Þjóðviljinn - 27.08.1981, Blaðsíða 15

Fimmtudagur 27. ágúst 1981 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 15
frá
Hringið i sima 81333 kl. 9-5 alla virka
daga, eða skrifið Þjóðviljanum
lesendum
Um ágæti LORAN C
I miðvikudagsblaöi Þjóð-
viljans er ágæt grein um
nýsjálenskan friðarrannsókn-
armann, sem Wilkes heitir. i
þeirri grein er þó smá klausa
sem stingur mjög i stúf við
annað efni hennar. Þar kemur
fram að minu mati algjört
þekkingarleysi blaöamanns-
ins á þvi sem hann er að skrifa
um.
Klausan hljóðar eitthvað á
þessa leið:
„Einnig benti Wilkes á, að
Lóran-C stöðvar i Noregi sem
fáir vita um eru aðallega not-
aðar til nákvæmrar staðsetn-
ingar kjarnorkukafbáta, ein
slik stöð er látin vera hér á
Gufuskálum á Snæfellsnesi”.
Eins og öllum islenskum
sjómönnum er kunnugt, þá er
lóranstöð á Gufuskálum enda
væri ekki auðvelt að leyna
henni, þar sem lóranmastrið
er hæsta mannvirki á Islandi,
um 400 m hátt.
Stöðin er hlekkur i lóran-C
staðsetningar keðju sem
þekur allt N-Atlantshaf.
Ekki efa ég að kjarnorku-
kafbátar hafa not af þessu
kerfi eins og öll önnur skip, en
hvað okkur islenska sjómenn
snertir og þá einnig alla þá
sjómenn sem stunda veiðar á
N-Atlantshafi er lóran-kerfið
ein sú mesta bylting sem fram
hefur komið i fiskveiðitækni
hin siðari ár, enda eru nú
lóranmóttakarar i svo til öll-
um islenskum fiskiskipum,
allt niður i trillubáta.
1 stærri skipum eru yfirleitt
tveir eða þrir móttakarar og
þá einn með skrifara sem
færir leið skipsins á fiskislóð-
ina jafnóðum út i kort.
Þessu tæki beita togaraskip-
stjórar eingöngu orðið sem
staðsetningartæki á miðunum,
ratsjáin er aðeins notuð til
þess að fylgjast með ferðum
nálægra skipa.
Ekki er heldur neitt slor
fyrir skipstjóra á neta og linu-
bátum að geta siglt að bpuju i
myrkri og byl með allt að 10 m
nákvæmni en slik er geta
þessa tækis.
Farskipamenn kunna einnig
vel að meta öryggi það og ná-
kvæmni á siglingu er þetta
tæki veitir þeim þar sem þess
nýtur við.
Svona mætti lengi telja en
skoðun min er semsagt sú, að
lóran-C keðjan þjóni okkur
sjómönnum við N-Atlantshaf
að miklu meira leyti en her-
veldunum og skili sinu hlut-
verki fullkomlega sem
öryggis- og hjálpartæki við
okkar störf.
Sjómaður.
Tengslin skoðuð
Það má taka undir hvert orð
sem sjómaður segir i ofan-
rituðum pistli. Enda þótt
LORAN-C kerfið hafi hern-
aöarlega hlið þá kemur það
öllum til góða á hafinu. Hins-
vegar beinast augu þeirra sem
með hernaðarmálefnum fylgj-
ast æ meir að þvi fjarskipta-
neti sem byggt er upp kring-
um herstöðvar. 1 nútima-
hernaði eru fjarskiptin lykil-
atriði. En það er alveg sama
um hvað spurt er, hvort heldur
um er að ræða jarðstöö, lág-
tiðnisenda, eða Loran C, alltaf
verður svar hernaðaryfir-
valda og opinberra aðila á
sömu lund: Þessi tækjabún-
aöur þjónar aðeins almennu
fjarskiptahlutverki. Þaö getur
verið sannleikur, en þó ekki
nema hálfur. Almenn umferð
getur notið góðs af fjarskipta-
kerfum herjanna eins og i
Lorán C dæminu, en það sem
máli skiptir eru tengsl hinna
óliku fjarskiptakerfa og þeir
notkunarmöguleikar sem þau
opna.
Sem hliðstætt dæmi má taka
samkeyrsiu upplýsinga i
tölvu. A tölvuöld er hægt að
hugsa sér að ýmsar stofnanir,
svo sem skatturinn, fasteigna-
matið, félagsmálastofnanir,
kirkjan, bankarnir o.s.frv.
hafi á tölvuspólum sinum
geymdar margskonar upplýs-
ingar um einstaklinga. Væri
það allt samkeyrt inn á eina
tölvu værusamankomnar upp-
lýsingar á einn stað um einka-
hagi viðkomandi, sem nota
mætti á hinn margvislegasta
hátt. Slik samkeyrsla vegur i
sjálfu sér aö friðhelgi einka-
lifsins.
