Þjóðviljinn - 22.06.1982, Qupperneq 5

Þriöjudagur 22. júnl 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Argentinskir strlösfangar; og enn er langur veg ur til friöar
fréttaskýring:
Þegar stríði er lokið...
Þegar mesta sigurvlman er
runnin af Bretum aö iokinni
Falklandseyjastyrjöld fara þeir
og aörir aö teija saman kostnaö
viö þetta einkennilega striö — I
mannslifum og peningum. Þaö
er gert ráö fyrir þvi aö um þús-
und manns hafi týnt llfi — þar
af voru um 230 Bretar. Bretar
misstu átta fiugvéiar og ellefu
þyrlur og sex skip, meöal þeirra
tvo 4100 smáiesta tundurspilla.
Argentinumenn misstu beitiskip
og kafbát og liklega um 90 flug-
véiar.
Fréttaskýrendur i Bretlandi
sveiflast á milli hinna ýmsu
póla þegar þeir gera upp tiöind-
in. Allt frá þeirri sigurvimu,
sem leggur alla áherslu á það aö
mikiö hernaöarafrek hafi veriö
unnið — (en þá stefnu hefur
Morgunblaðiö hér á landi) til
þess aö segja aö nú sé lokiö
„ónauðsynlegustu og röklaus-
ustu átökum sem oröiö hafa
milli tveggja rikja”.
En rökleysa eöa ekki rök-
leysa: flestum bersaman um aö
þaö sem gerst hefur muni hafa
viötækar afleiöingar
I Bretlandi
Sjálfur herkostnaöurinn hefur
sitt aö segja. Leiöangurinn
suöur um höfin hefur kostað
Breta aö minnsta kosti tvo milj-
aröa punda — en Thatcher for-
sætisráöherra gerir ekki mikið
úr erfiðleikum viö aö mæta
slikum útgjöldum. Hún hefur
jika meöbyr eins og stendur: til
dæmis ætla ibúar á Ermar-
sundseynni Jersey aö láta
heimaþing sitt leggja fram
fimm miljónir punda upp i her-
kostnaöinn — þaö er um sex
prósent af tekjum Jerseyjar á
þessu ári.
Meiru skiptir tyrir ínnan-
landsástandiö i Bretlandi, aö
Ihaldsflokkur frú Thatcher
hefur endurheimt fylgi sitt meö
hernaöarsigrinum — og stjórn-
arandstaðan bæöi Verka-
mannaflokkurinn og Miöju-
bandalag Frjálslyndra og
Sósialdemókrata, hefur oröiö
máttfarnari og sundraöri aö
sama skapi. Þetta gefur frú
Thatcher aukiö afl til aö fylgja
áfram haröri hægristefnu i
efnahagsmálum heima fyrir og
Reagan-hollri utanrikis-
stefnu. Meö öörum oröum:
Falklandseyjastriöiö veröur
nokkur byr í segl þeirrar hægri-
skútu sem um skeið hefur rekið
um lognmollu ráöleysis og mis-
taka.
Allt getur gerst
Herkostnaður Argentinu-
manna er meiri og tilfinnanlegri
þvi landiö er fátækara miklu og
efnahagur mjög bágborinn
fyrir. Viöskiptabann Vestur-
velda hefur þegar gert þaö aö
verkum aö mörg iðnfyrirtæki
hafa orðiö aö loka eöa halda sig
við aöeins hálfa framleiöslu-
getu. Erlendar skuldir eru
svimandi háar — og voru
Argentinumenn þó enn ver
settir áöur en t.d. Pólverjar,
sem oft er vitnað til sem þjóöar i
skuldakreppu.
Eins og spáö var hefur ósigur
á Falklandseyjum eflt andstöö-
una gegn herforingjaklikunni
sem stjórnaö hefur Argentinu
og hefur hún þegar oröiö aö
fórna stærsta syndahafrinum,
Galtieri hershöföingja. Enginn
veit hvaö viö tekur — en al-
menningur og talsmenn póli-
tiskra flokka (sem allir eru
bannaðir) reyna aö knýja á um
aö stjórnarhættir breytist. Hins-
vegar treysta fáir sér til þess aö
spá um þaö hver útkoman
veröur. Allt getur gerst, segja
sumir — þróun i lýöræöisátt,
eöa þá aö nýir hershöföingjar
koma i staö þeirra sem vikja.
Menn minna á þaö, aö þegar
herinn tók völd 1976 lofaöi hann
aö afhenda þau aftur borgara-
legum öflum — en ekki fyrr en
hann hefði tryggt að þeir sem
viö tækju lékju á sömu nótum og
herforingjarnir sjálfir. Slik lof-
orö boöa ekkert gott i Argen-
tinu, landi hinna „horfnu” þrjá-
tiu þúsunda.
