Þjóðviljinn - 02.08.1980, Side 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 2.-3. ágúst 1980
Bílar — Bílasala — Bílarekstur — Bílainnfl
Þriðjungur af vcSflitíma
launamanns fer í bílinn
Reynt að reikna út hve mikill hluti af tíma íslensks
verkamanns fer í að vinna fyrir eigin bíl, sitja í honum,
ganga til hans og dedúa við hann
Menn vita auövitaö mætavel,
hve þægilegt þaö getur veriö aö
hafa eigin bil viö hendina og geta
skotist á milli staöa fyrirhafnar-
litiö.
Aö þvi er viröist.
Þvi þaö getur á þessum orku-
krepputimum veriö meira en
ærin ástæöa til aö reikna út ekki
einungis eöa fyrst og fremst hag-
ræöiaf einkabil, heldur ekki siöur
þá fyrirhöfn sem honum fylgir.
Meö öörum oröum: hvaö kostar
aö r eka bil, og hv e m ikill tim i fer i
einkabil? Og þegar þau dæmi eru
reiknuö út getum viö fengiö út þaö
sem aö ofan er skrifaö: aö is-
lenskur verkamaöur kunni aö
eyöa um þriöjungi af þeim tima
sem hann ekki sefur til að ferðast
i einkabil meö aöeins 8 km hraöa
á klukkustund!
Þaö getur fjandakorniö ekki
veriö, munu margir segja.
Sjáum nú til hvaö er hægt aö
gera meö reikningskúnst i þessu
dæmi.
Timinn sem fer i bilinn veröur
greindur i fjóra þætti og notaöar
forsendur sem ætla má aö endur-
spegli almenna notkun einkabila.
1. Notkun artími
(keyrslutimi)
Ef menn aka 16.000km á ári,
þar af 70% innanbæjar meö 30 km
meðalhraöa á klukkustund og
30% utanbæjar meö meöalhraöa
60 km á klst.,þá eyöir hver slikur
bileigandi 453 klst. i bilnum á einu
ári. Mönnum þykir hraöinn
kannski of litill, en þegar menn
hafa I huga þær tafir sem veröa á
leiö bila um vegi og götur, þá
ætlum viö aö fariö sé nærri lagi.
2. Vinnutimi i þágu
bilsins
Samkvæmt skýrslu Félags
islenskra bifreiöaeigenda (sjá
töfíu 1), mun árlegur rekstrar-
kostnaöur Cortinu-bifreiöar
(miöaö viö verölag i okt. 1979)
vera 2,6 miljónir króna. I töflu 2
sést hve marga tima starfsfólk I
fjölmennum starfsstéttum þarf
aö vinna, tíl þess aö afla sér þess-
ara 2,6 miljóna.
Tölur FÍB miöa viö þaö, aö bif-
reiöaeigendur kaupi alla
viögeröarþjónustu, en geri ekki
viö bila sina sjálfir. 1 raun er
þetta ekki algilt. Margir gera
sjálfirviö bila sfna og sparaþar af
leiðandi einhvern skilding. Það
veröur þó aö athuga aö þótt eigin
vinna sé ekki metin til fjár ætti
húnaö vera þaö, bæöi vegna þess
aö hún geti þýtt tekjumissi fyrir
þann, sem eyðir mörgum tímum i
viögeröir, og hins, aö fritlmar
manna minnka aö sama skapi.
Til aö flækja þetta mál ekki um
of veröur miöaö viö óbreytta
kostnaöarsundurliöun FÍB. Og þá
fáum viö þaö út, aö launafólk
þurfi aö vinna sem svarar
1060—1660 tima á ári til aö standa
straum af kostnaöi af rekstri
einkabils.
3. Að komast til bils og
frá honum
Aö jafnaöi þurfa menn ekki aö
ganga langar vegalengdir til bils
né heldur frá honum. Kannski
ekki nema fimm eöa tiu metra.
