Þjóðviljinn - 14.07.1983, Blaðsíða 6

6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 14. júlí 1983
Minning
Sigurður Guðgeirsson
Fæddur 30. maí 1926 — Dáinn 6. júlí 1983
Áriö 1929 voru sett lög á Alþingi
um byggingu verkamannabústaða,
fyrir forgöngu Héöins Valdimars-
sonar, formanns Dagsbrúnar. Vor-
ið 1932 var flutt inn í fyrsta áfanga.
Þessar byggingar mörkuðu tíma-
mót í húsnæðismálum verkafólks í
Reykjavík, því á þeim tíma þóttu
þetta lúxusíbúðir vestur í bæ og
voru með viðráðanlegum kjörum.
Ennþá standa þessar íbúðir fyrir
sínu.
Foreldrar okkar Sigurðar
Guðgeirssonar voru meðal þeirra
sem fluttu í þessar íbúðir. Foreldr-
ar Sigurðar að vísu í öðrum áfanga,
einum þremur árum síðar en mínir.
Þannig urðum við Sigurður þegar í
bernsku leikfélagar og kunningjar.
Hvorugan okkar grunaði þá að
leiðir okkar ættu eftir að liggja
saman í verkalýðshreyfingunni og
pólitískum flokkum meðan báðir
lifðu.
Sigurður fæddist í Reykjavík 30.
maí 1926, einn sjö barna heiðurs-
hjónanna Guðgeirs Jónssonar bók-
bindara og Guðrúnar Sigurðar-
dóttur. Þau eru bæði á lífi; Guðgeir
varð níræður fyrr á þessu ári og
Guðrún verður níræð síðar á árinu.
Mér er í bernskuminni hve þessi
góðu hjón voru hlý og mild. Þá
eiginleika erfði Sigurður ríkulega.
Sigurður hóf snemma þátttöku í
félagsmálum. Barnungur hóf hann
að starfa í góðtemplarareglunni, en
þar voru foreldrar hans virkir fé-
lagar. Á sautjánda ári hóf hann
nám í prentiön og vart hafði hann
hafið það nám þegar hann var kos*
inn formaður Prentnemafélagsins
í Reykjavík. Um líkt leyti var hann
kjörinn varaformaður fyrstu
stjórnar Iðnnemasambands Is-
lands og íormaður þess tveimur
árum síðar.
Á þessum árum var hann oröinn
virkur þátttakandi í starfi ungra
sósíalista. Hann var formaður
Æskulýðsfylkingarinnar, bæði í
Reykjavík og landssamtakanna.
Um þetta leyti störfuðum við
mikið saman. Ég man að hann tók
að sér að kenna mér fundarsköp og
fundarstjórn. Að þeirri kennslu bý
ég enn. Sigurður er einn sá mesti
snillingur sem ég hef þekkt í öllu
sem lýtur að fundarskópum. Þau
hafði hann greinilega lært hjá
góðtcmplarareglunni, því við jafn-
aldrar hans vorum nemendur hans
á þessu sviði. Þar naut sín vel vand-
virkni hans, nákvæmni og glögg-
skyggni, - og samviskusemi hans
var slík að oft þótti okkur nemend-
um hans nóg um. Fannst ná-
kvæmnin óþarflega mikil. En hann
lét sig hvergi; vandvirknin varð að
vera slík í fundarstjórn og öllum
fundarsköpum að ég minnist þess
vart að hafa þekkt mann í áratuga-
félagsmálavafstri mínu sem var
jafnöruggur og réttlátur fundar-
stjóri.
Kornungur tók hann einnig þátt í
kappræðufundum fyrir hönd ungra
sósíalista.
Sigurður starfaði við prentiðn til
ársins 1962, en á árunum 1957-’59
tók hann að sér fyrir þrábeiðni fé-
laga sinna að gegna framkvæmda-
stjórastöðu Fulltrúaráðs verka-
lýðsfélaganna í Reykjavík. Á þess-
um árum var hann orðinn efirsótt-
ur til trúnaðarstarfa, jafnt á vegum
verkalýðshreyfingarinnar sem síns
pólitíska flokks. Hann gegndi ýms-
um slíkum trúnaðarstörfum í stétt-
arfélagi sínu og góðtemplararegl-
unni; var formaður Sósíalistafélags
Reykavíkur, varaborgarfulltrúi og
sat í mörgum nefndum á vegum
borgarinnar. Má þar nefna skóla-
nefnd Iðnskólans, Framfærslu-
nefnd, Niðurjöfnunarnefnd o.fl.
