Þjóðviljinn - 28.04.1984, Qupperneq 8

8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 28. - 29i aprfl 1984
fréttaskyrring
Framtíðarsýn Steingríms
Það hefur víst ekki farið fram
hjá mörgum að nú ætlar forsætis-
ráðherra að leysa vandamál þjóð-
arinnar í eitt skipti fyrir öll með
tveggja ára verkefni sem hann
kallar „Framtíðarkönnun - ís-
land næsta aldarfjórðung". Hef-
ur hann leitað til 40 aðila, sem
hann kallar ráðgjafarnefnd um
að leggja drög að því, hvernig að
könnunninni skuli staðið og á síð-
an að láta í té hugmyndir um lík-
lega framtíðarþróun.
Ekki er nema eitt gott um þetta
framtak forsætisráðherra að
segja, enda unnið eftir erlendum
fyrirmyndum. Hitt er annað mál
að þegar skoðuð eru markmið
könnunarinnar og sá hópur sem
valinn hefur verið tið ráðgjafar
verður framtíðarmynd íslensks
þjóðfélags í hæsta máta undarleg.
í könnuninni á að leggja
áherslu á að greina líklega þróun
næstu 20 til 30 ár í nýtingu auð-
linda til lands og sjávar, á mann-
afla, menntun og þekkingu lands-
manna, alþjóðlegum viðskiptum
og verkaskiptingu. Það sem er
einkar athyglisvert við ráðgjafar-
hópinn er að þar er aðeins einn
fiskifræðingur, sem kemur til
með að hafa eitthvað til málanna
að leggja í sambandi við auðlindir
hafsins, einn bóndi er á listanum,
enginn landbúnaðarfræðingur,
einn dýrafræðingur og einn líf-
fræðingur, enginn landfræðing-
Jón Slgurðsson, formaöur fram-
kvæmdanefndarinnar.
ur. Af þessum fjörutíu manna
hópi er því alveg ljóst að aðeins
fjórir aðilar, með sérþekkingu á
auðlindum lands og sjávar,
möguleika þeirra og vinnslu á
þeim eru hvattir til ráðgjafar.
Enginn haffræðingur er í hópn-
um, en eins og fólk veit er fleira í
sjónum en fiskur. Forsætisráð-
herra lítur kannski ekki á vinnslu
efna og gróðurs sjávar sem fram-
tíðarmöguleika þótt hann hafi
fyrirmyndir frá öðrum þjóðum í
þeim efnum.
Listamenn ekki með
Ekki verður á Steingrím logið
hér að hann láti listamenn koma
til með að þvælast fyrir fram-
vindu könnunarinnar. Ekki einn
einasti listamaður er í hópnum og
er það undarlegt. Þegar skoðað
er, að einn áherslupunkturinn er
að kanna menntun og þekkingu
landsmanna, eða eru ekki reknir
hér leiklistarskóli, myndlistar-
skóli, söngskóli? Hvar eru allir
rithöfundarnir hjá okkar miklu
bókmenntaþjóð? Aðeins einn
þeirra virðist talinn hæfur til ráð-
Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra.
gjafar, en þá undir starfsheitinu
ritstjóri.
Og fleiri vantar!
Hinsvegar eru í hópnum 10
hagfræðingar og viðskiptafræð-
ingar og 4 lögfræðingar. Hvað
meinar Steingrímur með þessari
framtíðarkönnun? Er hún ein-
göngu unnin út frá efnahagslegu
sjónarmiði? í könnuninni á að
greina helstu leiðir, sem til greina
koma, til að ná settum markmið-
um og draga fram þau atriði, sem
Súsanna
Svavarsdóttir
skrifar
bæta þarf til þess að tryggja sem
best stöðu þjóðarinnar á kom-
andi árum. Það er greinilegt að
manneskjuleg sjónarmið eru
hvergi inni í myndinni. Ekkert
atriði virðist að gera íslenskt
þjóðfélag aðlaðandi til búsetu og
verður gaman að fylgjast með því
hvar Steingrímur ætlar að finna
fólk til að vinna að sínum settu
markmiðum, og lifa í þessari
kerfis-útopiu. Ekki hefur honum
dottið í hug að kalla til ráðgjafar
sjómenn, verkafólk, skrifstofu-
og verslunarfólk, húsmæður, eða
neitt af því fólki sem virkja á til
nýtingar á auðlindum lands og
sjávar.
