Þjóðviljinn - 16.04.1981, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 16. aprll 1981. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
vandamál sem þarflegt er aö
ræöa. En vinstri menn hafa “þó
ævinlega lagt áherslu á nauösyn
þess aö vernda innflutta verka-
menn, sem eru oft i mjög erfiöri
aðstöðu, og koma I veg fyrir að
kreppan leiöi til Utlendingahaturs
og ofbeldisaðgerða. Meö áróöurs-
herferö sinni viku kommúnistar
frá þessari stefnu og tóku jafnvel
upp orðbragö sem minntimeira á
stil manna utarlega til hægri. Og
þeir létu ekki sitja við oröin tóm.
Dag einn f desember brá svo við
aö fyrirtæki eitt átti i erfiðleikum
meö aö hýsa nokkra tugi verka-
manna frá Mali og greip til þess
ráðs að koma þeim fyrir um
stundarsakir i byggingu sem þáö
hafði til umráöa i bæjarfélaginu
Vitry, skammt fyrir suöaustan
Paris, og stóö auö. A þessum stað
réöu kommúnistar bæjarstjórn-
inni og þeir brugöu skjótt viö og
sendu harösnUna sveit Ur verka-
lýösfélaginu CGT á vettvang til
aö hrekja verkamennina frá Mali
burt með ofbeldi. Til aö tryggja
aö þeir kæmu ekki aftur brutu
þeir allt og brömluðu i hUsinu,
slitu raflagnir og komu loks meö
jaröýtu til aö eyöileggja vatns-
leiðslur.... Ef einhverjir fasistar
heföu hegðaö sér þannig á blóma-
skeiöi vinstri samfylgdarinnar,
er ekki að efa að bæöi vinstri
menn og aðrir hef ðu risið upp sem
einn maður til aö mótmæla of-
beldisaðgerðunum. Mikil reiði-
alda fór h'ka um allt Frakkland —
en stjórn kommúnistaflokksins
varði aðgerðirnar og kallaöi þær
„sjálfsvörn alþýöu” eöa eitthvað
af þvi tagi.
Eiturlyf
En menn höfðu naumast náð
sér eftir þessa atburöi, þegar til
nýrra tiðinda dró. Kommúnistar
hófunú mikla herferð gegn eitur-
lyfjum og ásökuöu yfirvöld fyrir
andvaraleysi i þeim efnum. Þeir
létu heldur ekki sitja við oröin
tóm í þetta skipti: dag einn ásök-
uðu þeir marokanska fjölskyldu i
úthverfi Parisar með nafni fyrir
að stunda eiturlyf jasölu, og héldu
þeir „mótmælafund” með vig-
orðaspjöldum og öllu tilheyrandi
fyrir utan gluggana á heimili
fjölskyldunnar. Heimilisfaöirinn
var þá aö vinna i verksmiðju en
kona hans fékk taugaáfall og var
flutt á sjúkrahús skömmu siðar.
Það kom siöar i ljós aö ákæran
gegn þessari fjölskyldu kom frá
alsfrskri fjölskyldu, sem var i
tengslum viö kommúnistaflokk-
inn, og höfðu kommúnistar skrif-
að ákærubréfið, þar sem
hUsmóðirin var óskrifandi. En
það ömurlegasta við málið var þó
það, að nokkru síðar var einn af
sonum þessarar alsirsku
húsmóður tekinn fastur fyrir
innbrot og eiturlyf jasölu, en eng-
inn fótur virtist vera fyrir ákær-
unni gegn marokönsku fjölskyld-
unni. Þessar aðferðir vöktu mikla
reiði, þar sem þær minntu óþægi-
lega mikið á sitthvað sem gerst
hafði á styrjaldarárunum. En
kommúnistar svöruðu fullum
hálsi: þeirhéldu þvifram aðyfir-
völdin væru sérstaklega lin i
baráttunni gegn eiturlyfjum af
ásettu ráði — af þvi að þau von-
uðust tilað neysla þeirra kynni að
draga Ur baráttuþreki alþýðunn-
ar, og þeir ásökuðu alla þá, sem
mótmæltu þessum aðferðum, um
að vera I raun og veru fylgjandi
eiturlyfjum og þá jafnframt
laumulegir stuðningsmenn
núverandi valdhafa...