Árið 1962 tók hann að sér um
eins árs skeið að vera starfsmaður
Alþýðusambands íslands, en árið
eftir hóf hann störf hjá verka-
mannafélaginu Dagsbrún og starf-
aði þar allt til dauðadags. Hann var
formaður Húsnæðismálastjórnar
ríkisins um þriggja ára skeið og
hafa sennilega fáir náð jafnmikilli
einingu innan þeirrar stofnunar og
hann. Þá varð Sigurður við beiðni
Björns Jónssonar um að gerast
aðstoðarmaður hans í ráðherratíð
Björns, sem var í tæpt ár.
Ein af skyldum Alþýðusam-
bands íslands er að skipa formann
kjörstjórnar, þegar kosning fer
fram í verkalýðsfélagi. Þá leitaði
Alþýðusambandið yfirleitt til Sig-
urðar um að taka að sér slíka for-
mennsku, vítt og breitt um landið.
Þar var hann óumdeildur, hversu
harðar og illvígar sem kosningarn-
ar voru. Því réttsýni hans og á-
reiðanleika dró enginn í efa. Iðu-
lega var leitað til hans með undir-
búning og umsjón með Alþýðu-
sambandsþingum og þingum
Verkamannasambands Islands,
því þá þótti tryggt að undirbúning-
ur væri í lagi og lögum og reglum
væri framfylgt.
Ég minnist þess alltaf hve við
stjórnarmenn Dagsbrúnar vorum
hróðugir þegar okkur tókst að fá
Sigurð Guðgeirsson til starfa hjá
okkur. Fyrst gegndi hann almenum
skrifstou- og félagsmálastörfum,
en nokkuð fljótlega tók hann við
öllum fjármálastjórnarstörfum hjá
félaginu. Var í reynd fjármálastjóri
þess; annaðist allar fjárreiður og
bókhald. Jafnframt var hann for-
stöðumaður Styrktarsjóðs Dags-
brúnarmanna og annaðist alla tíð
yfirstjórn á greiðslum atvinnu-
leysisbóta. Öll þessi störf annaðist
Sigurður af fágætri prýði. Löggiltir
endurskoðendur félagsins luku
lofsorði á vinnubrögð hans öll og
slíkt var öryggi hans í greiðslum
atvinnuleysisbóta að ef ágreiningur
kom upp í þeim málum innan ann-
arra verkalýðsfélaga, var jafnan
leitað eftir umsögn hans. Sama er
að segja um bætur úr Styrktarsjóði
til Dagsbrúnarmanna sem lentu í
slysum eða áttu við veikindi að
stríða. Úr öllum þessum málum
greiddi Sigurður af þekkingu og
Ijúfmennsku.
Þetta er aðeins ytri lýsing á starfi
Sigurðar Guðgeirssonar fyrir
Dagsbrún. Þáttur hans í daglegu
starfi félagsins og sá góði andi sem
hann skapaði í kringum sig var slik-
ur að honum verður ekki með
orðum lýst. í tuttugu ár starfaði
hann fyrir verkamannafélagið
Dagsbrún. Fyrir hönd Dagsbrún-
armanna vil ég þakka honum störf-
in og þá gæfu er félagið varð að-
njótandi, að fá að njóta starfs-
krafta hans.
Á yngri árum fórum við nokkrir
félagar saman í ferðalög um landið.
í slíkum ferðum var Sigurður ó-
missandi; allra manna kátastur og
skemmtilegastur. Láglendingafé-
lagið var þessi félagsskapur kallað-
ur, vegna þess að meðan fjölmargir
félagar okkar klöngruðust um
klungur hálendisins héldum við
okkur helst í byggð. Heimsóttum
fjarlæga staði við strendur landsins
og kynntumst lífinu í fiskiþorpum
og verslunarstöðvum. Þetta voru
dýrlegar stundir
Sigurður var allra manna ljúfast-
ur og þægilegastur í umgengni.
Dagfarslega glaðvær. Þó var
skapið mikið undir niðri, en svo vel
tamið að það duldist flestum. Væri
hins vegar reynt að fá hann til að
halla réttu máli mætti mönnum
ósveigjanleg festa.
Sigurður kvæntist eftirlifandi
konu sinni, Guðrúnu Einarsdóttur
22. júní 1950 og eignuðust þau þrjá
syni; Einar Má skólafulltrúa, Rún-
ar Geir læknanema og Sigurð Örn
viðskiptafræðing. Hinni góðu konu
hans, sonum þeirra og öldruðum
foreldrum hans færum við Dags-
brúnarmenn hlýjar samúðar-
kveðjur.
