Þjóðviljinn - 29.10.1980, Side 3

Miövikudagur 29. október 1980 ÞJÓDVILJINN — SIÐA 3
Aætlanir um aö rikiö yfirtaki rekstur Fæöingarheimiiisins hafa vakiö
ótta um aö heimiliö yröi iagt niöur. Ljósm: —eik.
Áfram fæðingar á
F æðingarheimilinu
Alltaf verið góð
samvinna segir
forstöðumaður
K vennadeildarinnar
„Þaö er ekki meiningin
hjá mér sem læknisfræði-
legum yfirmanni aö gera
neinar breytingar á
þessum rekstri og ég tel
rétt að áfram veröi fæð-
ingar á Fæöingarheimilinu
ef af þessum samningum
verður og þaö yröi gert að
hluta af Kvennadeildinni",
sagöi Sigurður S. Magnus-
son, prófessor og forstööu-
maður Kvennadeildar
Landspitalans.
,,Ég hef ekki farið ofan i
reksturinn á heimilinu”, sagði
Siguröur, ,,en ég álit aö reka eigi
þaö áfram með sama sniði og
hafa fæðingar á báðum stöö-
unum”. Aöspurður hvort sama
forstööukona og starfsfólk yrði þá
áfram á heimilinu, sagði hann:
„Það er alveg sjálfsagður hlutur
og ég hef aldrei heyrt talað um
annað”.
Sigurður sagði að þess mis-
skilnings hefði gætt aö undan-
förnu að fæðingar væru mjög
mismunandi á þessum tveimur
stofnunum. „Það er ekki rétt”,
sagöi hann. „Aðalmunurinn er sá,
aö Landspitalinn er kennslu-
r
Obreyttur rekstur á
Fœðingarheimilinu ?
Sé ekkert
því til
fyrirstöðu
segir framkvæmda-
stjóri rikisspitalanna
„Þetta mál hefur ekki komiö
til kasta stjórnar rikisspital-
anna enn sem komið er, enda
fengum viö fyrst formlegt bréf
um þaö frá stjórn sjúkrastofn-
ana Reykjavikur i gær,” sagöi
Daviö A. Cunnarsson, fram-
kvæmdastjóri rikisspitalanna i
samtali við Þjóðviljann um
Fæöingarheimilismáliö.
„1 stjórn rikisspitalanna hef-
ur þvi ekkert verið rætt um að
breyta starfsemi Fæðingar-
heimilisins ef til yfirtökunnar
kemur,” sagði Davið ennfrem-
ur. „I bréfi stjórnar sjúkra-
stofnana eru settar fram
ákveðnar óskir um að fæöingar
farifram áfram á heimilinu svo
og að starfsfólki verði tryggð
sambærileg og sömu störf eftir
hugsanlega yfirtöku rikisins og
ég sé ekkert þvi til fyrirstöðu og
tel nánast sjálfsagt. Sjúkra-
stofnanir eru þjónustustofnanir
og eiga að veita þá þjónustu sem
almenningur i landinu vill, —
þarna er ákveöin starfsemi fyr-
ir hendi sem menn vilja við-
halda, og ég sé ekkert þvi til
fyrirstöðu.”
—AI
Siguröur S. Magnússon: Hef eng-
ar breytingar á prjónunum ef
Kvennadeildin og Fæöingarheim-
iliö veröa sameinuö.
stofnun en Fæðingarheimiliö ekki
og ég hef ekki áætlanir um að
breyta þvi”. Þá sagöi hann aö hin
svonefnda franska fæðingaraö-
ferð hefði aldrei verið tekin upp
hér á landi i sinni réttu mynd,
hins vegar heföi bókin haft mikil
áhrif á rekstur fæðingardeilda,
um allan heim, einnig hér á landi.
„Það er vitað”, sagöi Siguröur,
„aö nær helmingur af þeim
slysum og sköddun sem veröa
við fæðingar veröa i svokölluðum
eðlilegum fæöingum en fæöingin
og fyrsta vikan eftir hana er ný-
burum jafn hættuleg og næstu 40
ár i lífi þeirra. Þróunin hefur þvi
verið sú að láta allar konur fæða á
gjörgæslustofnunum en gera þær
jafnframt heimilislegri” Hann
sagði að Sviar hefðu lagt sin
fæðingarheimili niður 1960 og
breska þingiö heföi nýlega sam-
þykkt að feta i fótspor þeirra.
Hins vegar væri Fæðingarheimili
Reykjavikur mun betra frá
öryggissjónarmiði en viöast er-
lendis og þvi sæi hann ekkert á
móti þvi aö fæðingar færu þar
fram áfram. Sérfræðingar væru
viðstaddir allar fæöingar þar, ný-
buraþjónusta væri góð og stutt
yfir á Landspítalann ef eitthvað
bæri út af. Samvinna milli
þessara tveggja stofnana hefði
verið geysilega góð.