Eftir þetta var mælirinn þó
greinilega fullur. Gremjan i garð
kommUnista jókst gifurlega mik-
ið og var einkum greinilegt að
róttæklingar, sem áður höfðu
hneigst til að taka talsvert mark á
skoðunum þeirra, sneru nú
gjörsamlega við þeim baki: dag-
blaðið „Liberation” fór hinum
hörðustu órðum um atburðina, og
orðin „jarðýtan i Vitry” urðu aö
einhvers konar tákni. Menn sáu
ekki aðra skýringu en þá að
kommUnistar væru að seilast
eftir atkvæðum kynþáttahatara
og þeirra sem yst stæðu til hægri,
og jafnfram gera sósialistum sem
erfiðast fyrir: það var nefnilega
ekki laust við að ýmsir héldu þvi
fram bæði til hægri og vinstri (og
sú skoðun skaut upp kollinum i
„Liberation”) aðMitterrand væri
hinn ábyrgöarlausasti maður
fyrst honum hefði yfirleitt dottið i
hug að ganga i bandalag við
svona menn. Og til þess virtist
leikurinn geröur... En staða
sósialista styrktist talsvert, þrátt
fyrir allt: samkvæmt skoöana-
könnunum virtust kjósendur
kommúnista enn lita á Mitter-
rand sem fulltrúa einingarstefnu
og þvi vera reiðubúnir til að
greiða honum atkvæði i seinni
umferö kosninganna, en bæði rót-
tæklingar og miðflokkamenn
töldu greinilega að hann hefði rétt
fyrir sér i deilum sinum við
kommúnista og væri þeim heldur
ekki lengur háður á neinn veg.
Hann virtist þvi geta gert sér von-
irum að fá atkvæði flestra þeirra
sem óánægðir voru með stjórnar-
stefnu Giscards.
Ráðherrakrafan
Þegar svo var komið breyttu
kommUnistar aðferðum sinum
nokkuð og virtust nú bæði stefna
að þvf að koma i veg fyrir að kjós-
endur þeirra gætu stuttMitterand
og jafnframtreyna að hræða mið-
flokkamenn frá þvi að kjósa
hann. Marchais fór nefnilega að
lýsa þvi yfir á fundum, að Mitter-
rand væri að visu svo hægri sinn-
aður að hann væri óalandi og
óferjandi af þeim sökum, en ef
hann næði kosningu væri þó sjálf-
sagt mál að hann yrði að gera
kommUnista að ráðherrum.
Stuðningsmenn Giscards og
Chiracs höfðu beðið eftir tækifæri
til að koma þeirri skoðun á
framfæri að Mitterrand væri ekki
annað en „gisl kommUnista” og
notuðu sér þetta óspart. En
sósialistar sögðu einungis að
stjórnarþátttaka kommúnista
væri óhugsandi meðan þeir
styddu skriðdrekahernað RUssa i
Afghanistan og beittu jarðýtum
heima fyrir gegn innfluttum
verkamönnum.
Þá slógu kommúnistar fram
stóra trompinu: i fyrsta sjón-
varpsviðtali hinnar eiginlegu
kosningabaráttu fyrir skömmu
lýsti Marchais þvi yfir að Mitter-
rand yröi aðgera kommúnista að
ráðherrum ef hann næði kosningu
og taka upp þá stjórnarstefnu
sem þeir mótuðu, annars myndu
þeir gangast fyrir verkföllum og
uppþotum um alltland. Marchais
lét hins vegar undir höfuð
leggjast að hóta Giscard með
verkföllum ef hann yrði kjörinn
svo að stuðningsmenn hans sáu
sér þegar leik á borði og sögðu:
„Kjósið Giscard til að koma i veg
fyrir verkföll og ólgu...” Þá
fannst flestum fréttaskýrendum
að Marchais berðist furðu ötul-
lega fyrir endurkjöri Giscards...
Menntamenn
En siðan þetta gerðist er þó eins
og leiðtogi kommúnista hafi
heldur orðið að draga I land.
Margir fréttamenn telja að af-
staða hans yfirleitt hafi valdið
meiri háttar kreppu meðal félaga
og stuöningsmanna flokksins og
gangi kosningabarátta hans illa
og veki takmarkaða hrifningu.
