Þjóðviljinn - 02.06.1984, Blaðsíða 13

Helgin 2. - 3. júní 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13
Mikill ágreiningur um nýju lögin um Ríkismat sjávarafurða
Frumvarpi ráðherra
umsnúið á alþingi
Verri en fyrri lög
þrátt fyrir viðamiklar breytingar,
segja Skúli Alexandersson og
Guðmundur J. Guðmundson.
Garðar Sigurðsson ósam-
mála þeirri gagnrýni.
Ný lög um ríkismat sjávarafurða voru samþykkt á síðustu
dögum nýliðins þings. Yfir þessari nýju stofnun sem tekur
við af Framleiðslueftirliti sjávarafurða er sett svokallað Fisk-
matsráð sem að meirihluta er skipað fulltrúum hagsmuna-
samtaka sjávarútvegsins. Það frumvarp sem sjávarútvegs-
ráðherra upphaflega lagði fram í vetur tók miklum breyting-
um í meðferð þingsins og voru mjög skiptar skoðanir um
ágæti þessara skipulagsbreytinga á ferskfiskmati og eftirliti í
sjávarútvegi.
Guðmundur J. Guðmundsson
greiddi ásamt flestum þing-
mönnum Alþýðubandalagsins at-
kvæði gegn þessu frumVarpi og
sagði hann í samtali við Þjóðvilj-
ann að þrátt fyrir þær breytingar
sem gerðar hefðu verið á frum-
varpinu þá væri það illa samið.
Fjölmargar greinar í því væru fár-
ánlegar og ekki hefði verið gefinn
nægur tími til að skoða þessi mál
niður í kjölinn.
Skúli Alexandersson flutti 11
breytingartillögur við frumvarpið
sem allar voru felldar. „Ég sat hjá
við atkvæðagreiðsluna um þetta
mál vegna þess að okkur í efri deild
tókst að knýja fram bókun sam-
hliða afgreiðslu frumvarpsins þess
efnis að allt síldarmat skuli vera á
vegum opinberra aðila sem hingað
til, en ekki hjá Fiskmatsráði eins og
frumvarpið gerði ráð fyrir. Einnig
fékkst fram breytingartillaga þess
efnis að ráðherra hefur ekki lengur
í hendi sér veitingu vinnsluleyfa en
hins vegar getur ráðherra endur-
veitt leyfi hafi framleiðendur verið
sviptir þeim.
Það er alveg ljóst að þrátt fyrir
viðamiklar breytingar þá eru þetta
verri lög en við höfum fyrir“, sagði
Skúli Alexandersson.
Garðar Sigurðsson var fram-
sögumaður fyrir áliti meirihluta
sjávarútvegsnefndar neðri deildar
við afgreiðslu málsins þar.
Þar var málið tekið til upphaf-
legrar afgreiðslu og lagði nefndin
til einar 16 breytingartillögur á
frumvarpinu. Garðar sagði í sam-
tali að verulega hefði verið bætt úr
frumvarpinu við þessar breytingar
og hann væri ósammála þeirri
gagnrýni að lögin væri verri þeim
sem fyrir eru og ráðherra væru falið
óeðlilega mikið vald með þessu
frumvarpi. Endanlegt vald hlyti
ætíð að vera hjá ráðherra.
Meðal þeirra breytingartillagna
sem ekki náðu fram að ganga frá
Skúla Alexanderssyni var sú að
Framlelðslueftlrlltlð er lagt nlðuren matið fært yflr tll
nýrrar stofnunar, Ríkismats sjávarafurða sem lýtur
yf irstjórn Flskmatsráðs sem að meirlhluta er skipað
fulltrúm framleiðenda. Mörgum þyklr mikll afturför að
þessari breytingu þar sem eftirlitið erfært úr höndum
óháðs ríklsmats í hendur framlelðenda.
Sérstök bókun var gerð á þlngi við afgreiðslu
frumvarpslns þess efnls, að síldarmat fellur ekkl undir
hin nýju lög heldur verður áfram bundið óháðu
ríkismatl.
hreinlætis- og búnaðardeild sem
var mjög mikilvirk í Framleiðslu-
eftirlitinu yrði ekki lögð niður.
Einnig að fiskmatsstjóra, mats-
mönnum og öðrum yfirmönnum
Ríkismatsins væri óheimilt að
stunda nokkurn atvinnurekstur er
lýtur að fiskverkun eða fiskversl-
un.
Það var ekki laust við að
mönnum fyndist lítill gaumur gef-
inn umræðum um hinn nýja laga-
bálk um Ríkismatið á þingi og af-
greiðsla þess keyrð í gegn á
skömmum tíma.
„Þetta eru lög sem snerta stærsta
atvinnuveg þjóðarinnar og það
sýnir ekki góð vinnubrögð né
ábyrgð að þegar búið er að umsnúa
í nefnd því sem lagt er fram frá
ráðherra þá sé allt keyrt í gegn í
mikilli tímapressu á lokadögum
þingsins. Það er hneyksli hvemig
staðið hefur verið að þessu máli“,
sagði Guðmundur J. Guðmunds-
son.