Konur 7 af 40
Að lokum hlýtur að vakna upp
sú spurning hvort eigi að fækka
kvenfólki eitthvað. Aðeins sjö
konur eru hvattar til ráðgjafar.
Rúmlega helmingur íbúa lands-
ins eru konur. Virðist sem
Steingrímur telji þær ekki hæfar
til ráðgjafar, eða þá að honum
finnist sjónarmið kvenna lítils
verð, og er það kannski hvað
harðast af þessu öllu þegar litið er
á þá miklu vinnu sem hefur verið
lögð í jafnréttisbaráttuna síð-
astliðin ár.
í könnuninni á að leggja
áherslu á að benda eftir föngum á
þær þjóðfélagsbreytingar og
breytingar á gildismati og við-
horfum, sem líklegar eru sam-
hliða hugsanlegri þróun íslensks
þjóðfélags næstu 20 til 30 árin.
Með því að horfa fram hjá
jafnréttisbaráttunni og þeim
breytingum á viðhorfum og
gildismati sem ættu að hafa unn-
ist með henni virðist manni eins
og framtíðarkönnun forsætisráð-
herra eigi að byrja fyrir a.m.k. 10
árum, og er það heldur óáhuga-
verð könnun fyrir 5,2 milljónir.
-SS
í hópinn voru valin:
Ágúst Valfells, verkfrœðingur, iðnrekandi, Alda Möller mat-
vœlafrœðingur, Rannsóknarst. fiskiðnaðarins, Anna Kristjáns-
dóttir, stœrðfrœðingur, Kennaraháskóla íslands, ÁrniBergmann,
ritstjóri, Þjóðviljinn, Arnþór Garðarsson, dýrafrœðingur, Líf-
frœðistofnun, Asmundur Stefánsson, hagfrœðingur, ASÍ, Séra
Bernharður Guðmundsson, fréttafulltrúi þjóðkirkjunnar, Bjarni
Einarsson, hagfrœðingur, Framkvœmdastofnun, Bjarni Þjóð-
leifsson, lœknir, Landspítalanum, Björn Friðfinnsson, lögfrœð-
ingur, Samb. ísl. sveitarfélaga, Bolli Héðinsson, hagfrœðingur,
Farmanna- og fiskimannasambandi, Davíð Scheving Thorsteins-
son, iðnrekandi, Smjörlíki h.f., Geir Haarde, hagfrœðingur, að-
stoðarm. fjármálaráðherra, Guðríður Þorsteinsdóttir, lögmaður
(form. jafnréttisráðs), Guðrún Agnarsdóttir, Ueknir og alþingis-
maður, Guðrún Jónsdóttir, arkitekt, Reykjavíkurborg, Haraldur
Ólafsson, mannfrœðingur, Háskóla íslands, Helga Jónsdóttir,
lögfrœðingur, aðstoðarm. forsœtisráðherra, Hermann
Sveinbjörnsson, líffrœðingur, iðnaðarráðuneyti, Hjörtur Þórar-
insson, bóndi, Tjörn, Ingjaldur Hannibalsson, verkfrœðingur,
Hafrannsóknastofnun, Jón Ormur Halldórsson, stjórnmálafrœð-
ingur, Hjálparst. kirkjunnar, Jón Sigurðsson, hagfrœðingur,
Þjóðhagsstofnun, Jónas Haralz, hagfrœðingur, Landsbanka ís-
lands, Lilja Ólafsdóttir, deildarstjóri, SKÝRR, Magnús Gunnars-
son, viðskiptafrœðingur, VSÍ, Magnús Torfi Ólafsson, blaðafull-
trúi ríkisstjórnarinnar, Sigmundur Guðbjarnarson, verkfrœðing-
ur, Háskóla íslands, Sigurður R. Helgason, viðskiptafrœðingur,
Björgun h.f, Sigurður Líndal, lögfrœðingur og sagnfrœðingur,
Háskóla Islands, Sveinbjörn Björnsson, eðlisfrœðingur, Raunvís-
indastofnun, Tryggvi Gíslason, skólameistari, M.A., Valur Arn-
þórsson, kaupfélagsstjóriKEA, Vilhjálmur Lúðvíksson, verkfrœð-
ingur, Rannsóknarráði, Þór Jakobsson, veðurfrœðingur, Veður-
stofu Islands, Þórður Friðjónsson, hagfrœðingur, forsœtisráðu-
neyti, Þorsteinn Gíslasonj fiskimálastjóri og Þorvaldur Gylfason,
hagfrœðingur, Háskóla Islands.
