Þjóðviljinn - 30.05.1980, Síða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 30. mai 1980.
Ætlarðu
að fá þér
vinnu í
Kaup-
manna-
höfn?
Fjölmargir Islendingar
koma til Kaupmanna-
hafnar í atvinnuleit.
Fæstir hafa sinnu á því að
afla sér vitneskju um lög
og reglur á dönskum
vinnumarkaði og því
endurtekur sama sagan sig
aftur og aftur með tilheyr-
andi vandræðum og
árekstrum. I þessari grein
eru gefnar gagnlegar upp-
lýsingar þeim sem hyggja
á Hafnardvöl.
Margir islendingar hafa unniö i
Kaupmannahöfn til lengri efta
skemmri tlma. Allflestir eru hér
afteins yfir sumartimann og hafa
þvi ekki hugsun á aft setja sig inn i
þær reglur og lög sem hér gilda á
vinnumarkaftnum. Flestir mæta
þá sömu vandamálum, lágum
launum og hárri húsaleigu svo
eitthvaft sé nefnt. Saga þessi
endurtekur sig oft, allt of oft og
þess vegna datt okkur I hug aft
draga saman helstu upplýsingar
sem komift gætu fávlsum löndum
okkar aft gagni. Tölur höfum vift
fljótandi þvi tlmarnir breytast og
tölurnar meft. Reynum heldur aft
gefa lykilorft svo fólk eigi auft-
veldara meft aft bera sig eftir
björginni en ella.
Flutningsvottorð Húsnæði
Fjölmargir tslendingar lenda I vandræftum þegar þeir koma til Kaupmannahafnar i atvinnuleit. Oft vantar þá bæfti húsnæfti og nauftsynleg ar upplýsingar
um danskan vinnumarkaft.
Þær eru opnar frá kl. 8—14,
ennfremur kl. 16—17.30 á
fimmtud. Atvinnuauglýsingar
eru i dagblöftum. Þegar þú ert bú-
inn aft fá vinnu liggur hinn rétti
vegur inn i verkalýftsfélag. Meira
um þaft siftar.
A Hagstofu Islands, Hverfis-
götu 6, Rvk. færftu samnorrænt
flutningsvottorft. Þegar til Kaup-
mannahafnar kemur er þitt
fyrsta verk aft skrá þig inn 1
landift. Þaö gerirftu á:
Folkeregistret
Dahlerupsgade 6
1603 V
Opift kl. 9—14.
Þar færftu nafnskirteini
(personnummerbevis) og sjúkra-
samlagsskirteini (sygesikrings-
bevis). Til þess arna verfturöu aft
hafa fast heimilisfang i borginni.
Skattavottorð
Þvi næst liggur leiftin á:
Köbenhavns Skattevæsen (aftal-
skrifstofa)
Nyropsgade 7
1602 V
Opift til kl. 14
Þar biftur þú um skattakort og
segir hversu lengi þú hyggst vera
i landinu og hve mikift þú býst vift
aft þéna. Ef skattakortift er ekki
komift innan tiu daga borgar sig
aft reka á eftir þvi. Ef þú hefur
nám innan þriggja mánafta frá
komu til landsins áttu rétt á sér-
stökum Islendingafrádrætti sem
er miklu hærri en venjulegur
persónufrádráttur. Hann skuld-
bindur þig hins vegar til aft hverfa
heim strax aft námi loknu,
Vinnumiðlanir
Atvinnumiftlanir eru þrjár
(Arbejdsformidling — AF):
Töndergade 14
1752 V
s. (01) 214511
Amager-Centret
2300 S
s. (01) 571611
Svanevej 22
2400 NV
s. (01) 875088
Húsnæfti er aft finna td. I gegn-
um:
KUbenhavns Ungdomscenter
Huset
Magstræde 14
S. (01) 156518
Þá er möguleiki á aft framleigja
ibúftir og herbergi á stúdenta-
görftum (kollegier). Fyrir þá sem
ætla aft dvelja lengur er rétt aft
benda á húsnæftisauglýsingar
dagblaftanna og námsfólk getur
sótt um húsnæfti á stúdentagörft-
um hjá:
Centralindstillingsudvalget
Vesterbrogade 20
1620 V
S. (01) 220188
Leiga getur verift há og er hægt
aft fá hana nifturgreidda sé viss-
um skilyrftum fullnægt (boligsik-
ring), td. verftur Ibúöin aft hafa
sér eldhús og salerni. Eyftublöft
fást á aftalskrifstofu félags- og
heilbrigftisþjónustu Kaupmanna-
hafnar (social- og sundhedsfor-
valtningen) á:
Bernstorffsgade 17
1592 K
s. (01) 142332
Flutningur og
aðstoð
Flutning ber aft tilkynna mjög
timanlega, annars fellur niftur-
greiftslan niöur I amk. einn
mánuft. Flutningseyftublöft fást i
öllum pósthúsum. Frásömu skrif
stofu fær barnafólk sendar barna-
bætur (börnetilskud), en þær ber-
ast sjálfkrafa.