Sérkennileg
samstaða
A alþjóðlegum vettvangi eru
þær afleiöingar striösins aug-
ljósastar, aö þaö hefur spillt
stórlega sambúö Bandarikj-
anna ekki aöeins við Argentinu
heldur og alla Rómönsku Amer-
iku. Galtieri og hans menn lögöu
út I Falklandseyjaævintýriö
meöal annars vegna þess, aö
þeir töldu aö Reaganstjórnin
heföi tekiö upp svo náinn vin-
skap viö þá i baráttu gegn rót-
tækum öflum i álfunni, aö þeim
væru flestir vegir færir. Þegar
svo Bandarikjastjórn hlaut aö
taka Breta framyfir banda-
manninn i suöri snerust ástir
upp i mikla heift. Og á eftir
fylgdi aukin andúö á Banda-
rikjamönnum i álfunni — hvort
sem væri frá hægri, vinstri eöa
miöju, hvort sem væri hjá tals-
mönnum stjórna Guatemala,
Venezúelu eöa Kúbu!
Ekki einfalt mál
Þetta stafar vitanlega af þvi,
að Falklandseyjastriöiö afhjúp-
aöi mjög rækilega þá staöreynd
aö þaö er ekki hægt aö skilja
heiminn eöa skilgreina eftir ein-
földuöu svart-hvitu mynstri.
Hin frumstæöa skipting Reag-
anstjórnarinnar og stjórnar
Thatcher i Austur og Vestur
dugir ekki (Morgunblaðiö er viö
sama heygaröshorn og fyrr-
greindir höföingjar — og vill þá
gera sem allra mest úr þvi aö
Castró á Kúbu tók afstööu meö
Argentinu sem og Sovétstjórnin
— en sleppir öðrum sem gerði
hið sama). Eins og Johan Galt-
ung hefur bent á: þetta striö
varö meðal annars einskonar
uppgjör milli norðursog suðurs
— og skiptir þá ekki höfuðmáli
að „suöriö” átti skiliö betri
samnefnara en Galtieri og hans
lið. Falklandseyjastriöiö var
ekki striö milli kapitalisks rikis
og sósialisks — heldur striö milli
tveggja kapitaliskra landa og
sitja I báöum mjög hægrisinn-
aöar stjðrnir, önnur að sönnu
þingbundin, hin ekki.
Þar meö er styrjöldin lika
áminning um aö friöur er mjög
víöa ótryggur (i Suður-Ameriku
einni gæti komiö til átta styrj-
alda út af landakröfum yfir nú-
gildandi landamæri grann-
rikja). Þaö minnir einnig á þaö,
aö þvi fer fjarri aö hugmynda-
fræðilega andstæöinga þurfi til
aö byrjaö sé að skjóta.
Og svo fer þvi fjarri að Falk-
landseyjadeilan sé leyst. Ekki
aöeins vegna þess að Argentinu-
menn hvort þeir eru vinstrisinn-
aöir eða hægrisinnaðir, munu
halda áfram aö ala börn sin upp
i þeirri sannfæringu aö Malvin-
ur tilheyri Argentinu. Heldur
einnig vegna þess, aö deilan um
yfirráö yfir eyjum smáum i At-
lantshafi sunnanverbu tengist
beint spurningunni um framtiö
Suöurskautslandsins og skipt-
ingu þeirra auöæfa sem þar er
að finna i jöröu og i hafi.
AB
Gaitieri, Anaya yfirmaður sjóhersins og Dozo yfirmaður
flughersins; þeir voru ekki bæn heyrðir.
Bréfaskólinn:
4250 nemendur
Bréfaskólinn veitir nú kennslu i
nær 40 námsgreinum og yfirfærð
námsbréfa annast 25 kennarar. Á
siðasta ári innrituðust 980
nemendur i Bréfaskólann og við
árslok voru 4250 nemendur við
nám, samkvæmt spjaldskrá skól-
ans.
Nokkurt fjármagn i'ékkst á ár-
inu til að endurskoða og bæta
námsefni skólans og er nú hafin
vinna við það. Skólinn heíur unnið
að ýmsum verkefnum i samvinnu
við menntamálaráðuneytið o.fl.
Hefur m.a. verið unnið að könnun
Framhald á 13. siðu
í stuttu máli:
Konur gerast
kaupf élagsst j órar
Konur láta i auknum mæli að
sér kveða i samvinnuhreyfing-
unni og mætti fyrr hafa verið. A
siðasta aðalfundi Sambandsins
voru 18 kvenfulltnlar og nú hafa
tvær konur nýlega verið ráðnar
kaupfélagsstjórar. Ein kona hef-
ur áður gcgnt starfi kaupfélags-
stjóra. Er það Sigrún Magnús-
dóttir, sem veitir forstöðu KF.
Birtuf jarðar á Óskapseyri.
Hjá Kf, Hvammsljaröar i Búð-
ardal lætur Ingþór H. Guönason
nú al kaupíélagssljórastarfi en
við þvi tekur Kristrún M. Waage.
