Þjóðviljinn - 05.10.1983, Blaðsíða 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 5. október 1983
DIOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Eramkvaemdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Jtítstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvik Geírsson, Magnús H. Gislason, Ólafur Gíslason,
Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónssón.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir. Jóhannes Harðarsnn.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margret Guðmundsd.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkgyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sjmi 81333.
Umbrot og setning: Preffnt.
Prentun: Blaöaprent h.f.'
Stjórnin
heimtar stríð
Sjálfstæðisflokkurinn tók eindregna afstöðu með
frjálsum samningsrétti í stefnuskrá sinni fyrir síðustui
alþingiskosningar. Leið Sjálfstæðisflokksins í kjara-
málum var lýst með þessum hætti: ,y4ðilar vinnumarkað-
arins komi sér sjálfír saman um kaup og kjör, er sam-
ræmist getu atvinnuveganna. Nauðsyn ber til að finna
nýjar leiðir að því markmiði og mun Sjálfstæðisflokk-
urinn stuðla að því að skapa skilyrði fyrir slíku
samkomulagi og leggja jafnframt áherslu á, að
hagsmuna aldraðra og öryrkja verði gætt.“
Sjálfstæðisflokkurinn efndi þessa stefnuyfirlýsingu
með afnámi samningsréttar í níu mánuði og banni við
greiðslu verðbóta á laun í tvö ár. Jafnhliða var gert
leynisamkomulag við Framsóknarflokkinn um að
skerða þingræðið í landinu með því að kalla ekki saman
þing í meira en hálft ár. Samt hafði Sjálfstæðisflokkur-
inn fyrir kosningar krafist þess að þing kæmi saman eigi
síðar en þremur vikum eftir þær. Lengra er varla hægt
að komast í brigðum á kosningaloforðum.
Nú er Morgunblaðið á báðum áttum hvort mótmæli
verkalýðshreyfingarinnar gegn afnámi samningsréttar
og hrikalegri kjaraskerðingu séu sprottinaf valdafíkn
verkalýðsforingja, eða einlægri trú þeirra á það að kjör
manna væru betri í landinu ef almenn mannréttindi
væru höfð í heiðri af stjórnvöldum. Morgunblaðinu
blandast hinsvegar ekki hugur um að Alþýðubandalag-
ið ætli sér að nýta óánægjuna meðal launastéttanna.
Á þeim fjölmennu fundum sem Alþýðubandalagið
heldur um þessar mundir undir yfirskriftinni „Lýð-
ræðið og lífskjörin - baráttan gegn ríkisstjórninni“,
hefur Svavar Gestsson tekið þessa röksemdafærslu
afturhaldsins til bæna. Á Akranesfundinum, sem sjón-
varpað var frá, sagði formaður Alþýðubandalagsins
m.a:
„Það er átakatími framundan í íslenskum
stjórnmálum. Verða verkföll?, er spurt. Ætlar þú að
senda verkalýðshreyfinguna í verkfall, var ég spurður
af einni vinkonu minni í sjónvarpinu fyrir nokkru. Fessi
spurning finnst mér lýsa mjög þekktum og algengum
barnaskap á fjölmiðlum afturhaldsins. Alþýðubanda-
Iagið sendir verkalýðshreyfinguna hvorki eitt né neitt. i
Það er verkalýðshreyfingin sjálf, sem ákveður það, j
hvort hún fer í verkfall, hvort hún hrindir af stað undir- j
skriftasöfnun, hvort hún beitir útflutningsbanni, eða í
einhverri annarri tegund af aðgerðum. Eg er j
sannfærður um það, að það er svo þröngt í búi hjá J
mörgum alþýðuheimilum í landinu um þessar mundir, !
að það er óhugur í mörgum, að fara að leggja út í j.
langvinn, erfið verkfallsátök, og það er eðlilegt. Fess j
vegna hljóta umræður í verkalýðssamtökunum á næst- ;
unni að beinast að því, með hvaða hætti, er unnt að
koma af stað aðgerðum, sem kosta sem minnstar fórnir
fyrir alþýðu manna í landinu, en skila samt árangri. I
verkalýðssamtökunum eru allra flokka menn. Par eru
Alþýðubandalagsmenn, þar eru Alþýðuflokksmenn,
þar eru Sjálfstæðisflokksmenn og þar eru meira að
segja til einn og einn Framsóknarmaður. Allt þetta fólk
mun taka í sameiningu ákvörðun um það hvað gert
verður í verkalýðsbaráttunni í vetur.
