Þjóðviljinn - 30.12.1983, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 30. desember 1983
Hvaða þýðíngu hafa nýju
launþegasjóðimir í Svíþjóð?
Eftir langa og stranga umræðu f sænska þinginu sam-
þykktu sósíaldemókratar lög um svonefnda launþega-
sjóði rétt fyrir jói. Borgaraflokkarnir þrír höfðu ham-
ast mikið gegn sjóðum þessum og hafa heitið því, að
ekki verði þeir fyrr komnir til valda aftur en þeir muni
afnema þessi lög.
VPK, Vinstri flokkurinn -
kommúnistar, sat hjá við atkvæða-
greiðsluna á þingi, vegna þess að sá
flokkur telur að lögin breyti ekki í
alvöru gildandi valdakerfi né held-
ur skerði með umtalsverðum hætti
einkaeignarrétt á fyrirtækjum.
77/ hvers?
Sósíaldemókratar og Alþýðu-
sambandið sænska, LO, höfðu
ekki uppi stór orð í áróðri sínum
fyrir launþegasjóðunum - en til
þeirra á að renna hluti af arði fyrir-
tækja, sem notaður verði til að
fjárfesta í sænskum iðnaði. í raun
og veru hafa helstu talsmenn hinna
nýju laga verið einkar fámálugir
um áhrif þeirra til lengri tíma. í
umræðunni fór áður allmikið fyrir
því, að launþegasjóðirnir ættu að
tryggja vald verkafólks yfir fram-
leiðslutækjunum. Nú er meiri
áhersla lögð á það, að launþega-
sjóðirnir séu nauðsynleg leiðrétt-
ing á eignarréttinum í lýðræðisátt.
Og í fyrstu umferð er meira rætt
um efnahagsmál en atvinnulýðræði
og verklýðsvöld. Því er haldið á
lofti að með hinum nýju sjóðum
verði til fjármagn, sem hægt sé að
nota til að hressa upp á atvinnulíf
sem nú er þungt um andardrátt
fyrir kreppu sakir. Það er látið að
því liggja, að jákvæðar aukaverk-
anir verði þærað verkalýðshreyf-
ingin verði hófsamari í launakröf-
um en ella þegar hún hefur nú feng-
ið vilja sínum framgengt í þessu
máli.
Byltingin dulbúin!
En því er ekki að neita að það er
meira sprengjuefni í hinum sænsku
lögum um launamannasjóði en
þessi málflutningur bendir til. Það
verður hverjum manni Ijóst sem
fylgst hefur með hinni heiftarlegu
og rándýru áróðursherferð sem
sænskir atvinnurekendur hafa lagt
út í gegn þessum sjóðum. Hvorki
hafa verið sparaðar sænskar krón-
ur né stóryrði til að útmála hinar
skelfilegu afleiðingar launþega-
sjóðanna. Vilji menn trúa þeim
áróðri, þá eru launamannasjóðir
ekki annað en sauðagæra sem hinn
forljóti úlfur sósíalismans felur sig
undir og muni þeir leiða til þess á
skömmum tíma að Svíþjóð verði
eins og hvert annað Pólland eða
Tékkóslóvakía.
Þetta hljómar að sönnu nokkuð
hlálega þegar lögin um launa-
mannasjóði eru skoðuð nánar. Þar
er gert ráð fyrir því, að hinir fimm
svæðisbundnu sjóðir sem stofna
skal muni um árið 1990 eignast um
átta prósent af skráðu verðgildi
sænskra hlutabréfa. Þeta þýðir að
sjóðirnir verða stærstu hlutafjár-
eigendur Svíþjóðar en bylting er
það að sjálfsögðu ekki.