-lg-
„Hluturínn hefur hrapað niður“
Viðtal við Harald Guðmundsson
í Ólafsvík
Haraldur Guðmundsson sklpstjóri Ólafsvík. Til hliðar við hann er málverk af
bátl hans, Hrlng, sem Gylfl Ægisson gerðl. Ljósm.: GFr.
skipstjóra
„Við erum á þorskanetum
og það hefur gengið þokka-
lega, byrjuðum þó ekki fyr en
20. mars af því að við vorum
með bátinn í endurbyggingu.
Við hefðum aldrei farið út í að
byggja bátinn ef við hefðum
vitað að aflanum yrði skipt
upp“, sagði Haraldur Guð-
mundsson skipstjóri í Ólaf-
svík í samtali við Vesturi-
andsblaðið.
- Hvað fenguð þið háan kvóta?
- Við fengum í kringum 350
tonna kvóta og vomm ekki ósáttir
við það út af fyrir sig. Honum er
bara ekki réttlátlega skipt. Kvótinn
byggist á þriggja ára meðaltali og
við vomm mínusaðir um 35% af
því að við vomm á skel um tíma
árið 1981. Það finnst okkur órétt-
látt.
- Nú hefur heyrst að þið hér úti á
Nesinu fáið rétt til skelfiskveiða
eins og Gmndfirðingar og Hólmar-
ar.
- Við vorum á sínum tíma með
stærsta flotann á skelfiskveiðum og
var skelin þá flutt í Stykkishólm,
Hafnarfjörð og Borgarnes. Hún
var einnig unnin hér í Hraðfrysti-
húsi Ólafsvíkur. Við vorum því
brautryðjendur í þessum veiðum
þó að ekki væmm við fyrstir. Síðan
var þeim innfrá gefinn möguleiki á
að vinna alla skel því að sá sem
kaupir hráefnið átti möguleika á að
ráða hverjir veiddu. Hér hefur svo
ekki verið hljómgrunnur að fara út
í skel fyrr en nú og við höfum sótt
um leyfi til sjávarútvegsráðherra.
- Telur þú að þorskstofninn sé
þverrandi?
- Ég hef stundað veiðar í 43 ár
og séð hvernig þorskstofninn hefur
farið þverrandi smám saman. Við
megum einfaldlega ekki vera of
gírugir til fæðunnar. Ég er sam-
mála því. Annars gekk vertíðin hér
eins og við eigum að venjast, hún
var mjög eðlileg. Marsmánuður
var sterkastur og hann er það
alltaf. Ef ekkert hefði gerst í mars
hefði engin vertíð orðið.
- En þú telur að um ofveiði sé að
ræða?
- Já, ég er ekki búinn að sjá að
við náum þessum umdeildu 220
tonnum á árinu og ég tel að kvóta-
kerfið eigi fullan rétt á sér. Við
kláruðum sfldina á sínum tíma og
svo loðnuna, þannig að við höfum
dæmin fyrir okkur.
- Hvað tekur nú við að lokinni
vertíð?
- Við förum á reknet eins og
undanfarin ár og höfum sótt um
leyfi til dragnótaveiða. Það er leyft
að veiða 17 þúsund tonn af kola en
kvótinn er sameiginlegur svo að
það er bara heppni hvað hver fær
mikið. Við eigum 30 - 40 tonn eftir
af þorskkvótanum og viljum
gjarnan eiga það okkur til góða.
- En hafa menn ekki ytfirleitt
klárað sinn kvóta?
- Jú yfirleitt, og svo eru þeir
verkefnalausir. Hver verður að
haga veiðunum eins og honum
þykir best. Það er engin kúnst að
skipta 400 þúsund tonnum en tölu-
verðir erfiðleikar með 220 þúsund
tonn. Eins og útlitið var 1983 virtist
ekki mikill þorskur til. Það var svo
sáralítið magn að það hræddi
menn.
- Hafa ekki tekjur sjómanna
minnkað verulega?
- í fyrra veiddum við 730 tonn af
þorski og 280 tonn af sfld. Nú
megum við veiða 350 tonn af þorski
og fáum eitthvert skrap með og svo
kannski sama magn af sfld. Með
því að bera þetta saman sjá allir
hvað hluturinn hefur minnkað
mikið hjá okkur.
- Hvað með rækju?
- Breiðfirðingar mega taka upp
ákveðið magn af henni og því er
skipt jafnt milli Zóphaníasar Cec-
ilssonar í Grundarfirði og Rækju-
ness í Stykkishólmi. Ólafsvíkingar
mega ékki fara í hana nema þessir
aðilar taki við rækjunni. Svo hins
vegar er stórum togurum og rækju-
skipum ýtt inn á þessi mið hér í
Breiðafirði, alveg upp í landsteina.
Á meðan verðum við á smærri bá-
tum að fara 20 mflur út til að veiða
þorsk. Þetta er misræmi. Það ætti
að vera sama hvar við veiðum þor-
skinn meðan hann er stór og fal-
legur. Því megum við ekki toga á
sömu slóðum og þessi stóru rækju-
skip. Ég vonast til að sjávarútvegs-
ráðherra leiðrétti þetta. Annars er
það mín skoðun að við höfum ekki
átt góðan sjávarútvegsráðherra
síðan Lúðvík Jósepsson var í þeim
stól. Hann þorði og var virtur af
öllum aðilum. _ GFr