En það er greinilegt að það hljóta að vera átök fram-
undan. Og hver hefur stofnað til þessara átaka?
Erum það við? Eru það verkalýðsfélögin sem eru að
hefja hér ófrið í landinu af einhverju tagi? Sá sem er að
efla til ófriðar á íslandi um þessar mundir er ríkisstjórn
Steingríms Hermannssonar. Hún fer með ofbeldi að
kjörum hvers einasta launamanns í þessu landi. Fað er
hún sem er að heimta stríð. Ríkisstjómin er ófriðarsegg-
urinn á íslandi í dag. Hún verður að gera sér grein fyrir
því að íslandi hefur aldrei verið stjórnað gegn hags-
munum verkalýðsstéttarinnar og það verður heldur
ekki gert nú. Það mun koma í Ijós, þó síðar verði.“
- ekh.
klippt
Sænska veikin
Einhvern tímann heyrðj
maðnr L-.ð.f-'
Stgn« of hafd tlmes: Swedish textiJe workers withÞanmr read' _ KrístIán Djúpalgk. ^ farmJ.
Svíar
eru hommar
Svíahatur er einhver sérkenni-
legasta meinsemd sem grassérar í
íslenskri umræðu. Lengst af átti
það höfuðból í Morgunblaðinu
og átti það sér stórpólitískar for-
sendur. Svíar voru hlutlausir en
ekki í Nató, og þeir gerðust meira
að segja svo djarfir að halda uppi
á ríkisstjórnarplani gagnrýni á
framferði Bandaríkjamanna í
Víetnam. Slíkir menn áttu vitan-
lega ekkert gott skilið og brá
Morgunblaðið á það þjóðráð, að
flytja allar þær syndir sem vara-
samastar töldust austur yfir
Eyrarsund: Klám alveg sérstak-
lega, en einnig hverskyns menn-
ingarlega uppdráttarsýki, alkó-
hólisma, lífsleiða, skólaleiða og
guð má vita hvað.
Síðan hafa margir þennan
steinin klappað eins og kunnugt
er - Svarthöfði er einna dugleg-
astur og hefur reyndar látið Svía-
hatrið leka út yfir öil Norður-
lönd. Ein síðasta og glæsilegasta
uppgötvun hans á þessu sviði er
sú að hómósexúalismieigi sér ætt
og óðulá Norðurlöndum. Skríb-
enta af þessu tagi varðar að
sjálfsögðu ekkert um það, að
hómósexúalismi er fastur hryggj-
ariiður í mannkynsbúknum og
hefur sett mikil spor á menningu
jafnt austur í Grikklandi til forna
og í San Fransisco í Bandaríkjun-
um nútímans. Sé það vitað, að
fordómar eru útbreiddir gegn
hommum, er sjálfsagt að koma
þeim fyrir á Norðurlöndum.
Metinfalla
Sem fyrr segir: margt hefur
verið afrekað í Svíahatri, en þó
voru öll met slegin á dögunum.
Þar er að verki Kristján skáld frá
Djúpalæk sem skrifar um fjöl-
rniðla í Dag á Akureyri. Hann
kemst svo að orði (í.tilvitnun sem
Skrafari Tímans hefur bersýni-
lega hina mestu velþóknun á):
„Einhvern tímann heyrði mað-
ur haft eftir Guðmundi Hagalín
að spænska veikin hefði vissulega
verið slæm en „sænska veikin“
væri þó verri...
En margt af því böli sem mæðir
á notendum fjölmiðla okkar og
menningarlífi er í ætt við þessa
síðarnefndu veiki. Inntak þess
sem borið er á borð er félags-
málaþras, vandamálastreð og
gáfnafarslegt ofmat þeirra er
þætti semja. Enn má telja sult,
geðveiki, fávitahátt, ergi, ver-
girni, ofbeldishneigð, hjónerjur
og barnabrek.Þáeru styrjaldir og
náttúruhamfarir hvers konar,
náttúruspjöll, ofveiði fiska og
„morð“ á sel og hval ómissandi
ívaf, að ógleymdri vonsku at-
vinnurekenda, eiturlyfjafári,
skólaskyldu og prófun.
