Þjóðviljinn - 29.10.1980, Qupperneq 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 29. október 1980
Við úrlausn verkefna mun
reyna á innviði stj órnarinnar
Rikisstjórnin sem nú hefur
starfaó á 9. mánuð hefur haft
fjölmörg mikilvæg mál til úr-
lausnar, jafnhliöa undirbúningi
að þeim mörgu og þýóingarmiklu
stefnumiöum, sem um var samiö
viö myndum stjórnarinnar og for-
sætisráöherra hefur. aö nokkru
gert grein fyrir.
Sitthvað hefur áunnist
begar á fyrstu mánuöum
starfstima sins lagöi rikisstjórnin
fram og fékk samþykkt hér á Al-
þingi mörg mikilvæg lagafrum-
vörp, auk fjárlaga og heimilda til
lánsfjáröflunar. Ber þar ekki sist
aö nefna lög um ýmsar mikils-
verðar félagslegar réttindabætur
svo sem um aðbúnaö, hollustu-
hætti og öryggi á vinnustöðum,
lög um starfskjör launafólks og
skyldutryggingu lifeyrisréttinda
og lög um lifeyrissjóö bænda. Þá
ber ekki siður aö nefna hin nýju
lög um Húsnæöismálastofnun
rlkisins, sem viötæk reglugerö
hefur veriö byggö á og gefin út
nýlega. Meö þessum lögum er
brotiö blaö varöandi ibúöarhúsa-
byggingar i landinu á félags-
legum grundvelli og áhrifa þeirra
Ur rœðu Hjörleifs Guttormssonar
við útvarpsumrœður frá Alþingi 23. 10.
mun væntanlega gæta um land
allt á næstu árum I stórbættri
aöstööu launafólks i húsnæöis-
málum og þá ekki sist ungs fólks,
sem er að stofna heimili. Ekki
þarf aö rifja hér upp tilburöi
stjórnarandstööunnar til aö
stööva þessa lagasetningu hér i
þinginu sl. vor. Eftir henni var
vissulega tekiö.
Efling Iðnrekstrarsjóðs.
A sviöi iönaöarmála tel ég
mikilverðust ný lög um Iön-
rekstrarsjóö, sem fela i sér mikla
eflingu sjóösins á næstu árum, en
hlutverk hans er aö veita lán og
styrki til margháttaöra iön-
þróunarverkefna. Tengist þaö
þeim viötæku aögeröum sem aö
er unniö til aö auka framleiðslu
og framleiöni almenns iðnaöar i
landinu jafnhliöa þvi sem lagt er
út á nýjar brautir. Frá siðustu
áramótum aö telja býr islenskur
framleiösluiönaöur og hluti J)jón-
Þingsályktunartillögur:
Járnbraut austur
fyrir fjall
Nokkrir þingmenn Sjálfstæöis-
fiokksins hafa lagt fram I samein-
uöu þingi tiiiögu tii þingsálykt-
unar um stefnumótun i stóriöju-
málum.
í tillögunni er gert ráö fyrir að
Alþingi stofni nefnd sjö manna til
aö: 1. Kanna hagkvæmni
framleiösiugreina sem til álita
koma á sviöi orkufreks iönaöar
með tilliti til orkuverðs, flutn-
ingskostnaöar og markaösmögu-
leika. 2.Kanna möguleika á sam-
vinnu við erlenda aðila á sviöi
tækni, markaösmála og fjár-
mögnunar stóriöju. 3. Gera tillög-
ur um stóriöjuframkvæmdir sem
hagkvæmt þykir að stofna til.
Skal þar kveöiö á um eignaraöild
fyrirtækja, fjármögnun, orkuöfl-
un og orkuverð og önnur
rekstrarskilyrði og staösetningu
iðjuvera.
Þórarinn Sigurjónsson.
(íuömundur G. Þórarinsson og
Jóhann Einvarösson hafa lagt
fram i sameinuöu þingi tillögu til
þingsályktunar um aö könnun
þingsjá
veröi látin fara fram á hagnýtu
gildi rafknúinnar járnbrautar til
notkunar á mestu þéttbýlis-
svæðum suðvestanlands og
austur fyrir fjall.
Tillagan var flutt á siöasta
þingi. Hinrik Guömundsson
fra m kv æ m dast jóri Verk-
fræðingafélags tslands hefur afl-
aö upplýsinga um þróun og
viöhorf i þessum málum.
