Þjóðviljinn - 10.11.1984, Qupperneq 10

MANNLIF
Djúpavík á Ströndum kom
mjög við sögu á síldarárun-
um. Þarvarþá reistsíldar-
verkmsiðja og síldarvinnsla
stóð þar með miklum blóma
um skeið. En síldin er afslepþ
og að því kom að hún fyrir-
fannst ekki lengur í Húnaflóa.
Þádofnaði yfir mannlífinu á
Djúpuvík. Síldarkóngarnir
héldu til síns heima en eftir
stóðu auðar og yfirgefnar
byggingar.
Trúlega hafa fáir alið með sér
þá von að þessar byggingar ættu
eftirað nýtastáný. Þóeru þeirtil.
Þeirra á meðal er Ásbjörn Þor-
gilsson. Hann er nú að brjótast í
því að koma þar á fót fiskeldis-
stöð og hyggst m.a. nota í því
skyni hin gömlu verksmiðjuhús.
Á slóðum
afa gamla
- Hver er eiginlega kveikjan að
þessari hugmyndþinni, Ásbjörn?
- Hún er nú kannski dálítið ein-
kennileg. Ég á ættir að rekja
norður á Strandir. Móðurafi
minn sat á sínum tíma á Gjögri,
síðan í Kúvíkum og loks í Djúpu-
vík. Hann var hákarlaformaður.
Ég fór þarna norður fyrst bara til
þess að sjá þessar slóðir afa
gamla. Upp úr því fór ég að hug-
leiða það, hvort ekki væri hægt að
nota eitthvað þessar byggingar á
Djúpuvík, sem nú standa þar ó-
notaðar og virðast bíða þess eins,
að verða seigdrepandi eyðilegg-
ingu að bráð. Og ég staðnæmdist
við fiskeldisstöð. Er svo ekki að
orðlengja það að nú hef ég stofn-
að utan um hugmyndina fjöl-
skyldufyrirtæki, sem ég nefni
Magnús Hannibalsson hf., í höf-
uðið á afa gamla. Ætli hann sé
ekki bara ánægður með það?
Landlœg skoðun
- Og hvernig er svo aðstaðan
þarna til svona starfsemi?
- Um það eru nú skiptar skoð-
anir. Kemur þar þá fyrst til að
það virðist landlæg skoðun á ís-
landi að fiskirækt verði ekki
stunduð á íslandi nema þar sem
jarðhiti er fyrir hendi. Auðvitað
er jarðhiti mikilvægur kostur en
ég álít hann ekki ómissandi við
fískirækt. Enda hefðum við nú
sennilega aldrei fengið þarna að-
stöðu ef jarðhiti hefði legið þar á
lausu. Þar fyrir er engan veginn
loku fyrir það skotið, að jarðhiti
fínnist á Djúpuvík. Volgrur eru
þarna hér og þar. Athuganir
jarðfræðings, sem var þarna hjá
okkur í júlí í sumar sýna, að við
erum þarna á jarðhitasvæði. í ljós
kom, að allir lækir á svæðinu eru
12-14 gráðu heitir. Það er því
engan veginn útilokað að þarna
fengist heitt vatn ef eftir væri
leitað, þótt auðvitað viti maður
ekki hversu heitt það reyndist
eða mikið. Og ef að jarðhiti
finnst þá er ekkert því til fyrir-
stöðu að hleypa honum á hita-
kerfið. En þá vaknar spumingin:
Hver á vatnið, sem upp kynni að
koma?
Spurðu Norðmenn
- En þú telur heitt vatn ekki
höfuðskilyrði fyrir því, að fiski-
rœkt verði stunduð með árangri?
- Spurðu Norðmenn. Þeir
segja: Númer eitt er að fiskurinn
sé heilbrigður. Þeir minnast
aldrei á hita. Það sem máli skiptir
er að ala upp físk, sem hentar
aðstæðunum. Og ég álít, að fisk-
ur sem alinn er upp við svona skil-
yrði, verði hraustari. Það verður
að koma upp ákveðnum
„stamma“ á hverju fiskiræktar-
svæði fyrir sig. Ef við ætlum að-
eins að ala upp fisk við bestu
fáanleg skilyrði, hvernig verður
þá sú vara? Gervivara? Við
eigum fyrst og fremst að ala
fískinn upp með þeim hætti að
hann sé hraustur og heilbrigður,
ekki veiklaður, ekki sjúkur, ekki
dekurbarn. En svona kenningar
falla nú ekki vel í kramið.
* n . V/
Rœtt vlð „v
Ásbjörn Þorgilsson
um flskeidismöguleik
ö Djúpuvík
i
Ég var í Noregi í 4 ár. Þá sá ég
einu sinni í sjónvarpinu mynd af
sauðfé. Ég sá ekki betur en þarna
væri íslenska kindin iifandi kom-
in. Hér höfum við steinaldar-
sauð, sagði maðurinn í sjónvarp-
inu. Hann er forfaðir íslensku
sauðkindarinnar, lifir hér ein-
angraður á eyju og gengur þar
sjálfala. Þetta er það, sem við
erum að tala um, að koma upp
sérstökum, harðgerðum stofni.
