Þjóðviljinn - 18.08.1983, Qupperneq 6

6 SIÐA - ÞJOÐVILJINN Fimmtudagur 18. ágúst 1983
LIBYEN
/TCHAD/
;AlAL* • iiiöiil
0 400km
Stjórnarherinn býst nú til varnar
við Salal í miðju Tsjad.
Ekki var alltaf Ijóst hvert
Khaddafi var að fara í þessum um-
svifum sínum. Þó þykjast menn
hafa séð það af ýmsum yfirlýsing-
um hans síðastliðin tvö-þrjú ár, að
hann hafi sett sér það meginmark-
mið að koma á einskonar „Banda-
ríkjum Norður-Afríku". Að baki
þessum áformum liggur meðal
annars svonefnd „þriggja hringa
kenning". En hringirnir þrír, sem
saman eiga að koma í framtíðar-
stórveldi Khaddafis eru arabísk
þjóðernishyggja, eining undir
merkjum Islams og sam-
afríkuhyggja. Hitt er svo annað
mál, að eins og Khaddafi hefur
þegar rekið sig á í fyrri tilraunum
sínum til að sameina ríki sitt öðr-
um, þá er kenning eitt og fram-
kvæmd annað. Til dæmis er hægt
að spyrja: er hægt að komast nokk-
uð áfram með slík áform án þess að
Alsír sé haft með í ráðum? Alsír er
miklu fjölmennara og öflugra ríki
en Líbýa, það er einnig olíuríki
mikið, það nýtur miklu meira álits í
þriðja heiminum. Satt best að segja
stendur flestum Afríkustjórnum
heldur stuggur af Khaddafi, og
þurfa þær ekki endilega að vera
hallar undir Vesturveldin til að
taka slíka afstöðu. Enda tókst hon-
um það ekki á síðasta fundi Eining-
arsamtaka Afríkuríkja sem hann
hafði lengi dreymt um - að verða
kosinn forseti þeirra samtaka.
-ÁB.
Sjórinn étur upp
strendur Spánar
Sandur á sólarströndum er ein-
hver helsta auðlegð Spánar og nú
er þessi auðlegð í hættu. Hailð
skolar gífurlegu magni á brott
með sér á hverju ári - á sumum
stöðum mjókka baðstrendurnar
um alltað því einn mctra á ári.
Sandstrendur Spánar eru um
1700 kílómetra langar og tryggja
landinu mikið aðstreymi ferða-
manna. 55 miljónir manna, að
Spánverjum sjálfum meðtöldum,
flatmaga á þeim í leyfum sínum.
En mjög mikill hluti þessarar
„auð!indar“eríhættu , ekkisístá
Miðjarðarhafsströndum - Costa
del Sol, Costa Brava, Mallorca.
Ástæðurnar fyrir strandhöggi
sjávar eru margar. Fyrst og
fremst hefur ákveðið jafnvægi
raskast milli hafs og lands við
það, að á síðustu 20-30 árum hafa
strendurnar orðið fyrir gífurlegu
álagi af mannavöldum. Pangað er
í miklu stærra mæli en fyrr sóttur
sandur í byggingar, og ekki hafa
aðeins sólargestir flykkst til
stranda, heldur og með þeim
fjöldi Spánverja með ræktun og
önnur umsvif.
Sósíalistastjórnin spænska hef-
ur miklar áhyggj ur af þessari þró-
un eins og vonlegt er. Nýlega hef-
ur verið myndaður í Madrid
starfshópur sérfræðinga, sem ætl-
ar að stöðva strandát sjávarins
rneð ýmsum tæknibrellum og
mannvirkjum. Hafa þeir nú feng-
ið til umráða tólf miljarða peseta.
(Byggt á Spiegel)
MEDELHAVET
NIGER /™GEAU
Franskar fallhlífasveitir: Mitterrand kveðst verða að svara Líbýumönnum í sömu mynt.
