Þjóðviljinn - 04.02.1983, Blaðsíða 7

Herferð gegn
spillingu í Sovét?
^Tók
laun
fyrir
500
„dauðar
r /•
salir
Moskvublaðið Sotsíalistít-
sjeskaja Indústría segir nýlega
frá því, að afhjúpað hafi verið
í borginni Pdolsk mikið svika-
mál. Þar í borg hafði manni
nokkrum tekist að hirða í þrjú
ár laun fyrir um fimm hundr-
uð verkamenn, sem hvergi
voru til nema á pappírunum -
frekar en verksmiðjan sem
þeir voru skráðir hjá.
í sovéskum blöðum er öðru
hverju skýrt frá ýmsumfjár-
svikamálum en það er eftir því
tekið, að eftir að Júrí Androp-
of tók við valdamesta embætti
landsins hefur dæmum um
slíka „rannsóknablaða-
mennsku" fjölgað mjög.
Bendir margt til þess að um
þessar mundir sé hafin í So-
vétríkjunum mikil herferð
gegn fjármálaspillingu þeirri,
sem lengi hefur verið, einnig í
opinberum ræðum, viður-
kennd sem meiriháttar vanda-
mál. Sumir fréttaskýrendur
telja, að eitt markmiðið með
þessari herferð sé að sýna al-
menningi fram á að spilling
hafi blómstrað í tíma Brésn-
jéfs, en nú sé uppi önnur öld
og verði hart tekið á ýmis-
legum afbrotum.
Flókið
blekkinga-
kerfi
Mál það sem fyrr var frá
greint er svo vaxið, að maður
að nafni Stanislav Ivanof kom
á opinberar skýrslur verk-
smiðju í Podolsk, sem hann
staðhæfði að framleiddi vélar
fyrir vefnaðariðnaðinn. Verk-
smiðjan var samkvæmt
plöggum risin á landi þriggja
ríkisbúa, en forstjórar búanna
tóku að sér alla pappírsvinnu
sem nauðsynleg var til að svo
liti út sem raunveruleg verk-
smiðja væri að störfum. Fyrir
þetta viðvik fengu forstjór-
arnir mútur upp á sem svarar
tuttugu miljónum króna. Til
að halda svikamyllunni gang-
andi keypti ívanof öðru
hverju vefstóla á svörtum
markaði og seldi þá iríkisfyrir-
tækjum sem eigin framleiðslu.
Blaðið lætur að því liggja í
frásögn sinni, að hundruð
manna hafi dregist inn í svindl
þetta áður en allt komst upp.
ívanof tókst um þriggja ára
skeið að stinga í vasann
launum 515 verkamanna
(„dauðar sálir“ heita slíkir
menn í Rússlandi frá fornu
fari) - sem aldrei voru til. So-
véska blaðið sem frá þessu
máli skýrir segir, að Ivanof
hafi fengið sér tvo lífverði,
fjóra bfla, þrjú einbýlishús
auk þess sem hann hafi skreytt
konu sína djásnum „eins og
jólatré".
Föstudagur 4. febrúar 1983 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Geir Gunnlaugsson skrifar frá Guineu Bissau
Bissau, 25. janúar 1983.
Fimmtudagurinn 20. janúar rann upp bjartur og fagur.
Þaö var frídagur og þaö hvíldi notalegur blær yfir
Bissau. Alls staðar streymdi fólk til að safnast saman
viö höfnina á „Torgi hinna föllnu gegn
nýlendustefnunni“. Þar er minnismerkið svartur,
krepptur hnefi, um hina 50 verkamenn sem Portúgalar
skutu niður í verkföllunum 3. ágúst 1959.
Þennan fagra fimmtudagsmorg-
un voru 10 ár liðin frá því að Amilc-
ar Cabral var myrtur í Guinea-
Conakry af leiguliðum portúgala.
Síðan þá hefur þessi dagur verið
haldinn hátíðlegur til minningar
um hann og alla þá sem féllu í hinu
11 ára frelsisstríði gegn portú-
galskri nýlendukúgun.
Mannfjöldinn á torginu jókst
fjöldaaðgerð. Var reykvíska lög-
reglan með sína talningarmeistara
fjarri góðu gamni!
