Þjóðviljinn - 16.04.1981, Side 4

. 4 SIÐA — ÞJ6ÐVILJINN Fimmtudagur 16. aprll 1981.
mOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Útgefandi: Utgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: E:öur Bergmann.
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ölafsson.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Ölafsson.
Umsjónarmaður sunnudagsblaðs: Guöjón Friðriksson.
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlöðversson
Blaöamenn: Allheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.
iþróttafréttamaöur: Ingoliur Hannesson.
Þingfréttaritari: Þorsteinn Magnússon.
Utlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guðbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Haröar^on.
Afgreiösla: Kristin Fétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Símavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Sföumúla 6,
Reykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf..
Vonir mannkyns
• Nú rétt fyrir páska var haldinn á vegum Lífs og
lands f jölsðttur fundur um efnið trú og maður. Þar var
fjallað um áhrif trúar á mannlegt félag frá ýmsum
sjónarmiðum, og meðal annars var rætt um trú og
sósíalisma.
• Vissar sögulegar aðstæður hafa fengið allmarga
menntil að skoða trú og sósíalismeþkristindóm og sósíal-
isma, sem andstæður fyrst og fremst. í árdögum
verkalýðshreyfingar fóru alloft þung skeyti á milli
kirkjunnar manna sem sökuðu sósfalista um of urdramb
trúleysis og sósíalista sem sökuðu kirkjur um að vera og
hafa verið f spilltu bandalagi við yfirstéttir. Þessi saga
er að sönnu ekki liðin ti& en engu að síður er eins og
mönnum nú um stundir finnist óþarft eða jafnvel
heimskulegt, að leggja áherslu á andstæður trúarvit-
undar og sósíalískra hugsjóna. Það dettur fáum í hug, að
sósíalísk og kristin viðhorf geti ekki sameinast í einum
og sama manni. Menn skilja betur en áður, að tiltekinn
pólitískur skilningur á samfélagi svarar ekki öllum
spurningum,og fleiri en áður viðurkenna að spurningar
um kristna breytni eru nátengdar spurningum um þjóð-
félagsmál, umfélagslegt réttlæti. Sömuleiðis vita menn
vel, að trúleysi er allsstaðar að finna í hinu pólitíska
litrófi.
• Sósíalistar eru vitaskuld hver öðrum ólíkir um af-
stöðu til svonefndra andlegra mála. En sé spurt blátt
áfram um eðlilega og skynsamlega afstöðu þeirra til
þeirrar trúar sem er hluti af sögu okkar og umhverfi, þá
mætti svara á þessa leið:
• I fyrsta lagi eru trúmál einkamál sem ber að
virða, og hafi menn ekki skilning á trúarvitund eða
trúarþörfum ættu þeir að bera fram forvitni sína um
þau efni af sæmilegri kurteisi.
• I öðru lagi er það ósköp eðlilegt, að sósíalisti sem
pólitfsk vera haf i fyrst og f remst áhuga á áhrifum krist-
innar hugsunar í samfélaginu. Þegar þau áhrif eru
skoðuð kemur í Ijós mikill margbreytileiki. Eins og við
má búast um jafn stóran samnefnara og ríkjandi trúar-
brögð eru, þá hafa menn jafnan haft lag á að smíða sér
af kristnum dómi réttlætingu á því sem þeim sjálfum
fannst réttast. Og f yrr og síðar haf a róttækir menn lent í
útistöðum við þann arm kristninnar sem hefur gerst
samábyrgur yf irvaldinu, komið sér þægilega fyrir innan
ríkjandi ástands. En það er jafn eðlilegt að fagna því,
þegar finna má hliðstæður í heimsádeilu marga krist-
inna manna og sósíalista — og er kannski um sama fólkið
að ræða, hví ekki það?
• Hér er m.a. átt við það að báðir kvarta yf ir sundur-
hólfun samfélagsins, finnst illt að búa við þann kulda í
mannlegri sambúð, sem hörð lögmál samkeppni, gróða
og eignagleði blása yfir menn. Hvorugir eru hrifnir af
því fáránlegu kapphlaupi um neyslu sem í vaxandi mæli
byggir á gerviþörf um skipulegrar ófullnægju og leita að
frelsi undan ánauð slíkrar neyslu. Þeir menn koma úr
ýmsum áttum sem reyna að gera heiminn að ögn skárri
vistarveru en hann er. Það er alls ekki víst að það takist.
Þeim mun f remur er nauðsyn á að þeir að minnsta kosti
skilji hver annan sem efla vilja mannlega samhjálp og
samstöðu gegn sundurvirkum lögmálum f rumskógarins.
