Þjóðviljinn - 26.01.1984, Blaðsíða 12

12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 26. janúar 1984
BLAÐAUKI
Greinarhöfundur ásamt drengnum sínum sem enn nýtur móðurmjólkurinnar. - ljósm. Atli.
rungbatíi
ífjölskyldunni
eða vinahópnum?
Pá getur þú valid um
tvær afbragðs góðar gjafír.
Ungbarna-
bækur AB.
Fyrstu ár barnsins
í þessa fallegu myndabók er
hægt að safna saman og skrifa
upplýsingar um fyrstu árin i
lífi barnsins, hvernig það dafn-
ar og þroskast, byrjar að tala,
lærir að skríða og ganga, hvað
það segir og hvað það gerir.
Þessi bók verður bæði foreldr-
unum og barninu sjálfu að dýr-
mætri perlu, er tímar líða.
é
Brjóstagjöf og barnamatur
Það er stórkostleg stund, þeg-
ar barn fæðist. Ný mannvera
er komin í heiminn, sem þarf á
ástúð og hlýju foreldra sinna
að halda. í þessari bók fjallar
Sigrún Daviðsdóttir um tím-
ann bæði fyrir og eftir fæð-
ingu og gerir brjóstagjöf og
barnamat ýtarleg skil. Bókin er
full af hollráðum um næringu
og umönnun ungbarna og það
hvernig foreldrar fái sem best
notið þeirrar ánægju, sem
barnið veitir.
Aö gefa
1 Um greinarhöfund
Hallfríður Ingimundardóttir er höfundur þessarar grein-
ar. Hún er þriggja barna móðir. Auk móðurhlutverksins
starfar hún sem kennari.
Greinin er skrifuð á haustmánuðum fyrir rúmu ári síðan.
Þá var drengurinn hennar rúmlega sex mánaða gamall, og
hún staðráðin í því að halda brjóstagjöfinni áfram.
Nú er drengurinn, sem heitir Örvar Þorri, að verða
tveggja ára gamall. Samband þeirra er afar gott. Bæði
njóta þess að enn þiggur hann mjólkursopann hjá móður
sínni. Auk móðurmjólkurinnar fær hann allan venjulegan
mat og er ekki lengur háður því að fá brjóst á ákveðnum
tíma.
Tilefni eftirfarandi hugleiðinga
má í upphafi rekja til lítils hnokka.
Þessi sex mánaða pattaralegi snáði
hefur til þessa nærst á því besta sem
allflestar mæður geta gefið börnum
sínum - mjólkina úr sér. Reyndar
var móðir hans færður bæklingur
um mat handa ungbörnum og sam-
kvæmt honum gæti hún gefið hon-
um, fyrir utan mjólkursopann,
grauta, grænmeti, ávexti auk ýmiss
konar viðbótarfæðu s.s. eggja-
rauður, lifur, hrogn, jógurt, ýmir,
súrmjólk, skýr og fisk. En henni
finnst mjólkin nægja og vel það.
Þessi móðir er ekkert einsdæmi,
síður en svo, þótt hún tilheyri
minnihlutahópi kvenna sem hafa
börn sín svo lengi eingöngu á
brjósti.
Nú mætti ætla að fólk væri ekki í
nokkrum vafa hversu vel þessum
stubbi líður og það eru vissulega
margir. Þó eru sumir tortryggnir
gagnvart „svona einhæfu matar-
æði“ og eiga það jafnvel til að
spyrja móður hans hvort hún hafi
látið efnagreina í sér mjólkina.
Enn aðrir verða undirleitir á svip
og botna alls ekkert í þessu mjólk-
urstreymi.
Síðar, þegar æ fleiri mæður bætt-
ust í hóp hinna vantrúuðu, fór hún
enn frekar að velta fyrir sér matar-
æði ungbarna...
Brjóstamjólk
er hollur matur
og miklu meira en það
Um hollustu móður-
mjólkurinnar þyrfti ekki að fara
mörgum orðum. Hún liggur í
augum uppi, svo framarlega sem
móðirin vandar fæðuval sitt. Sem
dæmi um næringargildi hennar er
sú viðurkennda staðreynd, að
móðurmjólkin ein fullnægir alger-
lega matarþörf barnsins fyrsta
hálfa æviárið og lengur takist móð-
urinni að rækta vel mjólkina í sér.