Allt eru þetta einkenni hinnar
„sænsku veiki“ og það hnossgæti
er fjölmiðlar telja sér skylt að
flytja okkur“.
Sálnaflakk
í eina þrjá áratugi hefur enginn
maður komist lengra í því, að
tengja við eina þjóð, tiltölulega
saklausa, allt það sem honum
sjálfum þætti hvimleitt. Eða eins
og þar stendur: Gyðingarnir - nei
fyrirgefið Svíarnir - eru vor
ógæfa!“.
Kristján skáld mun trúa á
endurholdgun, en samkvæmt
henni flakka menn á milli tilvist-
arforma allt eftir því, hvernig þeir
hafa hagað sér í næstliðnu lífi. Ef
almættið á til kímnigáfu, sem vel
getur verið, er rétt að mæla með
þvívið það, að Djúpalækjarskáld
endurfæðist á næsta lífi til sænskr-
ar félagsmálastofnunar.
ÁB
Og rann
hann af hólmi
Steingrímsráðherrar eru nú í
einkennilegu yfirlýsingastríði
upp á dag hvern. Nú síðast hefur
blaðið Islendingur á Akureyri
það eftir iðnaðarráðherra Sverri
Hermannssyni, að í stjórnar-
myndunarviðræðum í vor hafi
Sjálfstæðismenn gert leynilegt
samkomulag við Framsóknar-
menn um að þing kæmi ekki sam-
an í sumar. Hafi um þetta ráðið
heimtufrekja Framsóknarmanna
og verði nú að snúa flótta undan
þeim í sókn og „reisa við þingræði
okkar“ eins og Sverrir kemst að
orði.
Þetta hér er eftir iðnaðarráð-
herra haft:
„Ég var ekki þar til kvaddur,
þar sem ráðið var ráðum stjórn-
arsamvinnu í ríkinu íslandi á vor-
dögum. Ég hef ekki sannanir
fyrir því, en hlýt að álykta að í
lokaviðræðum samninga hafi ver-
ið gengið undir það jarðarmen af
okkar forystumönnum að fallast
á kröfu Framsóknarflokksins um
það, að þing yrði ekki kvatt sam-
an.
„Þetta er hvergi skrifað, en ég
get ekki annað en ályktað, að svo
hljóti að hafa verið og ég dreg
þær ályktanir af eftirleiknum, því
við fengum engu um þokað. Og
það er ekkert annað að gera en að
játa á sig vesaldóminn í því efni.
Ég sá engin sköpuð ráð til þess að
ná fram þessu, sem ég taldi mjög
mikilvægt, og ýmsir rnínir fé-
lagar, þingflokksformaðurinn og
hávaðinn af þingmönnum Sjálf-
stæðisflokksins, en málið var þá
þannig vaxið, þegar á reyndi að
ég sá ekki annað ráð en að renna
af þessum hólrni".
Leki og koppur
Sverrir Hermannsson reynir
svo að hefna harma sína á Fram-
sóknarmönnum með því að líkja
lausmælgi Steingríms forsætis-
ráðherra um járnblendi og fleira
við „húsleka" - og láta í ljós von
um að samflokksmenn Stein-
gríms „taki einhvern kopp í
hönd“ og haldi undir leka þennan
skelfilegan „að. minnsta kosti
lengst af“.
Sverrir Hermannsson er gefinn
fyrir fornar bókmenntir eins og
kunnugt er. Líkingin af
Steingrími og koppnum er að
sjálfsögðu tekin af Loka, sem
liggur í fjötrum eftir illverk sín
mörg, og konu hans fórnfúsri,
sem setur skál undir eiturleka
þann sem drýpur ofan á Loka.
Hitt vita menn líka, að þegar
konan þarf að bregða sér frá til að
hella úr skálinni, þá bregst Loki
svo hart við lekanum sem á hann
kemur, að jörð öll skelfur. ÁB