Þjóðviljinn - 29.07.1980, Blaðsíða 9

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 29. júll 1980
Þriðjudagur 29. júll 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIDA 9
Magnús Sigurösson verkstjóri i
netageröinni. „Betra aö vera á
bænum en á Iöjutaxta”. — Mynd
Ella
Sigurgeir Kristjánsson 15 ára og,
ætlar aö veröa rafvirki. Hann er
óhress meö kaupiö, — Mynd Ella
Svavar ætlar ekki I sumarfri. —
Mynd EUa.

• -
^ W ' ' «g: ’f* ■ r ** i ^
1 ' \ ’ " . :&
fnii^ %>, W- * wBUl ' ; amj mi W m 1 ^ 1 mm ^ • I j? %m *. i I

H r V\ 'v u \\ - "" flí ||I 1 v T SmÍ
í ''v — \\ ' ' NJNsjs \\ ; —jt LLLlÍlil
.. j fgSSíB
1 ÍS ll
Eyjólfur Þorgilsson: „Ég þarf litiö af Magnús Magnússon hlakkar til aö fara aö kenna. Hávaöinn i vélasal Hampiöjunnar er áreiöanlega meö þvi mesta sem gerist á vinnustööum. Þar vinna að þvi er virtist eingöngu konur.
öllu”.
— Mynd Ella
— Mynd Ella
Mynd: Ella.
VERKSMIÐJULIF I SOLSKINI
Viö Ella Ijósmyndari lit-
um inn í tvær verksmiðjur í
borginni á miðvikudaainn
var Hampiðjuna og ölgerð
Egils Skallagrímssonar. Á
báðum stöðum voru allir í
sólskinsskapi, eða svo gott
sem, enda sól og blíða úti.
Við spjölluðum við þá sem
á vegi okkar urðu — nema
þar sem hávaöasamast
var — og smelltum af
myndum og hér er
árangurinn.
Hampíðjan
„Mér nægir litið kaup, ég er
oröinn svo gamall, þarf litiö af
öllu. Mér þykir bara gaman að
vinna og vera innan um fólk, og
vera með i hópnum,þetta er ílka
ágætisfólk hérna i Hampiöjunni.
Vinnusjúklingur ég? Ætli það
ekki bara, ég hef ekkert hugsað
um það.”
Það var galsi i strákunum fjtr
um i netasal Hampiðjunnar. Sér-
staklega 72 ára unglinginn, Eyjólf
Þorgilssyni sem vinnur allan
daginn þrátt fyrir aldurinn og
„nægir litið af öllu”. Það er lika
eins gott, sögðu yngri mennirnir á
staðnum, 300 þús. á mánuði sem
er Iðjutaxti er ekki til að hrópa
húrra fyrir. Þeir ætla sér heldur
ekki i löng fri að þessu sinni, einn
ætlar i aöra vinnu I friinu og
Heimir Runólfsson: „Þetta er
ekkert kaup”. — Mynd Ella
Þröstur Jensson meö glænýtt bil-
próf upp á vasann. —Mynd Ella
annar aö vinna við húsið sitt (ef
ég man rétt).
Annars voru þeir bara ánægðir
með llfið þá stundina fjórmenn-
ingarnir sem heita Eyjólfur,
Magnús M., Magnús S. og
Svavar. Þeir voru að búa til troll
og létu ekki blaðasnápa trufla sig
neitt að ráöi eins og myndirnar
bera með sér.
Niðri á fyrstu hæð var hann
Sigurgeir Kristjánsson lager-
maöur aö leysa af sölumanninn
sem skrapp i kaffi. Honum finnst
fint aö vinna i Hampiðjunni,
miklu betra en i fiski.En einn galli
er á gjöf Njarðar, Sigurgeir fær
ekki nema 80% af lægsta Iðju-
taxta i kaup og það finnst honum
helvitis frat. Og af hverju? „Jú,
ég er ekki nema 15 ára og þá er
hægt að fara svona með mann”,
segir Sigurgeir. Við tökum auð-
vitaö upp þykkjuna fyrir Sigur-
geir og samþykkjum að þetta sé
bara helvitis frat og giskum á að
sennilega græði fyrirtækið heil-
mikið á honum.
