Þjóðviljinn - 17.01.1984, Blaðsíða 6

6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 16. janúar 1984
ísland í bandarísku þingtíðindunum
Þannig er staða Islands
staða leppríkisins..
Árni Hjartarson. Atómstðð er atómstöð, hvort sem þar eru geymd
kjarnorkuvopn að staðaldri eða ekki. Byssaer byssa hvort sem hún er
hlaðin eða ekki.
Viðtal við
Árna
Hjartarson
formann
SHA
Umræðurnar í fjárveitinga-
nefnd bandaríska þingsins sýna,
að fyrir hernum er Island ekki
annað en leppríki og það þarf
ekki einu sinni að biðja um leyfi
fyrir áformunum, sagði Árni
Hjartarson formaður miðnefnd-
ar Samtaka herstöðvaandstæð-
inga í viðtali við Þjóðviljann:
- Hvað kemur fram nýtt að
þínu mati í birtingu hinna opin-
beru bandarísku gagna um Ilelg-
uvík?
- I sjálfu sér kemur ekkert nýtt
fram, að öðru leyti en því að Ijóst
er að yfirlýsingar utanríkisráð-
herra fyrir einu eða tveimur árum
um að þessi stöð þýði ekki stækk-
un birgðarýmisins reynast stað-'
lausar. Það var farið fram á
fimmföldun birgðarýmis
fyrir eldsneyti úr ca. 40 þús. rúm-
metrum í 200 þúsund rúmmetra.
Ólafur Jóhannesson þáverandi
utanríkisráðherra kvaðst ekki
leyfa þessa aukningu heldur að
um sama birgðarými yrði að
ræða. Nú kemur hins vegar á dag-
inn, að öll áform bandaríska
hersins virðast hafa miðað við
margfalda stækkun án þess að
utanríkisráðuneytið hafi nokkuð
við það að athuga.
Fyrir hvern er aukningin?
- Þarna rekur mann í fyrstunni
í vörðurnar, því hér er um hern-
aðarleyndamál að ræða. Hins
vegar kemur fram í þessum
bandarísku þingtíðindum að
þarna er ætlunin að geyma forða
fyrir langdrægar sprengjuflugvél-
ar sem geta borið kjarnorku-
vopn. B-52 sprengjuflugvélar til-
heyra hinu svokallaða SAC-
kerfi, en það er sú deild banda-
ríska hersins sem fer með stjórn
langdrægra sprengjuflugvéla og
eldflauga. Sverrir Haukur Gunn-
laugsson deildarstjóri í varna-
máladeild utanríkisráðuneytisins’
neitar staðfastlega að þetta standi
til. Ég leyfi mér að draga í efa, að
fulltrúi varnarmáladeildar uppá
íslandi viti gerr um áform banda-
ríska hersins hér á landi en her-
foringjarnir sjálfir Varnarmál-
deild og íslenska utanríkisráðu-
neytið er orðið bert að því hvað
eftir annað uppá síðkastið að
vera ókunnugt um þau hernaðar-
áform sem hér eru í bígerð.
I þingtíðindunum er einnig
fjallað um stjórnstöð, rammgera
og þar með er mikið um útstrik-
anir, hefur þú áður heyrt um
þessa stjórnstöð?
- Um tíma hélt maður að hinn
rammgeri kjallari í nýju flugstöð-
inni yrði slík stjórnstöð en nú
virðist annað uppi. Að öðru leyti
endurspeglar umræðan um þessa
stjórnstöð einsog hún birtist í
þessum þingtíðindum þá afstöðu
sem herinn hefur til vígbúnaðar-
uppbyggingar hér landi. Það
koma hvergi fram neinar áhyggj-
ur af því hvort þeir fái leyfi fyrir
slíka stjórnstöð hjá íslenskum
stjórnvöldum, heldur er aðal-
vandamálið fjárveitingar frá
bandaríska þinginu. Þannig er
staða íslands, staða leppríkisins.
Jáyrði þaðan kemur þegar á þarf
að halda. Stjórnstöð í þeirri
mynd sem fram kemur í banda-
rísku þingtíðindunum hefur
aldrei verið rædd hér á landi, en
samt sem áður er hún orðin deilu
mál á bandaríska þinginu. Allur
búnaður þessarar stjórnstöðvar
einsog honurh er lýst í kringum
útstrikanir í þingtíðindunum
sýnir Ijóslega hvernig öll upp-
bygging Keflavíkurhervallar er
miðuð við að hann sé og verði
stjórnstöð kjarnorkuherafla.
Heldurðu að það sé atómstöð í
Keflavík?
Byssa er byssa hvort sem hún
er hlaðin eða ekki, atómstöð er
atómstöð hvort sem þar eru at-
ombombur að staðaldri eða ekki.