I 7 manna framkvœmdanefnt voru valin Davíð Scheving Thor-
steinsson iðnrekandi, Guðrún Jónsdóttir arkitekt, Helgajónsdótt-
ir lögfrœðingur, Ingjaldur Hannibalsson verkfræðingur, Jón Sig-
urðsson hagfræðingur, Tryggvi Gíslason skólameistari og Vil-
hjálmur Lúðvíksson verkfrœðingur.
ritstjórnargrein
Norður-Suður
í Mið-Ameríku
Athygli heimsins beinist nú
mjög að Mið-Ameríkuríkjum og
ástandi mála í ríkjum í
Karabíska-hafinu. Bandaríkja-
stjórn eykur hernaðarafskipti sín
á þessu svæði og deilur eru
harðvítugar um þá stefnu innan-
lands. Eins og jafnan áður þegar
mál komast í brennidepil í
Bandaríkjunum, sem eru foryst-
uþjóð í alþjóðlegri fjölmiðlun,
beinist kastljós heimspressunnar
að þeim.
Það hefur verið að koma í ljós
síðustu daga að þeir skæruliðar
sem nú stefna að því að kollvarpa
stjórn Sandínista í Nicaragua eru
ekki annað en málaliðar sem
stjórnað er og haldið uppi af
bandarísku leyniþjónustunni.
Þeir þreytast ekki á að lýsa yfir
lýðræðisást sinni og nauðsyn þess
að berjast gegn heimskommún-
ismanum, en engu að síður er
uppistaðan í þeim mannafia sem
nú þykist berjast fyrir þessum
markmiðum hinir hötuðu þjóð-
varðliðar og dauðasveitarmenn
þeirra Somoza-feðga, fyrrum
einræðisherra í Nicaragua.
Skipbrotsstefna
Barátta Bandaríkjastjórnar
gegn Nicaragua sýnir í hnotskurn
í hvert óefni öll Mið-
Ameríkustefna hennar er komin.
Allt frá því að Monroe kenningin
var sett fram á fyrri hluta síðustu
aldar (um einkarétt Bandaríkj-
anna til afskipta af málefnum
Mið- og Suður-Ameríku), hefur
stórveldinu verið fyrirmunað að
stuðla að efnahagslegri og pólit-
ískri framþróun í þessum heims-
hluta. Stefna Bandaríkjastjórnar
hefur að vísu tekið margvíslegum
breytingum í tímanna rás og af-
skiptin verið af ólíkum toga. En
þessum afskiptum er það sam-
merkt að hafa komið í veg fyrir
hefðbundna þróun borgara-
stétta, kapítalískra framleiðslu-
hátta og verkalýðshreyfinga í
þessum löndum. Með stöðugum
íhlutunum um innanríkismálefni
hafa Bandaríkin haldið uppi
grófri nýlendustefnu í Suður- og
Mið-Ameríku, haldið hlífiskildi
yfir gegndarlausu arðráni auðfé-
laga á auðlindum og stutt til valda
hvern „leppinn" á fætur öðrum,
sem hefur viðhaldið fámennis-
valdi, lénsskipulagi og botnlausu
arðráni. Þessi íhlutunarstefna
hefur fætt af sér þá skoðun sem á
sér rætur og hefðir langt inn í
raðir frjálslyndra, krikjunnar
manna og öreigalýðs að einungis
vopnuð barátta geti hrundið ný-
lendustefnu Bandaríkjanna og
hinu innlenda fámennisvaldi.