Guineanski
kvennadagurinn
í tilefni þessarar 10 ára minning-
arhátíðar um Cabral og aðra fallna
félaga þá hefur verið skipulögð 10
CABRAL
LIFIR
stöðugt, en það vakti athygli mína
að hér voru engir sölumennirnir.
Enginn ís til sölu, ekkert gos, engar
pulsur, engar blöðrur. Sá eini sem
var að selja var blaðasalinn, og
„No Pintcha", eina blað landsins
sem kemur út 2 sinnum í viku, rann
út sem heitar lummur.
Sólin reis æ hærra upp á himin-
inn og það fór að hitna á höfðum
okkar. Þá komst allt í einu hreyfing
á hópinn. Nino, forseti landsins og
sjálfur gamall skæruliði, þó ekki
nema rétt rúmlega fertugur að
aldri, var mættur.
Glæsileg
fylking
í fylktu liði var nú gengið í átt að
jarðneskum leyfum Amilcar Ca-
bral og nokkurra annarra bardaga-
hetja. Voru þær fluttar til Guinea-
Bissau frá Guinea-Conakry 1979
og settar allar í eina, sameiginlega
gröf. Þar er nú snoturt minnis-
merki.
Fremstir í flokki gegnu helstu
valdamenn landsins og erlendir
sendimenn í Bissau. Þar á eftir
gegnu gamlar bardagahetjur. Var
átakanlegt að sjá þá suma koma á
hækjum sínum eða að öðru leyti
illa farna eftir átök stríðsins.
Þá komu ungherjarnir, ungliða-
samtökin sem bera nafn Amilcars
Cabrals. Þeir eru þekkjanlegir á
sínum gula borða sem þeir slá um
hálsinn, strákar jafnt sem stelpur.
Þeir sem á eftir komu fylktu sér
undir merki samtaka sinna eða
vinnustaðar. Þarna voru verka-
lýðssamtökin, kvennasamtökin,
hverfanefndirnar, ráðuneytin,
fjöldi vinnustaða o.s.frv. Einnig
var fjöldi fólks em bara gekk með.
Ég slóst í hóp þeirra frá sjúkrahús-
inu 3. ágúst. Gengu nokkrir í þeim
hópi í sínum hvítu vinnufötum.
Áhrifamikil
þögn
Rólega mjakaðist hópurinn
áfram. Skyndilega heyrðist úr
fjarska einmana lúðrahljómur,
Hann var einkennilega seiðandi og
það sló þögn á alla. Einnar mínútu
þögn til minningar um fallna fé-
Íaga. Áreynslulaus, sjálfsögð. Það
var áhrifamikil stund.
Við gengum síðan áfram hægum
skrefum að minnisvarðanum sem
skreyttur var blómum.
Þann tíma sem ég hef dvalið hér í
landi hef ég ekki orðið vitni að öðr-
um eins mannfjölda samankomn-
um í Bissau í nokkurri annarri
daga menningardagskrá undir
heitinu Cabral lifir. Endar hún á
degi Guineanskra kvenna 30. janú-
ar (hér er líka haldið upp á 8.
mars). Það var á þeim degi fyrir 10
árum sem Titina Silá féll. Hún var
einn fremsti skæruliðinn á
norðurvígstöðvunum. Var hún á
kanón á leið til jarðarfarar Amilc-
ars Cabrals í Guinea-Conakry er
Portúgalar gerðu árás. Hvarf Tit-
ina í fljótið og er talið að krókodílar
hafi orðið henni að aldurtila.
í sambandi við þennan kvenna-
dag má geta þess að nú eru kvenna-
samtökin m.a. að vinna að söfnun
mynda og upplýsinga um konur
sem þátt tóku í stríðinu.
Nágrannar
í heimsókn
Þessa 10 daga sem minningar-
hátíðin stendur yfir er ýmislegt sem
verður á boðstólum. Hér eru t.d.
staddir listamenn frá Guinea-
Conakry, nágrannaríkinu sem gaf
skæruliðum skjól meðan á stríðinu
stóð og hlaut þungar búsifjar að
launum frá Portúgölum. Þessi tvö
lönd bera sama nafnið (Guinea-),
en mismunandi nýlendusaga
(Guinea-Conakry undir Frökkum,
Guinea-Bissau undir Portúgölum)
hefur markað þeim mismunandi
örlög.
