar I búöirnar kom, var
örstutt móttökuathöfn. siöan var
visaö á svefnstaöi og okkur kennt
aö nota flugnanetin- Vorum viö
fegin aö komast i rúmin eftir tæp-
lega sólarhringsferö frá Kaup-
mannahöfn.
A slaginu átta morguninn eftir
vöknuöum viö af værum blundi
viö tónlist, sem giumdi úr
hátölurum úti fyrir. Reyndist þaö
fastur liöur alla tiö aö viö vorum
vakin meö músik, og féll þaö í
góöan jaröveg, og var vinsælt.
Aö afloknum morgunveröi var
haldinn móttökufundur, þar sem
viö vorum boöin velkomin, flutt
voru ávörp, og~ „Nallinn” sung-
inn.
Eftir hádegi var skipt I vinnu-
hópa, sjö alls, og voru I hverjum
hóp 25-30 manns. Meö hverjum
vinnuhópi voru 3 kúbanskir
háskólanemar, sem skyldu veröa
okkur til halds og trausts, sem
þau sannarlega uröu. Voru þau
meöan á feröinni stóö óþreytandi
aö fræöa okkur og svara óteljandi
spurningum um allt milli himins
og jaröar.
Viö Islendingarnir vorum I
vinnuhópi, meö norska hópnum.
Þau voru lítiö fleiri en viö, en i
þeirra hópi var mestur aldurs-
munur þátttakenda, eöa frá 15
ára til sjötugs.
Vinnutilhögun
og aðbúnaður
1 búöunum var okkur skipt
niöur I 4 svefnskála, tvo fyrir
hvort kyn. Var sofiö i kojum,
tveggja hæöa. Fylgdi hverjum
skála rúmgóö snyrti- og þvottaaö-
staöa. Verslun og þvottahús voru
á staönum, og einnig rakarastofa
og banki þar sem erlendri mynt
var skipt i pesos. Eldhús og mat-
salur voru i sér skáia. Matur var
yfirleitt góöur, samanstóö oftast
af kjötmeti, grænmeti, hrisgrjón-
um og súpu, nokkuö frábrugöinn i
fyrstu þvi sem viö höföum vanist,
en vandist fljótt.
Vinnutilhögun var i stórum
dráttum þessi: Vaknaö var kl. 6 á
morgnana. Aö afloknum morgun-
veröi var lagt af staö um kl. 6.45.
Yfirleitt tók um 25 min. aö kom-
ast á vinnustaö, og var þá oröiö
vel bjart. Siöan var unniö til kl.
11.30 meö einu hléi úppúr 9. Feng-
um viö þá ávaxtasafa og meölæti.
Kúbanskur ávaxtasafi er afar
bragögóöur og þótti okkur hann
stórum betri en sá sem viö höfö-
um vanist hér.
Eftir mat var hlé til kl. 13.45. Sá
timi var notaöur tii ýmissa hluta:
sofa, skrifa i minningabækur,
liggja i sólbaöi eöa fara i blak.
Siöan var haldiö til vinnu á nýjan
leik, hlé var kl. 15 meö hressingu,
og siöan unniö til kl. 17.20, og þá
haldiö heim. Fór þá fljótlega aö
dimma og var oröiö aö mestu
dimmt uppúr kl. 18.
IFrœðsla og
skemmtanir
Kvöldin voru notuö til ýmissa
hiuta. Sum kvöld komu fyrirles-
Með .. Brigada Nordica ' á
Samyrkjubúiö Juan Gonzales I Villa Clara skoöaö. Þarna var aöallega ræktaö tóbak.
Brtgada Nordica boðin velkomin til Kúbu. Myndin er tekin i búöunum þar sem hópurinn hélt til meöan unnið var aöuppskerustörfum og I
byggingarvinnu.
Samstarf vináttufélaganna við Kúbu á Norðurlöndum
er kannski einstakt í norrænni samvinnu. I nærri áratug
hafa þessi fimm félög sent saman um 200 manna hðp ár-
lega til Kúbu, til þess að vinna og kynnast landi og þjóð á
grundvelli hinnar andheimsvaldasinnuðu samstöðu. Það
er Vináttustofnun þjóðanna á Kúbu sem hefur tekið á
móti hópunum og skipulagt starf og ferðir Brigada
Nordica, og án þeirrar stofnunar hefði þetta samstarf
ekki verið mögulegt.
arar og fræddu okkur um hin
ýmsu mál, s.s. verkalýösmál,
utanrikismál, menntamál, land-
búnaöarmál og efnahagsmál.
önnur kvöld nýttu menn sér til
upplyftingar. Kúbanir eru ólatir
viö aö skemmta sér og öörum.
Voru þaö ófá kvöldin sem þeir
stóöu fyrir spilverki og söng og
annarri tilbreytingu. Nokkur
kvöld voru einnig kvikmyndasýn-
ingar.
Unniö var mánudaga og þriöju-
daga. Miövikudagar voru notaöir
I skoöunarferöir. Siöan var unniö
fimmtudaga, föstudaga og fram
aö hádegi á laugardögum. Eftir
hádegi fyrsta laugardaginn var
haldinn fundur um afköst og
árangur yfir vikuna og óskaö eftir
gagnrýni og athugasemdum viö
dvöl okkar og aöbúnaö i búöun-
um, svo og viö vinnutilhögun, ef
einhver heföi eitthvaö slikt fram
aö færa.
Fyrstu vikuna unnum viö á
appelsinu- og mandarinuekrum
viö uppskerustörf. A mandarínu-
ekrunum voru háir stigar reistir
upp viö trén og reyndist oft tefit á
tæpasta vaö I hita tlnslunnar,
eftir hljðöunum aö dæma, þegar
fyrir kom aö stigarnir féllu og
tinarinn hrapaöi niöur I þyrnótt
trén. Ekki var þaö til skaöa, en
lyfti aöeins húmornum og herti
menn I baráttunni.
Aöra vikuna var unniö viö aö
mála fjölbýlishús og einnig viö
uppslátt og steypuvinnu. Mátti
heita aö flutt væri inn I ibúöirnar
jafnóöum og búiö var aö mála
þær. Þetta voru leigufbúöir í eigu
rikisins.
í lok seinni vinnuvikunnar var
haldinn fundur um heildarafköst-
in, verömætasköpun og tilgang-
inn meö vinnuferöum sem þess-
ari. Hópurinn reyndist til samans
hafa skilaö 7% meiri vinnu en
áætlaö var, og verömætum sem
svaraöi 25 miljónum isl. kr.
Þaö mátti skilja þaö á fundi
þessum, sem og annars staöar
þar sem viö fórum, aö þótt fram-
lag okkar i vinnunni væri mikil-
vægt, þá væri þó samstaöa okkar
meö kúbönsku byltingunni þeim
ennþá dýrmætari, og voru allar
móttökur I samræmi viö þaö.
Gunnlaugur
Júlíusson
skrifar
Fannst okkur vinnan vera frekar
litil, miöaö viö hvernig Kúbanir
báru okkur á höndum sér og
geröu allt sem i þeirra valdi stóö
til aö gera okkur dvölina ánægju-
lega, eftirminnilega og sem fróö-
legasta.
Engin jól
X
Greinarhöfundur viö mandarínu-
tinslu á Kúbu.
Ekki uröum viö vör viö jól á
Kúbu, og virtist þaö ekki koma aö
sök, en þess betur var haldiö upp
á áramótin, enda er þá byltingar-
afmæliö. Hátiöin hófst kl. 8 á
gamlaárskvöld meö þvi aö hald-
inn var fundur þar sem fultyrúar
Noröurlanda og Kúbu fluttu
ræöur. Aö þvi loknu var „Nall-
inn” sunginn á a.m.k. 6 tungu-
málum i einu. Hittist svo
skemmtilega á aö einmitt þá voru
áramótin hér heima, og þótti okk-
ur Islendingum þaö skemmtileg
tilviljun.
' Siöan var matarveisla, þar
sem var um aö velja a.m.k. 40
rétti, ásamt bjór, og rommi aö
vild. Maturinn samanstóö af fjöl-
breytilegum kjötréttum og
margskonar gómsætum ávaxta-
réttum ásamt fleiru sem of langt
mál er aö telja upp.
Þjóödansaflokkur kom frá
Havana og sýndi viö góöar undir-
tektir. Þeir voru klæddir marglit-
um og mjög skrautlegum búning-
um, sem höföu sin áhrif til aö
gera sýninguna skemmtilega. Aö
lokum var dansaö og skemmt sér
fram eftir nóttu.
Norræn
skemmtun
Aö kvöldi nýársdags var
haidiö skemmtikvöld, þar sem
Noröurlandaþjóöirnar sáu um
skemmtiatriöin. Var hvert land
meö um hálftima dagskrá, nema
viö og Norömennirnir, sem lögö-
um I púkk saman sökum mann-
fæöar. Fluttum viö bæöi sér-
Islensk og sérnorsk atriöi, auk
þess sem nokkur voru sameigin-
leg.
Viö sungum t.d. baráttusöngva
gegn hernum og Nató, og ófum
saman viö þaö táknrænt látbragö.
Einnig kvaö einn úr hópnum
rimur. Mörg góö atriöi voru flutt
þarna, bæöi söngur og leikþættir.
Danir fluttu m.a. látbragösþátt
um lífiö I búöunum, lagt út á
spaugsaman hátt. Hann vakti
mikla kátinu og ekki siöur meöal
Kúbana.
Sá timi sem viö dvöldum I
búöunum, bæöi meöan á vinnunni
stóö, svo og I hléinu kringum ára-
mótin, var óspart notaöur til aö
fara I skoöunarferöir á hina ýmsu
staöi: verksmiöjur, skóla og
sjúkrahús, og einnig fengum viö
þrjá eftirmiödaga frjálsg I
Havana. Notuöum viö þann tima
til aö fara á söfn, skoöa mannlifiö
og fara I verslanir.
Santa Clara
4. janúar hleyptum viö heim-
draganum og héldum suöur á
bóginn til borgarinnar Santa
Clara. Tók feröin um 5 klst. meö
rútum. Kom sykurreyrinn viö
veginn oft I góöar þarfir þegar
mönnum var oröiö illa mál eftir
allan hristinginn.
Næstu fimm daga héldum viö
til I splunkunýjum kennara-
háskóla, sem var tekinn i notkun
strax eftir aö viö fórum. Þessir
dagar voru nýttir á hinn fjöl-
breytilegasta hátt. Viö heimsótt-
um m.a. áveituiöjuver, sykur-
verksmiöju, sykurútflutnings-
miöstöö, samyrkjubú þar sem
unniö er tóbak og fullunniö i
vindla, vefnaöarverksmiöju sem
Kristin Bergsteinsdóttir, Sigurbjörg Geirsdóttir og Guörún Kristinsdóttir, ásamt tveimur öörum liös-
mönnum Brigada Nordica, heiisa uppá nýfæddan Kúbana á fæðingarheimili I Santa Clara. ^
Brigööufélagar I steypuvinnu. Greinarhöfundur meöhúfu og skegg á fiiiöri mynd.

MBHUMmmmmmsmKm mm wsm

wmmmmmmmmsMwmmmmmm&mwmmMmmia

Kúbu
framleiöir árlega dúk sem mundi
ná ca. 40 sinnum eftir hringvegin-
um, Iþróttaháskóla, háskóla
héraösins og framhaldsskóla sem
nefndur er eftir Che Guevara, en
hann stjórnaöi innrásinni I þetta
fylki i byltingunni.
Eitt kvöld fórum viö á fund
CDR-nefnda (nefndir til varnar
byltingunni). Þessar nefndir eru
starfandi um allt land, i borgum
og sveitum. I upphafi voru þessar
nefndir, einsog nafniö gefur til
kynna, skipulagöar sjálfboöaliös-
sveitir til varnar byltingunni, en á
seinni árum hefur starfiö snúist I
ýmiskonar sjálfboöaliösstörf á
svæöi hverrar nefndar. Svo til all-
ir yfir 14 ára aldri eru virkir i
þessum nefndum á einn eöa ann-
an hátt. Þær sjá t.d. um um-
hverfishreinsun og -vernd,
skipuleggja og standa fyrir full-
oröinsfræöslu og aöstoöa ellilif-
eyrisþega og öryrkja eins og þarf.
Meö þessu ágætisfólki dvöldum
viö I góöu yfirlæti fram undir
miönætti, þágum veitingar og
vorum leyst út meö gjöfum.
Tvo eftirmiödaga tókum viö ró-
lega og sleiktum sólskiniö á baö-
ströndum.Fannst okkur þaö eftir-
læti hiö mesta, en hinsvegar fara
Kúbanir litiö á baöstrendur á
veturna, og þótti mörgum þeirra
þetta norræna fólk skritiö aö
busla I sjónum og vera nær nakiö i
ekki hlýrra veöri (u.þ.b. 25 gráöa
heitt).
Aö kvöldi 8. janúar var haldin i
skólanum skilnaöar- og kveöju-
hátíö. Var þaö mikil matarveisla
meö rikulegum veitingum af
fljótandi meölæti. Flutt voru
kveöjuávörp á báöa bóga og siöan
dansaö fram eftir nóttu. Var langt
liöiö nætur þegar fariö var aö
sofa, enda hver siöastur aö
skemmta sér meö góöum kunn-
ingjum.
Kveðjustundin
Daginn eftir var haldiö heim
úppúr hádegi. Þennan dag var
mjög heitt og fækkuöu menn þvi
fötum I rútunni, einsog frekast
þótti sæmandi, en þó svo aö bil-
stjóranum þótti nóg um.
Til búöanna var komiö undir
kvöld. Ekki var langur timi til
stefnu, þvi halda skyldi til
Havana kl. 4 um nóttina. Var tim-
inn notaöur til aö taka saman dót-
iö, kveöja kúbanska vinnufélaga
og aöra kunningja sem viö höfö-
um eignast meöan á dvölinni stóö
og spjalla saman. Var þvi litiö um
svefn þessa nótt, enda fannst
flestum ekki ástæöa til aö eyöa
siöustu stundunum á Kúbu i
svefni.
Til Havana var svo haldiö á til-
settum tima. Fylgdi okkur þang-
aö hópur af kúbanska fólkinu sem
haföi unniö og feröast meö okkur.
Höföu myndast sterk vináttubönd
millum okkar á þessum tima og
var þvi kveöjustundin trega
blandin, svo ekki sé fastar aö oröi
kveöiö. Kvöddum viö meö eftirsjá
þetta ásætis fólk, sem haföi gert
hvaö þaö gat til aö gera okkur
dvölina sem ánægjulegasta.
Þar og hér
Þegar litiö er til baka, er margt
sem upp i hugann kemur, ef
leggja á mat á þaö sem fyrir augu
og eyru bar.
Kúba er um flest ólik þvi sem
maöur hefur átt aö venjast. Ljóst
er, aö þótt þróun atvinnuveganna
hafi veriö hröö og markviss I
rétta átteftir byitingu, og afkoma
fólksins hafi batnaö, þá er margt
eftir ógert, en þaö er nú reyndar
viöar en á Kúbu.
Þaö er erfitt aö bera saman
lifskjör á Kúbu og lslandi og fer
sá samanburöur sjálfsagt eftir
viömiöun hvers og eins. Sumir
reikna út lifskjör eftir fjölda bila,
sjónvarpstækja og sima. Kúban-
ir eiga fáa bila, notast mikiö viö
almenningssima, en eiga sjón-
varpstæki á hverju heimili.
Laun á Kúbu þættu lág hér, en
ýmislegt er þar ódýrara, t.d.
nemur húsaleiga aldrei nema
10% af launum(algengustu launin
75-100.000 kr. á mánuöi).
Nemendur fá ekki bara fria
kennslu, heldur einnig mat, bæk-
ur, föt og oft einnig vasapening
frá skólanum. Heilbrigöisþjón-
usta er ókeypis. Ekki eru greiddir
skattar af launum.