Samkvæmt upplýsingum frá
Deutsche Eisenbahn Consulting
GmbH og Almennu verkfræöi-
stofunnar hf. mun íullkomin
hagkvæmnisathugun kosta um
450 þús. þýsk mörk.
t efri deild hefur verið lögð
fram breytingartillaga viö
frumvarp til laga um breytingu á
útvarpslögum nr. 19 frá 5. april
1971. Flutningsmaöur er
Þorvaldur Garöar Kristjánsson.
—gb.
Frumvarp um Grænlandssjóð
Þúsund ár frá
upphafi norrænnar
byggðar árið 1982
„Ljóst er, aö starfsemi
hins fyrirhugaða
Græniandssjóös yröi ekki
aöeins Grænlendingum í
v i I. Nánari kynni og
samskipti okkar viö
Grænlendinga yröu báðum
aöilum til hags, bæöi á
sviöi menningar- og efna-
hagsmála. Margt bendir til
aö íslendingar geti í
framtíöinni fengið ýmis
verkefni í tengslum við
uppbygginguna í
Grænlandi sem islensk at-
vinnufyrirtæki nytu góös
af."
Þetta . . ndur i greinargerð
meö frumvarpi sem lagt hefur
veriö fyrir neöri deild um
Grænlandssjóð. Flutningsmenn
eru Matthias Bjarnason, Halldór
Asgrimsson, Benedikt Gröndal og
Garöar Sigurösson. Einnig segir i
greinargeröinni:
„Ariö 1982 veröa 1000 ár liðin
frá fyrstu heimsókn Eiriks rauða
til Grænlands. Vitaö er aö
Grænlendingar ráögera hátiöa-
höld sumariö 1982 i tilefni af 1000
ára afmælinu. Flutningsmenn
telja aö sjóösstofnun sú sem hér
er gert ráö fyrir, yröi vænlegt
framlag til aö efla sambúö
tslendinga og Grænlendinga og aö
sjóöurinn yröi um leiö verðugur
minnisvaröi um afrek Eiriks
rauöa og islensku byggöina I
Grænlandi.”
-gb
ustuiðnaðar viö fulla og óhefta
samkeppni eftir 10 ára aölög-
unartima frá þvi tekin var stefna
á friverslun meö inngöngu i
EFTA. Flestum ber nú saman um
aö þann tima heföi þurft aö nota
betur til aö bæta stööu einstakra
greina, bæöi af hálfu fyrirtækj-
anna sjalfra og varöandi hlut hins
opinbera. Frá ýmsum aöilum i
iönaði hafa komiö fram kröfur og
óskirum tollvemdog lengdan aö-
lögunartima vegna þess, aö is-
lenskur iönaöur standi halloka
gagnvart óheftum innflutningi.
Iðnaðurinn þarf að geta
boðið betri kjör
A siöasta ári beitti þáverandi
vinstri stjóm sér fyrir álagningu
svonefnds aölögunargjalds sem
nemur 3% og lagt er á innfluttar
iönaöarvörur til loka þessa árs.
Gömul og
ný frumvörp
Orlofs-
sjóður
aldraðra
o.fl.
Eftirfarandi frumvörp
hafa verið lögö fram á
Alþingi:
Frumvarp um
meinatækna. Það var lagt
fyrir siöasta þing en hlaut
ekki afgreiöslu. Frumvarpiö
er flutt aö ósk Meinatækna-
félags tslands og er byggt á
tillögum þess.
Þótt starfsréttindi
meinatækna séu lögvernduö
i reglugerö sem byggir á lög-
um um tæknimenntaöar
heilbrigðisstéttir er
starfsheitið ekki lögverndað
sem slikt. Þvi er þetta
frumvarp lagt fram.
Frumvarp til laga um sér-
stakt timabundiö innflutn-
ingsgjaid á sælgæti og kex.
Frumvarp um breytingu á
lögum nr. 29 29. april 1963 um
Lifeyrissjóö starfsmanna
rikisins sbr, lög nr. 49/1973
og nr. 21/1975.
Frumvarp um álagningu
opinberra gjaldaá árinu 1980
og innheimtu þeirra á siöari
hluta þessa árs.
Frumvarp um breytingu á
og viðauka viö lög nr. 46 25.
aprill973um kjarasamninga
opinberra starfsmanna sbr
lög nr. 23/1977,lög nr. 58/1977
og lög nr. 61/1977.
