Þjóðviljinn - 23.08.1984, Blaðsíða 5

Landbúnaður
Ólafur Guðmundsson.
Tilraunir með búvélar hér-
lendis má rekja aftur til ársins
1927. Þá samþykkti Búnaðar-
þing tillögu um að komið yrði á fót
„Verkfæranefnd" er skyldi „sjá
um útvegun og tilraunir með
verkfæri hér á landi“. í lögum frá
1940 segir að Verkfæranefnd
skuli reyna ný verkfæri og sjá um
breytingar á eldri verkfærum og
fari tilraunirnarfram á Hvanneyri,
nema annað þyki henta.
Með gildistöku laga um rann-
sóknir í þágu atvinnuveganna,
sem komu til framkvæmda 1965,
var Verkfæranefnd lögð niður en
verkefni hennar falið
Rannsóknastofnun landbúnaðar-
ins. Síðan hefur Bútæknideild
RALA annast prófun búvéla og
aðrar rannsóknir, sem snerta
tæknimál landbúnaðarins.
Deildin hefur aðsetur á Hvann-
eyri. Fastir starfsmenn hennar
eru þrír: Ólafur Guðmundsson,
sem er forstöðumaður, Grétar
Einarsson og Magnús Matthías-
son.
Verkefni deildarinnar greinast
einkum í fjögur svið: 1.
Verkfæraprófanir. 2. Tilraunir
með jarðræktartækni. 3. Tilraun-
ir með fóðurverkun og tækni,
sem lýtur að henni. 4. Tilraunir
með innréttingar og tæknibúnað í
útihúsum.
Prófun búvéla
Með búvélaprófuninni á að
fást úr því skorið hversu vel vél-
arnar henta við íslenskar aðstæð-
ur, verkefni þeirra við fjölbreyti-
leg skilyrði, afköst og aflþörf,
slitþol og endingu. Samsvarar
reynslutíminn til 2ja-3ja ára
notkunar á meðalbúi. Að prófun
lokinni er opinber skýrsla gefin út
um hvert einstakt verkfæri. Ekki
er skylda að senda nýjar vélar í
prófun þótt trúlega sé það yfir-
leitt gert því eðlilegt er að bændur
kaupi fremur þær vélar, sem vel
hafa reynst. 10-20 vélar koma ár-
lega í prófun.
Heyverkunar-
tilraunir
Helstu verkefni á sviði
heyverkunar hafa á síðari árum
verið þessi:
- Akvörðun á fóðurtapi við
notkun mismunandi gerða af
sláttuvélum.
- Áhrif knosara við slátt á nýt-
ingu fóðursins, efnatap, þurrkun-
aráhrif, lostætni.
- Þurrkun heys á velli. Bornar
eru saman mismunandi gerðir
snúningavéla, þurrkun, efnatap.
Áhrif snúningstíma og tíðni með-
höndlunar. Gildi múgunar á
þurrkunarskeiði. Áhrif sláttu-
tíma og lengd þurrkunarskeiðs á
fóðurgildi heyjanna.
- Samanburður á verkun, fóð-
urgildi og lostætni mismunandi
grastegunda.
- Gildi upphitunar á lofti til
súgþurrkunar. Notkun varma-
dælu við súgþurrkun. Saman-
burður á súgburrkun bundins
heys og lauss. Áhrif hitamyndun-
ar í heyi á efnatap og fóðurgildi.
Loftmagn og þrýstifall lofts í súg-
þurrkunarkerfum.
- Ákvörðun á rúmþyngd heys í
hlöðum.
- Hraðþurrkun heys. Tilraunir
að Reykhólum með þurrkun við
jarðhita. Ákvörðun á hámarks-
lofthraða við hraðþurrkun heys á
færibandi.
- Votheysverkun: Samanburð-
ur á verkun og nýtingu uppskeru
af sömu túnspildu, sem annars-
vegar er verkað sem vothey, hins-
vegar sem þurrhey. Tilraunir
með áhrif söxunar, forþurrkunar
og þroskastig grasa. Könnun á
votheysverkun hjá bændum á
ákveðnum landssvæðum. Til-
raunir með verkun bundins heys í
piastpokum.
Útihús -
búfjárhirðing
- Vinnurannsóknir varðandi
mjaltir og hirðingu nautgripa þar
sem gerður er samanburður á
vinnuhagræðingu og afköstum
við mismunandi aðstæður.
- Vinnurannsóknir á
sauðburði m.t.t. fyrirkomulags í
fjárhúsi og annarrar aðstöðu.
- Vinnurannsóknir við mis-
munandi aðstöðu á vetrarhirð-
ingu sauðfjár.
- Áhrif húsagerðar, loftræst-
ingar og einangrunar á fóðurnýt-
ingu, ullargæði og afurðir
sauðfjár.
- Tilraunir með varmatap ■
sauðfjár.
- Prófun á innréttingum í fjós-
um, milligerðir, flórristar.
- Prófun á járnristum í fjárhús-
gólf.
- Heylosunarbúnaður í hey-
geymslum.
- Samanburður á ýmsum varn-
arefnum á steinsteypu í vot-
heysgeymslum.
- Tilraunir með notagildi raf-
girðinga fyrir búfé, við marg-
breytilegar aðstæður. Hafa þær
tilraunir leitt í ljós að
fullnægjandi rafgirðingar eru um
helmingi ódýrari en venjulegar
girðingar. Nú eru fáanlegir
staurar frá Nýja-Sjálandi, sem
ekki þurfa einangrun, og kostar
staurinn eitthvað á annað hundr-
að kr.
Helstu verkefnin á því sviði
eru:
- Mismunandi jarðvinnsluað-
ferðir við endurræktun túna.
- Tilraunir með niðurfellingu
búfjáráburðar í gróið land í sam-
anburði við yfirbreiðslu.
- Samanburður á framræslu
lands með pípuræsum og plóg-
ræsum.
- Sáning grasfræs með þyril-
dreifurum.
- Setning kartaflna með sjálf-
virkum vélum. Áverkar á spírum
af völdum vélanna og áhrif þeirra
á uppskeru.
- Upptaka kartaflna með vél-
um, afköst, upptökuhæfni,
áverkar á kartöflunum af völdum
vélanna.
- Flokkun, pökkun og geymsla
kartaflna. Mælingar á áhrifum
einstakra þátta í meðhöndlun
kartaflna eftir upptöku á
geymsluþol og útlit þeirra.
- Vatnsúðun á kartöfluakra til
varnar frostskemmdum á kart-
öflugrasi. - mhg.
Áður þóttu svona rakstrarvélar hötuðþing og voru það. Nú eru þær orðnar sjaldgæf sjón. Og fáir leggja nú lengur aktýgi á
hest, ef nokkrir.
Bútæknideildiná Hvanneyri
Annast margháttaðar rannsóknir og tilraunir
UMSJÓN: MAGNÚS H. GÍSLASON
Fimmtudagur 23. ágúst 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5