Þjóðviljinn - 07.04.1984, Blaðsíða 10

10 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 7.-8. aprfl 1984
myndlist
Sjónar-
hom
Sýning Vilhjálms
G. Vilhjálmssonar
í Listasafni ASÍ
Vilhjálmur G. Vilhjálmsson
heitir ungur Reykvíkingur sem
heldur um þessar mundir einkasýn-
ingu í Listsafni ASÍ við Grensás-
veg. Þar sýnir hann 44 myndir sem
gerðar eru á undanförnum árum.
Þetta eru smáar myndir, teikning-
ar, pastel- og vatnslitamyndir og
nefnir Vilhjálmur sýningu sína
Sjónarhorn.
Ungur sótti hann námskeið og
naut leiðsagnar Hrings Jóhannes-
sonar og Ragnars Kjartanssonar.
Arið 1973 hóf hann svo nám við
Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands og lagði stund á auglýsinga-
teiknun, en það er aðalstarf hans
nú. 1977 hélt hann til framhalds-
náms við Skolen for Brugskunst í
Kaupmannahöfn, þar sem hann
dvaldi til ársins 1980. Vilhjálmur
hefur auk starfs síns unnið að fé -
Vilhjálmur við eina af teikningum sínum. Ljósm. Atli
lagsmálum og er m.a. varafulltrúi í
borgarstjórn Reykjavíkur, þar sem
hann situr í Umhverfismálaráði.
Hér á ferð ágætur teiknari og
fágaður málari. Sést það vel á
myndum hans sem hann hef-
ur dregið upp í bílakirkju-
görðum og hiklaust má telja at-
hyglisverðustu myndirnar á sýning-
Halldór B.
Runólfsson
skrifar
unni. Það eru bílhræ, túlkuð á
harðraunsæjan hátt með blýanti.
Máluðu myndirnar eru á hinn bóg-
inn landslagsmyndir, flestar af ná-
grenni Reykjavíkur, en fáeinar frá
Kaupmannahöfn. Einhvern veginn
finnst mér sem þessi verk, gerð á
erlendri grund, hafi vinninginn
umfram íslensku lands-
lagsmyndirnar. E.t.v. er það vegna
þess að fyrir okkur „heitir lands-
lagið ekki neitt", þegar það er er-
lent. Þess vegna njótum við betur
myndanna vegna eigin verðleika
þeirra, þegar fyrirmyndin truflar
okkur ekki.
Þó er eflaust rangt að segja að
menn njóti betur þess sem þeim er
framandi en hins sem þeir þekkja.
En alltént verða þeir að sjá hið
kunnuglega í nýju ljósi, því það er
markmið allrar listar að sýna
mönnum eitthvað sem þeir hafa
ekki séð fyrr.
Þrátt fyrir ágæta og einlæga túlk-
un á hinum ýmsu yrkisefnum úr
íslenskri náttúru, skortir nokkuð á
að við eygjum listamanninn Vil-
hjálm bak við verkin. Myndirhans
eru enn of skólaðar, of bundnar
þeim almenna lærdómi sem flestir
Valtýr Pétursson í Listmunahúsinu
Afmælisgj öf
Nú eru síðustu forvöð að líta
augum sýningu Valtýs Péturssonar
í Listmunahúsinu. Þar hanga 66
gouache-myndir eftir listamann-
inn, gerðar á árunum frá 1951-57.
Þetta er afmælissýning og um leið
er hún söguleg upprifjun á merku
tímabili í þróun Iistamannsins og
íslenskri listasögu.
Öll heyra verkin til þeirri tegund
listar sem kölluð hefur verið geom-
etrísk abstraksjón eða strangflata-
stíll og var ríkjandi í evrópskum
listsölum fyrsta áratuginn eftir
stríð. Valtýr var einn af mörgum
íslenskum listamönnum sem veitti
þessari list brautargengi hér í byrj-
un 6. áratugarins. Fáir voru eins
fylgnir sér í mótun þessa stíls og
Valtýr, enda sannar sýningin ein-
urð hans þótt myndirnar séu frem-
ur smáar.
Valtýr var einn þeirra sem hélt til
Parísar að stríðinu loknu og þar
drakk hann í sig stefnur þær sem
mestan svip settu á franska list í lok
5. áratugarins. Þar var fyrst og
fremst um ljóðræna abstraksjón að
ræða og geometrískan og form-
fræðilegan abstrakt-stíl. Hafa list-
fræðingar seinni tíma bent á hug-
Tvær af myndum Valtýs á sýningunni. Ljósm. Atli
;UÖ«ó;ar.
^PPborö-
nc% f ran
fatastandur
995.
LUNDÍA hffil
ótal uppsétr
'uleikar, ótrúle^
Skrifborðsstrtti
iénnirigamat
Þ ngholt ;stræti
cjavík. Símar 26540
arfarsleg tengsl þessara stefna við
ólgu stríðsins og uppbygginguna að
því loknu. Telja þeir ljóðrænuna
hafa verið sprottna úr óhlutbund-
num expressiónisma, sem reynt
hafi að túlka átök og æði hins mikla
hildarleiks. Má í því sambandi
benda á fylgismenn Heljarfáksins
(Helhesten) í hinni hernumdu
Danmörku, en Svavar Guðnason
var einn að meðlimum hópsins.
Á uppbyggingarárunum sem
sigldu í kjölfarið, sveiflaðist listin
smám saman yfir í fastmótaðra
form strangrar geometríu. Slík list
átti miklu fylgi að fagna í París,
enda hefur formfesta ávallt verið
aðal franskrar listhugsunar. Urðu
ýmsir listamenn til þess að beina
franskri list aftur inn á braut geom-
etríunnar. Má þar fyrstan nefna
Rússann Vassilji Kandinsky, sem
sest hafði að í nágrenni Parísar
skömmu fyrir stríð, en eins og
kunnugt er var Kandinsky „faðir
abstraktlistarinnar". Þá má nefna
Ungverjann Viktor Vasarely, upp-
hafsmann optískrar listar, en hann
hafði verið búsettur í Frakklandi
frá byrjun 4. ártugarins.
En sá listamaður sem sennilega
hafði hvað sterkust áhrif á þá ungu
íslendinga sem haldið höfðu til
borgarinnar við Signu, var Frakk-
inn Auguste Herbin (1882-1960).
Hugmyndafræði hans kom einmitt
út á prenti árið 1949, og nefndist
„Óhlutbundin og óhlutlæg list“
(L’Art non figuratif non objectif).
Herbin hafði komið við á öllum
þeim stöðum þar sem geometrísk
list var stunduð í Frakklandi og frá
honum var runnin sú formfræði
sem byggði á hreinum litum og
hreinum frumformum.