Um slikt er að sjálfsögðu mjög
erfittað dæma, en hitt er vist að
þróun kommUnistaflokksins
undanfarin ár og mánuði hefur
komið mikilli upplausn i raðir
þeirra menntamanna sem honum
hafa helst veitt brautargengi á
siðustu timum: fjöldamargir
þeirra, sem mest hafa verið
áberandi, hafasagt sig úr flokkn-
um með miklum látum. Ýmsir
aðrir, sem reyna að þrauka i von
um betri daga, eru reknir ef þeir
láta i ljós minnstu andstööu við
opinbera stefnu flokksins. Sumir
fréttaskýrendur telja að hér sé
ekki einungis á ferðinni ágrein-
ingur um stefnu, sem valdi brott-
för óánægðra, heldur reyni
leiðtogar flokksins einnig með öll-
um ráðum aö losa sig við flesta af
þeim sem gengu i flokkinn meðan
hann var i bandalagi við
sósialista og fylgja einingar-
stefnu. Jafnframt vilji þeir bola i
burtu þeim sem eru efins um
stefnu flqkksins og Hklegir til að
láta það i ljós og vefengja stefnu
Marchais ef ástandið breytist og
sýnt er aö hún hefur ekki náð
neinum árangri: þeir geri nefni-
lega ráð fyrir þvi að kosningaúr-
slitán getioröið mjög óhagstæð og
vilji koma i veg fyrir að slik
málalok verði til þess að þeir
missi tökin á flokknum.
En hvað sem liður kreppu i
kommUnistaflokknum, er fullvist
að leiðtogar hans hafa i höndum
sér það sem ýmsir sósialistar
hafa kallaö „lykil ósigursins”.
Þeir ætla að koma I veg fyrir aö
Mitterrand nái kosningu og geta
það tvimælalaust, en þeir ganga
þo ekki lengra en þeir þurfa: ef
honum gengur illa i fyrri
umferðinni þannig að engin
„hætta” er á þvi að hann sigri,
kunna þeir að styðja hann til
málamynda, en ef sigurhorfur
hans eru miklar er hins vegar
liklegt að þeir neiti honum um
stuðning og hvetji kjósendur sina
til að sitja hjá, eins og 1969.
Þetta ástand hefur vitanlega
verið vatná myllu hægri manna,
sem benda á það að nái Mitter-
rand kosningu sé ógerningur fyrir
hann að stjórna með kommúnist-
um, hann geti þvi ekki gert sér
von um að fá nokkurn starfs-
hæfan meirihluta og þess vegna
leiði sigur hans ekki til annars en
upplausnar og djúpstæðrar
kreppu. Giscard d’Estaing forseti
hafi hins vegar þingmeirihluta
reiðubúinn.
Sósíalistar
En stuðningsmenn Mitterrands
taka bessu öllu bó með nokkru
jafnaðargeði. Þeir benda á að
eðlilegt sé að Marchais sé nokkuö
kjaftfor, þvi aö hann hugsi að
sjálfsögðu um fyrri umferð kosn-
inganna nú; siðar muni viðhorfin
breytast. En siðan halda þeir þvi
fram að séu kenningar hægri
manna réttar, Utiloki leikreglur
fimmta lýðveldisins raunveruleg
stjórnarskipti og það sé svo al-
varlegt mál aö brýnt sé að sanna
að svo sé ekki. Sósialistar njóta
þess nú að flokkur þeirra hefur
greinilega byr i seglin. Hann hef-
ur mikið alþýðufylgi og nýtur
stuðnings voldugra verklýðssam-
taka (einkum CFDT undir forystu
Edmond Maire) og menntamenn
flykkjast i flokkinn, þannig að
segja má að verulegur hluti af
frumlegum bollaleggingum um
þjóðfélagsmál og menningarmál
fari fram innan hans eða á jöðr-
um hans: I þvi sambandi nægir að
vitna í Jacques Attali og Régis
Debray. Róttæklingar styðja
margir hverjir framboð Mitter-
rands nú þegar, og aðrir ætla að
gera það i seinni umferðinni, og
„flóttamenn” Ur kommúnista-
flokknum hvetja menn til að
greiða honum atkvæði. Mitter-
rand lætur þvi berast af þessari
öldu: hann hefur lýst þvi yfir að
nái hann kjöri myndi hann setja á
fót bráðabirgðastjórn, gera þegar
i stað ráðstafanir til að draga Ur
atvinnuleysi og efna til samn-
ingaviðræðna milli atvinnu-
rekenda og verkalýðsforingj a. En
jafnframt muni hann leysa upp
þing og efna til þingkosninga til
að fylgja sigrinum eftir og fá
fram nýjan meirihluta.
