Þjóðviljinn - 20.02.1982, Blaðsíða 10

10 StÐA — ÞJÓÐVILJINN' Laugardagur 20. febrdar 1982
| Aö Bifröst i Borgarfiröi er til
I húsa elsti samvinnuskóli I
, heimi, stofnaöur 1918. Sam-
■ vinnuskólinn var upphaflega I
I Reykjavik, en áriö 1955 þegar
I Sambandiö haföi keypt húsin aö
, Bifröst i Borgarfiröi, var
■ ákveöiö aö flytja skólann þang-
I aö og gera hann aö heimavistar-
I skóla. Viö erum nú komin upp
, aö Bifröst á miðjum skólatima
■ til aö forvitnast um þessa
I merku skótastofnun, sem
I menntaö hefur drjúgan hluta
, landsmanna þessi 63 ár sem
■ hann hefur starfaö.
Við hittum fyrstan aö máli
I Jón Sigurðsson, sem tók við
, starfi skólastjóra af Hauki Ingi-
• bergssyni sl. haust. Kona Jóns,
I Sigrún Jóhannesdóttir bættist
| þá einnig i hóp kennara skólans.
i „Það hefur lengi verið sér-
I stakt áhugamál samvinnu-
I hreyfingarinnar að halda uppi
I tviþættri fræðslustarfsemi, ann-
« ars vegar starfsfræðslu og hins
I vegar félagsmálafræðslu. Um
| það leyti sem skólinn var stofn-
I aður var slik fræðslustarfsemi
• þegar til umræðu og komið var
I á fót námskeiðum fyrir félags-
I menn Sigurður Jónsson frá
I Yztafelli, siðar ráðherra, var
• einn af forvigismönnum að
I þessum námskeiðum, en segja
I má að námskeiðin hafi verið
I undanfari reglulegrar skóla-
• stofnunar. Jónas frá Hriflu var
I aðalhvatamaður að stofnun
I Samvinnuskólans og fyrsti
I skólastjóri hans. Hann var
• skólastjóri frá 1918—55 — með
I hléum á meðan hann gegndi
I ráðherraembætti. Jónas mðtaði
I skólann frá upphafi og er það
• málmannaaðhonum hafi tekist
I það afburða vel. Hann hafði ein-
I staka hæfileika til að umgang-
I ast ungt fólk og hafa mótandi
• áhrif á það. Gamlir nemendur
I fá ennþá tár i augun þegar
I minnst er á Jónas. Þessi ár var
I skólinn i Sambandshúsinu og
■ flestir kennarar voru stunda-
I kennarar. Yfirkennari var
I lengst af Guðlaugur Rósin-
I kranz. 1955 lætur Jónas af skóla-
• stjórn fyrir aldurs sakir”, segir
I Jón þegar viö spyrjum hann um
I stofnun skólans og hann heldur
I áfram:
■ „Sambandið hafði þá fest
I kaup á húseignunum á Bifröst
I með það i huga að koma hér upp
I sumardvalarheimili. Þá þótti
■ tilvalið að nýta þessi hús yfir
I veturinn sem skólahúsnæöi og
I var skólinn fluttur hingað. Sr.
I Guðmundur Sveinsson var ráð-
■ inn skólastjóri og var hann 1 þvi
I starfi frá 1955—1974 meö stuttri
I fráveru vegna framhaldsnáms.
I Kona hans Guðlaug Einars-
• dóttir var skipuö skólahúsmóðir
I og hafði hún yfirumsjón með
I staðnum sjálfum. Yfirkennarar
I á þessum árum voru Gunnar
• Grimsson og Snorri Þorsteins-
I son.
I Sr. Guðmundur markaði
I strax stefnu skólans, þegar
‘ hann var orðinn að heima-
I vistarskóla. Hann hélt góðum
Elísabet Árnadóttir,
formaður
leiklistarklúbbsins
„Hélt aga
vera meiri”
Einn af 14 klúbbum Samvinnu-
skóians er leiklistarklúbbur. For-
maöur hans er Elisabet Arnadótt-
ir frá Selfossi, en meöformaöur er
Haraldur Ingólfsson.
„Við vorum tvær vinkonur á
Selfossi sem sóttum um skólann
saman. Ég fékk strax að vita að
ég heföi fengið skólavist og það
varð ekki litil gleöi þegar hún
fékk að vita að hún kæmist einnig
i skólann, en það var ekki fyrr en
rétt áður en skólinn hófst,” sagði
Elisabet.