Hvað nýtinguna snertir, sagði
Siguröur, aö ekki væri hægt aö
I reka fæðingarstofnanir meö 100%
nýtingu, þvi þær yröu að vera
nógu stórar til að geta tekið á
móti toppunum sem alltaf kæmu i
fjölda barnsfæðinga. Hann sagði
að trúlega gæti Kvennadeild
Landspitalans annað öllum þeim
fæðingum sem nú færu fram á
báðum stofnunum en um það væri
samt ekkert vitað.
„Ég tel ekki, aö fleiri konur
myndu fæða á Fæðingar-
heimilinu en nú er, þó rikið yfir-
tæki reksturinn” sagöi Siguröur.
Nýtinguna mætti þó bæta með þvi
að senda sængurkonur þangaö
eftir barnsburð á Kvennadeild-
inni ef þörf væri á. Hann benti á
aö sumar konur vildu fæöa á
Fæðingarheimilinu, aðrar ekki,
og sagöi að vegna skorts á
sængurkvennaplássi hefði marg-
oft þurft að neita konum um pláss
á Kvennadeildinni. „Þær hafa
ekki allar verið jafnánægöar með
að fara yfir á Fæðingarheimilið”,
sagöi hann. „Þaö er mörgum al-
veg jafnmikiö tilfinningamál aö
vilja vera á Kvennadeildinni eins
og öðrum aö vilja vera á
Fæðingarheimilinu og ég sé enga
ástæðu til að leggja þá fæðingar-
stofnun niður”, sagöi Sigurður S.
Magnússon að lokum.
—AI
FÆÐINGARORLOF TIL ALLRA FORELDRA
Félagsmálapakki ríkisstjórnarinnar hef ur nú verið opnaður og fyrsta málið sem
upp kom og það sem hvað mestum tíðindum sætir er fæðingarorlof fyrír öll for-
eldri frá og meðl . janúar 1981. Fæðingarorlof ið miðastvið kr. 440 þús. á mánuði og
er skipt niður í þrjá f lokka, eftir því hve mikla vinnu foreldrið stundar. Þannig fær
kona sem stundar f ulla vinnu alls 1320 þús., kona í hálf u starf i 880 þús. kr. og þær
sem vinna 515 stundir og minna eða eru heimavinnandi fá 440 þús.. Fyrir félaga
innan ASI er um mikla réttarbot að ræða, en annað mikilvægt ákvæði er að ekki
megi segja barnshafandi konu upp störf um, eða konu í fæðingarorlof i.
Hvað segja þeir sem barist hafa fyrir fæðingarorlof i öllum konum til handa um
þennan áfanga?
Áfangi á réttri leið
Rœtt við Jóhannes Siggeirsson hagfrœðing ASÍ
Hvaö felst i þeim breytingum
sem rikisstjórnin hyggst gangast
fyrir varöandi reglur um
fæöingarorlof fólks sem er innan
Alþýöusambands tslands. Þá
spurningu lagöi Þjóöviljinn fyrir
Jóhannes Siggeirsson hagfræöing
ASt.
— Stærsta breytingin er sú að
nú fá allarkonur rétt til fæðingar-
orlofs, hvort sem þær vinna á al-
mennum vinnumarkaöi eða eru
heimavinnandi. Gróflega reiknað
telst okkur til aö þaö séu um 2000
konur á barneignaaldri innan ASÍ
og um það bil 1700 heimavinnandi
húsmæður sem koma til meö að
njóta þessara réttinda. Þaö fer þó
auövitað eftir fjölda fæðinga
hvernig þau nýtast.
Annað atriði er að nú er kostn-
aöinum vegna fæðingarorlofsins
létt af atvinnuleysistrygginga-
sjóði og greitt af almennum sjóði
landsmanna.
Hingað til hafa konur innan ASÍ
átt kost á 12—21 dags fæöingar-
orlofi sem greitt er af atvinnurek-
endum, en siðan hefur atvinnu-
leysissjóöurinn komið til, en þær
greiöslur hafa verið mjög lágar.
Þaö sem nú hefur fengist er mikil
framför fyrir láglaunafólk, en
þetta er auðvitað aðeins áfangi á
réttri leiö. Þessar greiðslur sem
nema 440 þús. kr. á mánuði eru
lægri en þær sem félagar innan
BSRB og félags bankamanna fá
og það eru stærstu vonbrigðin að
þaö er hvorki greitt í lifeyrissjóöi
eöa orlof af fæðingarorlofinu. Þar
með eiga launþegar innan ASI
sem fá fæðingarorlof ekki rétt á
fullu frii og þeir öðlast ekki full
lifeyrissjóðsréttindi það ár sem
fæðingarorlofið er tekiö.
1 yfirlýsingu rikisstjórnarinnar
er talað um foreldri og við höfum
lagt áherslu á það I okkar kröfum
aö foreldrar geti skipt á milli sin
fæðingarorlofinu.
Enn eitt atriði sem er breyting
frá því sem áður gilti er það, aö
ekki megi segja barnshafandi
konu upp starfi, eöa konu sem er i
fæöingarorlofi. Viö höfum lagt á
þaö áherslu að fæöingarorlofiö
verði greittúralmennum sjóöum,
til þess að veikja ekki stöðu
kvenna á vinnumarkaðnum en
það hefur viljað brenna við að at-
vinnurekendurhafisagt þeim upp
og þar meö hafa þeir losnaö viö aö
borga fæöingarorlof.