Annars ætlar pilturinn ekki að
veröa þarna eilifur augnakarl.
Hann ætlar aö mennta sig eins og
vera ber og fer i haust i Fjöl-
brautarskólann i Breiöholti að
læra rafvirkjun.
Innan úr vélasalnum berst ær-
andi hávaði en við vogum samt aö
lita inn. Og þar gaf á að lita.
Endalausar raðir af spólurokkum
og konum við rokkana (kannske
er þetta ekki rétt nafn). Allar báru
þær eyrnahlifar enda ekki van-
þörf á. Við sannreyndum það á
stundinni að útilokað er að beita
mannsröddinni þarna inni og
létum þvi nægja að smella af
mynd.
Ölgerðin
I ölgerð Egils Skallagrims-
sonar voru allir i sólskinsskapi aö
þvi er virtist. Gisli, Þröstur og
Heimir skelltu hverjum ölkass-
anum á fætur öörum á færi-
bandið. Þeim bar saman um að
Egilsöl væri prýöisdrykkur og
sögðu ákaflega mikið drukkið af
honum þegar veðrið væri svona
gott.
Kaupið þótti Gisla og Heimi
ekki nógu gott, en Þröstur taldi þá
sem ekki eiga bil komast vel af
með það. 90 þús. á viku væri alveg
sæmilegt. Skiljanlegt að skóla-
strák þyki þaö eftir blankheitin á
veturna en Þröstur er i MK. Þessi
dagur,22. júli.var reyndar mikill
merkisdagur i lifi hans, hann
varð 17 ára daginn þann og ný-
búinn að fá i hendur bflprófiö sitt.
Við óskuðum vitaskuld hjartan-
lega til hamingju og sussuöum á
striðnisormana Gisla og Heimi,
sem höfðu uppi óviðurkvæmi-
legar athugasemdir um bilstjóra-
hæfileika unga mannsins.
Upp nokkrar tröppur i ærandi
hávaða.
Aöalheiöur Steinadóttir og Ingibjörg Armann eru drjúgar viö flöskuþvottinn og leiöist hann ekki.
— Mynd Ella
Gisli Svanberg: „Ég kaupi nú þetta voöalega
biaö ykkar”. — Mynd Ella
Konur við færibönd að
þvo flöskur og tveir eða þrir
kariar, liklega verkstjórar. Annar
þeirra, Gisli Svanbergsson, frá-
bað sér þó þann titil og var sagna-
fár. Sat og reykti pipuna sina ró-
legur og yfirvegaöur á svip eins
og Búddhalikneski.
Ingibjörg og Aðalheiður kváö-
ust aöeins vinna þarna i sumar.
Þær voru i Hólabrekkuskóla sl.
vetur, báðar i 9. bekk, og ætla i
framhaldsnám i haust. Þeim
finnst ágætt að vinna i ölgeröinni
og hávaðinn ekkert til að gera
veður útaf, og það væri allt i lagi
aö vinna inni i sólskini. Þó væri
gaman að komast út bráðum.
— hs.
Gisli Sveinsson viö færibandiö I
ölgeröinni. — Mynd Ella
á daaskrá
>Þegar sprengjuregn Bandarikjastjórnar
á Vietnam stóð sem hœst, hefði verið
fullkomlega fordæmanlegt að þiggja
heimboð þeirrar sömu stjórnar til
þátttöku i íþróttakaffleikjum á hennar
vegum.
Hjalti
Kristgeirsson
i
Gegn Moskvuleikjum
til varnar íþróttum
Þegar þetta er skrifað, standa
hinir sérkennilegu „Ólympiu-
leikar” i Moskvu sem hæst. Sér-
kennilegir mega þessir „leikar”
teljast vegna fjarveru iþrótta-
manna frá mörgum löndum, svo
að markmiðið um alheimsþátt-
töku er nú fjær en nokkru sinni.
Aldrei hefir stórveldarigur
staðið ein grimmt um ólympiu
leikana og nú. Aldrei siöan 1936,
þegar Hitler sálugi hélt leikana i
Berlin, hafa þeir veriö háðir i
skugga eins mikils alræðisvalds
og til framdráttar þvi valdi.
