Þjóðviljinn - 09.01.1982, Blaðsíða 10

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 9.—10. janúar 1982
Með ferju inn í bylting-
• una
E itt mistri vafið vorkvöld,
skömmufyrir páska, lögðum við
að stað, með ferju, inn i bylting-
una. Þófarkosturinn væripólskur
sáust um borð engin merki
þeirra samfélagsýfinga sem áttu
sérstaði heimalandinu. Hið eina
sem gaf vísbendingu um að stórir
atburðir ættu sér stað handan
Eystrasalts var fámennið; —
þetta nær algjöra tóm sem um-
lukti þessa glæsilegu og velbúnu
ferju. Eina fólkið um borð fyrir
utan áhöfnina var, auk min og
Óma, ungur danskur kommúnisti
með tvo syni sina. Þeir hafa
kannski verið orðnir þreytíir á
dýragarðinum, — Tivoli ekki enn
opnað og h\\að er þá eðlilegra en
sýna þeim byltinguna. bar fyrir
utan voru örfáir Pólverjar á leið
heim til fósturfoldarinnar.
Á neðstu þiljum var sundlaug,
gufubað og að minnsta kosti einn
bar, — allt autt að frátöldu þvi
fólki er taldist til áhafnarinnar,
það stóð viðbúið á sinum stað #ð
veita farþegum þjónustu. ,A
neðstu þiljum var og nætur-
klúbbur, en hann opnaði ekki fyrr
en tveim tímum eftir að landfest-
Hluti Klæðahússins (Sukiennice) á torginu I Crakow Ljósm.: Þorleifur Friðriksson
Frá Löngulínu til Póllands
um var sleppt, kl.01. Einhvers-
staðar á efri þiljum fundum við
samkvæmissal mikinn og vegleg-
an sem búinn var leðurklæddum
stólum, hvitdúkuðum borðum,
bar, þjónum og hljómsveit. t litl-
um hliðarsal var spilavi'tiö. Við
settumst við borö, pöntuðum
hvor sinn bjórinn og horfðum yfir
auðan salinn, út i tómið. Hugur-
inn fylltist angurværö. Angur-
værðinni fylgdisyfja.
Vitaskuld höfðum við ekki
pantað neinn klefa til að sofa i,
enda vitað af gamalli reynslu að
slikt er hreinn óþarfi i pólskum
ferjum. bar er ætið nóg af auðum
stóhim og bekkjum sem hægt er
að láta fara vel um sig meðan
svifið er inn i' draumalandið. Ég
sofnaöi vært á mjúkum bekk fyrir
framan næturklúbbinn. Nærfjög-
ur um morguninn varð drauma-
landiðfyrir árás. Einhver potaði i
öxl mina. Ómi vinur stóð yfirmér
með bros á vör og þetta góðlega
blik sem svo oft sést i augum
drukkins fólks „Leibbi vaknaðu
maður. Ég er búinn að redda fin-
um klefa.” Hann haföi setið að
drykkju með Kommúnistanum og
fengið hjá honum þær upplýsing-.
ar að við hliðina á klefa þeirra
feöga væri opinn og auöur klefi.
Af alkunnri danskri rausn og
höfðingskap bauð hann óma vini
full af not af þeim klef a. Auðvitað
þáðum við slikt boð. Ég steinsofn-
aði i efri koju.
Klukkan átta vaknaði ég, dreif
mig á fætur og fór að reyna að
hrista lif I klefanaut minn. Hann
svaf eins og steinn,— munurinn á
mikinum og grjóti er ef til vill
ekki svo mikill, — lifræn og ólif-
ræn efnasambönd hvað er það?
Frá ganginum barst skarkali
og stunur sem urðu æ háværari.
Aöur en varði var komin inn I
klefannfeitkerling ihvitum slopp
og meö ljósbláa nælonskuplu
yfir skærgulu hári. Eftir að hafa
litið rannsakandi i skrifblokk,
sem hún dró upp úr vasa sinum,
talaði hún einhver ósköp og virtist
vera vond, — en orð hennar voru
likt og fræ sem falla á berar
klappir. Smám saman fór að
renna upp ljós. Kommúnistinn
hafði boðið meiren hannhafði ráö
á, og konan taldi sum sé vist að
við hefðum sofið þar sem við ekki
máttum. Ómi var staðinn að
verki þar sem hann lá og var far-
inn að hrjóta. Ég hafðihins vegar
staðið og bograð yfir honum þeg-
ar kerlingin réðst inn svo hún
hafði engar órækarsannanir gegn
mér nema bæld rúmfötin. Sá
kostur var mér þvi vænstur að
reyna aö læðast út. Ég gekk aftur-
ábak svo litið bar á, muldrandi
einhver afsökunarorð fyrir kurt-
eisis sakir. Kerlingin fylgdi þá á
eftir og gerði ljóst með útréttum
lófa að hún vildi fá 100 kr fyrir ó-
leyfileg afnot af efri koju. begar
engum skilningsglampa brá fyrir
i sjáöldrum minum og ekkert
kom nema eitthvert afsökunar-
rugi, sem hefði getaö verið hvað
sem var, jós hún yfir mig reiði-
gromsi dýpst af sálarbotni sinum
og augu hennar skutu gneistum.
Úr orðaflaumnum tókst mér að
vinsa eittogeittskiljanlegt orð og
dró af þeim þá ályktun að skip-
stjdrinn skyldi ná i mig áður en
við legðumst að i Swinoujscie. Ég
læddist með veggjum það sem
eftirvar ferðarinnar.