Aróður gegn
alþýðunni
Þjóðviljinn hefur nýverið sent
ritstjóra til Nicaragua í kynnis-
ferð og byrjar í þessu blaði birt-
ingu greinaflokks um ástand
mála þar undir heitinu „Sautján
dagar með Sandínistum“. Hing-
að til lands kemur í kringum 1.
maí fulltrúi verkafólks frá E1 Sal-
vador í boði Verkamannafélags-
ins Dagsbrúnar og annarra fé-
lagasamtaka í Reykjavík. Það er í
gangi mikil áróðursherferð gegn
alþýðu manna í Mið-Ameríku.
Þessvegna er það fagnaðarefni að
verkalýðsfélög hér skuli telja á-
stæðu til þess að kynnast sjónar-
miðum verkafólks af þessu svæði
af eigin raun. Þjóðviljinn mun
fyrir sitt leyti gera sér far um að
kynna ástand mála í þessum
heimshluta á næstunni.
Sameining framfaraafla
Sem betur fer hafa ýmis
Evrópuríki, bæði stjórnvöld,
fjölmiðlar og skoðanamyndandi
öfl, myndað sér sjálfstæðar skoð-
anir á gangi mála í Suður- og Mið-
Ameríku og láta sér ekki lynda
áróðurslygar Hvíta hússins og
bandarísku leyniþjónustunnar. I
Evrópu er það æ almennari
skoðun að ekki sé hægt að nálgast
vandamál Mið- og Suður-
Ameríku nema þau séu skil-
greind sem norður-suður við-
fangsefni. Sú ofuráhersla sem
Bandaríkjastjórn leggur á það að
gera baráttu alþýðunnar í þessum
heimshluta að austur-vestur
deilu, baráttu milli heims-
kommúnisma og kapítalískra lýð-
ræðisviðhorfa, á sér litla stoð í
veruleikanum. í dæmi Nicaragua
er um það að ræða t.d., eins og
Einar Karl Haraldsson bendir á í
greinaflokki sínum, að Þjóðfrels-
ishreyfing Sandínista hefur náð
öruggri fótfestu meðal þorra
bænda og verkamanna í landinu,
en hefur fullan hug á samvinnu
við hinn þjóðlega hluta borgara-
stéttarinnar sem hefur vilja til
þess að taka þátt í uppbyggingu
innlendrar atvinnustarfsemi. Það
er nánast furðulegt að Banda-
ríkjastjórn skuli heldur kjósa að
styðja gamla Somoza-einræðið
aftur til valda án Somoza í stað
þess að styrkja hina innlendu
borgarastétt í landinu upp á fram-
tíðarsamvinnu. Það er ótrúleg
skammsýni að Bandaríkjastjórn
skuli loka kapítalískum mörkuð-
um og skrúfa fyrir fjárstreymi til
Nicaragua og gera þar með
möguleika borgarastéttarinnar f
landinu til að sanna getu sína að
engu. Það hefur orðið þess vald-
andi ásamt lokun hafna og
stöðugt auknum hernaðarum-
svifum við landamærin að þjappa
mönnum enn fastar saman yfir
allar stéttandstæður í Nicaragua.
Engir stjórnmálamenn í Nicarag-
ua nema þeir sem eru allra lengst
til hægri, tengdir gamla landeig-
endaaðlinum og Somoza-
einræðinu, líta vonaraugum til
Bandaríkjanna, heldur samein-
ast um fordæmingu á stefnu
þeirra gagnvart Nicaragua.