Þjóðviljinn - 05.01.1984, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN'Fiimntudagur 5. janúar 1984
DIOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviijans.
Framkvæmdastjóri: Guörún Guömundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaðs: Guöjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auöur Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson, Lúövík Geirsson,
Magnús H. Gíslason, ólafur Gíslason, Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víöir Sigurðsson.
Útllt og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
Hin nýja fátœkt
Stefna ríkisstjórnar Steingríms Hermannssonar felst
í því aö láta almenning greiða niður verðbólguna og
þegar kemur fram á þetta ár hafa launamenn lagt fram
þriðjung launa sinna í þann herkostnað. Sjálfsagt
kemst stór hópur manna ekki á vonarvöl þó að þannig
sé gengið á launin, en sá hópur er einnig stór sem finnur
nú fyrir fátækt í fyrsta sinn. Sú leiftursókn sem ríkis-
stjórnin stendur fyrir miðar að því að brjota niður stolt
og sjálfsvirðingu verkafólks, fylla það vonleysi og víli,
þannig að allur dugur verði úr því til þess að standa á
rétti sínum til mannsæmandi lífskjara.
Þjóðviljinn birti í gær bréf frá einstæðri móður úr
kennarastétt, sem er með tvö skólabörn á framfæri
sínu. Það er sannur vitnisburður um það ástand sem
stjórnarstefnan hefur framkallað. Þrátt fyrir ýtrustu
útsjónarsemi verður þessi kona að neita sér og börnum
sínum um það sem síðustu áratugi hefur þótt heyra til
sjálfsögðum mannréttindum á Islandi. Það er ekki
lengur sjálfsagður hlutur að fjölskyldur á íslandi geti
klætt sig, fætt og kynt híbýli sín, hvað þá að þær geti
tekið þátt í menningarlífi. Það er sá veruleiki sem bréf
hinnar einstæðu móður birtir okkur.
„Þegar ég legg þessa reikninga saman ásamt matar-
reikninga, vantar mig nokkur þúsund krónur uppá. Ég
er allan mánuðinn að bíða eftir næstu mánaðamótum í
von um að þá komi færri eða lægri reikningar, og þá
verði hægt að borga einhverjar smáskuldir, t.d. lán af
afmælispeningum barnanna, eða lán úr flöskusjóði
heimilisins,“ segir m.a. í bréfinu. ...,,Ég á ekki bíl, og
hef oft ekki efni á að kaupa strætisvagnakort. Ég hef
ekki lengur efni á að fara í leikhús eða bíó, hvað þá
annan lúxus, sem ætti ekki að þurfa að vera lúxus. Það
ættu að vera sjálfsögð mannréttindi fyrir hvern og einn,
fyrir utan mat og húsaskjól, (sem ekki þykir lengur
sjálfsagður hlutur), að geta fylgst með því sem er að
gerast í menningarlífi borgarinnar. Hvernig er með
sumarfrí? Er það sjalfsagt og eðlilegt að geta ekki boðið
börnum sínum í smá sumarfrí?“, spyr bréfritari. Hún
spyr einnig hvort ráðamenn viti hvað þeir eru að fara
framá við almenning í landinu. Þeir eru að fara fram á
að láglaunafjölskyldur borði enn minni og einhæfari
mat, noti minna rafmagn og minna af heitu vatni til
ljósa og hita í húsakynnum sínum og sleppi fata-
kaupum.
Móðirin einstæða neitar þessum ráðleggingum ríkis-
stjórnarinnar um sparnaðarleiðir: „A meðan ég vinn
fullan vinnudag á ég rétt á að geta veitt mér og börnum
mínum nægan og hollan mat, hlýtt húsaskjol og hlýjan
fatnað, ásamt því að leyfa þeim að kynnast svolitlu af
því sem er að gerast í menningarlífi borgarinnar. Þá á ég
við að geta boðið þeim í bíó eða leikhús endrum og
eins, og síðast en ekki síst að geta leyft mér að vera
stund og stund með börnum mínum, án þess að vera
með samviskubit yfir því að vera ekki að vinna fyrir
peningum.