Hún er lædd 1942, úlskrilaöist frá
Samvinnuskólanunt 1964. Helur
siðan unniö ýmis skrilstofustörf:
hjá SIS, Aburöarverksmiöjunni
en verið iulllrúi hjá KF.
Hvammsfjarðar frá haustdögum
1979. Maður hennar er Viöar G.
Waage, Kristrún tekur viö kaup-
félagsstjórastarlinu 1. júi.
Hjá Kí. Tálknaíjaröar á Sveins-
eyri lætur Siguröur Arnórsson af
starfi en viö tekur Jörgina Jóns-
dóttir. Hún er fædd 1956, lauk
gagnl'ræðapróli Í973 og stundaöi
nám í Einkaritaraskólanum
1975—1976. Hún heíur starfað hjá
Kópavogshæli, i Sparisjóöi
Reykjavikur og nágrennis og var
urn skeið lulltrui hjá Sláturlélagi
Suðurlands. Jörgina réðst til Kl.
Tálknaljarðar i vetur og helur
starl'að þar sem gjaldkeri og bók-
ari. Hún tekur viö kaupielags-
stjóraslarl'inu 20. júni.
—mhg
Hagsmunafélag myndlistamanna:
Sinnuleysi um
myndlist á
Listahátíð
A aðallundi Hagsmuuafclags
myndlistamanna sem haldinn var
uýverið, var samþykkt ályktun
þar scm lýster l'urðu á þvi sinnu-
leysi seni myndlist er sýnt á yfir-
standandi listahátið, og bent á að
i fjárhagsáætlun hátiðarinnar er
aðeins vcitt 1% af heildarkostnaði
til myndlistar.
Á fundinum var stjórn félagsins
endurkjörin en i henni sitja: Þór
Elis Pálsson, lormaöur, Gylfi
Gislason, ritari, G. Erla Geirs-
dóttir, gjaldkeri, Steinunn Þórar-
insdóttir, meðstjórnandi og Ric-
hard Valtingojer, meöstjórnandi.
Ákveðið hefur veriö að halda
sýningu á vegum lélagsins
snemma næsta vor.
Samband ísl.~loðdýraræktenda
Nýr framkvæmdast j óri
Samband islenskra loðdýra-
ræktenda hefur ráðið Jón Kagnar
Björnsson sem framkvæmda-
1 stjóra fyrir sambandið. Sam-
bandið vinnur að ýmsum hags-
munamálum loðdýraræktarinnar
i samvinnu við Sléttarsamband
bænda, Búnaðarlelag lslands og
aðrar stofnanir og félög land-
búnaðarins. Það sér og um sam-
skipli við danska lóðdýraræktar-
sambandið og önnur slik sam-
bönd erlendis.
Sambandiö hefur nú gert samn-
inga við danska loödýraræktar-
sambandið um samflokkun is-
lenskra og danskra skinna og það
sér um útflulning á refa- og
minkaskinnum til Danmerkur.
Þá mun þaö aöstoöa loðdýra-
bændur eltir föngum og veita
upplýsingar svo sem um mark-
aðsmál, efnis- og tækjakaup o.ll.
Skriístoía samtakanna er að
Snorrabraut 54 i Reykjavik. Er
hún sameiginleg fyrir SIL og
Markaðsnefnd landbúnaðarins,
en Jón Ragnar er einnig starfs-
maður hennar. Simi SIL er 29099,
kl. 1—5 e.h.
—mhg
Æskan komin
Út er komið mai-júni blað Æsk-
unnar. Af fjölbreyttu efni hennar
skalnefnt:
Orkin sal á Ararat. Lögmál
lerðamanna en þaö er pistill þar
sem íerðamönnum er bent á
nokkrar reglur sem hollt er lyrir
þá að hafa i huga. Sagt er frá
rússneskri ungmey, henni Deliu
litlu, sem nú er 5 ára. Greinar eru
um þá Vilhjáim Tell og Arkimed-
es gamla. Haldiö er áfram að
segja l'rá ævintýrum Róbinsons
Krúsó. Þá er i biaðinu ljölskyldu-
þáttur Kirkjumálaneíndar
Bandalags kvenna i Reykjavik.
Þorvarður Magnússon segir lrá
vináttu, sem myndast getur milli
ólikra dýrategunda. Jens Guö-
mundsson sér um poppþátt. „Þaö
væri ágætt ef viö lengjum eina fé-
lagsmiðstöð i Bolungarvik”, segir
Edda Borg Olalsdóttir. Eðvarð
lngólfsson byrjar nú þátt um
barna- og unglingabækur. Þá er
skátaopna, iþróttaþáttur, smá-
sögur, ævintýri, myndasögur o.fl.
Má vist með sanni segja að i blaö-
inu sé eitthvað fyrir alla, bæði
eldriogyngri.
—mhg