Takir þú ibúft á leigu skaitu
gæta þess aft hafa allt á hreinu.
Fyrst og fremst aft leigusamn-
ingur sé löglegur, aíhuga hvort
hiti sé innifalinn efta aft allir sem
ætla aft búa i Ibúftinni skrifi undir
samninginn. Ef þú telur þig beitt-
an órétti, má leita aftstoftar og
upplýsinga hjá:
Huslejenævnet
Vester Voldgade 7—9
1552 V
Opift kl. 10—12, einnig mánudaga
kl. 15—18.
Alls kyns bæklingar um hús-
næftismál liggja frammi hjá:
Lejernes Landsorganisation
Reventlowsgade 14
1651 V
Ókeypis lögfræftiaftstoö býftst
hjá:
Studenternes Retshjælp
Gammel Kongevej
1620 V
Opift kl. 19—21
Tannlæknar eru I simaskránni.
Námskeift I dönsku fyrir út-
lendinga:
KISS
Danish Language School
1165 K (S. 114477)
KKA
Khbenhavn kommunes aftenskole
2200 N (s. 394022)
Störf í boði
Þú hefur eflaust heyrt skiptar
skoftanir um hvort raunverulegt
atvinnuleysi sé i Danmörku.
Þeirri spurningu er óhætt aft
svara játandi. Aftallega eru f bofti
hreingerninga- og verksmiftju-
störf, en þau eru illa launuft og
aöallega unnin af kvenfólki og út-
lendingum, þám. Islendingum.
Eftir góöærin fyrir áratug, þegar
atvinnurekendur fluttu inn ódýrt
vinnuafl frá suftlægum löndum,
lita Danir helst ekki vift þessum
störfum. Þarsem útlendingar eru
ekki eins vel aft sér I lögum og
reglum Danarikis og innfæddir,
hefur atvinnurekendum tekist aft
bjófta þeim upp á lægri laun en
ella.
Lágmarkslaun
Nú er lágmarkstimakaup á
dönskum vinnumarkaöi uþb. kr.
35-Þó eru fæstir svo illa borgaftir
og algengt aft hreingerningafólk
fái um kr. 40 á timann. Hafftu
þetta I huga er þú ræftir laun vift
atvinnurekandann og varastu aft
fá stjörnur i augun vift aft reikna
launin yfir I Islenskar krónur.
Miöaftu alltaf vift danskan vinnu-
markaft, ekki Islenskan. Ef vift
laun,
húsa-
leiga
f j öldi
vanda-
mála
slökum á kröfum okkar gerum
vift dönsku verkafólki erfitt fyrir
og baráttu þess fyrir betri kjör-
um. Hafftu einnig hugfast aft allt
aft þriftjungur launa fer I skatta.
Frí út á yfirvinnu
Fyrst komift er út I samanburft
á Islenskum og dönskum vinnu-
markafti, er nauösynlegt aft
minnast á fyrirbæri sem nefnist
yfirvinna. Heima á Islandi eru
þaft miklir mannkostir aft vinna
sem mesta og besta yfirvinnu, en
hér I Danmörku er sagan önnur.
Hér er nefnilega atvinnuleysi,
eins og áftur kom fram, og sá sem
vinnur yfirvinnu stelur um leift
vinnu frá öftrum, sem er atvinnu-
iaus. Þeir sem vinna yfirvinnu
eru þvi gjarnan litnir hornauga.
Þó geta komift upp sérstök tilfelli
þar sem atvinnurekandinn getur
farift fram á aö þú vinnir yfir og
er þaö afsakanlegt I vissu hófi.
