Þjóðviljinn - 23.08.1980, Qupperneq 11

Helgin 23.-24. ágúst 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11
— Mér hefur alltaf fundist
Grjótaþorpiö skemmtilegt og aö-
laöandi og raunar gamli Miöbær-
inn yfirleitt þótt svipmóti hans
hafi raunar veriö spillt meö
ýmsum hætti nú hin sföari árin.
Ég labbaöi þvi þarna ofaneftir
einn daginn og leitaöi þar aö ein-
hverjum tómum gluggum. Þeir
voru nú ekki næsta viöa,en þó rak
ég augun i þessa, sem viö erum
nú innan viö. Og þaö merkilega
er, aö hér fékk ég strax inni. Mér
finnst sú heppni lofa góöu um
framhaldiö.
Sá, sem svo mælir, heitir Hans
Jóhannsson, kornungur maöur,
sem lagt hefur fyrir sig nám i
hljóöfærasmiði úti I London. Er
nú kominn heim, sestur aö i
aldurhnignu timburhúsi á horni
Aöalstrætis og Túngötu og hyggst
láta landa sina njóta góös af þvi,
sem hann hefur numið hjá Bret-
anum.
Hans er Reykvikingur, alinn
upp hjá afa sinum, Guöjóni Hall-
dórssyni, sem var húsgagna-
smiöur, og fór snemma aö fást viö
smiðar hjá honum.
Og nú hefur blaöamaður náö
fundi Hans hljóöfærasmiös, éftir
aö hafa gert þrjár tilraunir meö
aö hitta á réttar útidyr. Hér er nú,
sem betur fer, ekki mikið um hús-
gögn. Hans sest á eitthvert
hænsnaprik en blaöamaður á
gólfiö.
Strangt nám
og dýrt
— Lá einhver sérstök ástæöa til
þess aö þú fékkst áhuga á hljóö-
færasmíöi, Hans?
— Ég veit þaö eiginlega ekki.
Ég haföi áhuga á tónlist og svo
þegar ég fékk nasasjón af hús-
gagnasmiöinni, hefur mér lfklega
dottið þetta i hug. Svo kynti Þaö
undir þessa, já, hvaö eigum viö aö
segja, — óljósu hugsun mina, aö
ég rakst einhversstaöar á bók
um fiölusmiöi og ég held, að þaö
hafi riðið baggamuninn.
Þegar ég svo fór aö leita fyrir
mér um aö komast i nám þá kom i
ljós, aö engin kennsla i hljóöfæra-
smiöi var fyrir hendi hérlendis,
þótt hún ætti aö heita löggild iön-
grein. En Islendingur, sem bjó i
London, Hafliði Hallgrimsson,
benti mér á skóla úti I Englandi.
Ég skrifaöi til skólans og fékk aö
ganga undir próf. Um haustiö
fékk ég svo vitneskju um aö ég
heföi staöist prófiö og fengi inn-
göngu I skólann.
— Var þetta erfitt próf?
— Nei, þaö fannst mér nú ekki.
— Eitthvaö um skólann?
— Þetta er þriggja ára nám,
bæöi strangt og dýrt. Nemendur
eru ekki nema 36 og 12 teknir inn
á ári. Sú regla hefur gilt, aö ein-
ungis 3-4 útlendingar fengju inn-
göngu árlega svo fyrir þá er mjög
erfitt aö komast þarna inn þvi
samkeppnin er hörö. En slikir
skólar munu heldur ekki vera
næsta margir i heiminum.
Nýsmíöi og
viðgerðir
— Hvaða hljóöfæri eru þaö
einkum, sem þú fæst viö aö
smiða?
— Þaö eru strokhljóðfæri,
fiölur, lágfiölur og celló (hné-
fiölur). Ég er hrifnastur af þeim.
En þaö tekur langan tima aö ná
góöum tökum á þessu. Fiölusmiöi
er I hápunkti i dag og þar rikir
mjög haröur „standard”. Gömlu
fiðlurnar höföu mjög sterkan stil.
Ég býst viö, fyrsta sprettinn
a.m.k., aö stunda bæöi viögeröir
og nýsmiöi en helst vildi ég aöeins
vinna aö smiöunum. Það veröur
þó sennilega ekki hægt fyrst um
sinn aö helga sig þeim eingöngu.