Stjórn að ofan
Andstæðingar launþegasjóð-
anna halda því óspart á lofti að
skoðanakannanir sýni að sjóðir
þessi séu almenningi ekkert hjart-
ans mál. Því er svarað m.a. með
því, að lögin séu, tæknilega séð,
flókin og ekki gott að átta sig á
þeim. En þeir sem gagnrýna lögin
frá vinstri benda líka á það, að ekki
er gert ráð fyrir neinu beinu á-
kvörðunarvaldi verkafólks td. um
það hver á að stjórna til fjárfesting-
ar þeim miljörðum króna sem í
sjóðina munu koma. Það er ríkis-
stjórnin sem ætlar að útnefna
sjóðsstjórnirnar. Þó er gert ráð
fyrir því að fimm af níu meðlimum
hverrar sjóðsstjórnar séu fulltrúar
hagsmuna launafólks. Sjóðirnir
geta afhent hálfan atkvæðarétt sinn
í fyrirtæki viðkomandi verka-
lýðsfélagi.
Olof Palme hafði að sönnu lofað
því fyrir kosningarnar 1982 að kos-
ið yrði beinum kosningum til
stjórna launamannasjóðanna. En
að sögn danska blaðsins Informati-
on var það of stór biti í háls fyrir
Alþýðusambandið sem helst vildi
halda í alla þræði sjálft. Sú skipan
sem nú er upp tekin fær andstæð-
ingum sjóðanna þau vopn í hend-
ur, að hægt er að nota hana til að
saka hina sósíaldemókratísku
verkalýðshreyfingu um valdafíkn
og forræðishyggju.
Merkileg tilraun
En hvað um það: hér er um mjög
merkilega tilraun að ræða sem
sjálfsagt er að vinstriflokkar og
verkalýðssamtök fylgist sem best
með. Svíar eru fyrstir til að fara
þingræðisleiðina til að hrófla við
því valdi sem eignarhaldi á fyrir-
tækjum fylgir. Ef hægt verður að
koma í veg fyrir að borgara-
flokkarnir snúi við þróuninni eða
spilli fyrir að ráði, þá er áformað að
endurskoða lögin um launamanna-
sjóði árið 1990. Þá getur gefist
tækifæri til að nota þann grundvöll
sem skapast hefur á sex árum til að
stíga nýtt skref til atvinnulýðræðis.
ÁB byggði á Info.
S
Avarp
Andropofs
í ræðu sem flutt var í nafni
Júrís Andropofs á fundi mið-
stjórnar Kommúnistaflokks
Sovétríkjanna nú í vikunni var
það tekið fram að sú herferð
sem farin hefur verið í landinu
undanfarna mánuði til að bæta
stjórnun efnahagslífsins hefði
geflð jákvæðan árangur í fram-
leiðni og vöruvali.
Um leið er þess getið í ræðunni,
sem Andropof ekki flutti sjálfur
vegna veikinda, að mikið sé óunnið
í því að nýta til fulls mannafla og
tæknibúnað, útrýma töfum á fram-
kvæmdum og misræmi í tækniþró-
un milli einstakra atvinnugreina.
Andropof gagnrýndi og ábyrgð-
arleysi gagnvart sjónarmiðum nátt-
úruverndar við ýmsar fjárfesting-
ar, sem hafi þegar upp var staðið
valdið miklu tjóni. Hann vék og að
vöruskortinum á ýmsum sviðum og
tók dæmi af því að um leið og
skortur ríkti á mörgum vöruteg-
undum hefðu sölusamtök ríkisins á
þessu ári neitað að taka við miklu
magni af vöru vegna lélegra gæða
þeirra. Nefndi hann til dæmis hálfa
miljón sjónvarpstækja og 160 þús-
und ísskápa sem enginn vildi sjá.
Undir lokin lagði Andropof
áherslu á mikilvægi þess að hver og
einn sýndi gott persónulegt for-
dæmi í starfi.
(byggt á apn).
Okjf Palme horfir dasaður á enn einn þingmann borgaraflokkanna sænsku hamast gegn launamannasjóðum.
Að lifa á von hinna dauðvona
Af „undralœkni“
sem heldur
því fram
að krabba-
mein eigi sér
sálrœnar ástœður
Hamer læknir brosir blftt við konu sem hann kveðst hafa læknað.
Nokkrum mánuðum síðar var hún látin.