Fjárhagslega borgar sig ekki aft
taka yfirvinnu þar sem helm-
ingur umframkaups fer beint I
skatta. Venjan er því aft taka fri
út á yfirvinnu, td. frl I tvo tlma út
á hvern yfirvinnutlma (afspads-
ering).
Meðallaun og
orlof
Eins og áöur sagfti eru lág-
markslaun (garantilBn) uþb. kr.
35. Fæstir fá svo lág laun, og ber
aft mifta vift meftallaun. Eins og
alltaf eru konur lægra launaöar
en karlar, en þó er þér óhætt aft
mifta launakröfur þinar vift allt aft
kr. 40 á timann.
Orlof (feriepenge) er 12,5% af
launum áftur en skattur er dreg-
inn frá. Þú átt rétt á aft fá orlof út-
borgaft eftir 1. april næsta ár, en
ef þú flytur úr landi geturftu
fengift þá strax.
Þegar þú hefur unnift 40 klst.
hjá sama atvinnurekanda áttu
rétt á sjúkrapeningum. Þeir eru
90% af launum, en I öftrum tilvik-
um færftu greidda sjúkradagpen-
inga frá sjúkrasamlagi. Atvinnu-
rekandi getur ekki rekift þig fyrir
veikindi, en hann getur krafist
læknisvottorfts (lægeerklæring)
frá 4. veikindadegi, en þaft færftu
hjá heimilislækni þlnuih. rMundu
aft tilkynna veikindi I tlma.
Föstudagur 30. mal 1980. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
Fjórar sem
eru reynsl-
unni ríkari
miðla upp-
lýsingum
sem komið
geta að
gagni
Gakktu í
verkalýðsfélag
— Frekari upplýsingar færftu
hjá verkalýftsfélagi (fagforening)
þlnu. 1 Danmörku verftur þú ekki
sjálfkrafa félagsbundinn. Þú
verftur aft bera þig eftir þvl sjálf-
ur. Strax og þú byrjar I vinnu
skaltu spyrja vinnufélaga þína i
hvafta verkalýftsfélag þú eigir aft
ganga. Eins skaltu spyrja hver sé
trúnaftarmaftur (tillidsmand/-
kvinde) á vinnustaftnum, en hann
er tengiliftur þinn vift verkalýfts-
félagift. Þú heldur kannski aft þaft
borgi sig ekki né taki þvi aft vera I
verkalýftsfélagi I etv. afteins 2—3
mánufti en þaft borgar sig aldrei
aft vera ekki I verkalýftsfélagi.
Þjónusta félaga
A. Ef vandamál rls upp á
vinnustaft þinum veitir verka-
lýftsfélagift aftstoft. Þaft er blátt
áfram nauftsynlegt aft einmitt þú
sért I verkalýftsfélagi þvl litift er
hægt aft gera I málunum nema aft
helmingur starfsfólks sé félags-
bundinn.
Hér I borg eru svokölluft trú-
boftshótel (missionshotel) úti á
Vesturbrú, þar sem íslenskar
stúlkur hafa um áraraftir verift
undirborgaftar og látnar vinna
ómælda yfirvinnu. Ekkert hefur
verift hægt aft gera I málinu, þar
sem svo fáar eru I verkalýfts-
félagi. Þvl eru þar enn stelpur
sem þræla fyrir smánarlaunum,
en enginn getur gert neitt nema
aft liftift fylki sér inn I verkalýfts-
félag.
B. Verkalýftsfélagift veitir þér
nánari upplýsingar um kaup, kjör
og réttindi og aftstoftar þig ef þér
finnst þú vera órétti beittur af at-
vinnurekandanum. Hann ber oft
meiri virftingu fyrir fulltrúa
verkalýftsfélags en Islenskri
sveitastelpu. Taktu aldrei mark á
stórum hótunaroröum atvinnu-
rekandans. Hann reynir aft not-
færa sér þekkingarleysi tslend-
ingsins fer kannski mörgum orft-
um um aft hann vilji islenskt
starfsfólk vegna dugnaftar þess
en undir niftri meinar hann aö
Islendingar séu svo ódýrir.
C. Ef þú ert I verkalýftsfeálgi
lengur en I sex mánufti hefurftu
heilmikil réttindi ef þú missir
vinnu þina og verftur atvinnulaus
eins og 200.000 aörir I þessu landi.
