Þjóðviljinn - 31.05.1980, Blaðsíða 12

Þjóðviljinn - 31.05.1980, Blaðsíða 12
12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 31. mal 1980. Sólrikt maikvöld. Viö erum stödd langt innl stærsta skógi landsins. Villigæs- irnar fljúga yfir Lagarfljóti. Þaö er ár trésins, en konurnar I Hallormssta&askógi hafa hitst hálfsmánaöarlega í vetur til aö tala um allt annaö. 1 stofu skógarvaröarfjöl- skyldunnar sitja fimm þeirra til aö segja okkur frá: Hulda Guðjónsdóttir, kennari Stefanla Steinþórsdóttir, kennari Hallfriöur Halldórsdóttir, hús- móöir á sveitaheimili Þórunn Hálfdánardóttir, hús- móðir, vinnur einnig I skógrækt- inni. Berit Jonsen, kennari. Tvær úr bókaklúbbnum voru ókomnar: Sigrún Hrafnsdóttir, kennari og Margrét Helga- dóttir, kennari. Hulda: Viö fundum þörf fyrir félagsskap hjá okkur og viö fundum llka fyrir áhuga á bók- menntum yfirleitt, ekki endi- lega „Rau&sokkubókmennt- um”. Stefanla: Mér var þaö mark- miö. Berit: Viö hugsum allavega allar um jafnréttismál og margar okkar eru hlynntar Rau&sokkahreyfingunni. Sigrún lagöi fram sina prófritgerö sem fjallar um kvennabókmenntir m.a. út frá bók Helgu Kress: Draumur um veruleika. Fyrst ræddum viö hvaö væru kvenna- bókmenntir. Jfrs: Lesiö þiö á fundunum? Hvaöa bækur hafiö þiö fjallaö um? Berit: Viö lesum heima en tölum um efniö á fundunum. Fyrst lásum viö „Draumur um veruleika” eftir Helgu Kress, þá „Vetrarbörn” eftir Deu Trier Mörk, slöan „Hvunndagshetj- una” eftir Au&i Haralds, svo „Uppgjör” eftir Bente Cloud og erum núna meö „Vatn á myllu Kölska”. Þaö er fyrsta bókin fyrir utan þennan svokallaða kvennabókmenntaramma. Stefania: Viö komumst a& þvi þegar viö fórum aö tala okkur saman aö viö komum úr mjög misjöfnu umhverfi... Berit: ...þaö er misjafn aldur, ólikar pólitískar skoöanir og lifsviöhorf. Þórunn: Sumar eru úr sveit, aörar frá borg og allar aöstæ&ur misjafnar. Stefania: Ég hef fengiö fullt af nýjum viöhorfum, sem mér höföu ekki dottið I hug fyrr en útfrá þessum bókum, ólik- legustu umræ&ur hafa spunnist útfrá atburöunum og persónunum. Jfrs:Reyndu& þiö fyrst a& skilja hver aöra eöa kynnast innbyröis eöa geröist þaö jafnframt þvl sem þiö fjölluöuö um bækurnar? Raunveruleikinn leiðarljósið Berit:Viö þurftum ekki aö nálg- ast hver aöra svo mikiö þannig þvl viö þekktumst nokkuö. Viö höfum ekki lagt megináherslu á aö kanna byggingu og form, heldur höfum viö reynt aö gera okkur grein fyrir, hvort innihald bókanna kæmi heim og saman viö raunveruleikann. Hallfrlöur: Viö höfum reynt aö • • 5/5 S Elisabet Bjarnadóttir Katrln Didriksen Eirikur Guöjónsson Hildur Jónsdóttir Ingibjörg Haraldsdóttir. Umsjón af hálfu Þjóðviljans: Ingibjörg Haralds- dóttir Bókaklúbbur Hallormsstaðakvenna: Er fátækt á íslandi? Igrunda persónurnar, hegöun þeirra og hvernig þær bregðast viö vandamálunum. Hulda: Og eins aö heimfæra vandamálin uppá þjó&félagiö hvort þetta sé algengt eöa hvort þau séu til. Einnig hvernig við sjálfar mundum bregöast viö þessum vandamálum ef viö lentum I þeim. Stefanía: Mér finnst viö oft hafa komist aö mjög gagnlegum umræöum, sem hafa spunnist út frá efninu. Þórunn: Hvernig byrjuöum viö aö ræöa um farandverka- fólkiö... Hulda: Var þaö ekki einmitt út frá Auöi Haralds þegar hún var svo fátæk aö... Kyndingar kostnaðurinn Berit: Já, og þaö endaöi meö heilmikilli umræ&u um efniö: Er fátækt á Islandi og hvernig kemst láglaunafólk af? Viö spur&um okkur lika hvernig eru I rauninni okkar eigin kjör? Útfrá þessu ræddum viö um olíuna, sem er erfitt fyrirbæri hjá okkur á Islandi, sérstaklega úta landsbyggöinni. Viö komumst þaö langt aö viö ætlum aö halda fund meö öllu fólkinu hér á staönum um oliu- málin. Stefanla: Þetta er spurning um stórar fjárhæöir hjá hverri fjöl- skyldu... Berit: ...