Þeitt a nægir hér i inngangi um
sérkenni þessara „ólympiu-
leika”, en af hverju set ég til-
vitnunarmerki (gæsalappir)
utan um orðið „ólympiuleikai
þegar ég á við Moskvuleikana?
Það geri ég vegna þess að
„ólympiuhugsjón” er viös fjarri
þeirri sýningu sem stjórnvöld i
Kreml setja nú á svið á sinum
viggirtu leikvöngum, og gildir
þá einu hvort hugsjónin er rakin
aftur til Forngrikkja eða til
þeirra bjartsýnu manna sem
héldu að 20. öldin mundi láta
allarfagrar vonir 19. aldarinnar
rætast.
Okkur er tamt aö lita með
viröingu og aðdáun til þeirra
heiðrikju andans og fegurðar
likamans sem við teljum aðal
forngriskrar menningar. Við
ættum öðru hverju að hugsa til
þess að sú marglofaða
menning hvfldi á vinnu ófrjálsra
manna: á bakviö frjálsa kapp-
leiki iþróttamannanna glittir i
þrældómsok þeirra sem aldrei
kepptu i neinu, nema þá þvi aö
vikja sér undan höggum hús-
bænda sinna. Einnig nú er
kúgun og ánauð á bakviö marg-
umrædda leika: iþróttafólk
Sovétrikjanna er'eftilvill i enn
rikara mæli en verkalýöurmn —
leiksoppur alræðisvaldsins, og
má þá vera að orðið „leikar” sé
réttnefni, þótt ólympian sé að
réttu úr leik.
Að undanförnu hafa birst grein
ar hér i Þjóðviljanum þar sem
varpaö hefur verið köpuryrðum
að þeim sem hafa þá skoöun, að
Islendingum hefði verið sæmst
að vera fjarri þeim „ólympiu-
leikum” sem nú eru haldnir
Moskvuvaldinu til lofs og
dýrðar (ég hefi i huga skrif InH
12/7 og EyÞ 17/7, en vera má að
fleiri hafi skrifað i svipuöum
dúr). Nú er ugglaust eðlilegt að
sitt sýnist hver jum i þessu máli,
sumir viiji senaa íprottamenn
til Moskvu og aðrir vilji aö þeir
sitji sem fastast á sinni þúfu.
Hvor hópurinn um sig hefur þá
væntanlega til sins ágætis
nokkuð, en ég vil ekki uná þvi
orðalaust að ég og minir likar
seum sérstaklega kenndir við
fordóma og skilningsleysi,
hræsni, ofstæki og þekkingar-
leysi af þeirri ástæðu einni, aö
við teljum islensku ólympiu-
nefndina vera á villigötum. Ég
get tekið undir þá ósk Eysteins
Þorvaldssonar að Moskvufarar
„muni á engan hátt virða
ofbeldi og mannúðarleysi
sovéskra yfirvalda”, og þar eð
ég er lika sammála þvi viðhorfi
Ingólfs Hannessonar að þörf sé
málefnalegrar umræðu, leyfi ég
mér að leggja orð i iþróttabelg.
Bið ég alla iþróttaunnendur aö
viröa mér framheypnina á betri
veg.
Ég hefi hingaðtil unað þeirri
verkaskiptingu vel, að aðrir en
ég munduðu penna iþróttum til
varnar, en ég held ég hafi aldrei
gerst niðhöggur i garði iþrótta-
mennsku, og það ætla ég ekki
heldur að gera nú.
Stjórnmál og iþróttir! — veit
þá mannkertið ekki, að þessu
tvennu má alls ekki blanda
saman? Heyrt hefi ég það að
visu, en ekki getur sósialistum
fundist að sú kenning auki skiln-
ing á vanda Iþrótta né á eöli
stjórnmála. Og ekki ber á þvi að
helstu ráðamenn i félags
hreyfingu iþróttamanna hér-
lendis („viö i iþróttaforystunni”
er liklega rétta orðalagið,
samanber verkalýðsforystuna)
kinoki sér við aö gutla dálitiö i
stjórnmálum. Ótrúlegustu
menn virðast þola Alberti og
Ellerti og öllum hinum ihalds-
köppunum þaö átölulaust að
nota metorðastiga iþróttanna
innan pólitikurinnar. Sú stiga-
mennska er vissulega ekki til
fyrirmyndar, en hún sýnir
dálitiö inn i siðferði iþrótta og
stjórnmála, eins og hvort-
tveggja er stundað á tslandi.