Snemma í vor var Sigurði boðið
forstöðumannsstarf Byggingasjóðs
verkamanna. Það þyrmdi yfir okk-
ur alla forráðamenn Dagsbrúnar
þegar hann skýrði okkur frá því að
hann myndi taka að sér þetta starf,
og við lögðumst allir á eitt með að
telja honum hughvarf. í trúnaðar-
samtali við mig skýrði Sigurður
mér frá því að heilsu hans hefði
hrakað mjög í vetur og hann héldi
að þessu nýja starfi fylgdi ekki jafn-
mikill erill. Skömmu síðar var hann
frá vegna veikinda í tæpan mánuð,
en mér virtist hann aftur hress og
glaður þegar hann kom aftur til
starfa. Hann bauðst til að sinna
umsjónarstörfum fyrir Dagsbrún
hluta dagsins fram eftir sumri og
það gerði hann síðustu vikurnar
sem hann lifði. Hann veiktist
skyndilega 2. júlí og lést á sjúkra-
húsi fjórum dögum síðar. Þá misstu
sósíalistareinn sinn besta liðsmann
og verkalýðshreyfingin einn sinn
traustasta og vandaðasta starfs-
mann.
Það ríkir harmur meðal Dags-
brúnarmanna. Sl. miðvikudag lést
einn helsti máttarstólpi félagsins
um tuttugu ára skeið og laugardag-
inn í sömu viku féll frá Eðvarð Sig-
urðsson, stjórnarmaður í félaginu í
fjörutíu ár, þar af formaður í 21 ár.
Um hásumar kveðjum við Sig-
urð Guðgeirsson. Ég minnist
sumarleikja okkar í æsku, og um
daginn var ég á ferð á bernskuslóð-
um okkar í verkamannabústöðun-
um og mér fannst ekkert sumar
vera.
Megi árangur hins góða lífsstarfs
og sá góði andi sem fylgdi Sigurði
Guðgeirssyni verða fylginautur
eftirlifandi konu hans og sona.
Guðmundur J. Guðmundsson
Látinn er Sigurður Guðgeirsson,
prentari, Háagerði 20. Hann lést í
gjörgæsludeild Landsspítalans 6.
þ.m. eftir skyndileg veikindi. Við
vissum að vísu að Sigurður hafði
ekki verið fullfrískur um nokkurt
skeið, en það var ekkert sem manni
fannst benda til svona skjótra um-
skipta, og allra síst fannst honum
sjálfum ástæða til að taka það al-
varlega.
Sigurður var fæddur 30. maí
1926, sonur hjónanna Guðgeirs
Jónssonar, bókbindara og fyrrum
forseta ASÍ og Guðrúnar Sigurðar-
dóttur. Sigurður var einn af sjö
systkinum, svo eflaust hefur ekki
alltaf verið úr miklu að spila á svo
stóru heimili mitt í kreppunni.
Hann hefur að sjálfsögðu snemma
farið að fylgjast með störfum
þeirra, er rétta vildu hlut þeirra er
minna máttu sín í þjóðfélaginu,
enda skammt að leita fræðslu og
frétta um þá hluti, þar sem faðir
hans, Guðgeir hafði þá allt frá 1916
verið í forystusveit íslenskrar
verkalýðshreyfingar.
Er Sigurður hafði aldur til hóf
hann prentnám í Prentsmiðjunni
Eddu og lauk þaðan sveinsprófi í
setningu 1948.
Árið eftir hóf hann störf sem
vélsetjari í Prentsmiðju Þjóðvilj-
ans og vann þar til ársins 1962 að
tveimur árum undansk ildum.
Árið 1950giftisthann eftirlifandi
konu sinni, Guðrúnu Ragnhildi
Einarsdóttur frá Eystri-
Leirárgörðum í Borgarfirði. Börn
þeirra eru: Einar Már, Rúnar Geir
og Sigurður Örn.
Sigurður gerði sér fljótt Ijósa
nauðsyn samstöðu launamanna.
Hann varð því fljótt virkur félagi í
samtökum prentnema og formaður
þeirra var hann í þrjú ár.
Þá starfaði Sigurður á yngri
árum allmikið í Góðtemplararegl-
unni, og bindindismaður var hann
alla tíð.
Hann tók mikinn þátt í stjórn-
málasamtökum verkalýðshreyfing-
arinnar og var t.d. bæði í miðstjórn
Sósíalistaflokksins á meðan hann
starfaði og síðan í stjórn Alþýðu-
bandalagsins um skeið. Hann var
aðstoðarmaður Björns Jónssonar,
er hann var ráðherra á árunum 73-
74.
Á árunum 1971-75 var Sigurður
formaður Húsnæðisstofnunar
ríkisins.