Við spurðum hana hvernig hún
kynni við sig i skólanum:
„Ég hélt að aginn væri miklu
meiri. Hér eru allir ofan i öllum
Hér
er
gott
að
vera
aga og viidi að skólinn væri
menningarstofnun um leið og
hann var verslunarskóli. Arið
1974 er Haukur Ingibergsson
ráðinn að skólanum sem skóla-
stjóri. Um það leyti voru miklar
hræringar i skólamálum al-
mennt. Voru þá teknar upp
ýmsar nýjungar i samræmi við
þá þróun sem orðin var i þjóð-
félaginu. Tekið var upp anna-
kerfi með prófum á 3ja vikna
fresti sem lýkur með stuttum
frium, þar sem nemendum gefst
kostur á að fara af staðnum.
Skólinn verður opinn I báða
enda og hægt að fara i fram-
haldsdeild i Reykjavik og ljúka
stúdentsprófi á tveimur árum.
Þetta kerfi hefur gefið góða
raun og er enn við lýöi. Skólinn
er fremur stuttur, en strangur
og mikil vinna lögð á nemendur
á meðan þeir eru hér. Það þýðir
að viö þurfum að halda góðum
aga og hefur það yfirleitt gengið
Jón Sigurösson, skólastjóri og kona hans Sigrún Jóhannesdóttir, kennari fá sér snæöing i matsalnum.
að kenna fólkinu samvinnu-
vinnubrögð, virkja nemendur
og þjálfa þá i félagsmálum.-Hér
er sérstakur félagsmálakennari
sem býr fólk undir störf á sviði
félagsmála og fjölbreytt
klúbbastarfsemi hjálpar nem-
endum að finna sér áhugamál
við hæfi”.
„Nú hefur þú verið hér mjög
stuttan tima. Er skólastarfið
svipað þvi sem þú hafðir búist
við?”
„Ég er hér nýliði og er enn að
kynnast þessari starfsemi. Ég
hef komið hér að mjög vel rek-
inni og skynsamlegri stofnun.
Satt að segja trúði ég ekki að
svona stofnun væri til. Þetta
samfélag kennara og nemenda
er miklu léttara og þjália en það
sem ég hef áður kynnst, og sú
mikla ábyrgð sem hvilir á nem-
endum gerir þá virkari og
áhugasamari i námi og starfi.
Hér eru nemendur sem eru eldri
en flestir kennararnir og óiikur
bakgrunnur nemenda gerir alla
samveruna fjölbreytilegri og
árangursrikari”.
„Hver er meðalaldur nem-
enda?”
fjárhagslega og hver er yfir-
stjórn hans?”
„Skólinn starfar samkvæmt
sérstökum lögum og er sjálf-
stæð stofnun. Framkvæmda-
stjóri fræðslu- og skipulags-
deildar sambandsins, Kjartan
B. Kjartansson er formaður
skólanefndar. Skólinn þarf að
uppfylla ákveðin lögbundin skil-
yrði rikisins og hlýtur jafnframt
styrk frá rikinu eins og aðrir
skólar. Mötuneyti er rekið af
nemendum sjálfum, auk þess
kaupfélag staðarins. Verði t.d.
hagnaður af mötuneytinu
gengur hann til nemenda
sjálfra. Þvi má svo bæta við að
frá 1977 hefur skólinn annast
námskeiðahald um allt land og
er Þórir Páll Guðjónsson
deildarstjóri, stjórnandi þeirra,
en stjórn framhaldsdeildar-
innar i Reykjavik er i höndum
Svavars Lárussonar. Nám-
skeiðin sem skólinn gengst fyrir
eru nú metin til launa i kjara-
samningum”.
„Að lokum Jón. Heldur þú að
skólinn eigi framtið fyrir sér?”
„Tvimælalaust. Það verður
án efa þörf fyrir þessa ménntun
fylgjast með þróun skólamála
almennt. Hvort tveggja hefur
verið gert með prýði að minu
mati og nú á skólinn t.d. mjög
fullkominn tækjakost á sviði
tölvu- og sjónvarpstækni”,
sagði Jón að lokum.
Elsti kennari skólans er
Hörður Haraldsson, sem nú
kennir hagfræði og versl-
unarrétt. Hann hefur kennt við
skólannn I 25 ár.
„Ég kom hingað á öðru ári
skólans á Bifröst og ætlaði upp-
haflega að vera hér i örfá ár, en
þau urðu fleiri. Ég hefði ekki
verið svona lengi ef mér likaði
ekki vel”, sagði Hörður þegar
við spurðum hann hvernig
honum likaði.