A- og C-vítamín, í formi lýsis og
appelsínusafa, er þó nauðsynlegt
að gefa með brjósti. Rannsóknir
hafa leitt í ljós, að sumar tegundir
þurrmjólkur komast næst næring-
argildi móðurmjólkurinnar, en
verðið er alveg óheyrilega hátt á
þessu dufti og á fárra færi að kaupa
það að staðaldri.
Kúamjólkin er og verður aftur á
móti fyrir kálfa. f það minnsta þarf
að gefa hvítvoðungnum mikið með
henni til þess að hún uppfylli lág-
marks gæðaskilyrði. Og litlir
„mallakútar" eru langt í frá að vera
nægilega þroskaðir til þess að taka
við miklu úr þeirri áttinni fyrstu
mánuðina.
Ekki nóg með það, að brjósta-
mjólkin er það hollasta sem barnið
á völ á, heldur er hún fjarska ódýr-
að ekki sé talað um hversu hag-
kvæm hún er í notkun. Pelanum
fylgir jú alltaf mikið umstang eins
og allflestir vita. Og hún leiðir
fleira gott af sér. Eftir því sem kon-
ur eru lengur mylkar, knýr þekk-
ingin á mikilvægi mjólkurinnar þær
til þess að útbúa hollan mat fyrir
börn sín þegar þörf krefur. Þ.e.
þann tíma sem þær gefa með
brjósti og þangað til börnin geta
neytt þess matar sem er á borðum
dag hvern. Gervimatur í öllum
stærðum, gerðum og litum fær því
blessunarlega að standa áfram
óhreyfður í búðarhillunum.
En það er líka annað og meira en
hollur matur sem móðir gefur litl-
um anga sínum þegar hún leggur
hann á brjóst. Það sem beinar
rannsóknir ná trauðla til, en mæli-
stika framtíðarinnar ein sker úr
um. Hér er um að ræða þetta ólýs-
anlega og nána tilfinningasamband
móður og barns sem eykst með
hverjum nýjum degi sem barnið
fær brjóst og nær hámarki þegar
konan hefur yfirstigið þá örðug-
leika sem óhjákvæmilega fylgja í
kjölfar brjóstagjafar, þ.e. þegar
um er að ræða of mikla eða litla
mjólkurframleiðslu, samspil þess-
ara tveggja þátta ásamt líðan kon-
unnar fyrstu vikurnar eftir barns-
burð.
Þegar jafnvægi er náð milli móð-
ur og hvítvoðungs annars vegar og
konunnar og kropps hennar hins
vegar, verða brjóstagjafir þær
stundir sem hún vildi síst verða án.
í ljósi þess, að mæður gera allt
hvað þqr geta til þess að börn
þeirra fái allt hið besta, sætir þó
furðu hversu fáar eru mylkar
lengur en hálft ár. Til þess liggja þó
oft gildar ástæður sem komið verð-
ur að síðar.
Brjóstagjöf í dag
Svo virðist sem aðalsmerki of
margra íslenskra mæðra í dag sé að
gefa börnum sínum fyrst og sem
mest af fastri fæðu fyrstu mánuðina
- ekkert ósvipað því sem hástétt-
arkonurnar gerðu áður fyrr. Og
það segir sig sjálft, að mjólkur-
framleiðslan snarminnkar um leið
og ítroðsla matar eykst. Engar
kannanir hafa að vísu verið gerðar
á mataræði ungbarna hér á landi að
því ég best veit, svo fyrrnefnd stað-
hæfing tekur mið af því umhverfi
sem ég gerst þekki.
En nú vilja mæður börnum sín-
um það besta eins og áður sagði og
helst það allra besta. Að ekki sé
talað um nýburamóðurina sem er
altekin af sínu nýja hlutverki og
leggur sig í líma við að anginn
hennar dafni sem best. Samt eru
þær allt of margar sem hætta að
vera mylkar örfáum vikum eftir
barnsburð. Hverju skyldi slíkt
sæta? Oft heyrist, að konur nenni
ekki að hafa börn sín á brjósti
vegna þess hversu bindandi það er.
Eitthvert sannleikskorn leynist í
þessu, en varla er þetta einhlít
skýring. Annað og meira hlýtur að
koma hér til.
Kvennamenning
- ómenning
Ein veigamikil, ef ekki veiga-
mesta ástæða þess að konur eru