Atvinnulaus maöur sem er I
verkalýftsfélagi á rétt á bótum
(arbejdslöshedsunderstöttelse),
sem nema allti aft 90% fyrri launa
hans. En ef hann er ekki I verka-
lýftsfélagi verftur hann aft lifa af
lægri upphæb sem hann fær hjá
hinu opinbera (bistandshjælp), en
hún nægir afteins fyrir brýnustu
lífsnauftsynjum. Þeir sem hana fá
eiga frekar yfir höffti sér aft vera
sendir heim.
Ekkert litillæti
— Nú er komiö aft þér aft bera
þig eftir frekari upplýsingum. En
mundu aft þú gerir engum greifta
meö þvi aft vera lltillátur og kinka
kolli, þakklátur yfir aft fá vinnu I
útlandinu. Þú gerir afteins
verakafólki ógagn og auftveldar
atvinnurekandanum hans ljóta
leik.
Kaupmannahöfn I mal 1980
Erla Siguröardóttir
Guðrún Deichmann
Marla Jónsdóttir
Steinunn Hafstaft.
á dagskrá
1 pessum leKjunoKKum var ioik sem
i dag hefði haft yfir 830.000,- kr. á
mánuði, eða meira en þreföld þau
laun sem algeng eru hjá
verksmiðjufólki og almennu verkafólki
Asmundur
Asmundsson;
eru unnar af Kristinu Rafnar.
Arlegar meftaltekjur voru 1450
þús. árift 1976. Meftaltekjur
tveggja lægstu tekjuflokkanna
voru afteins 35% þar af. 1 þessum
flokkum var fólk sem I dag heffti
haft allt aft 330 þús. krónur á
mánufti. Meftaltekjur fjögurra
hæstu tekjuflokkanna voru hins
vegar 130% umfram 1450 þús. 1
þessum tekjuflokkum var fólk
sem I dag heffti haft yfir 830 þús.
krónur á mánufti (yfir 10 miljónir
á ári) eöa meira en þreföld þau
laun sem algeng eru hjá verk-
smiftjufólki og almennu verka-
fólki. Ef vift nú metum svigrúm til
launajöfnunar út frá þvi t.d. aft
setja efstu mörk tekna vift 830
þús., þá mætti hækka tekjur
þeirra sem hafa tekjur neftan vift
330 þús um tæplega 60%. Aft vlsu
er almennur kaupmáttur nú um
Er hægt að jafna launin?
Þaft varft uppi fótur og fit I her
búbum BSRB þegar fjármálaráft-
herra Alþýftubandalagsins lýsti
þvl yfir, skömmu eftir aft hann
var sestur I ráftherrastólinn, aft
almennar grunnkaupshækkanir
kæmu ekki til greina. Er skiljan-
legt aft BSRB þættu kveftjur ráft-
herrans heldur kaldar þvl kjara-
kröfur þess byggjast m.a. á veru-
legum grunnkaupshækkunum, aft
vísu meft áherslu á lægstu launin.
Segja má aft s.l. kosningar hafi
nær eingöngu snúist um efna-
hags- og kjarmál og aö niftur-
stöftur þeirra hafi I meginatriöum
verift aft lækka bæri kaupmátt
launa og taka bæri upp niöurtaln-
ingaraftferft Framsóknar I bar-
áttunni vift verftbólguna. Um 80%
kjósenda studdi kjaraskerftingar-
flokkana, en Alþýftubandalagift
sem hélt sig fast vift verndun
kaupmáttar tapafti alUmiklu
fylgi. Sé litift á kosningar sem
undanfara stjórnarmyndunar, þá
heffti afstafta nýrrar rlkisstjórnar
ekki átt aft koma BSRB á óvart,
nema þá fyrir þaft aft hún hefur
ekki uppi neinar ráftagerftir um
skerftingu kaupmáttar. Þaft má
e.t.v. þakka áhrifum Alþýftu-
bandalagsins. Yfirlýsingar rikis-
stjórnarinnar um aft bæta kjör
hinna lægst launuftu umfram aftra
meö tilkomu ýmissa félagslegra
réttindabóta hefftu, aft öllu
óbreyttu, átt aft mæta jákvæftum
skilningi. En svo var ekki. Kemur
hér eflaust til reynsla launafólks
af slæmum heimtum á félags-
málapökkum fyrri rlkisstjórna.