þannig fengu bækurnar okkur til aö hugsa meira I þjóö- félagslegu samhengi. Jfrs: Viljiö þiö ekki nefna ein- hverjar tölur varöandi ollu- kostnaöinn? Þórunn: Þaö hefur veriö athugaöur munurinn á kyndingarkostna&i t.d. á hita- veitusvæöi eins og I Reykjavlk og hér. (Jtkoman var sú aö kyndingarkostnaöur viö ein- býlishús á Egilsstö&um I vetur var um 100 þús. á mán., en 10 þús. viö samsvarandi einbýlis- hús I Reykjavik. A móti kemur ollustyrkurinn, sem fer eftir fjölda einstaklinga I fjöl- skyldum. Hann vegur engan veginn upp á móti mis- muninum. Jfrs: Ætliö þiö þá aö halda þessu máli vakandi? Hallfrlöur: Já viö ætlum aö reyna aö halda þennan fund I haust. Einangrun Jfrs: Barst taliö I bóka- klúbbnum aö stööu bænda- kvenna? Hafiö þiö reynt aö fá fleiri þeirra meö I bóka- klúbbinn? Hallfriöur: Nei, þaö gengur illa aö fá þær meö. Jfrs: Er þaö vegna þess hve seint er búinn vinnudagur þeirra? Eöa eru þær e.t.v. svo félagslega einangraöar aö þeim finnist mikiö mál aö drlfa sig? Stefania: Ég held þeim finnist of mikiö mál aö sækja sér félagsskap. Berit: Þaö er eitt sem mér finnst hafa veriö mjög gott viö bókaklúbbinn I vetur og það er aö viö höfum skipst á skoöunum og viö höfum kynnst og við höfum fengiö hlutdeild I reynslu hver annarrar. Þetta er mjög þýöingarmikill þáttur fyrir okkur konur. Hallfrl&ur: ... og I öllum mannlegum samskiptum. Þórunn: Viö búum hér á litlum staö og annaö hvort ver&um viö aö reyna aö hafa samskipti hver viö aöra eöa viö einangrumst bara innl okkar skel. Halifri&ur: Þaö kemur alltaf einangrun yfir mann. Það finnst mér meö sjálfa mig á þessum átta árum sem ég hef búiö uppi sveit. Mér finnst ma&ur þurfi aö vera nokkuö sterkur til aö rlfa sig uppúr þvl. Og svo ég fari nú enn lengra út fyrir efnið, þá dettur mér I hug leikritiö ,,A sama tlma aö ári”. Maðurinn haföi fengiö stööuhækkun og forstjórinn bauö út hjónunum. Hún var borödama forstjórans. Hún haföi veriö einangruö yfir börnum en gekk svo ljómandi vel aö tala viö forstjórann þangaö til hún tók eftir þvi að hún haföi brytjaö allan matinn onl hann á meöan. Ha ha ha! (Allar skella uppúr.) Þá jarmaði ég ...Maöur getur einangrastj svoleiöis og jafnvel fariö aö jarma eins og kom fyrir mig. (Ennþá hærri hlátrasköll). Þaö er talaö um kindur og kindur og aftur kindur t.d. á haustin, þaö er óllft fyrir þessu þá. Einu sinni var ég oröin svo afbrýöisöm úti rollurnar, þaö sátu hátt I tuttugu manns viö boröiö og guml, guml, kindur, guml, rollur, guml, rollur... Ég var bara I þessum venjulegu húsmóöurstörfum. Þá allt I einu jarma ég hátt viö boröiö. Maöurinn minn leit á mig og hélt ég væri oröin vitlaus, allir litu upp og uröu dálltiö móög- aöir. Þa& eina sem þeir skildu var aö ég jarmaöi. (Allt kafnar I hlátri.) Þórunn: Margar konur eru svo sterkt aldar upp I einangrun og þær reyna aö sætta sig viö hana og reyna aö hugsa ekki út fyrir hana. Stefanía: Mjög algengt er aö eldri konur hafi ekki bllpróf og eru mjög fastar heima vegna þess, og margar sem hafa bll- próf hreyfa ekki bllinn. Jfrs: Finnst ykkur aö eitt hlut- verk þessa bókaklúbbs og kvennahreyfinga ætti aö vera aö reyna aö fá konur út úr ein- angrun sinni og fá þær til aö ræöa stö&u slna I þjóöfélaginu? Mai gar: Já það ætti aö vera frummarkmiöiö. Gagnrýnni Hulda: Ég er farin aö hugsa allt ööruvlsi núna t.d. þegar ég horfi á blómyndir, lít ég þær miklu gagnrýnni augum en ég geröi. Þaö sama er aö segja um bækur. Þórunn: Ég hef oft átt auð- veldara meö aö koma skoöun minni á