• Kristni og sósíalismi eru veigamikill þáttur þeirra
vona sem mannkynið á kost á. Báðar þessar vonir hafa
verið herfilega misnotaðar af valdhöfum. Og gleymum
því ekki heldur, að þeir menn sem hafa kallað sig kristna
eða sósíalista— nema hvorttveggja væri, hafa sjálfir
brugðist þessum vonum sem þeir kölluðu sínar. Þeir
hafa þvf miður verið iðnir við að afneita þeim í verki:
með sl jóleika, með kröfuleysi til sjálfra sín, með því að
gera sér trú og hugsjón að ókeypis aðgöngumiðurn að
auðveldum lausnum. Og á meðan er beðið sftir því að
haninn gali í þriðja sinn. Okkar tími kann mörg ráð til
þess að láta öll Ijós slokkna, og þvf fara þeir með þarft
mál, sem vilja stuðla að því að þessar vonir tvær njóti
nokkurrar birtu hvor af annarri. Gleðilega páska.
áb.
okkur, sem við gætum ekki i té
látiö.
P«lippíl^K,.
Orðinn að steini JSorðurhvd
I sjónvarpsþætti I fyrrakvöld
lét Geir Hallgrimsson I ljós
furöu sfna á þvi, aö sér skyldi
ekki treyst til aö tala máli allra
Sjálfstæöismanna um utanrfkis-
mál.
Geir Hallgrlmsson — Hann hef-
ur ekkert lært f aldarþriöjung
Lfklega er Geir Hallgrfmsson
eini maöurinn i landinu sem
ekki hefur fyrr gert sér ljóst, aö
honum er ekki treyst til aö tala
máli allra flokksmanna Sjálf-
stæöisflokksins f nokkru einasta
máli, hvorki í utanrikismálum
né öörum.
I utanrfkismálum hefur Geir
Hallgrimsson ekkert lært sfö-
ustu 30 ár, þótt mikiö hafi geng-
iö á I veröldinni á þeim tíma.
Hann þylur enn sömu gömlu
frasana, sem kenndir voru í
stjórnmálaskóla Heimdallar
fyrir aldarþriöjungi, meö örfá-
um nýjum blæbrigöum, sem
hann hefur sennileg lært á fjöl-
þjóölegum Bilderbergfundum
herforingja og stórkapitalista.
Meöan hvarvetna um heim er
leitaö nýrra leiöa I utanrikis-
málum, m.a. f því skyni aö
draga úr ofurvaldi risaveldanna
og efla frumkvæöi smærri rikja
til aö bægja frá hættu á styrjald-
areyöingu, — þá talar Geir Hall-
grfmsson enn sem fyrr úr hópi
nátttröllanna, þeirra nátttrölla,
sem nú hafa skipaö sér þéttast
umhverfis Reagan Bandaríkja-
forseta.
Meiri herl
Aöeins eitt atriöi i málflutn-
ingi Geirs Hallgrimssonar I
sjónvarpsþættinum benti til
þess, aö hans barnslega trúnaö-
artraust gagnvart Bandarfkjun-
um væri ekki alveg fyrirvara-
laust. Hann ympraöi á þvf aö
svo kynni aö fara, aö viö þyrft-
um aö biöja Bandarlkjastjórn
um meiri hernaöarumsvif hér á
landi heldur en þeir I Pentagon
væru fúsir aö láta I té!!. — Hitt
virtist ekki hvarfla aö Geir
Hallgrimssyni, nú frekar en áö-
ur aö þaö gæti yfirleitt gerst, aö
Bandarikjamenn færu i þessum
efnum fram á nokkuö þaö viö
1 þessum sjónvarpsþætti um
utanrikismál var nokkuö rætt
um þá geigvænlegu misskipt-
ingu lifsgæöanna, sem viö blasir
f þeirri veröld, sem viö lifum f.
Bent var á aö biliö milli rfkra
þjóöa og snauöra hafi enn fariö
breikkandi á sföustu árum, og
vakin athygli á þeirri
styrjaldarhættu sem fólgin er i
ógnvænlegum andstæöum ör-
birgöar Suöurheims og þeirra
allsnægta, sem viöa blasa viö
augum á noröurhveli jaröar.
Kjartan Jóhannsson, formaö-
ur Alþýðuflokksins, Ölafur
Jóhannesson, utanrfkisráöherra
og Svavar Gestsson, formaöur
Alþýöubandalagsins, sögöu allir
sitthvaö skynsamlegt um þessa
hrikalegu misskiptingu og
skyldur okkar I þeim efnum.
Að þiggja 133
milljónir
en gefa 9 -
En oröin duga skámmt, og
satt aö segja er næsta
styöja hungurþjóöir til sjálfs-
bjargar.
Hvernig væri aö neita að
þiggja þær 133 miljónir króna,
sem okkur eru boönar f flug-
stöðvarbyggingu, en leggja
sjálfir fram þá sömu upphæö tii
aökaliandi þróunarverkefna þar
sem neyðin er hvaö mest?