Ég veit að það er hægt að spara með ýmsu öðru móti
en að lækka laun almennings. Ég hef líka augu og sé að
það eru ýmsir hópar í þjóðfélaginu sem hafa miklu
meira en nóg fyrir sig. Það hljóta allir að sjá sem ekki
hafa bundið fyrir augun. Einstæðir foreldrar og börn
þeirra hafa fullan tilverurétt, og ef ekki verður bundinn
endir á þessa eymd og lítillækkun, þá þori ég ekki að
hugsa um framhaldið, og hvernig árið ’84 verður hjá
okkur láglaunafólki.“
Með bundið fyrir augun hefur núverandi ríkisstjorn
framkallað gróða hjá einkarekstrinum í landinu og fá-
tækt hjá lægstu tekjuhópunum í landinu. Þar á milli er
beint samband og á sama tíma og ráðherrar þrýsta
almenningi niður fyrir fátæktarmörkin spara þeir fyrir
ríkið með kaupum á Blazer-jeppum.
- ekh
klippt
Brements sendiherra við aðmírálaskiptin á hervellinum í Keflavík sl.
sumar. Brements er fyrsti stjórnmálamaðurinn í sendiherraembætti
hérlendis. Enginn bandarískur sendiherra hefur haft meiri afskipti af
innanríkismálum Islands og enginn sendiherra hefur haft jafn mikil
áhrif á íslenska ráðamenn. En það hafa heldur aldrei jafn margir
ráðherrar setið í einu, jafn áhrifagjarnir gagnvart Bandaríkjaher og
þeir sem nú sitja. í baksýn er AVACS ratsjárvél sem Halldór Asgríms-
son er ekki ennþá orðinn ráðherra yfir.
(Ljósmynd: Leifur).
Halldór Ásgrímsson
og herinn
Mikla athygli vakti á dögunum
er Halldór Asgrímsson sjávarút-
vegsráðherra lýsti yfir þeirri
skoðun sinni hjá sjómannasam-
tökunum að Landhelgisgæslan
ætti ekki að kaupa björgunar-
þyrlur, heldur ætti hún að fá af-
not af þyrlum herliðsins á Kefla-
víkurvelli.
Þegar Þjóðviljinn spurði
ráðherrann hvort hann teldi að
hugmyndin fæli í sér að herinn
tæki yfir starfsemi sem Landhelg-
isgæslan hefði hingað til haft með
höndum, svaraði ráðherrann af-
dráttarlaust neitandi. Hins vegar
er ekki kunnugt um að það svar
hafi sannfært nokkurn mann.
Ljóst er að kostnaður og verð
tækjanna er óheyrilega hátt, og
það er ekki um það að ræða neins
konar þjóðnýtingu einsog mætti
skilja af sumum svörum ráðherr-
ans.
Steingrímur
og Brements
Það kom enda í ljós, að Hall-
dór varaformaður Framsóknar-
flokksins var heldur ekki að
höndla uppá eigin spýtur, né
varpa fram hugmynd sem kallast
mætti „orginal“. Steingrímur for-
sætisráðherra og formaður Fram-
sóknarflokksins hafði nefnilega
sjálfur farið af stað með þessa
hugmynd, skrifað Brements
sendiherra Bandaríkjanna á ís-
landi bréf þarsem imprað er á
hugmyndinni og rætt við hann
persónulega. Forsætisráðherra
hefur ekki upplýst frekar um efn-
isinnihald þessa bréfs né frá við-
brögðum sendiherrans. Forsætis-
ráðherra hefur sagt við Morgun-
blaðið: „Það er alltaf spurningin
hvort Atlantshafsbandalagið
leggur til tækin og íslendingar sjá
um reksturinn“.
Það er með öðrum orðum ver-
ið að ræða þessa hugmynd á
grundvelli þess að ísland á illu
heilli aðild að Nató. Það er einkar
athyglisvert í því sambandi hve
bandaríski sendiherrann er kom-
inn í sérkennilega valdastöðu.