Fyrst þarf ég aö vinna mér sess
sem hljóðfærasmiöur; þetta tekur
allt sinn tima.
Valið efni
— Þér þykir nú kannski fávis-
lega spurt en eru þaö ekki ein-
hverjar sérstakar viðartegundir,
sem notaöar eru i fiölurnar?
— Jú, i 'fiölukassann er þaö
hlynur og greni. Bakiö, hliðar og
háls eru úr hlyn en hljómbotninn
úr greni. Ég haföi töluvert af efni-
viö með mér aö utan en hann get
Hér situr Hans meö einn smiöisgripinn. Mynd: EUa
F iðiusmiður
—mgh ræðir við Hans Jóhannsson, sem nú er nýkominn
heim frá því að læra hljóðfærasmíði í London og er nú
að koma sér upp vinnustofu á efstu hœð Aðalstrætis 16
ég raunar ekki notað fyrr en eftir
nokkur ár. Hann þarf aö vera bú-
inn aö standa úti jafnvel 5-6 ár, og
raunar minnst þaö, og veðrast,
áöur en hann er notaður, annars
springur hann og eyöileggst. Viö-
inn kaupi ég annars tilbúinn til
notkunar frá Englandi og Þýska-
landi.
Vinsælast er að spila á girnis-
strengi (kindagarnir), sem
vaföir eru með silfri og áli, en
stálstrengir eru einnig töluvert
notaöir.
Tilraunirmeð lökk
Svo liggur mikil vinna i limingu
og lökkun. Enginn skyldi ætla aö
nóg sé aö lakka fiöluna 2-3. Sé
lakkiö fljótþornandi þarf 10-15
yfirferöir. Lakkiö þarf aö þorna
vel á milli svo aö lökkunin
ein tekur svona þrjár vikur.
Ég er nú að dunda viö aö gera
tilraunir meö ýmsar tegundir af
lökkum og hef hér sérstakt her-
bergi til þess. Það er ákaflega
skemmtilegt aö prófa sig þannig
áfram. Viö þessar tilraunir styöst
ég við itölsk handrit frá 18. öld, en
þau voru einskonar handbækur
fyrir þá, sem stunduöu málara-
list. Þarna er m.a. lýst aöferðum
við gerö ýmissa lita sem nú eru
fyrir löngu horfnir af markaön-
um.
— Ert þú sá eini, sem fæst viö
hljóöfærasmiöi hér á landi?
— Ég held þaö, já. En núna er
islensk stúlka aö læra úti i Lon-
don. Og ég hefi ekki séö hljóöfæri,
sem smiöaö er hér á landi. En
spurnir hef ég af heimasmiöaöri
fiölu vestur á Skaröi á Skarðs-
strönd. Og hér er engin hefö i
hljóöfærasmiöi.
Sýning í vetur
— Og þú býst við aö fá nóg aö
gera?
— Ég vona þaö. Þaö eru
margir, sem læra á þessi hljóö-
færi og vilja þvi og þurfa aö eign-
ast þau. Gömul hljóöfæri eru tor- ’
fengin oröin og dýr. Fiölusmiöir
eru ekki næsta margir i heim-
inum miöaö við þaö, hvaö hljóö-
færiö er mikið notaö. Svo er hægt
að vera meö fleiri en eitt i takinu i
einu. Auk þess hef ég ekki hugsaö
mér aö binda mig eingöngu viö
innlendan markaö fremur en
verkast vill.
— Helduröu aö þeir séu ekki
fremur fáir ennþá sem vita, aö
hljóöfærasmiöur er aö setja sig
niður hér viö Aðalstrætiö?
— Sjálfsagt eru þeir ekki ýkja
margir enn sem komiö er. Ég er
nú sennilega fremur lélegur aug-
lýsingamaöur. Þó hef ég hugsað
mér aö halda sýningu á þessum
hljóöfærum minum i vetur og þá
má fólk gjarnan hafa meö sér
boga og prófa fiölurnar. — mhg
Fiölusmiði er mikiö nákvæmnis- og nostursverk.
Mynd: Ella