Það er trú okkar aö Ólafi Jó-
hannessyni, Kjartani Jóhanns-
syni og reyndar fleirum hér liði
betur á eftir, ef brugðið yröi á
þetta ráö.
Að hemja tröllin
Ólafur Jóhannesson, utan-
rfkisráöherra sagöi sitthvaö
réttilega f sjónvarpsþættinum
um útþenslustefnu risaveldanna
beggja og var greinilega ekki
sammála hinni einföldu kenn-
ingu Geirs Hallgrfmssonar um
engla i vestri og djöfla i austri.
Ólafur ræddi nokkuö um
Madridráöstefnuna þar sem
fjallaö hefur veriö um leiöir til
aö draga úr spennu i heiminum.
Hann minnti á aö þar væru uppi
tillögur bæöi frá NATO-rfkjun-
um og Varsjárbandalagsrikjun-
um, en þaö athyglisveröa var aö
Ólafur virtist greinilega binda
helst vonir viö málamiölunar-
tillögu frá rfkjum utan hernaö-
arbandalaga. Nú er ólafur
sjálfur utanrikisráöherra I
NATO-rfki, og stuöningsmaöur
Ólafur Jóhannesson og Kjartan Jóhannsson — Ætla þeir aö þigsia
133 miljónir en gefa 9? F eej
óskemmtilegt til þess aö hugsa,
að á sama tima og viö verjum
aöeins 8—9 miljónum króna á
þessu ári f þróunaraöstoð viö fá-
tækar þjóöir (0.06% þjóöar-
tekna!), — þá skuli annar hver
maöur á Alþingi Islendinga
alveg endilega vilja krækja i
fimmtán sinnum hærri upphæö
úr rikissjóöi annars risaveld-
anna til aö reisa hér „Islenska”
flugstöðvarhöll, eins og viö vær-
um bjargþrota fólk, sem þó
þurfi fyrst af öllu aö eignast ein-
mitt slfka höll.
Og þaö má merkilegt heita, ef
svo greindir og gegnir menn
sem þeir ólafur Jóhannesson og
Kjartan Jóhannsson eru báöir,
sjá ekki fáranleik og skömm
þessarar myndar. Viö Islend-
ingar þurfum enga efnahagsaö-
stoö, hvorki frá Bandarikja-
mönnum né öörum. Okkur hér i
velsældinni væri nær aö bæta
nokkru viö þá smáu upphæö
sem viö verjum nú til þess aö
aðildar íslands aö NATO. — En
hvar værum viö stödd, ef öllum
rikjum f heiminum væri skipt
upp milli tveggja hernaðar-
blakka, sem lytu forystu sitt
hvers risaveldisins? — Hver
væri þá til að miðla málum á
Madridráöstefnunni eöa annars
staöar? Sem betur fer stendur
yfirgnæfandi meirihluti rfkja
heims utan hernaöarbandalaga
risaveldanna (80—90%). — Viö
skulum vona aö þeim rfkjum
fjölgi frekar en fækki.
Þaö eru risaveldin sem ógna
heimsfriönum og öllu Hfi á jörö-
inni. Allar vonir eru bundnar
viö pólitiskt frumkvæöi smærri
rikja utan hernaöarbandalaga
og innan. Þar veltur mest á
gömlu Evrópu, sem viö erum
hluti af. Þjóöir Evrópu þurfa aö
geta talast viö lfka án þátttöku
risaveldanna I austri og vestri.
Sameiginlega þurfa þær aö leita
leiöa I þvf skyni aö hemja tröll-
in. k.
_____og slcorið
/ /
Samkomulag ASI og VSI vegna vinnuverndarlaganna:
Undantekiungar frá
hvlldarákvæðum
Aiþýðusamband Islands og
Vinnumálasamband Samvinnu-
félaganna og VSI hafa gert með
sér samkomulag um hvildar-
tima verkafólks í samræmi við
ákvæöi vinnuverndarlaganna
frá 1. janúar s.l. I vinnu-
verndarlögunum er gert ráð
fyrir 10 stunda hvild sem al-
mennri reglu en undantekning-
ar leyfðar og aðilum vinnu-
markaðarins falið að móta
reglur þar um. Hér er um
bráðabirgðasamkomulag til
takmarkaös tima að ræöa, og
má gera ráö fyrir endurskoðun
þess þegar reynsla er fengin af
framkvæmdinni. Verkalýðs-
félög viða um land hafa ýtt und-
ir að tekið væri af skarið um
túlkun vinnuverndarlaganna,
hvaö snertir þessi atriöi.
Samkomulagið felur í sér
heimild til að lengja vinnutima
allt upp í 16 stundir og verður þá
10 stunda hvild meginregla en
heimilt aö stytta hvild niður i 8
stundir. Fái verkamaður ein-
ungis 8 stunda hvild greiðast
Framhald á bls. 21