Vöruúrvaliö þar þætti eflaust
klént I okkar neysluþjóöfélagi.
Rafknúin . heimilistæki eru sjald-
séö. Fatnaöur þætti sjálfsagt fá-
breyttur, en hann er snyrtilegur:
En fólkiö viröisthafa þaö sem þaö
þarf: fæöu, húsnæöi og klæöi.
Verölag á helstu nauösynjum hef-
ur haldist óbreytt aö mestu s.l. 15
ár, og hefur hver og einn rétt til
aö kaupa ákveöiö magn, en
veröur aö greiöa dýrara veröi ef
hann vill meira. Glingur, glys og
óþarfi er ekki til i verslunum, og
auglýsingar og áróöur um meiri
og meiri neyslu þekkist ekki.
Einu auglýsingarnar sem viö
sáum á Kúbu voru hvatningar til
fólksins um aö sýna árvekni,
auka framleiösluna og sýna sam-
stööu meö kúguöum þjóöum
þriöja heimsins.
Tvær áróöursherferöir eru nú I
gangi á Kúbu. önnur beinist aö
þvi aö fólk skuli sýna meiri aga og
vinnusemi á vinnustaö. Hin
beinist aö fulloröinsfræöslunni:
allir eiga aö vera búnir aö ijúka 6.
stigi fyrir árslok 1980.
Athyglisvert fannst okkur hve
hinn almenni borgari var
upplýstur pólitiskt og virtist 1
nánum tengslum viö þaö sem var
aö ske i landsmálum Enda er
stjórnkerfiö byggt upp meö virkri
þátttöku almennings. T.d. var ný-
lokiö umræöu um félagsmálalög-
gjöf, er lögö var fram á þjóöþing-
inu. Endanleg gerö hennar
mótaöist af þeirri umræöu sem
sett var i gang um land allt og
þeirri gagnrýni sem kom þar
fram. Þannig eru öll stærri mál
unnin upp áöur en þau eru lögö
fyrir þingiö.
Litlir grœnir
froskar
Nokkuö viöa sáum viö húnæöi
sem okkur fannst heldur nötur-
legt til ibúöar, en unniö er mark-
visst aö útrýmingu lélegs hús-
næöis, meö miklum bygginga-
framkvæmdum.
Afar mikil áhersla er lögö á
landbúnaöarframleiösluna. Syk-
urinn er sem fyrr grundvöllur
efnahags Kúbu, en aukin áhersla
er lögö á kjötframleiöslu, holda-
naut og kjúklinga, svo á margs-
konar ávaxtarækt. Komum viö
m.a. á rikisbú þar sem slik rækt-
un var á um 4000 ha lands. Einnig
sáum viö viöa mikil flæmi undir
tóbaksrækt. Þeir þurfa aö þekja
tóbaksakrana meö dúk sem
manngengt er undir. Þaö er gert
til varnar ásókn skordýra I jurt-
ina.
Viö uröum ekki fyrir teljandi
óþægindum af skordýrum.
Moskitóflugurnar voru aö visu
ætiö tilbúnar á nóttunni ef menn
voru óvarkárir meö flugnanetin
sem viö sváfum undir. Virtust
þær leggja suma I einelti en sáu
ekki aöra. Kvenfólkiö kvartaöi
reyndar ekki siöur undan ágengni
lltilla grænna froska, sem sáust
stundum hoppandi um. Þeir hyllt-
ust til aö koma sér fyrir á veggj-
um kvennaklósettanna og
stökkva siöan niöur á bakiö á
stelpunum, þegar verst lét. Þar
sem fólk gekk yfirleitt léttklætt,
gat þeim brugöiö illa viö svo
óvænta árás.
Veröur nú látiö staöar numiö I
þessum hugrenningum frá Kúbu?
margt er enn sem ógetiö er, en
ekki er hægt aö gera öllu skil,
Eftir lifir minningin um ánægju-
lega ferö, gott fólk og framandi
land, þar sem manni leiö einsog
best veröur á kosiö.