Frumvarp um breytingu á
og viðauka við lög nr. 29 26.
mai 1976 um kjarasamninga
Bandalags starfsmanna
rikis og bæja.
Frumvarp sem lagt er
fyrir neöri deild um rétt
manna til aö kalla sig
viöskiptafræöinga eöa hag-
fræöinga.
Frumvarpiö er lagt fram
aö ósk Félags viöskipta- og
hagfræðinga og var flutt á
siöasta þingi en varö eigi
útrætt.
Frumvarp um orlofssjóö
aldraöra. Flutningsmenn
eru Sighvatur Björgvinsson
og Magnús H. Magnússon.
Tilgangurinn meö flutningi
. frumvarpsins er aö benda á
leiö til þess aö auövelda
öldruöu fólki aö njóta þeirrar
tilbreytingar sem orlofsdvöl
getur veitt.
— gb.
Veitir þaö nokkra vernd fyrir
iönaö okkar á þessu timabili en
hitt er mikilsverðara, aö fjár-
magn hefur fengist til marghátt-
aöra þróunaraögera til aö búa
ýmsar iðngreinar betur istakk til
aö mæta harönandi samkeppni
jafnframt til aö efla þjónustu af
opinberri hálfu viö iönaö i land-
inu. Þessar aögeröir varöa m.a.
fata-, ullar- og skinnaiönaö og nú
siöast sælgætisiönaö, jafnframt
þvi sem sú iðngrein fékk tima-
bundna tollvernd. Aö þessum
málum er unniö i samvinnu hins
opinbera og samtaka I viö-
komandi greinum. Erfitt getur
reynst aö mæla meö nákvæmni
árangur slikra þróunaraögeröa,
en fullyrt er aö á vissum sviöum
sé aö vænta mjög verulegrar
framleiöniaukningar, m.a. i
tengslum viö bætt skipulag og
fræöslu, svo og breytt launakerfi.
Ég legg áherslu á, aö I þeim
málum er varöa starfsfólkiö meö
beinum hætti, svo sem vinnuálag
og starfstilhögun, sé haft gott
samráö á undirbúningsstigi.
Fátt er brýnna en aö styrkja
samkeppnisstööu islensks iön-
aöar meö aukinni framleiöni, og
bæta kjör þeirra er viö hann
starfa. tslenskt iðnverkafólk
hefur um langt skeiö veriö I hópi
hinna lægst launuöu I þjóö-
félaginu. A þvl þarf að veröa
breyting og af þeim sökum er
brýnt aö efla iönað, er boöiö geti
hliöstæö kjör og annar atvirinu-
rekstur I landinu.
Alefling innlendra at-
vinnuvega
Fyrirhugaö er aö leggja fram
hér á Alþingi innan skamms
stefnumarkandi tillögu um iön-
þróun. Aö hliöstæöri stefnumörk-
un er unniö á vegum ráöuneyta
annarra atvinnuvega og rlkis-
stjórnarinnar i samræmi viö þá
áherslu sem lögö er á málefni at-
vinnulifsins I stjórnarsáttmála. I
þeim efnum má engin einsýni
ráða, heldur ber aö greina þá
kostisem lifvænlegir eru til fram-
búöar á grundvelli skynsam-
legrar hagnýtingar islenskra
auðlinda. Ástæöa er til aö vara
viö þeim röddum, sem nú gerast
býsna háværar, að þróunarmögu-
leikar I heföbundnum atvinnu-
vegum, og þá öðru fremur i land-
búnaöi og sjávarútvegi, séu
þverrandi og jafnvel þrotnir, og
sumir ganga svo langt aö vilja
stefna aö stórfelldum samdrætti I
landbúnaði. Ekki skal litiö gert úr
nauösyn þess aö skipuleggja
betur en veriö hefur framleiðslu i
landbúnaöi og ná samræmi milli
veiöa, vinnslu og markaöar i
sjávarútvegi. Þetta er brýnt
verkefni og þá einnig meö tilliti til
verndunar og viðgangs fiski-
stofna oggróöurlenda. En á sama
hátt og I iönaöi þarf aö hyggja að
fjölbreytni og sem mestri verö-
mætasköpun i þessum atvinnu-
vegum, einnig meö þvi aö draga
úr tilkostnaöi.
Efnahagsaðgerðir mega
ekki bitna á atvinnuör-
! yggi né kjörum lág-
I launafólks.