Var stórkostlegt að sjá heima-
menn dansa og syngja til heiðurs
Guinea-Conakry og þakka hjálp-
ina í stríðinu. Síðan hafa gestirnir
sýnt listir sínar. Voru þeir með frá-
bæra danssýningu, fulla af lífi og
litum.
Auk þessara guineönsku gesta er
von á gestum frá grannríkinu í
norðri, Senegal. Kemur dansflokk-
ur og hljómsveit þaðan.
Dagur
hersins
Á degi hersins, þ. 23. janúar, var
þess minnst að 20 ár eru nú liðin frá
fyrstu vopnuðu árás PAIGC gegn
Portúgölum. Var þá haldinn úti-
dansleikur við mána- og stjörnu-
skin. Léku þar fyrir dansi hljóm-
sveitir frá Guinea-Conakry og
Guinea-Bissau. Var táknrænt að
engir áfengir drykkir voru til sölu.
Ekki er það nú vegna hreinræktun-
arstefnu stjórnvalda heldur vegna
þess að bjór hefur ekki verið til
sölu hér í landi undanfarnar 4-6
vikur vegna tappaskorts bjórverk-
smiðjunnar.
Forsíða dagblaðsins No Pintcha frá 20. janúar s.l. Blaðið er helgað því að
10 ár eru liðin frá þvi Portúgalar myrtu sjálfstæðishetju Guineu Bissau,
Amilcar Cabral. Ýfir myndinni stendur „Dýrð sé hinum föllnu“ og
innfelldi textinn er tilvitnun í Cabral: „Ef ég ætti eftir að hverfa á
morgun...mundi það ekki hefta framrás hermanna okkar. Það verða
ávallt tugir, hundruð Cabralar í landi okkar...“
Fjölbreytt
dagskrá
Framundan eru síðan uppákom-
ur með guineanskri tónlist, þjóð-
legri og svo af nýrri gerðinni. Einn-
ig er myndasýning með teikningum
barna og fullorðinna um Amilcar
Cabral. Lítil og einföld sýning list-
muna er í andyri aðalsamkomu-
hússins, 3. congresso. Þar er enn-
fremur fjöldi ljósmynda úr stríðinu
og hinu daglega lífi. Kvikmyndir
um stríðið og Cabral eru einnig á
dagskránni.
Ekki má heldur gleyma útvarp-
inu. Það sendir nú daglga út mikið
efni um sjálfstæðisbaráttuna. Og
hvað sjónvarp snertir þá ætti að
vera óþarfi að geta þess að hér er
engin sjónvarpsstöð.
Þröng kjör
Það er því augljóst að frelsis-
stríðið er ofarlega í hugum fólks
hér í landi. Hvernig gæti það líka
verið örðuvísi? Það er óhjákvæmi-
legt að svo langt og grimmt stríð
skilji eftir sig spor sem lengi tekur
að græða. Nú er Guinea-Bissau
fullvalda ríki og landsmenn hafa
hafist handa um uppbygginguna.
Þó markar geysileg fátækt og
menntunarskortur landinu þröng
kjör og verður svo um næstu
framtíð. En það er síðan önnur
saga.
Geir Gunnlaugsson.

Sjóefnavinnslan hf. óskar að ráða starfsmann til vaktavinnu í Saltverksmiðjuna á Reykjanesi. Skriflegum umsóknum er greina frá fyrri störfum og aldri sendist skrifstofu Sjóefna- vinnslunnar hf. Vatnsnesvegi 14, 230 Kefla- vík, sími 3885, sem einnig veitir nánari upp- lýsingar. Umsóknarfrestur er til 10. febrúar 1983. Sjóefnavinnslan hf.

^ Leiðrétting vegna 'fSll auglýsingar um stöðu heilsugæslulæknis í auglýsingu ráðuneytisins, dags. 20. janúar s.l., um lausa stöðu heilsugæslulæknis við heilsugæslustöð Miðbæjar við Egilsgötu, Reykjavík, misritaðist lokadagur umsóknar- frests. í stað 8. febrúar átti að standa 18. febrúar n.k. Leiðréttist þetta hér með. Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið 2. febrúar 1983