Þá vil ég að lokum nefna það
atriöi aö kona geti sótt um
greiöslu meira en mánuði fyrir
fæðingu, vegna veikinda eöa ann-
ars. Þetta getur skipt máli t.d.
fyrir þernur eða flugfreyjur svo
dæmi séu nefnd. Störf þar sem
öryggið getur krafist þess að
konan hætti fyrr en ella. Þaö er
ennþá eftir að útfæra ýmislegt
varöandi fæðingarorlofið, en viö
höfum náð einum áfanga á réttri
leiö”, sagði Jóhannes Siggeirs-
son. —ká
Sigur láglaunakvenna
— sagði Hildur Jónsdóttir félagi i Verklýðsmálahópi
Rauðsokkahreyfmgarinnar
„Það er sigur fyrir láglauna-
konur að fæðingarorlofið skuli
hafa komist f gegn” sagði Hildur
Jónsdóttir, en hún er félagi I
Verslunarmannafélagi Reykja-
víkur og hefur starfað i verka-
lýðsmálahópi Rauösokkahreyf-
ingarinnar, m.a. að þvi að vekja
athygli á þvi misrétti sem konur
innan ASt bafa verið beittar I fæð-
ingarorlofsmálum.
„Þetta er mikil hækkun fyrir
konur innan ASl, sem eru i fullu
starfi. Þarna er viðurkenndur
réttur til lengra orlofs, en hingaö
til hafa konur innan ASI fengið
allt frá 12 dögum upp i 21, en siðan
getað fengið greiðslur úr atvinnu-
leysistryggingasjóði upp i 90
daga, ef þær hafa unnið svo og svo
mikið.
Samt finnst mér i grundvallar-
Hildur Jónsdóttir
atriðum ekki rétt að tengja
fæðingarorlofið þeirri vinnu sem
lögð er af mörkum, það verður
aldrei jafn réttur sem nær til allra
kvenna. T.d. falla skólanemendur
og allir þeir sem eru utan þessa
mæida vinnutima i iægsta flokk-
inn og það er nú ekki mikið fyrir
þann sem þarf að sjá sér og barni
sinu farborða. Ég er þeirrar skoö-
unar að það þurfi að marka '
heildarstefnu i fæðingarorlofs-
máium og það sem er næst á dag-
skrá er að virkja feður, fá þá til
aö taka sinn hluta orlofsins og
sinna börnunum. Það er bara
þannig að þrir mánuðir eru varla
til skiptanna. Stefna okkar i
Rauðsokkahreyfingunni hefur
lengi verið að berjast fyrir 6
mánaða orlofi öilum til handa og
að þvi ber að stefna. Ég vil samt
itreka að lokum að þessi áfangi
sem nú hefur náðst er stórkostleg
réttarbót, þó að alltaf megi betur
gera ”, sagði Hildur.
—ká
„Ff ilagsmálap: ikkinn
beti ri en ég bj< íst við'
— sagði Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir form. Sóknar
„Félagsmálapakkinn er góður
og mun betri en ég átti von á”
sagði Aöalheiður Bjarnfreðs-
dóttir form. Sóknar.
Kaflinn um fæðingarorlofið
hefur mikið aö segja fyrir konur
innan Verkamannasambandsins
og Iðju, en þar eru þeir hópar sem
hingað til hafa verið hvaö verst
settir. Það er þannig núna aö þær
konur sem ekki hafa unnið þrjú ár
fá 3ja vikna fæðingarorlof, en
meginreglan er, að konur fá
70—80% af 2. taxta Dagsbrúnar,
sem deilist á allt að fjóra mánuði
og hefur tæplega náð 900 þús. kr.
Með þessum nýju ákvæöum náum
við aö visu ekki þvf sama og
hátekjufólk, en þetta er mikil
réttarbót. Ég er mjög ánægö með
að það skuli vera talaö um for-
eldri. Þar með er karlmönnum
opnuö leið til aö njóta fæðingar-
orlofs. Þaö er annað sem lika
gleður mig, greinin um að ekki
megi segja ófriskum konum upp
starfi. Þaöhefur viljaðbrenna viö
aö Sóknarstúlkum hafi verið sagt
upp ef þær urðu barnshafandi.
Annar áfangi er að heima-
vinnandi konur skuli fá fæðingar-
orlof. Fyrir lágtekjufólk skiptir
þaö miklu. Fæöingarorlofið
kemur betur út en ég bjóst við,”
sagði Aöalheiöur aö lokum.
—ká
Aöalheiður Bjarnfreðsdóttir
Opinn fundur á Reyðarfirði:
Atvinnu- og orkumál
Almennur, opinn fundur um At- annaö kvöld, fimmtudaginn 30.
vinnu-og orkumálverður haldinn október, kl. 20.30. Framsögu-
i Félagslundi á Reyðarfiröi á maður: Hjörleifur Guttormsson
vegúm Alþýöubandalagsins þar iönaöarráðherra.