Þaðerþví vissulega óhætt að
taka afstöðu til Moskvuleikanna
á pólitiskum forsendum. Og hér
komum við aö tengslum sið-
gæðis og iþróttaanda. Það er
nefnilega ekki bara pólitik á
borð við þrefið á heimavig-
stöðvunum, hvort við drögum
heldur taum kúgara eða
kúgaðra i samskiptum okkar
viö umheimin. Hér er um einfalt
siögæðis- og réttiætismál aö
tefla, og að minni hyggju skortir
á sannan iþróttaanda þar sem
ekki eru hreinar linur i þessum
efnum.
tþróttir eiga að vera tengdar
reisn og frelsi mannsins. Metum
og öðrum sýndarárangri er
vissulega hægt aö ná meö her-
agaskipulagi og útþurrkun
mannlegra samskipta. En sú
kynlega stóriðja er i reynd and-
stæöa allrar Iþróttamennsku og
vinnur gegn þeirri eölilegu lifs-
gleöi sem fylgir frjálsri iþrótta-
ástundun.
Þetta eru sjálfsagðir hlutir og
engin ný sannindi. Einmitt þess
vegna geta íslenskir iþrótta-
menn verið býsna ánægðir með
sinn hlut, þótt þeir klóri ekki i
heimsmetin. En hins ber okkur
þá einnig að minnast að her-
mennska og harðýðgi hafa i
ýmsum löndum og á ýmsum
timum skapað falska mynd af
iþróttum sem við eigum skil-
yrðislaust að hafna.
Þessi orö eru ekki rituö til að
mæla gegn þvi sem kallast
iþróttasamskipti við aðrar
þjóðir. En við skulum ekki
gleypa viö hverju einu, heldur
hafa skynsemi og siögæöishug-
myndir með i för. Þegar
sprengjuregn Bandarikja-
stjórnar á Vietnam stóð sem
hæst, hefði verið fullkomlega
fordæmanlegt að þiggja heim-
boð þeirrar sömu stjórnar til
þátttöku i iþróttakappleikjum á
hennar vegum. Nú þegar Sovét-
ingar standa fyrir álika sið-
lausri og tilefnislausri herför i
annað fátækt Asiuland, þá er
það útaf fyriB.sig nægileg ástæða
til að hafna þátttöku i Moskvu-
leikum. Við skulum hvorki láta
- sefjast né gagnsefjast af áróöri
og yfirlýsingum risaveldanna
sjálfra. Carter bandarikjafor-
seti þykist ætla aö skora einhver
mörk I heimsyfirráðapólitikinni
með þvi að hvetja til þess að
Moskvuleikar séu sniðgengnir.
Hann um sinar fyrirætlanir, og
við skulum ekki láta þær trufla
okkar mat og okkar ákvarðanir.
Aö lokum örfá orö til sósial-
ista sem láta sig iþróttir varða:
Sovétrikin eru ugglaust mikið
iþróttaveldi, ef litið er á skráðan
árangur i heimsmetabókum.
Þetta er hins vegar ekki neitt
sem þakkað veröur ágæti
sósialismans, þvi hann er eng-
inn til I landinu, heldur er þetta
afurö alræðisskipulags sem
heftir manninn og réttindi hans i
fjötra. Sú sorglega staðreynd
blasir við aö valdhafar Sovét-
rikjanna eru svarnir andstæö-
ingar allra sósialiskra hug-
sjóna, og I þeim efnum gengur
ekki hnSurinn milli þeirra og
valdhafa Bandarikjanna.
Sósialisminn sem hugmyndin
um óheftan sjálfsþroska manns
ins i starfi og leik felur i sér
fullt athafnarými fyrir iþrótta-
mennsku reista á siðgæöi mann-
úðarstefnu.