Sjávarútvegurinn hefur átt
1 undir högg aö sækja i rekstri aö
: undanförnu, eins og útflutnings-
| iönaöur. Þar eru á ferö margar
1 samverkandi ástæöur, sem þegar
' hefur verið fjallaö um hér I um-
ræöunum. Flestar eiga þær upp-
tök sin I þróun erlendis, I gifur-
legri hækkun oliuverös og lækk-
andi raunviröi fyrir mikilvægar
útflutningsafuröir. Hin mikla
veröbólga hér innanlands, ásamt
óraunhæfri vaxtastefnu, sem lög-
fest var á siöasta ári, bæta ekki úr
1 skák viö úrlausn á timabundnum
í vanda. Af hálfu rikisstjörnar-
Hjörleifur Guttormsson
innarhefurmargtveriögert til aö
draga úr erfiöleikum i atvinnu-
lifinu og forðast rekstrarstöövun.
Frekari aögeröa er þó þörf á þvi
sviöi, samhliöa ráöstöfunum til
aö hamla gegn verðbólgu. Slíkar
ráöstafanir mega þó hvorki bitna
á viðunandi atvinnuöryggi né
kjörum þess fólks, sem fyllirhinn
stóra hóp láglaunamanna i land-
inu, svo ekki sé minnst á ellilíf-
eyrisþega og öryrkja.
Frekari verðjöfnunar á
orku er þörf
Nátengd kjörum fólks, og stööu
og þróun atvinnulifs I landinu, eru
orkumálin. Ekkert eitt sviö hefur
valdið jafn miklum breytingum I
viöhorfum og aðstæöum á al-
þjóöavettvangi eins og marg-
földun verölags á oliuafuröum
undanfarin 8 ár, og hækkun á al- ,
mennu verölagi og öörum orku-
gjöfum i kjölfariö. Þessi þróun
hefur ekki farið fram hjá Is-
lenskum þjóöarbúskap, sem enn
byggir á innfluttri orku, að jöfnu
á viö innlenda orkugjafa. Þessi
veröþróun hefur bitnaö m jög mis-
jafnlega á landsmönnum, sem
kunnugt er, þannig aö I reynd
jafngildir þaö stórfelldri kjara-
skeröingu hjá þeim er lakast eru
settir og búa viö oliu til húshit-
unar og um leiö hátt raforkuverö.
Þær veröjöfnunaraögeröir, sem
stjórnvöld hafa beitt sér fyrir slö-
ustu tvö ár meö margföldun á
olíustyrk og jöfnun á raforku-
veröi, hafa vissulega mildaö
þetta högg verulega, en frekari
aðgeröa er þörf i þessu efni. Ekki
skiptir þó minna máli aö vinna sig
út dr vandanum meö þvi aö koma
innlendum orkugjöfum sem fyrst
i gagniö I húshitun og lækka til-
kostnaö meö samræmdum hætti.
(Hér er sleppt kafla úr ræöunni,
en sá kafli birtist sl. föstudag).
Einhuga rikis-
stjórn — sundruð
stjórnarandstaða
Sú rikisstjórn sem mynduö var
viö óvenjulegar aöstæöur á sl.
vetrihefur mörg verk aö vinna og
eölilega eru geröar til hennar
kröfur af stuðningsmönnum jafnt
sem andstæöingum. Alþýöu-
bandalagiö gekk einhuga til þessa
stjórnarsamstarfs á grundvelli
þess sáttmála, sem aöilar aö
rikisstjórninni náöu samstööu
um. Innan rikisstjórnarinnar
hefur rikt góöur samstarfsvilji á
meöan stjórnarandstaöan hefur
staðiö sundruö og sumpart i
hjaöningavlgum. Ég hef ekki séð
ástæöu til aö fjalla um málflutn-
ing stjórnarandstööunnar, ráö-
leysi hennar og sundurþykkju i
þessari stuttu ræöu. Fréttum af
heimavigstöðvum sinum kemur
hún vel til skila sjálf. Jafn ljóst er
þaö, aö viö sem aö rikisstjórn
stöndum, höfumviömörg brýn og
vandasöm verkefni aö fást. Viö
úrlausn þeirra mun reyna á inn-
viöi stjórnarinnar og þá sem næst
henni standa. Þar skiptir góö
samstaöa og heilindi máli og vilji
tilaö láta gott af sér leiöa fyrir al-
þýöu þessa lands. í von um aö þaö
vegarnesti endist sem lengst i
þessu stjórnarsamstarfi skulum
viö ótrauö heilsa vetri.