En þegar menn þurfa aö gegna
ýmsum erindum i Reykjavik
neyöast þeir þó oftar en ekki aö
leggja bifreiöum sínum á
stæöum, sem eru ekki svo nálægt
erindastaö. Þaö er vitaskuld
mjög erfitt aö meta þær vega-
lengdirsemmennveröa aöganga
vegna þess. Varlega áætlaö má
segja aö meöalvegalengd frá bil
og til bils sé ca 20 metrar fyrir
allar erindagerðir. Ef miöaö er
viö aö meðalferöin innanbæjar
(þar meö taldar snattferöir í
næstu búö) sé 1,5 km aö lengd og
meöalferö utanbæjar sé 30 km aö
lengd þá fáum viö þaö út aö fjöldi
feröabúta sé 7570. Ef menn ganga
svo aö meöaltali 20 metra aö
bilnum og tuttugu metra frá
honum I hvert skipti verður þetta
labb vegna notkunar bils 7570x40
metrareða um 303 kilómetrar. Sé
miöaö viö gönguhraöann 3,4 km á
klukkustund, sem er hæfilegur
hraöi fyrir stuttar vegalengdir,
veröur göngutiminn vegna einka-
bilsins 303 deilt með 3,4 eöa 89
klukkustundir á ári.
Hér gæti einhver gripiö fram i
og sagt sem svo, aö sá sem notar
fyrst og fremst strætisvagn þurfi
aö ganga sýnu meira vegna
erindisreksturs sins og þaö er
alveg rétt. En þaö er dæmi sem
ekki er veriö aö reikna i þessari
andrá.
Að hugsa um bilinn
Þaö er erfitt aö gera sér grein
fyrir þvi, hve löngum tima hinn
venjulegi bileigandi eyöir i aö
halda farartæki sinu hreinu, hve
margar minútur á dag, eöa
klukkustundir á árinu hann veitir
auglýsingum og greinum um
kostiog galla ýmissa bila athygli
sina, og hve oft menn skipta um
dekk.
Ef miðað er viö aö bileigendur
vilji varöveita fjárfestingu sfna
og snyrta eign sina, og ef miöaö
er viö, aö stór hópur manna veitir
bilaauglýsingum og ritsmiöum
Félags islenskra bifreiöaeigenda
athygli, má setja fram nokkrar
varlegar tölur i þvi sambandi.
Þaö er t.d. raunhæft aö ætla aö
menn eyði aö meöaltali einni
klukkustund á viku i alls konar
stúss vegna bllsins. Hér er átt viö
aö þvo bilinn, hreinsa hann aö
innan, bóna hann. Þetta veröa á
ári um 50 klukkustundir. Nokkr-
um sinnum á ári veröa menn aö
skipta um hjólbaröa, fara meö
bilinn á verkstæöi ofl..Þaö er var-
lega áætlaö aö i þaö fari tveir tim-
ar á mánuöi aö jafnaöi, eöa 24
timar á ári. Loks má áætla aö
menn eyði aö jafnaöi 30 mínútum
á mánuði f aö lesa greinar um
bila, horfa á bílaauglýsingar I
sjónvarpi og kynna sér nýjungar
um bila, eöa 6 timum á ári.
íþettasnatt allt saman fara þvi
um 80 stundir á ári.
Hrikalegar niðurstöður.
Allir vita aö eigin bifreiö er dýr
1 rekstrí og veröur æ dýrari, ekki
sist vegna oliukreppunnar. Þaö er
einnig ljóst, aö sú skipan umferö-
ar byggist fyrst og fremst á einka
bilnum,nýtír orkuna verr en aör-
ar aöferöir til aö komast leiöar
sinnar.
Þaö hefur þó aldrei veriö tekið
saman hérlendis hve mörgum
klukkustundum á ári venjulegt
launafólk þarf aö eyða I umferö-
ina ef þaö notar einkabil.
Ef viö leggjum saman þær tölur
sem aö ofan greinir fáum viö þaö
út, aö verkamaöur (karlkyns, vel
á minnst) helgar röskar 2000
klukkustundir á ári einkabilnum
sinum. Ef viö gerum ráö fyrir
þvf aö venjulegur islenskur
verkamaöur, sem hér er til um-
ræöu, sofi átta ti'ma á sólarhring
en vaki i sextán klukkutíma eöa
5840klukkutima, mun hann helga
einkabilnum (ef nokkur er) 34%
af vökutíma sinum á hverju ári.