Ósigur Mitterrands nú — sér-
staklega ef allar likur benda til
þess að hann sé kommúnistum að
kenna — mun tvimælalaust hafa
djúpstæð og langvinn áhrif á
vinstri menn i Frakklandi. Þrátt
fyrir allar „hreinsanir” og
brottrekstra er mikil hætta á
alvarlegri kreppu i kommúnista-
flokknum: hann veröur einangr-
aðri en hann hefur verið i áratugi,
þvi að leiðtogar sósialista, sem
komu margir hverjir i flokkinn
fulliraf einingarhug en hafa siðan
lært af reynslunni, munu væntan-
lega forðast hvers konar banda-
lag viö þá, og þvi er hætt við að
flokkurinn sökkvi enn dýpra I
kreddufestu. En ástandið i
sósialistaflokknum verður litið
betra. Ef Mitterrand tapar, er
stjórnmálaferli hans vafalaust
lokið, en þá er hætt við miklum
deilum og jafnvel klofningi um
eftirmann hans. Þótt franskir
vinstri menn liti nokkuð almennt
svo á að Michel Rocard sé
væntanlegur arftaki Mitterrands
erstaða hans innan flokksins hins
vegar ekki eins sterk og menn
gætu haldið, þvi að vinstri armur-
inn (CERES) er andÝigur stefnu
hans; hinn gamli kjarni flokksins
,undir forystu Pierre Mauroy hef-
ur imugustá honum og stuðnings-
menn Mitterrands vilja ekki
sleppa yfirráðunum ihendur hon-
um. Ef þessi klofningur veldur
erfiðum deilum er hætt við þvi að
ýmsir fari að hallast aö þvi að'
gera bandalag við miðflokka-
menn, en slikt hefur alltaf orðið
flokknum til fylgishruns, og þá
mætti jafnvel búast við þvi aö
vinstri armurinn klofnaði burtu.
Hvernig sem kosningarnar fara
eru þvi horfur á talsverðum um-
skiptum í frönskum stjórnmálum
á næstunni. e.m.j.
AlþýdubankJnn hf
AÐALFUNDUR
Alþýðubankans h.f. árið 1981 verður
haldinn laugardaginn 25. april 1981 að
Hótel Sögu (Súlnasal) i Reykjavík og hefst
kl. 14.00
Dagskrá:
1. Skýrsla bankaráðs um starfsemi
bankans áriðl981.
2. Lagðir fram endurskoðaðir reikningar
bankans fyrir árið 1980.
3. Tillaga um kvittun til bankastjóra og
bankaráðs fyrir reikningsskil.
4. Kosningbankaráðs.
5. Kosningendurskoðendabankans.
6. Akvörðun um þóknun til bankaráðs og
endurskoðenda.
7. Ákvörðun um ráðstöfun arðs sbr. 33. gr.
samþykkta bankans.
8. Breytingar á samþykktum bankans.
9. önnur mál, sem bera má upp sbr. 17.
gr. samþykkta bankans.
Aðgöngumiðar að aðalfundinum, ásamt
atkvæðaseðlum, verða afhentir á venju-
legum afgreiðslutima i bankanum að
Laugavegi 31, Reykjavik, dagana 21. 22.
og24. april 1981.
Bankaráð Alþýðubankans h.f.
Frá 'menntamálaráðuneytinu
StöJur námstjóra i íslensku og stærðfræði eru lausar til
umsóknar. Askilið er að umsækjendur hafi kennslu-
reynslu á grunnskólastigi. Laun greiðast skv. launakerfi
opinberra starfsmanna. Æskilegt er að þeir sem hljóta
störfin geti hafiö starf sem fyrst. Ráðningartimi er til 1.
ágúst 1982. Starfið felst I að leiðbeina um kennslu I grunn-
skóla, fylgjast með árangri hennar og stuðla að kennslu-
fræðilegum umbótum.
Umsóknir um störfin.sem tilgreina m.a. menntun og fyrri
störf svoog það svið innan grunnskólans sem umsækjandi
hefur mesta reynslu af, óskast sendar mennlamálaráðu-
neytinu fyrir 30. april n.k..
HÁTÍÐAR
FUNDUR
verður haldinn að venju
á föstudaginn langa
17. apríl og nú í Háskólabíói
kl. 20.30 ;,.
\ , ■
Öllum opinn
Kaffiveitingar
SAMSTARFSNEFND
REYKJAVÍKURDEILDA
AA