Þá gegndi hann framkvæmda-
stjórastarfi Landssambands vöru-
bifreiðastjóra í fjölda ára og til
dauðadags. Sigurður hafði nýverið
tekið við starfi forstöðumanns
Byggingasjóðs verkamanna, og
vann hann einmitt að frágangi á
sínum gamia vinnustað, Dagsbrún,
er hann veiktist skyndilega. Hjá
Verkamannafélaginu Dagsbrún
hafði hann starfað frá árinu 1963,
eða í tuttugu ár.
Ég hef hér í örstuttu máli minnst
á nokkra helstu þætti í lífsstarfi Sig-
urðar Guðgeirssonar, og þó sú
upptalning sé í flestu ófullkomin og
margt vanti þar í, ber hún samt
vitni um mikið og fjölbreytt starf,
ekki eldri manns.
Sigurður var ekki bara mjög hæf-
ur og skyldurækinn í öllum sínum
störfum, heldur voru honum gefnir
þeir alltof sjaldgæfu eiginleikar að
eiga afar gott með að vinna með
öðrum og að stýra verki.
Hann var sérlega prúður og dag-
farsgóður í allri framkomu, og
greiðvikinn og hjálpsamur svo með
ólíkindum var. Það hlýtur því oft
að hafa verið erfitt í störfum, sem
Sigurður gegndi lengst af, að kom-
ast hjá að valda mönnum vonbrigð-
um eða jafnvel sárindum. En ég
held að það lýsi manninum best,
hversu auðvelt hann átti með að
komast hjá þessum erfiðleikum.
Ég hafði um skeið átt vikulega
fundi með Sigurði í litlum vinahópi
þar sem deilt var skapi yfir kaffi-
bolla. Ekki veit ég hvort hann vissi
hvers virði mér voru þessar sam-
komur, en ég vil nú, þótt seint sé,
þakka honum sérstaklega þær
ánægjustundir.
Þessar línur verða ekki mikið
fleiri, en þær eiga að bera hinstu
kveðju okkar Halldóru til Sigurðar
með innilegri þökk fyrir trygga vin-
áttu í áratugi.
Guðrúnu, sonunum, öldruðum
foreldrum og öðrum ættingjum
sendum við Halldóra okkar dýpstu
samúðarkveðjur.
Sérstakar kveðjur sendum við
Jóhanni litla, er nú sér á bak afa, er
allt vildi fyrir hann gera.
Við vonum að minningar um
góðan dreng megi verða okkur öll-
um nokkur huggun í mikilli sorg.
Jónsteinn Haraldsson
Þegar starfsfélagi okkar Sig-
urðar hringdi í mig seinnipartinn
sunnudaginn 3. júlí og sagði að Sig-
urður hefði þá um nóttina verið
fluttur fárveikur á gjörgæsludeild
Landsspítalans brá mér óneitan-
lega við.
Við höfðum á föstudaginn
kvaðst hressir að vanda og gerðum
þá að gamni okkar, þegar ég sagði
við hann „þetta stemmir nú ekki
hjá þér Sigurður minn, þú verður
að gera betur“. „Þetta er rétt hjá
þér“, sagði hann, „ég er líklega far-
inn að kalka“. Þetta voru hin eðli-
legu viðbrögð Sigurðar, hress og
kát, hann gerði ávallt lítið úr hlut-
unum.
Ég hafði hinsvegar hugmynd um
að Sigurði var brugðið, hann var
ekki hinn sami í framkomu og hann
hafði verið, hann virtist vera búinn
að missa hluta af þeirri lífsgleði,
sem ávallt einkenndi hann. Sigurð-
ur hafði verið frá vinnu, vegna las-
leika, skömmu áður en ég fór burt í
maí, þegar ég kom aftur um miðjan
júní var hann kominn til starfa og
var mér svolítið brugðið þegar ég
sá hann. Ég hafði orð á því hvort
hann væri sjúkur, hann vildi lítið
gera úr því og taldi að hér væri um
einhvern krankleika að ræða sem
fljótlega yrði ráðin bót á. Sigurður
fór síðan í nokkuð nákvæma rann-
sókn og niðurstaða hennar benti til
þess að þarna væri engin alvara á
ferð.
Yfir helgina 4. til 5. júlí fylgdist
ég með líðan Sigurðar og þá komu í
ljós alvarlegri hlutir og að þarna
gat brugðist til beggja vona.
Ég fór að sjúkrabeði Sigurðar
hinn 5. júlí og sá þá, þó ég hefði
ekki sérþekkingu þá sem til þurfti,
að skammt var til þeirra endaloka
sem við öll verðum að sætta okkur
við að lokum, enda slokknaði lífs-
neisti hans daginn eftir 6. júlí; hins-
vegar á maður erfitt með að sætta
sig við að maður í blóma lífsins eins