Stríðið í Tsjad og stór-
pólitísk áform Khaddafis
Á Mallorcaströnd: Sumsstaðar étur sjórinn upp heilan metra af sandi á ári.
Það er hlé á bardögum í
Afríkuríkinu Tsjad þegar
þetta er skrifað. En
uppreisnarmenn Weddeyes
hafa með aðstoð f lughers
Líbýu og „íslamskra
hersveita“ Khaddafis
Líbýuforseta lagt undir sig
norðurhluta landsins
mestallan, meðan Frakkar
hafa ef It stuðning sinn við
Hassene Habre forseta og
sent honum um 700 manna
lið svo og hergögn. Og yfir
öilu saman svífa bandarískar
AWACS-radarf lugvélar og
bandarískarflugvélarflytja
og á vettvang lið f rá Zaire,
stjórnarhernum til trausts og
halds.
Tsjad er stórt land, tæplega 1,3
miljónir ferkílómetra, en íbúar
munu aðeins röskar fjórar miljón-
ir. í norðri hafa búið hirðingjar,
múhameðskir og flestir mæltir á ar-
abísku, en sunnar í landinu búa
blökkuþjóðir, kristnar eða
„heiðnar". Ekki verður þó sagt, að
hér sé um einskonar þjóðastríð að
Khaddafi: Bandaríki Norður-
Afríku?
Frakkar
Það viröast lfka fæstir spyrja um
það, um hvað Tsjadmenn séu að
berjast. Athyglin beinist, sem oft
áður mest að afskiptum utanað-
komandi aðila af málum. Líbýu-
rnenn eru ekki í fyrsta sinn flæktir í
málin: árið 1980 voru líbýskar her-
sveitir komnar alla leið inn í höfuð-
borg Tsjad, Ndjamena, og Khadd-
afi lýsti því yfir, að ríkin ætluðu að
sameinast. Ekkert varð samt úr því
frekar en úr ýmsum fyrri sam-
einingartilraunum hans við ná-
granna í Norður-Afríku - stundum
Egypta, stundum Túnismenn.
Frakkar hafa líka haft mikil af-
skipti af Tsjad og höfðu þar herlið í
hinum ýmsu smástyrjöldum sem
þar hafa verið háðar í átján ár eða
svo. Vinstrimenn í Frakklandi
gagnrýndu jafnan þetta „lögreglu-
hlutverk'" Frakklands, en nú verð-
ur Mitterrand að bíta í það súra epli
að flækjast í eyðimerkurstríð (hálft
landið norðanvert liggur undir Sa-
hara). Frakkar reyndu að komast
af með að senda þjálfara og her-
gögn, en nú segjast þeir verða að
„gera það sama og Líbýumenn".
Hvað nú verður veit enginn - en
fregnir berast um að hafðir séu út
þreifarar urn frið.
Draumar
forsetans
Mest er rætt um Khaddafi og
áform hans í sambandi við stríðið í
Tsjad. Sem fyrr segir hefur hann
óspart beitt olíuauð lands síns og
herstyrk til að hafa afskipti af mál-
ræða rnilli aðila, sem áttu fátt sam-
eiginlegt annað en hafa lotið dutt-
lungum franskrar nýlendustjórnar
hér áður fyrr. Til að mynda eru
bæði forsetinn og uppreisnarfor-
inginn múhameðskir. og vita menn
ekki gjörla hvaða stuðning þeir
hafa meðal landsmanna. Nema
hvað báðir hafa þegið aðstoð frá
Frökkum og Líbýumönnum - þótt
nú hafi þeir skipt um hlutverk frá
því að næstsíðast var barist í
landinu.
um granna sinna: hann hefur reynt
að steypa stjórnum eða bjarga í
Marokko eða Úganda, í Súdan og
Ghana og nú síðast hefur höf-
uðsmaður einn í Efri Volta, Thom-
as Sankara, tekið sér forsetavald
þar og segist hafa lært mikið af
Khaddafi.