Þá er þaft ekki til aö skapa rikis-
stjórn traust meftal verkafólks,
aö þrátt fyrir „fullar” vlsitölu-
bætur á laun þá er kaupmátturinn
stöftugt aft rýrna.
Félagsmálapakkar?
Eitt af þvl sem ber aft fagna
varftandi þróun kjaramála, er sú
aukna áhersla sem lögft hefur
verift á félagslegar réttindabætur
til handa verkafólki. Meft þeim
eykst samneysla I anda jöfnuftar.
Þröng kjarahyggja á slftur upp á
pallborftiö. Og þegar fram I sækir
mun sjást aft kjarabætur af þessu
tagi eru launafólki áfangar sem
erfitter aft taka aftur. Bætt kjör á
þessu svifti þurfa hins vegar
oft nokkurn undirbúning. Oft er
komift inn á hin flóknu svift llf-
eyris- og tryggingamála, sem
m.a. gerir undirbúning löggjafar
margbrotinn og seinlegan. Þaft
hefur þvl viljaft brenna vift aft um-
samdar félagslegar úrbætur
kæmu ekki á tilætluftum tima. A
þessu verftur aft ráfta bót, þannig
aft tiltölulega skammur tlmi þurfi
aft fara I þaft aö loknum kjara-
samningum aft festa I löggjöf
ákvæöi I félagsmálum sem samift
er um. Þetta útheimtir nokkra
fyrirhyggju. Fara þyrfti fram
heildarúttekt á aftstöftu launa-
fólks, þar sem mift yrfti tekift af
þvi annars vegar hvernig ástand
er best erlendis, og hins vegar
hver er ástand þeirra starfs-
greina sem besta stöftu hafa hér
innanlands. Þá þyrfti I samráfti
vift verkalýftshreyfinguna aft
marka framtiftarstefnu um úr-
bætur hér aft lútandi, sem miftuftu
aft fyllsta jafnrétti. Þaft er verft-
ugt verkefni fyrir ráftherra Al-
þýbubandalagsins aö beita sér
fyrir frumkvæfti núverandi rikis-
stjórnar á þessu svifti, þvi auk
þess aft greifta fyrir æskilegri
lausn kjaramála, þá gæti sllk
vinna auftveldaft lausn brýnustu
vandamála félagslegra og orftiö
lýsandi varftandi þaft sem ábóta-
vant er nú I þessum efnum.
Jafnlaunastefna
Alþýftubandalagift og Þjóftvilj-
inn hafa verift ötul vift aft benda
mönnum á þversagnir I barlómi
atvinnurekenda um slæmt gengi
sökum mikillar verftbólgu. Sjálfir
vilja þeir gjarnan hafa verftbólg-
una, alla vega á meftan vextir eru
neikvæftir. Fáir láta jafn illum
látum ef taka á upp verfttrygg-
ingu fjárskuldbindinga efta raun-
vexti: Þá stöftvast atvinnu-
reksturinn og atvinnuleysift blasir
vift; vilja menn þaft? — Sá er
tónninn. Þetta er skiljanlegt
sjónarmift fyrir þá sem hafa þaft
markmift æöst I llfinu ab auka
eigur slnar, en ekki réttlætanlegt.
Sé árangur ab nást I baráttunni
vift verftbólguna, byrja þessir
sömu aftilar ab reka harftan
áróftur fyrir gengisfellingu meft
þaft fyrir augum aft minnka eigin
vaxtabyrfti, lækka laun, auka
tekjur af útflutningi og ná upp
söluæöi á innfluttum varningi aft-
fararvikur gengisfellingarinnar.
Þannig reyna þeir aft veikja alla
stjórn I landinu meö þvl aft auka
glundroftann, svo hægt sé aft spila
á verftbólguna aft vild. Til þessara
verka njóta þeir svo aftstoftar
dyggra þjóna I embættismanna-
stétt, sem beita sér t.d fyrir óeftli-
legum hækkunum á þjónustu-
gjöldum veitustofnana. — Hin
glfurlega eignarmyndun I skjóli
verftbólgunnar hefur lika leitt til
þess aft rekstrarafgangur at-
vinnurekstrarins gefur orftift litla
mynd af þvi hver hinn eiginlegi
arftur er. Þetta hefur verift staft-
fest m.a. I þvi aft mörg vel stæft
fyrirtæki greifta engan tekju-
skatt.