„Hefur skólastarfið breyst
mikið á þessum 25 árum?”
„Já, það hefur fylgt þeim
breytingum sem orðiö hafa i
þjóðfélaginu i heild. Skóla-
starfið er allt mun frjálslegra en
það var þegar ég byrjaði hér”.
„Finnst þér þær breytingar
vera til bóta?”
„Já, við náum jafngóðum eða
betri árangri þótt við höfum
slakað svolitið á aganum. Það
Þórir Páll Guðjónsson, deildarstjóri
Höröur Haraidsson, kennari
ágætlega. Fyrsta og siðasta
reglan er að menn neyti ekki
áfengis eða fikniefna hér á
staðnum og er öllum það ljóst
sem hingað koma. Við reynum
„í fyrsta bekk er hann 19 1/2
ár en 20 1/2 i öðrum bekk. Hér
eru i vetur 77 nemendur sem er
algjört hámark”.
„Hvernig er skólinn rekinn
i framtiðinni, eins og hingað til.
Skólinn þarf að fylgjast vel með
öllum nýjungum og þróun i
þeim störfum sem biða nem-
enda auk þess sem hann þarf að
Jónas frá Hriflu var aðalhvata-
maöur aö stofnun Samvinnuskól-
ans og fyrsti skóiastjóri hans
þýðir ekki að bjóða fólki i dag
upp á þann aga sem var i
flestum islenskum skólum fyrir
nokkrum áratugum. Aðsóknin
að skólanum hefur aukist mjög
Elisabet Arnadóttir
og við lærum að umgangast hvert
annað. Það eina sem við megum
alls ekki gera er að vera með vin
eða fikniefni i skólanum.”
„Hvað geriö þið i leiklistar-
klúbbnum?”
„Við stöndum fyrir námskeiði,
kvöldvökum og ýmsum uppá-
komum. Og við setjum upp eitt
leikrit á ári sem sýnt er á árs-
hátiðinni. Að þessu sinni sýnum
við „Sandkassann” og höfum við
haft nóg að gera aö undanförnu
viö æfingar.”
„Eru allir hér i einhverjum af
klúbbunum?”
„Flestir og sumir i mörgum.
Það má segja að allar helgar séu
áskipaöar. Sumir klúbbanna
sinna ákveðnum verkefnum eins
og t.d. leiklistarklúbburinn, en
aðrir starfa stöðugt,” sagði
Elisabet að lokum.
Elsti nemandi
skólans, Baldvin E.
Albertsson, 38 ára:
„Finn ekki
fyrir aldurs-
muninum”
Elsti nemandi Samvinnuskól-
ans fyrr og siðar situr nú á skóla-
bekk á ööru ári, Baldvin E. Al-
bertsson, 38 ára. Baldvin var
deildarstjóri hjá Kaupfélagi
Hafnarfjaröar i 12 ár óg hefur þvi
'anga starfsreynslu innan sam-
vinnuhreyfingarinnar aö baki.
„Mig hafði langað að fara i
Samvinnuskólann frá þvi að ég
var strákur. Aðstæðurnar leyfðu
það ekki fyrr en nú. Það sem reið
baggamuninn að ég dreif mig þótt
seint væri, var viðtal sem ég las
við fyrrverandi starfsfélaga
minn, sem var þá I skólanum. Þar
með var þessi gamli neisti orðinn
að báli. Þar að auki hafði ég á
þessum árum kynnst vel sam-
vinnuhreyfingunni og ýmsum
framámönnum þar og vildi helga
henni krafta mina”.
„Nú eru meira en 20 ár siðan þú
sast á skólabekk, hefur ekki
margt breyst i kennslunni?”
„Jú, þetta er allt léttara núna.
Mér likar ákaflega vel i skólanum
og ég finn ekkert fyrir þvi að ég er
miklu eldri en flestir. Ég kann vel
við það aðhald sem hér er og þær
kröfur sem til okkar eru gerðar.”
Baldvin E. Albertsson
„Nú ert þú eldri en flestir
kennaranna. — Finnst þér ekkert
erfitt að þurfa að sæta sama aga
og 20 árum yngri nemendur?”
„Nei, þaö verður að vera agi i
svona skóla. Sambandið við
kennarana er ákaflega gott. Við
getum alltaf leitað til þeirra. Þeir
eru félagar okkar en um leið ber-
um við mikla ábyrgð og sjáum
sjálf um stóran hluta af skóla-
starfinu,” sagði Baldvin.