Þjóðviljinn - 20.02.1982, Blaðsíða 17

Laugardagur 20. febrúar 1982 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 17
Uppsprettumar stefndu að einum ósi
Þrjár gamlar, þingeyskar kaupfélagskempur. Frá v.: Benedikt Jóns-
son á Auðnum, Jakob Hálfdánarson á Grimsstöbum og Pétur Jónsson á
Gautlöndum.
nafni. í tvö ár versluðu Mývetn-
ingar við hann, einkum með álna-
vöru og leirvöru, En svo fór Fish-
er á höfuðið og Jakob tapaði 150
kr., ærin upphæð fyrir fátækan
bónda i þá daga.
Um þetta leyti hafði Jakob
fleiri járn i eldinum. Lausa-
kaupmaður, Prevbjörn að nafni,
héltuppi siglingum til Húsavi'kur
og við hann verslaði Jakob einnig.
t öðru lagi var svo a svipuðum
slóðum Sigfús Magnússon,
tengdasonur sr. Bendikts i Múla.
Hann pantaði ýmiss konar
smádót frá Kaupmannahöfn, fyr-
ir sig og sína. Allar þessar
tilraunir leiddu i ljós, að með
pöntunarfyrirkomulaginu varð
komist að langtum betri kjörum
en hjá kaupmönnum.
Næsta stigmálsins var það, að
Benedikt sýslumaður Sveinsson
hreyfði þvi á sýslufundi S-Þing-
eyjarsýslu að reynandi væri að
setja sig i beint samband við
Sú regla komst á hjá
Mývetningum vetur
einn laust eftir 1870 að
koma saman á hverjum
sunnudegi að Haganesi
við Mývatn. Þarna var
nokkurs konar skóli, þar
TIÐAR FERÐIR
TRAUSTIR FUJTNÍNGAR
AKUREYRI
REYKJAVÍK
GLOUCESTER, Mass.
Umboðsmenn er/endis
ROTTERDAM # HAMBURG
• ANTWERPEN
Skipin Aki og Pampa á Skjálfanda
en skipin komust burtu I júlilok.
sem skiptust á umræður
um alvarleg mál og
gamansemi. Hinir eldri
og reyndari sögðu til
unglingum, ræddu þau
mál. er efst voru á baugi
og helst vöktu áhuga
manna,en gerðu sér svo
gleðskap ámilli.
Þá var þar starfandi i sveitinni
nokkurskonar verslunarfélag er
að stóðu einhleypingar og skyldi
markmið þess vera að koma
vörum þeirra i verð. Eitt sinn er
fundarmenn áttu tal um þetta
félag, vakti Jakob bóndi Hálf-
dánarson á Grimsstöðum máls á
þvi, hvort eigi myndi gerandi að
panta slatta af nauðsynjavörum
frá Danmörku eða Englandi. Var
þetta svo fastmælum bundið og
það meö, að Jakob skyldi sjá um
viðskiptin. Fyrstu vörurnar komu
þó hvorki frá Englandi né Dan-
mörku heldur frá Th. A. Tomsen i
Reykjavik og var Jón á
Gautlöndum milligöngumaður.
Mun þetta hafa gerst 1878
Árið 1880 komst svo Jakob,
meö aðstoö Jóns Hjaltalin, skóla-
stjóra, i samband við norskan
kaupmann i Leith, 0. Fisher að
tsinn lónaði ekki frá fyrr en I ágúst
enska fjárkaupmanninn Slimon.
Tækist það mundi andvirði :
vörunnar fást greitt i peningum.
Slimon þessi haföi undanfarin ár
stundað hér sauðakaup. Jakobi
var enn sem fyrr falið að annast
framkvæmdina, en hann tók sér
til aöstoðar Kristján Jónsson frá
Narfastöðum. Jakob tók þegar að
kynna hugmyndina, panta sauði
og safna vörupöntunum f rá bænd-
um. Umboðsmaöur Slimons,
James Bridges, tók vel i málið,
kom meö vörur til Akureyrar i
ágúst og voru þær geymdar i
skipinu til hausts. Jafnframt
þessu hélt Jakob áfram pöntun-
um frá Reykjavik fyrir Mývetn-
inga og skipti einnig við Prev-
björn.
En erfitt var með geymslu á
vörunum er til Húsavikur kom og
varð að notast viö skemmuræfil,
sem Stefán i Naustum á HúsaviTc
lánaði. Þaðerhin fyrsta eiginlega
kaupfélagsbúð á Islandi.
I framhaldi af þessum tilraun-
um gerðist svo það, að nokkrir
Þingeyingar héldu fund: með sér
að Grenjaðarstað 26. sept. 1881.
Jakob lýsti tilefni fundarins en
Benedikt á Auönum skrifaði
fundargerð. Fer upphaf hennar
hér á eftir.
Árangur þessa fundar var svo
stofnun Kaupfélags Þingeyinga
ári siðar. — mhg.
ANTWERPEN
Ruvs & co
HULL/GOOLE
© Brantford International Ltd
Britselei 23-5 B-2000 ANTWERPEN
Cable: Ruysco Telex: 72255 Ruysag b
Phone:031/338790
Queens House, Paragon Street HULL. HUMBERSIDE.
HU1 3NQ Cable: Headship Telex: 52159 branfd g
Phone: 0482 27756
GLOUCESTER, Mass.
KÖBENHAVN
ELLIOTT STEVEDORING INC. 47-49 Parker Street GLOUCESTER, Mass. 01930 Cable: Ellship Telex: 20 940727 Ellship, glos. Phone. (617)281 1700 >ðllfreight m. 35. Amaliegade DK-1256 KðBENHAVN Cable: AlfragtTelex:19901 alckh dk Phone: (01) 11-12-14
GÖTEBORG LARVIK
P. A. Johannessens Eftf.
P.O.Box 2511 S-403 17 GÖTEBORG Cable: Borlinds Telex: 2340 borlind s Phone: 31/139122 Storgaten 50 3251 LARVIK Cable: PAJ Telex: 21522 shipsn Phone: (034) 85 677
HALIFAX OSLO
FURNCAN MARINE LIMITED 5162 Duke Street, P.O.Box 1560,HALIFAX N.S. B3J 2Y3 Cable: Furness Telex: 019-21715hfx.c Phone: (902) 423-6111 Fearnleys Raadhusgaden 27 POB 115B Sentrum OSLO 1 Cable: Fearnley Telex 78555 feuro n Phone: 02-41.70.00
HAMBURG NORWEGISCHE SCHIFFAHRTS-AGENTUR O.M.B.H. , ROTTERÐAM Erha.rdtCDakk.ars Van Vollenhovenstraat 29 P.O.Box 23023 3001 KA ROTTERDAM Cable: Erdek Telex: 22261 endrnl Phone: 010-362388
Kleine Johannisstr. 10 2 HAMBURG 11. Cable: Norship Telex: 214823 nsa d Phone: 040-361-361
HELSINKI SVENDBORG
Oy VICTOR EK Ab
16. Eteláranta. POB 211
00131 HELSINKI 13Cable: Victorek
Telex: 124432 ekhki sf Phone 90/661 631
BJERRUM Sl JEIMSEIM Aps
Havnepladsen 3. Box 190 5700 SVENDBORG
Cable: Broka Telex: 58122 Phone: (09) 212600
SK/PADE/LD
SAMBANDS/NS
SAMBANDSHÚSINU REYKJAVÍK SlMI 28200