Iönaöarmaður mundi sleppa
aöeins betur — 29% af vökutima
hans færu f aö dedúa viö bílinn
sitja i honum, ganga til hans og
frá honum og vinna fyrir honum.
Ofangreindar tölur sýnast mjög
hrikalegar, gott ef ekki ótrúlegar.
Menn gætu auöveldlega sagt sem
svo: þetta dæmi gengur ekki upp.
Og þaö getur reyndar virst svo aö
ýmislegt vanti inn i myndina.til
dæmis þaö, aö oftast standa hjón
aö bilnum en ekki einstaklingur.
Og auðvitaö veröur aö láta mis-
munandi tekjumöguleika og
veruleika fyrir utan kaup fyrir
venjulegan vinnutima lönd og
leiö. En þetta haggar samt ekki
þeirri staöreynd, aö mjög stór
hluti af tekjum almennra launa-
manna og mikill hluti af vinnu-
tima og vökutima Islendinga fer i
þaö eitt aö gera sjálfum þeim
kleift aö feröast í eigin bfl.
Hérveröur ekkilagtmatáþaö,
hvort þetta fyrirkomulag sé þjóö-
hagslega hagkvæmt, hvort önnur
skipan umferöarmála sé betri og
hvort einkabilar séu öruggari fyr-
irheildina, börn og aðra.enaörar
aðferöir til þess aö komast milli
staöa.
Meða hvaða hraða?
Þaö er þó eitt, sem spyrja
mætti: Er þaö ekki þess vert aö
eyöa 34% af vökutima sinum til
þess aö mega komast hratt milli
staða? Þessari spurningu veröur
svaraö meö eftirfarandi útreikn-
ingi: Til þess aö aka 16.000 km
(ofangreindir útreikningar miöa
viö það), helgar fslenskur verka-
maöur 2004 klukkustundir bflnum
sinum. Af þvf leiðir aö raunveru-
legur meöalhraöi viö notkun
einkabilsins er 16.000 deilt með
2004, eöa tæplegaSkmá klst.,þ.e.
lægri meöalhraöi en á reiöhjóli!
%

Fátækt? Neí. aldrei!
Er fátækt i Reykjavik? Flestir svara þvi liklega neitandi en
væntanlega renna tvær grimur á ýmsa þegar máliö er kannað
niöur í kjölinn. Helgarblaöið hefur rannsakaö máliö og f blaðinu
á morgun birtist fyrri hluti itarlegrar umfjöllunar um þetta mál.
Farið er i heimsókn á ýmsa staði og rætt viö þá sem helst þekkja
fátæktina i borginni.
Vigdis sver embættiseið
island hefur nú fengið nýjan forseta sem er Vigdis Finnboga-
dóttir og sver hún embættiseið sinn i dag, föstudag. í Helgar-
blaðinu verður frásögn af þessum timamótaatburöi, svo og
margar myndir og góöar. Athöfn sem vissulega eiýfórvitnileg.
Helgarvíðtal við Snorra Sturluson
Heigarviðtalið er allnýstárlegt aö þessu sinni. Helgarblaösmenn
fóru upp i Reykholt og tóku Snorra Sturluson, rithöfund, tali. Þaö
er auðvitað allt i þykjustunni og viðtalið er búiö til af blm.
Helgarblaðsins en i þvi er reynt að varpa Ijósi á persónu Snorra.
Siíííiíiíivi:::::?
llllli
....:.

Allir þekkja söguna um Frankenstein, hinn geðveika vlsinda-
mann er skapaöi skrimsliö. En fáir vita aö slikir visindamenn
eru til þó sem betur fer hafi þeim ekki tekist jafnvel upp og
Frankenstein. Sérstætt sakamál fjallar um óhugnanlegan morð-
jngja og visindamann. .
ftnnaö etni á sínum staö
Og svo er það annað efni sem er á sinum staö eins og venjulega,
fólki til ánægju. Má þar nefna popp úr ýmsum áttum, hclgarpist-
il, hringinn, krossgátuna, fréttagetraun, ritstjórnarpistil, íeiö-
ara og margt fleira. Helgarblaðið stendur fyrir sinu.

1111111:1: