Þjóðviljinn - 13.08.1982, Blaðsíða 14

14 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 13. ágúst 1982
AðMymring aldraðra
Út er komin hjá Iöunni bókin
Aöhiynning aldraðra eitir Sol-
veigu Jóhannsdóttur, hjúkrunar-
kennara. Veitir bókin viðtæka
iræðslu um ýmisieg vandamál og
sjúkdóma, sem íylgt geta ellinni
og hvernig viö þeim skuli brugð-
ist.
Aðhlynning aldraöra skiptist i
fimm aöalkaí la sem heita: Öidr-
unarlræði. Heilsuvernd. Ellisjúk-
dómalræöi. Aöiilynning aldraöra
og Hjúkrunar- og dvalarheimili
aldraðra. Settar eru lram ýmsar
spurningar og bent á verkeíni,
sem vekja til umhugsunar um
máleini aldraöra og benda á leiö-
ir til umræöna um þau. i bókinni
eru margar skýringarmyndir,
sem Kut K. Sigurjónsdottir hjúkr-
unarkennari lieiur gert.
Aöhlynning aldraöra er óörum
þræöi samin sem kennslubók
handa sjúkraliöanemum en jal'n-
íramt mun hún reynast gagnleg
öllum þeim, sem sinna sjúkum
gamalmennum, livort heldur er a
heimilum eöa öldrunardeildum.
Þess er og aö vænta, aö aldraöir
geti sjáliir halt mikil not al lestri
bókarinnar.
Solveig Joliannsdóttir, hölund-
ur bókarinnar, helur vei iö kenn-
ari viö Hjúkrunarskóla Islands i
mörg ár og við Kjölbrautaskólann
i Breiðholti frá þvi hann tók til
staría.
Aðhlynning aldraðra er 130 bls.,
prentuð i Odda.
—mhg
Aðhlynning
aldraðra
IÐUNN Solvelg Jóhannsdóttlr
ALÞYDUBANDALAGIÐ
Alþyðubandalagiðá Vestf iörðum
— Kjördæmisráðstefna
Kjördæmisráðstelna Alþýðu-
bandalagsins á Vestfjörðum
verður haldin í Keykjanesi við
isaljarðardjúp dagana 28. og 29.
ágúst. Káðslefnan liefst kl. 2 eítir
hádegi laugardaginn 28. ágúsl.
Dagskrá ráöstefnunnar er á
þessa leiö:
1. Stjórnmálaviöhorfiö, 2. Sjáv-
arútvegsmál, 3. Byggöamál á
Vestfjöröum, 4. Félagsstarí Ai-
þýðubandalagsins á Vestljöröum,
5. Önnur mál.
Framsögumenn á ráöstelnunni
eru Guðvarður Kjartansson,
Flateyri, Gestur Kristinsson,
Súgandaliröi, Kjarlan Ölafsson,
ritstjóri og Skúli Aiexandersson,
alþingismaöur.
Alþýöubandalagsfélögin á
Vestfjöröum eru hvött til aö kjósa
íulltrúa á ráöslefnuna sem allra
fyrst.
Stjórn kjördæinisráðsins
Kja rtan Skúli
Tílkynnlng tll sölu-
skattsgreiðenda
Athygli söluskattsgreiðenda skal vakin á
þvi, að gjalddagi söluskatts fyrir júlimán-
uðer 15. ágúst.
Ber þá að skila skattinum til innheimtu-
manna rikissjöðs ásamt söluskattsskýrslu
i þririti.
Fjármálaráðuneytið
í). ágúst 1!)82.
PÓST- OG
SÍMAMÁLASTOFNUNIN
ráða
LlNUMANNSNEMA
við jarðsimadeild simstöðvarinnar i
Reykjavik sem fyrst. Nánari upplýsingar
verða veittar hjá starfsmannadeild.
Auglýsingasíminn
er 8-13-33
MOBVIUINN
SéráSit Ólafs
Framhald af bls. 10.
Það er misjafnlega langur timi
sem getur liðið, þar til ljóst
verður hvort þessar forsendur
eru réttar eða rangar. Þegar
næsta haust eöa á komandi vetri
gæti þó orðiö ljóst, að hin fyrsta
þessara forsendna er röng.
Úrskurður um hina þriöju veröur
hins vegar að biða i nokkur ár.
Þegar slikt óvissutimabil fer i
hönd, er rangt að taka óaftur-
kallanlegar ákvarðanir. Skyn-
samlegar ákvarðanir verður að
miða við eðli forsendnanna. Áöur
en vikið veröur aö formlegri til-
lögu undirritaðs, skal vakin at-
hygli á þvi, aö auk hæpinna for-
sendna, sem hönnun flug-
stöðvarinnar er byggð á, er ljóst,
að bæði gerö og stærð fyrirhug-
aðrar flugstöðvarbyggingar er
með þeim hætti, að margvislegir
erfiðleikar eru samfara þvi að
reisa þá tegund fiugstöðvar á
Keflavikurflugvelli, sem nú hefur
verið hönnuö.
„Bókarlaglð”
óhagkvæmt
Á Norðurlöndum og viðast hvar
i Bretlandi og á meginlandi
Evrópu hafa verið byggðar flug-
stöðvar þar sem hver álman eða
armurinn tengist öðrum. Mjög
auðvelt er að stækka slikar
byggingar, el aukinn farþega-
fjöldi knýr á um slika stækkun og
reisa þær i áföngum eítir þörfum
flugsins á hverjum tima. Þessar
flugstöðvar likjast þvi, svo notað
sé almennt málíar, að einn kass-
inn sé tengdur við annan. Flug-
stöðvarnar i Kaupmannahöfn,
Osló, Stokkhólmi, Glasgow,
London og Luxemburg eru ágæt
dæmi um slikar tegundir ílug-
stöðva, en flestir Islendingar,
sem ferðast til Norðurlanda og
Evrópu, þekkja þessar byggingar
af eigin raun.
— Við hönnun fyrirhugaðrar
flugstöðvar á Keflavikurflugveili,
var hins vegar valin allt önnur
tegund af flugstöð og mun sjald-
gæfari i okkar heimshluta. Þessi
flugstöð minnir, svo notaö sé
almennt málfar, einna helst á
bók, sem opnuð er, og reist á
borði á þann hátt, að kjölurinn
snýr upp. Slika flugstöð verður að
reisa alla i einu, þvi byggingar-
lagið myndar samfellda heild.
Þar er ekkert áfangaval varðandi
aðalhluta byggingarinnar. Að
visu má reyna aö innrétta
bygginguna i áföngum, en slik
áfangaskipting er þó verulegum
erfiðleikum háð, eins og fram
hefur komið i athugunum
nefndarinnar.
Allt eða ekkert
Með þvi að velja þá tegund af
flugstöðvarbyggingu sem hönnuð
hefur verið á Keflavikurflugvelli,
er mönnum nánast strax i upphafi
stillt lrammi fyrir afdráttar-
lausum kostum: „Allt eöa
ekkert”. Flestar aðrar flug-
stöðvarbyggingar i Evrópu fela
hins vegar i sér margvislega
möguleika á áfangaskiptingu, þar
sem fyrst er reist aðeins ein
álman, eða einn armur
byggingarinnar, og siðan annarri
álmu bætt við nokkrum, eða jafn-
vel mörgum árum seinna, eftir
þvihvort íramtiðarþróun flugsins
leiðir i ljós aukna þörl' á húsrými.
Rými nýtist illa
„Bókarlagið” á hinni fyrir-
huguðu flugstöðvarbyggingu
hefur einnig i för meö sér að veru-
legt rými i byggingunni nýtist
mjög illa. Þetta sést best þegar
borin er saman lermetrastærð og
rúmmetrastærð þessarar
byggingar við ýmsar aðrar stór-
byggingar hérlendis. Þjóðarbók-
hlaðan er t.d., ef mælt er i fer-
metrum, álika stór og flugstöðin á
að vera, án nýtingar á þakrými
og leiðslukjallara, en flugstöðin
er hins vegar rúmlega 100%
stærri að rúmmetrafjölda. Annað
dæmi er Tollhúsið, sem, ef mælt
er i fermetrum nýtanlegs rýmis,
er 50% stærri en aðalbygging og
landgangar flugstöðvarinnar, en
flugstöðin er i heild engu að siður
nærri 200% stærri en Tollhúsið, ef
mælt er i rúmmetrum. Þegar
flugstöðin yrði fullnýtt, væri hún
tvöfalt stærri en Hús verslunar-
innar að nýtanlegu rými, en þó
sést ekki öll stærð Húss versl-
unarinnar frá götu, þar eð veru-
legur hluti byggingarinnar er
neðanjarðar. Þannig má nefna
ýmis fleiri dæmi.
Enginn mælikvarði
til á minnstu stærð
Það er ljóst að sú tegund flug-
stöðvar, sem valin hefur verið til
hönnunar, er bæði óhagkvæm að
stærð og veitir ekki samskonar
möguleika á sveigjanlegri
áfangaskiptingu og flestar aðrar
flugstöðvar i Evrópu. Má i þessu
sambandi benda á, að i viðræðum
við byggingarnefnd kom fram, að
nefndin treysti sér ekki til að
segja, hvað væri hugsanleg
„minnsta stærð af flugstöð”, þar
eð slikur mælikvarði lægi ekki
fyrir. Þvi er sú spurning itrekuð,
hvort Islendingar þurfi að reisa
flugstöð, sem sé svo stór, að hún
sé helmingur af nýtanlegu flatar-
máli af aðalbyggingu DeGauile
flugstöðvarinnar i Paris, sem
Frakkar reistu til að anna ein-
hverri mestu flugumíerð sem
þekkist i álfunni — og er þó nýtan-
legt rými hér undanskilið i þeim
samanburði, en flugstöðin yrði
rúmlega 2/3 af stærð aöalbygg-
ingar De Gaulle, ef þaö yrði tekið
með. Er rétti timinn til að vera
svo stórhuga, þegar farþegafjöldi
Flugleiða hefur á undanförnum
árum hrapað úr rúmlega 400.000
niður i 270.000 og þáttlaka okkar i
samkeppnisfluginu yfir Atlants-
hafið kann aö verða úr sögunni
innan fárra ára?
Til viðbótar þeim atriðum, sem
hér hala verið nefnd, er rétt að
vekja athygli á þvi, að þeir út-
reikningar sem geröir hafa verið
um rekstarhagkvæmni bygg-
ingarinnar eftir að hún hefur
verið tekin i notkun byggjast á
þvi, að enginn fjármagnskostn-
aður er tekinn með i útreikn-
inginn. Rökin fyrir sliku eru þau,
að hér sé um opinbera byggingu
að ræða, likt og skóla, sjúkrahús
og aðrar opinberar byggingar.
Slik rök verða þó ekki talin gild,
þar eð i nær allri byggingunni á
vera til starfsemi fyrirtækja, sem
annast almennan rekstur, bæði
flugfélaga, verslana, banka, veit-
ingahúss og fjölmargra annarra
aðila, sem byggja alkomu sina á
eðlilegum viðskiptagrundvelli.
Þótt hið opinbera hafi forgöngu
um að reisa flugstöðina, er henni
ætlað að hýsa almenna viðskipta-
starfsemi en ekki þjónustu. Ljóst
er, að eigi að reikna fjármagns-
kostnað af flugstöðvarbygging-
unni á sama hátt og fjármagns-
kostnað annarra bygginga þeirra
viðskiptaaðila, sem starfsemi
eiga að hafa i byggingunni, mun
rekstur byggingarinnar, þegar
hún er fullbúin verða með þeim
hætti, að árlega verður verulegt
tap á rekstrinum. Það blasir þvi
við, að hið opinbera verður annað
hvort að gefa þessum viðskipta-
aðilum fjármagnskostnaðinn að
öllu leyti eða greiða árlega veru-
legan halla af rekstrinum.