Traustar
byggingar
- Hafið þið náð eignarhaldi á
verksmiðjubyggingunni?
- Já, við leituðum uppi eiganda
húsanna og keyptum af honum
gamla verksmiðjuhúsið og fleiri
byggingar þarna. Þetta eru traust
hús þótt þau hafi lengi staðið ó-
notuð. Við ætlum að nota verk-
smiðjuhúsin og byggja þetta upp
eins og Norðmenn. Komum upp
lokuðu kerfi í kuldum en leitum
jafnfram að einhverjum hita-
gjafa. Þarna eru miklar þrær og
tankar og við þurfum að fá svör
við því með hvaða efni er heppi-
legast að fóðra þá innan. í húsinu
er einnig 50 tonna kyndiketill,
sem kyntur er með 18 kg þrýst-
ingi. Ganga þarf úr skugga um
hvort hann sé ekki vel nothæfur
því svona ketill er dýr. Annars
þurfum við engan veginn á öllu
húsinu að halda til að byrja með.
Við erum þarna með mikla og
ónotaða fjárfestingu, sem lengi
hefur verið algerlega óarðbær.
Og það leiðir hugann að því,
hvort ekki muni víðar vera til ó-
notuð mannvirki, sem komið
geta að gangi fyrir einhverja
starfsemi. Því ekki að leitast við
að nota þá aðstöðu, sem fyrir er, í
stað þess að gera allt frá grunni?
Við getum bent á heita staði hér
og þar er ekkert annað fyrir
hendi, allt þarf að byggja upp frá
byrjun.
Húsin ætlum við að nota til
þess að koma seiðunum af stað en
setjum þau svo út í girðingar.
Eg átti bát og þegar ég kom
fyrst þarna vestur datt mér í hug
að stunda þar sumarútgerð. En
svo heyrði ég að þama væm
kannski ekki nógu auðug fiski-
mið. Þá skaut fiskeldishugmynd-
in upp kollinum og ég fór að
skoða málið frá þeim sjónarhóli.
Hreinn sjór
- Nú œtlið þið að setja fiskinn í
sjókvíar, hvernig er sjórinn
þarna?
- Þarna er mjög hreinn sjór,
hreint umhverfi og hreinn botn.
Botninn er þakinn sandi, skelja-
sandi og möl, enginn leir eða
önnur slík óhreinindi. Sjávarhiti
mældist þarna 14 gráður í sumar
en þó verður sjórinn þarna aldrei
of heitur. Mikið lífríki er í firðin-
um, sem er langur og þröngur og
þar er aldrei hafsjór. Allt þetta
gefur til kynna að góð skilyrði séu
í sjónum og þarna eigum við að
geta verið með strandeldi alveg
eins og Norðmenn. í Noregi em
þeir látnir ganga fyrir með að-
stoð, sem hafa einhverja aðstöðu
eins og t.d. er þarna fyrir hendi.
En við höfum svo sem heyrt
ýmsar hrakspár eins og t.d. þá, að
þarna verði allt ísilagt að vetrin-
um. Það er nú bara rugl, en
auðvitað getur komið þarna hafís
eins og víða annarsstaðar hér við
land. En er ekki allsstaðar
eitthvað að? Þótt menn hafi jarð-
hita þá getur verið hætta á jarð-
skjálftum, eidgosum o.s.frv.
Allsstaðar eru einhverjir ann-
markar og ef menn hengja sig
stöðugt í slíkt þá verður aldrei
neitt gert. Hitt er svo auðvitað,
að áraskipti geta orðið í þessari
atvinnugrein eins og öllum öðr-
um.
Því ekki
rekamor?
- Pú sagðir áðan aðfirna mikill
ketill væri þarna í verksmiðjunni,
með hverju hyggist þið kynda
hann?
-Það er nú ekki afráðið ennþá.
Ef til vill með kolum. Einnig er
hugsanlegt að nota rekamor, sem
þama er allsstaðar í hrönnum.
Þar með nýtum við eldsneyti,
sem þarna fæst fyrir ekki neitt og
er auk þess þrifnaður að því að
eyða. Aðdrátturinn á morinu
skapar nokkra atvinnu. Kyndi-
kerfið notast jafnt hvort sem við
fáum heitt vatn eða ekki. Fáum
við vatnið þá er því bara hleypt á
kerfið. En svo er þarflaust að
vera að kynda allt árið, heldur
aðeins meðan kaldast er.
Fóðuröflun
- En svo við víkjum aðeins að
fóðrinu.
- Já, Norðmenn telja að ávallt
þurfi að vera fyrir hendi þriggja
mánaða birgðir af fóðri. Þurr-
fóðrið verðum við að flytja inn.
Síðar kemur svo að blautfóðrinu.
Þá hefur skapast þarna gmnd-
völlur fyrir smáútgerð. Og þarna
nýtist allt fiskifang. Engu hráefni
þyrfti að henda, eins og nú er
gert. Meltukerfi, sem við höfum
hugsað okkur að koma upp, gerir
það kleift að nýta allar fiskteg-
Hér sjást glöggt þau umskiptl sem orðlð hafa á gömlu verksmiðjuhusun
um við aðgerðirnar í sumar.
10 SIÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 11. nóvember 1984