Uppi i kaffiteriu var hægt að fá
ágætis þunnt kaffi, brauð og
vatnsblandað smjör. bar beið ég
óma i ofvæni að heyra af mála-
lyktum. Aður en ég hafði fengið
mér aftur i bollann var félagi
minn kominn með næstum þvi
bros á vör og fölar kinnar. „Kerl-
ingarpfkan vakti mig með þess-
um helvitis látum og tók af m ér 80
kall. Heyrðu er ekki hægt að fá
eitthvað drykkjarhæft hérna?
Djöfuls hausverkur.”
Sektaðir á járnbrautar-
stöð
Við komum til Swinoujscie kl.9
um morguninn og förum þaðan
hið skjótasta, — rétt kiktum á
þennan litla ljóta bæ sem er upp-
fullur af „mafi'ulýð” sem lifir af
þvi að fara illa með „saklausa”
túrista.
Khikkan var 12.30 þegar við
Iögðum af stað með gamalli hæg-
fara jámbrautarlest i átt til Pozn-
. an. 1 þvi úthverfi Szezesinborgar,
sem nefnter Dombé þurftum við
að skipta um lest, og biðum henn-
ar á brautarpallinum i mikilli
fólksmergö. Lestin kom, en við
vorum ekki nógu fljótir að troða
okkur inn. Áður en varði var hún
svo full að útúr flaut. Fólks-
mergðin var horfin, aðeins nokkr-
ir vonleysingjar eftirstandandi.
Til þess að afla upplýsinga um
næstu lest og einnig til að fá ein-
hverja hressingu þurfti að fara
yfir tvenn spor sem lágu millum
þess palls sem við stóðum á og
stöövarbyggingarinnar. bessa
leið var hægt að fara án þess að
ganga yfir járnbrautarsporin
með þvi að klifra upp og niður
stóran tröppuskúlptúr sem bæði
var hár og ljótur. betta skúlptúr-
verk hafði greinilega verið byggt
með það fyrir augum að forða
fólki úr þeirri hættu að verða
keyrt niður af brunandi lestum.
Tröppuverkið var með eindæm-
um hátt, ljóttog fráhrindandi, svo
fæstir notuðu sér það heldur
hlupu yfir teinana á jöröu niðri.
Við höfðum staöið á pallinum
nokkra hrið og spáð i hvað gera
skyldi.og um leið horft á fólkfaba
fram og til baka gegnum li'tið hlið,
sem var á girðingunni millum
sporanna tveggja. Er við höfðum
séð 3 hermenn fara þar i gegn á-
kváðum við að gera slikt hið
sama. Viö vorum komnirað hlið-
inu þegar járnbrautarlögga, i
gráum frakka og með brillantin i
hárinu,komgangandi á mótiokk-
ur m eð bros á vör. Mikið var hann
elskulegur — hjálpaði okkur yfir
meö klyfjarnareftir að hafa opnað
fyrir okkur hliðið. Hann brosti
blitt — þangað til við vorum
komnir yfir, — þá féll á andlitið
mikilúðlegur valdsmannssvipur.
Hann tók i axlir okkar og leiddi
okkur inn á stöö, og með þei m tón,
er sá einn hefur er valdisins nýt-
ur, gerði hann okkur ljóst að við
hefðum gerst sekir um ólöglegt
athæfi. Við skyldum sektaðir um
200 zl. hvor. bar eð við höfðum
aðeins fylgt i fótspor fjöldans
þótti okkur heldur hart að við ein-
ir, túristaræflar á framandi slóð-
um, skyldum þurfa að gjalda
valds löggustráksins unga. Vita-
skuld mölduðum við i móinn.
Hann leiddi m ig þá út, með bros á
vör og þaninn brjóstkassa, og
benti á li'tið hvitt skilti, með
svörtum stöfum og stórum ryð-
skellum sem hékk á staur við
hliðið. Einhvern tima hafa á-
byggilega verið notaðir tveir
naglar en af einhverjum ástæð-
um, — kanski i sparnaðarskyni
hafði annar verið fjarlægður.
betta litla skilti hékk nú þannig
að ekki var alveg á ljósu úr hvaða
átt skyldi lesið. Af minni hálfu
gerðiþað heldur ekki svo mikið til
þvi málið var mér óskiljanlegt.
begar við stóðum þar og virtum
fyrir okkur skiltið litla, gekk i
gegnum hliðið gömul svartklædd
kona með staf í annarri hendi og
körfu í hinni. Lögregluþjónninn
leit hið skjótasta undan og dró
mig með sér inn á stöð hvar við
borguðum okkar sekt fyrir lög-
brotið.
Ungur maður með gögn
til Samstöðu
begar við komum út beið okkar
ungur maður með hringskegg og
gráa alpahúfu. Hann kvaðst heita
Witold og vera á leið til Poznan
eftir aö hafa dvalið vikulangt i
Uppsölum á málfræðingaráð-
stefnu. Witold talaði prýðilega
sænsku, enda hafði hann verið 4
árvið háskólann iUppsölum áður
en hann flutti til Poznan þar sem
hann kennir nú sænsku. Nú var
hann á leiö heim hlaðinn 40 kg af
hrisgrjónum og viðlika mikgum
kilóum af pappirsgögnum til
Samstöðu. — Ég sá hvaðgerðist—
sagði hann. — Mér þykir leitt að
þið hafið lent i þessu. bað er bara
ekkert hægt að gera annað en
borga og beygja sig i auðmýkt.
Með okkur tókust kynni. Hann
talaði um Samstöðu og þau stór-
kostlegu straumhvörf sem væru
að eiga sér stað i pólsku þjóðlifi.
Hann talaði lika um eigin reynslu
af erlendum fréttaflutningi af
pólskum málefnum. Honum lá
Iágt rómur en það var eins og
hann vildi meitla orð sini'stein. —
Þótt fréttaflutningur sé siður en
A markaðstorginu Rynek Gtownií Crakow. Ljósm.: borleifur Friöriksson.
-v.