Þrátt fyrir aft vlsitölubinding
launa hafi I darraftardansi verft-
bólgunnar verift eina trygging
láglaunamanna, þá hafa verft-
bætur á laun verift skertar efta af-
numdar trekk I trekk, á meftan
eignaimenn geta litt áreittir
skarab eld aft sinni köku. Detti
mönnum I hug launahækkanir er
óftara vitnaft I rekstraryfirlit sem
sýna litift svigrúm. Hver kannast
ekki vift meftalafkomu atvinnu-
veganna, þar sem mefttalin eru
fyrirtæki sem eiga sér engan til-
verurétt annan en aft halda niftri
þessu meftaltali og þar meft kaup-
mætti launa? Þessi gjaldþrotabú
eru hins vegar sem „vinnuvéit-
endur” talin ómissandi og þá
þannig ab „eigendur” þeirra og
„stjórnendur” fylgi meft. En aft
þaft þýöi aft tala um eignaaukn-
inguna kröfum verkafólks til rétt-
lætingarf þaft er af og frá.
En hvi er ekki búift aft gera at-
vinnurekstrinum ab standa slna
pligt? Aft mlnu mati er höfuft-
ástæftan 'sundruft og ósamtaka
verkalýftsstétt, sem á m.a. rætur
aft rekja til þess aft innan verka-
lýftshreyfingarinnar (ASl, BSRB,
BHM) er tekjumunur svo mikill
aft engu lagi er Ukt. Bæbi kemur
hér til munur I taxtakaupi svo og
tekjumunur vegna mismikillar
yfirvinnu (mældrar og
ómældrar) auk annarra hlunn-
inda. Þaft er einkennandi aft
öryrkjar, aldraftir, iftjuverkafólk,
stór hluti einstæftra foreldra,
verslunarfólks og almennra
verkamanna hafa mjög tak-
markafta möguleika á aft auka
tekjur slnar meft yfirvinnu o.þ.h.,
og lifa þvi oftast vift kröpp kjör
daglauna og opinberra styrkja.
Meftal þessa fólks eru þeir sem
jafnan standa I fararbroddi
verkalýftsbaráttunnar og rlfta á
vaftift meft verkföll, þótt efna-
hagslega standi þeir verst aft vigi
I þjóöfélaginu. Hvar eru þá há-
launamenn? Jú, þeir eru sagöir
koma siftar vift sögu og munu
krefjast þess sem aftrir eru búnir
aft fá.
Svigrúm til
launajöfnunar
Þvi er oft haldiö fram, aft þar eö
fjöldinn hafi lág laun þá sé svig-
rúm til aft umbúna fáum myndar-
lega. Þessu hefur jafnan verift
mótmælt meft þvi aft hlutfallslega
litla launaskerftingu hjá hátekju-
hópum mætti nýta til verlegrar
launahækkunar fyrir hina tekju-
lægstu. Er eftlilegt aft þetta sé
skoftaft nú þar sem samningar
fara i hönd svo og vegna þess aft
stighækkandi skattar koma orftift
lltift vift sögu hér á landi. Skatta-
byrftin er einkum vegna flatra
óbeinna neysluskatta. — Meft-
fylgjandi töflur yfir tekjudreif-
ingu tekjuskattsgreiftenda fyrir
árift 1976 gefa nokkra mynd af
ástandinu. Þótt þær séu ekki af-
gerandi upplýsingar um launa-
dreifingu, þá sýna þær ákveftna
fylgni. Töflur þessar birtust I slft-
asta tölublabi Fjármálatlftinda.
Lætur nærri aft margfalda megi
tekjutölur ársins 1976 meft fjórum
til aft fá þær á verftlagi I dag. Þær
8—10% betri en hann var árift 1976
(skv. upplýsingum frá Kjara-
rannsóknarnefnd), og einhver
tekjujöfnun hefur átt sér staft
vegna eignaskatta félagsmála-
pakka, aukinna nifturgreiftslna
ofl. Engu aft siftur getur þetta
dæmi gefift til kynna stærftar-
grábur sem varpa ljósi á
ástandift.