Við í SHA höfum aldrei haldið
fram að hér væru kjarnorku-
sprengjurgeymdaraðstaðaldri þó
Mogginn segi annað. Hins vegar
er nokkuð víst að flugvélar með
kjarnorkuvopn hafa átt viðkomu
í Keflavík, þótt stjórnvöld hafi
ekki haft áhuga á því að kanna
þær vísbendingar. A vellinum er
allur búnaður fyrir hendi og hægt
er að vopna stöðina kjarnorku á
innan við hálfu dægri.
Er meira um það að hingað
berist upplýsingar um hernaðar-
brölt Bandaríkjahers á íslandi
eða er einfaldlega meira að gerast
nú en áður?
- Vígbúnaðarkapphlaupið er
tryllingslegra bæði hér á landi og
annars staðar en áður. En á hitt
er vert að benda að tilkoma frið-
arhreyfinganna hefur sett víg-
búnaðaröflin undirsmásjá. Hing-
að til þá hefur verið farið með öll
umsvif bandaríska hersins hér
einsog mannsmorð. Herinn og
stjórnvöld reyna að dylja fólk
þess sem er að gerast og reyndar
er svo að sjá sem utanríkisráðu-
neytið vilji sem minnst vita sjálft
um það sem er á ferðinni.
Friðarumræðan leiðir það af sér
að stjórnvöld komast ekki undan
einsog áður því að veita lág-
marksupplýsingar um það sem
fram fer. Mogginn og önnur víg-
búnaðaröfl eru mjög tauga-
veikluð og andsnúin þessari þró-
un, einsog umfjöllun um eld-
flaugamálið og upplýsingarnar úr
bandarísku þingtíðindum bera
glöggt vitni. Staðreyndin er
nefnilega sú, að því meira sem
fólk fær að vita um hernaðarupp-
bygginguna, þeim mun andsnún-
ara verður það henni, sagði Árni
Hjartarson formaður miðnefnd-
ar samtaka herstöðvaandstæð-
inga að lokunt.
-óg
Umferðarslysin
Helmingur lát-
inna er yngri
en 25 ára
Þrefalt fleiri karlar láta
lífið í umferðinni en konur.
Á árunum 1976-1980 létust alls
138 Islendingar í umferðarslysum
og var helmingur þeirra yngri en 25
ára. Þetta kemur m.a. fram í
samantekt Jónasar Ragnarssonar
ritstjóra og Ólafs Ólafssonar land-
læknis i nýjasta hefti Heilbrigðis-
mála, fréttarits Krabbameinsfél-
agsins.
Nær þrír af hverjum fjórum sem
látast í umferðinni eru karlar og á
þessu fimm ára tímabili létust 100
karlar og 38 konur. Þessi mikli
munur milli kynja er fyrst og fremst
vegna aldurhópanna frá 5 ára til 29
ára, en eftir þrítugt er minni munur
á fornarlömbum umferðarslysa
eftir kynjum.
Umferðarslys eru pú um 25% af
öllum dauðslysum hér landi og
hefur fjölgað hlutfallslega vegna
aukinnar umferðar og fækkunar
annarra slysa, m.a. drukknana.
Fyrsta banaslysið í umferðinni hér
á landi varð árið 1916,en fyrsti bíll-
inn kom hingað til lands 1904.
Fram undir 1940 urðu slysin flest
fimm á ári, en sum árin lést enginn í
umferðarslysum. Síðast bar slíkt
við árið 1935. Síðustu tvo áratugina
hafa banaslysin í umferðinni orðið
flest 39 árin 1975 og 1977 en fæst
voru þau árið 1968, 11.
í 30% dauðaslysa verður gang-
andi maður fyrír ökutæki, um 30%
slysanna verða við árekstur og um
30% við það að ökumaður missir
stjórn á ökutækinu og það veltur
eða fer út af. 10% banaslysa í um-
ferðinni verða af öðrum ástæðum.
:
Umferðaslys eru fjórðungur allra banaslysa hér á landi,
Nær 700 landar á tíræðisaldri
1. janúar 1983 voru 694 ísiend-
ingar á lífl sem voru 90 ára og
eldri. 99 af þeim hópi voru 95 ára
og eldri.
Þessar upplýsingar koma fram
í Heilbrigðismálum, fræðsluriti
Krabbameinsfélagsins. Þar segir
ennfremur að fyrir hálfri öld hafi
aðeins 119 íslendingar verið á tí-
ræðisaldri, þar af 13 95 ára og
eldri. Á sama tíma og öldungarn-
ir eru orðnir sexfalt fleiri, hefur
þjóðinni fjölgað um helming.