Önnur og
minni flugstöð
i ljósi þess sem hér hefur verið
sagt, er undirritaður andvigur
þvi, að sú tegund flugstöðvar,
sem hönnuð heíur verið, verði
reist á Keflavikurflugveíli. Ég
legg hins vegar til, að i hennar
stað verði byggð önnur og minni
flugstöð, sem feli i sér möguleika
á hagkvæmari áfangaskiptingu
og sé i meira samræmi við raun-
hæfar forsendur um framtiðar-
þróun i islenskum flugmáium og
tengist framkvæmd heildar-
áætlunar um nauösynlegar úr-
bætur i flugmálakeríi landsins
alls.
Nýjar
hönnunarforsendur
Við hönnun slikrar byggingar
verði tekið mið af eftirfarandi:
1. Framtiðarþróun farþegafjölda
á Keflavikurflugvelli er mjög
óviss. í upphafi nægir að miða
bygginguna viö tæplega 300
þúsund farþega sem algert
hámark á þessum áratug, og
ber þó að hafa i huga að þróun-
in gæti eins orðið á þann veg, að
tæplega 200 þúsund farþegar
yrði raunveruieikinn innan
fárra ára.
2. Óvist er, aö Keflavikurflug-
völlur verði á næsta áratug
miðstöð millilandaílugs íslend-
inga.
3. Tegund byggingarinnar verði
samskonar og ílugstöðvanna i
Kaupmannahöfn Osló, Stokk
hólmi, London, Glasgow,
Luxemburg, og íeli i sér mögu-
leika á áíangaskiptingu og
nýjum álmum eítir þörfum á
hverjum tima.
4. Gerð fyrsta áfanga byggingar-
innar, verði miðuð viðþá stefnu
að innan fárra ára verði reistar
forbyggingar flugstöðva, bæði
á Keflavikurflugvelli og
Keykjavikurflugvelli. Verði
þeim byggingum ætlaö að ráða
bót á ástandinu sem rikir á
báðum flugvöllunum uns fram-
tiðarskipun flugmála hefur
skýrst á seinni hluta þessa ára-
tugs. Miðað við slikt eðli fyrsta
áfanga byggingarinnar, ætti að
vera hægt að ljúka henni á
fáeinum árum, i stað þeirra
10—16 ára, sem óhjákvæmilegt
er að taki að reisa þá tegund af
byggingu, sem nú hefur verið
hönnuð á Keflavikurllúgvelli.
5. Bygging flugstöðvarinnar taki
mið af forgangsröð verkefna i
islenskum llugmálum og verði
samræmd áætlun um heildar-
úrbætur i islenskum flug-
málum þar sem nauðsyn bættr-
ar öryggisþjónustu og aðrar
framkvæmdir, sem Flugráð
hefur lagt rika áherslu á, skipi
jafnháan sess og bygging flug-
stöðvar.
A grundvelli framangreindra
röksemda, er það tillaga min, að
þeim fjármunum, sem ákveðið
var i fjárlögum að verja i þágu
flugstöðvar á Keflavikurflugvelli,
verði variö til að hanna aðra og
minni flugstöð, hagkvæmari og
hentugri flugstöð sem samræmist
betur raunveruleikanum iþróun.
— e.k.h.
v^rmir,
Afgreiöum
einangrunar
plast a Stör
Reykjavikur^
svceóið frá
mánudegi
föstudags.
Afhendum
vöruna á
byggingarst
vidskipta J
mönnum aó
kostnaóar
lausu.
Hagkvœmt verö
og greiösJuskil
málar vió fiestra
JH hœfi.
einangrunai
^Hplastið
I ramleiAskivor u r
pipuetnangrun
~^og skrufbutar
Blikkiðjan
Ásgarði 7, Garðabæ
Önnumst þakrennusmiði og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmíði.
Gerum föst verðtilboð
SIMI 53468