Sá þaft markmift launafólks ab
standa saman I sókninni til bættra
lifskjara, þá liggur þab i hlutarins
eftli, aft þeim mun jafnari sem
kjörin eru, þeim mun jafnari
verftur efnahags- og félagsleg
stafta þeirra og þar meft grund-
völlur allur til samstöftu. Meft
hliftsjón af þvi hve tekju- og
launamunur er hér mikill, þá
hlýtur þaft aft vera meftal höfuft-
viftfangsefna verkalýftshreyf-
ingarinnar, aft sjá til þess aft úr
honum dragi verulega. Þetta er
gert aft nokkru i dag meö tekju-
skattinum en alls ekki nógu
mikift. ótal leiftir eru lika finnan-
legar til ab bregfta sér undan hon-
um, einkum fyrir atvinnurekstur-
inn, sem hefur svo leitt m.a. til
þess ab teknir hafa verift upp
neysluskattar I vaxandi mæli.
Aft lokum er ekki úr vegi aft
vara vift þeirri bábilju, aft launa-
jöfnuftur sé fyrst og fremst undir
þvi kominn, hve láglaunahóp-
arnir geta náft fram miklum
kauphækkunum. Og ab þaft sem
þá sé eftir marki svigrúm há-
launahópanna, sem verfti ab full-
nýta svo atvinnurekendur græfti
ekki um of. Allir sjá til hvers
þetta leiftir og hefur leitt. Enda er
launajöfnuftur ekki deilumál sem
útkljáft verftur meft kröfugerft á
hendur atvinnurekendum nema
aft litlu leyti. Hér er um aft ræfta
innra vandamál verkalýftshreyf-
ingarinnar sem fram til þessa
hefur veikt hana verulega út á
vift. Tilkoma hinna stóru samflota
er I rétta átt I þessu samhengi.
Láglaunafólki hefur þó ekki tekist
aft ná nægjanlegum árangri meft
þeim og má vera aft þaö sé fyrir
þær sakir, aft engin samvinna
hefur verift milli ASt, BSRB og
BHM um bindingu launahlutfalla
og lyftingu lægstu launa á kostnaft
þeirra hæstu. Sé sllk samstafta
ekki möguleg, þá er eftlilegt aft
stéttarfélög láglaunafólks geri
skilyrta kjarasamninga meft
fyrirvara um aft fá svo og svo
miklu meiri hækkanir en há-
launahópar sem venjulega semja
siftar. Þetta er aft vlsu ekki
geftsleg aftferft. En hver önnur ráft
koma til greina, ef samkomulag
innan verkalýftshreyfingarinnar
fæst ekki um launabil?
Tafln 1. Brúttótekjur árfS 1976 og fjöldi framteljenda.
Einstaklinjor Einstu Hjón
Tekjufíokkar fírúttótekjur Fjötdi Brúttótckjur Fjöldi fírúttótckjur Fjöldi
1 þús. kr. i þtis. kr. framteljenda O/ í þús. kr. fmmteljcnda °/ I þús. kr. framteljenda ft /
0- 499 5.464.611 21.200 (34,5) 280.196 1.022 (19,5) 118.119 509 'o (1.2)
500- 999 15.076.450 20.590 (33,4) 1.418.845 1.849 (35,2) 1.807.473 2.197 (5,0)
1.000-1.599 17.030.003 13.556 (22,0) 2.206.342 1.767 (33.7) 8.549.416 6.420 (14,7)
1.600-1.999 6.259.873 3.526 (5,7) 642.294 365 (6.9) 12.785.642 7.063 (16,2)
2.000-2.499 3.786.176 1.710 (2,8) 321.370 145 (2,8) 22.429.201 9.964 (22,9)
2.500-2.999 1.569.245 578 (0,9) 166.738 61 (1,2) 21.837.740 7.995 (18,4)
3.000-3.499 780.003 242 (0,4) 69.595 22 (0,4) 14.722.31S 4.566 (10.5)
3.500-4.999 530.570 140 (0,2) 38.854 10 (0.2) 15.681.0S8 3.916 (9,0)
5.000 og vfir 514.120 83 (0,1) 43.375 7 (0,1) 5.750.247 893 (2,1)
Samtals: 51.011.051 61.625 (100.0) 5.187.609 5.248 (100.0) 103.681.244 43.52.3 (100.0)
Fjöldi framteljenda árift 1976 var 110.396 Bruuoiekjur á mann voru árift 1976 kr. 1.448.000-, að meftaltali.
Taflan sem hér fylgir er úr Fjármálatiðindum, unnin úr gögnum frá Þjófthagsstofnun og Rlkisskatt-
stjóra.