Það eru lítil takmörk fyrir
því hvað menn gera sér að
féþúfu. Kannski eru þeir
einna verstir sem lifa á því
að gefa dauðvona fólki
falskar vonir. Einn slíkur er
Ryke Geerd Hamer og kall-
arsig undralækni sem með
„sálrænum lækningum“
kveðst geta læknað menn
af krabbameini.
Til eru af honum ljósmyndir
ársgamlar með sjúkiingum sem
hann lýsti heiibrigða vegna Iækn-
inga sinna - þeir eru allir látnir
nú. Og undralæknirinn heldur
áfram - í fyrra hafði hann heilsu-
hæli í Suður-Þýskáiandi - nú er
hann kominn til þorps eins nálægt
Bremen í norðurhluta landsins.
Hamer þessi er reyndar læknir,
en alls ekki sérfræðingur í
krabbameini. Hann á að baki sér
allskrautlegan feril sem læknir,
hefur það gjarna á lofti að hann
sé meiriháttar fræðimaður og
uppfinningamaður á sviði lækna-
vísinda, en njóti ekki viðurkenn-
ingar vegna þess að mafían eða
aðrir óvinir hans blási tíl samsæris
gegn honum.
Syngjum saman
■ Kenning hans um krabbamein
og lækningu þess er næsta ein-
föld. Hamer heldur því fram að á
bak við hvert tilfelli krabbameins
búi einhverjar sálrænar flækjur.
Þegar búið sé að grafast fyrir um
þær, þá hverfi hið illkynja æxli,
einnig læknist mein þeirra sem
dauðvona voru taldir. Engir upp-
skurðir, engar geislalækningar -
svo einfalt er það.
Hamer víll ekkert af því vita,
að krabbamein búi um sig árum
saman áður en einkennin koma í
ljós. Hann segir að allt gerist á
skömmum tíma, fáeinum mánuð-
um. Um þetta hefur hann búið til
töflur sem og nákvæman lista yfir
það hvaða sálrænar þrautir valda
t.d. magakrabba og hvaða flækj-
ur lungnakrabba.
Hamer kveðst einna helst líkj-
ast ítalskri móður, sem þarf að
leysa öll vandræði í fjölskyld-
unni. Og hann heldur því fram að
með því að tala við sjúklingana
eins og félagi og vinur geti hann
leyst hvaða vanda sem er á þrem
stundum. Konasemhefurstarfað
hjá honum segir, að „lækningin"
hafi mestmegnis verið fóigin í því
að menn átu saman og sungu.
Hamer heldur. því fram, að
hann hafi læknað um 50 manns
með aðferð sinni - en aðeins sjo
hafi látist af sjúklingum hans.
Staðreyndir eru þó allt aðrar.
Vikuritið Stern sem hefur fylgst
með skottulækni þessum veit til
þess, að af fimmtíu sjúklingum
sem blaðið hefur nöfn á eru að-
eins sjö á lífi. Og þessir sjö eru
allsekki heilbrigðir, langt því frá.
Læknirinn reynir sem best
hann má að vísa slfku frá sér. Jú,
hann viðurkennir að einhverjir
sjúklingar hafi látist. En það er
þá vegna þess að þeir voru komn-
ir úr hans höndum og aftur til
„skólalæknanna" sem hann svo
kallar. Eða vegna þess að ekki
var með öllu búið að útrýma sál-
rænum vanda þeirra. Eða vegna
þess að þeir hafi á ný orðið fyrir
andlegu áfalli og þar með hafi
nýtt krabbamein farið af stað.
Stern furðar sig á að Hamer
þessum skuli leyft að halda áfram
starfsemi sinni - en meðan engin
læknasamtök láta til skarar
skríða verður ekkert að gert. Og
á meðan lifir Hamer á von hinna
dauðvona, sem finna til nokkurr-
ar hressingar eftír að hann hefur
talað vinsamlega við þá og sýnt
þeim röntgenmyndir sem eiga að
sýna hvernig illkynja æxli
skruppu saman t fyrri sjúk-
lingum.
(Byggt á Stern).