framfæri annarsstaöar eftir aö ég byrjaöi I bókaklúbbn- um. Stefanla: Aldurinn hefur llka mikiö aö segja varöandi þetta. . Berit: Meinaröu af þvl viö erum á mismunandi aldri? Stefanla: Nei, ég meina aö árin og reynslan hjálpa mér aö þroskast. En ég efast um að ég heföi þroskast jafn mikiö ef ég heföi ekki veriöl þessum klúbbi. Jfrs: Finnst ykkur þiö geta hag-' nýtt ykkur þessa hugarfars- breytingu I starfi? Leiöbeiniö þiö nemendunum á annan hátt, bendiö þiö þeim á aöra hluti, eða heimilisfólkinu? Stefania: Viö Sigrún erum I góöri aöstööu til þess þvl viö kennum heimilisfræöi viö Grunnskólann. Uppgjörið Jfrs: Viljiö þiö tala meira um hvaö þiö f jölluöuö um viö krufn- inguna á bókunum? Stefania: Já, t.d. ofbeldi á heimilum. Berit: Já viö reyndum aö tengja þaö raunverulegum dæmum út frá spurningunni: Er fátækt á Islandi? — Viöræddum kjör ein- stæöra mæöra og hvernig lifi fjölskyldur þeirra veröa aö lifa vegna lágra launa og einnig kjör verkakvenna I fiski. A þessu læröum viö heilmikiö um „kvessdag” hjá Islenskum konum. En slöasta bókin var ansi erfið, „Uppgjöriö” eftir Bente Cloud. Margar raddir: Já hún er erfiö. Hulda: Hún er svo tilfinninga- leg. Berit: Hún fjallar heldur ekki um Islenskan hversdagsleika, heldur danskan. Hún kemur meö umfjöllun um mál, sem eru okkur framandi eins og lesb- isma. Ég held a& Sigrún hafi rétt fyrir sér þegar hún segir að viö séum hræddar viö þaö mál, eöa hvaö haldið þiö? Margar raddir: Alveg sam- mála. Berit:Viö erum ekki komnar á það stig aö geta talaö opið um svona tilfinningamál. Þorum ekki. Hallfrlöur: Viö strönduöum alltaf. Stefania: Viö fórum eins og köttur I kringum heitan graut. Jfrs: Þaö væri sniöugt aö kven- félagasamtök landshluta tækju sig saman, af þvl þau hafa fjár- hagslegt bolmagn, og fengju fyrirlesara um ýmis málefni t.d. um kvennabókmenntir. Berit: Já, okkur langaö t.d. sl. vetur aö fá Helgu Kress til aö koma til Egilsstaða en þaö strandaöi einmitt á fjárhags- hliðinni. Kvenfélagið Þórunn: Hér er fyrir hendi Kvenfélagssamband Austur- lands. Jfrs: Teljiö þiö ykkur geta á einhvern hátt virkt kvenfélagiö hér I sveitinni? Hallfriöur: Þaö getur maöur meö nógri áhugasemi. Berit: Þaö veröur gert. Mér finnst viö hafa tekiö fyrsta skrefiö þegar viö fengum kven- félagiö útfrá til aö halda hnýt- inganámskeiö. Kvenfélögin voru I upphafi nokkuö róttæk hreyfing þegar lesin er saga þeirra, — en I dag orðin ein- hverskonar... heitir þaö ekki llknarstofnun? Hulda: Mér finnst markmiö þeirra hafa tapast. Jfrs: Nú eru kvenfélög til alls- staöar I sveitum. Væri ekki rétt fyrir svona hóp kvenna sem þróar sig áfram varöandi skiln- ing á stö&u kvenna aö ganga I þann félagsskap sem fyrir er og fá tengsl og kynnast og... Þórunn: ... llfga upp. Berit: Já, viö erum margar I kvenfélaginu og þaö finnst mér eina leiöin til aö kynnast konunum úr sveitinni. Stefania: Kvenfélagiö er oröin hálfgerö pressa. Berit: Viö vitum af konum I kvenfélaginu sem hafa áhuga á a& vera I bókahóp t.d. Hallfriöur: Að bæta kvenfélagiö er spurning um vinnu og ferðir. Fjarlægöirnar eru miklar. Hulda: Margir halda aö til þess aö vera I bókaklúbbi þurfi maður aö vera gáfaöur. Þessi gáfnahærösla kvenna... Jfrs: Nú störfuöuö þiö fyrir 8. mars-fundinn á Egilsstööum. Haldiö þiö aö bókaklúbburinn hafi oröiö til þess? Þórunn: Já, allur bókaklúbbun inn tók þátt og viö fengum fleiri meö okkur á fundinn. Berit: Þessi 8. mars-fundur var fyrsta skrefið. Viö þurfum aö reyna fleira. HallfrlOur: Þaö kom fram hjá konum á þeim fundi aö t.d. bændakonur höföu áhuga á aö Framhald á bls. 13

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.