Þegar fjarskiptakerfi eins
og t.d. er hér á íslandi kring-
um bandarisku herstöðvarnar
er skoðað sem heild, verður
ljóst að sifellt er veriö aö end-
urbæta það i þvi augnamiði að
gera alla staðsetningar- og
miðurarstarfsemi nákvæm-
ari. U m leið er þvi haldið fram
af hernaðarsérfræðingum að
viövörunar- og fjarskiptakerfi
Bandarikjahers miðist i æ rik-
ara mæli við stjórnun árásar-
hernaðar.Inni þá myndkoma
atómvopnin sem vegna nýrrar
miðunartækni eru að verða æ
markvissari og alltkapp er nú
lagtá að þróa þannig að hægt
verði að beita þeim án útrým-
ingarhættu fyrir stórveldin.
Og ástæðan fyrir þvi að hern-
aðarsérfræðingar telja að Is-
land sé forgangsskotmark i
atómstriði er fyrst og fremst
sú, að fjarskiptabúnaðurinn
hér er í raun stýribúnaður I
slikri styrjökd, og þvi for-
gangsmál að taka hann úr
sambandi.
— Einar Karl
Barnahornid
Þrifin mús og fuglinn fljúgandi
Andrea Hólm, sem er 7 ára gengur í ísaksskóla og á heima í Fífuseli 39, hefur
sent okkur tvö kvæði eftir sig, annað myndskreytt um litla mús og hitt um f uglinn
f Ijúgandi.
Lítil mús sá litið hús
og fór og keypti það.
En þá uppgötvaði hún,
að þar var ekkert bað.
Fuglinn flýgur um loftin blá
heim á sínar slóðir.
Frjáls um loftin blá og há
og sólin er hans móðir.
Ut í bláinn
SiguröurSiguröarson og Orn
Petersen hafa i allt sumar gert
útvarpsþætti vikulega um
ferðalög og útilif og munu halda
þeirri iðju áfram allt fram i
miðjan september.
Þeir félagar hafa byggt þætti
sina upp á viðtölum við þá aðila
sem starfa að ferðamálum og
við fræga feröalanga auk
ýmissa nytsamlegra upplýsinga
um áhugaverða staði og hvernig
best verði á þá komist.
I dag kl. 14:00 munu þeir sem
endra nær kynna ferðir
helgarinnar, sem farnar eru á
vegum hinna ýmsu ferðafélaga,
spjallað verður um jaröfræði,
útlistaðar hinar aöskiljanlegu
náttúrur dyngja. Einnig verða
raktar greinargóöar upplýs-
ingar um Gullfoss og Geysi,
staði sem flestir þekkja og hafa
heimsótt en færri vita nánari
deili á.
Þess má að lokum geta, að
kynnt veröur ferðasöngbókin
Spangólina og stemmingslög
sett á fóninn.
örn Petersen, annar tveggja
stjórnenda þáttarins ,,tJl i
blainn”.
Útvarp
kl. 14.00
Aðstandendur kómediunnar I Þjóðleikhúsinu á sinum tima:
leikararnir Rúrik Ilaraldsson og Herdis Þorvaldsdóttir, Bjarni
Guðmundsson leikmyndateiknari og Benedikt Árnason leikstjóri.
Gamaldags kómedía
1 kvöld kl. 20.05 verður flutt i
útvarpinu leikritið „Gamaldags
kómedia” eftir Aleksei Ar-
busov, i þýðingu Eyvindar
Erlendssonar. Leikstjóri er
Benedikt Arnason, en Herdis
Þorvaldsdóttir og Rúrik
Haraldsson fara með hlut-
verkin. Flutningur leiksins tek-
ur 107 minútur. Tæknimaður:
Þorbjörn Sigurðsson.
Leikurinn gerist við
sjávarsiðuna hjá Rigu i Lett-
landi sumarið 1968. Rodion
Nikolaévits, yfirlæknir heilsu-
hæiis og hinn föngulegasti
maður, situr i körfustól utan við
vinnustofu sina, þegar Lidia
Vasiliévna kemur i heimsókn.
Hún er ein af sjúklingum hans,
en það verður brátt ljóst að hún
er ekki komin til að ræða um
veikindi sin.
Aleksei Arbusov er fæddur i
Moskvu árið 1908. Hann stofnaði
æskulýösleikhús þar i borg 1941
og hefur bæði starfað sem leik-
ari og leikstjóri. Arbusov varö
verulega þekktur á Vestur-
löndum fyrir „Sögur frá
Irkutsk” 1959, en haföi þá
skrifað leikrit allt frá þvi um
1930. Frægasta leikrit hans er
sennilega „Tanja” 1938, og hef-
ur m.a. verið samin viö það
ópera.
Þjóðleikhúsið sýndi „Gamal-
dags kómediu” veturinn
1979—80 og útvarpið hefur áður
flutt þrjú verk Arbusovs:
„Tönju” 1962, „Glataða soninn”
1963 og „Vesalings Marat
minn” 1977.
Útvarp
kl. 22.35
Jónas Ingimundarson.
„Þú mæra
list,
ó hafðu
þökk”
Útvjarp
kl. 20.05
Sigriður Ella Magnúsdóttir