Þegar forsætisráðherra íslands
vill tala við Nató, ræðir hann við
bandaríska sendiherrann. Brem-
ents sendiherra er fyrst og fremst
pólitíkus hér á landi - og sem slík-
ur næta öflugur. Ekki síst vegna
þess hve hnjáliðamýktin er mikil
meðal málvina hans úr
Framsóknar- og Sjálfstæðis-
flokki.
En hugmyndin var semsagt
ekki í upphafi Halldórs, heldur er
hún frá þeim Steingrími og Brem-
ents komin.
Þórarinn
varar við
Það er alveg óhætt að hafa
leiðara Þórarins Þórarinssonar
sem hér var tilvitnað í gær, í huga
þegar þessi hugmynd Framsókn-
arleiðtoganna ber á góma. „Þá er
mikil hætta á að farið verði um of
að leita aðstoðar erlendra aðila á
einn eða annan hátt, skrifaði Þór-
arinn. Og „það getur verið
frcistandi ef slík aðstoð stendur til
boða“, segir Þórarinn Halldóri og
Steingrími til varnaðar.
„Ég vil
ekki hugsa... “
Hætt er við að þeir kumpánar
lesi ekki Tímann og allavega
bendir fátt til að þeir skilji þau
örfáu spaklegu orð sem þar
kunna að standa.
Halldór Ásgrímsson svarar
spurningu Morgunblaðsins um
það hvort íslendingar eigi að taka
að sér þau hernaðarverkefni sem
björgunarþyrlurnar á herstöðinni
í Keflavík hafa hingað til haft á
sinni könnu, með þessum hætti:
„Ég vil ekki hugsa málið út frá
því“. Og bætir því við að hann sé
ekki svo svartsýnn að álíta að það
geti komið til styrjaldar.
Og nú er að
kynna sér málin
Geir Hallgrímsson utanríkis-
ráðherra er í vandræðum þegar
Framsóknarleiðtogarnir ganga
svona á undan honum til Nató og
bandaríska hersins. Þegar Mogg-
inn spyr hann álits segir Geir: „Eg
hef ekki kynnt mér málið það vel
að ég geti kveðið upp úr með það,
en mér finnst sjálfsagt að kanna
málið“. Það var og.
Morgunblaðið hefur vit
fyrir ríkisstjórninni
í leiðara Morgunblaðsins sem
fjallað hefur nokkuð ýtarlega í
fréttum um þetta mál, segir í gær
að margt mæli á móti tillögum
sjávarútvegsráðherra og forsætis-
ráðherra. Þetta segir Morgun-
blaðið eftir að hafa kannað mál-
in. Það segir að tillögur þeirra
Framsóknarmanna séu „ekki
leiðin til að losa um tengslin“ við
herinn, en einmitt það höfðu þeir
Halldór gefið í skyn. í öðru Iagi
segir Morgunblaðið, að það
myndi draga úr björgunar- og ör-
yggisþjónustu á íslandi ef sjálf-
stæð starfsemi Landhelgisgæsl-
unnar legðist niður. Og í þriðja
lagi segir Mogginn að það sé ekki
rétta leiðin að Landhelgisgæslan
verði með einum eða öðrum
hætti hluti af bandaríska hernum
(,,varnarliðinu“), „miklu brýnna
er að styrkja sjálfstæða stöðu
Landhelgisgæslunnar á sem flest-
um sviðum“.
Segir sitt
Það segir sitt um ríkisstjórnina
að Morgunblaðið geti haft vit
fyrir henni. Og það eru dapurleg
örlög fyrir stjórnmálaflokk sem
átti rætur í ungmennafélagshreyf-
ingu og þjóölegri vakningu, að
Sjálfstæðisflokkurinn geti gengið
skemur á brautinni vestur um
haf.
Hitt er og sérstakt umhugsuna-
refni, að Brements sendiherra
Bandaríkjanna skuli líka vera
með puttana oní Landhelgis-
gæslu íslendinga. Og hversu
sjálfstæð er sú þjóð, sem vill af-
henda hernaðarbandalagi brýn-
ustu öryggismál sjómanna sinna?
-óg
og skoriÖ