Þjóðviljinn - 01.12.1984, Side 13

Þjóðviljinn - 01.12.1984, Side 13
LEIKLIST Shakespeare á Selfossi Leikfélag Selfoss sýnir SEM YÐUR ÞÓKNAST eftir William Shakespeare Leikstjórn: Arnar Jónsson Þýðing: Helgi Hálfdanarson Blessaður karlinn hann Vil- hjálmur hefur hingað til notið furðu lftillar alþýðuhylli á fs- landi. f>að hefur eiginlega aldrei tekist að fá stóra hópa af venju- legum leikhúsgestum til að koma að sjá þegar stórskáldið birtir andagift sína á fjölunum. Vant er að segja til um hvernig á þessu stendur, en líklega hefur orðið rótgróin sú skoðun að Shakespe- are sé eitthvert menningarlegt torf sem enginn skilji nema vangafölir spekingar, og hafa kannski ýmsar hérlendar sýning- ar á verkum hans ýtt undir slíka skoðun. Þetta er heldur leiðin- legur misskilningur, því að fáir höfundar eru alþýðlegri og skemmtilegri, og svo eigum við öll helstu verk hans í þessum líka meistaralegu þýðingum Helga Hálfdanarsonar. Það er mín skoðun að íslend- ingar ættu að leika meira Shak- espeare, og það var þess vegna mikil ánægja að fá að vera við- staddur frumsýningu á Sem yður þóknast í Selfossbíói á sunnudag- inn. Þar var þessi glettni og indæli leikur fluttur af sannri gleði og góðum tilþrifum, og áhorfendur tóku honum af óvenjulegum inni- leik og skemmtu sér konunglega. Hér var allt í einu komið það rétta samband við Shakespeare sem mér hefur oft fundist skorta á í atvinnuleikhúsunum, þar sem manni finnst stundum að bæði leikarar og áhorfendur séu stadd- ir af hálfgerðri skyldurækni. Hér var fólk að leika Shakespeare af því það hafði gaman af því og áhorfendur komu til að skemmta sér og gerðu það ótæpilega, flest- ir sjálfsagt án þess að hugsa mikið útí hver þessi Shakespeare eigin- lega er, og er ekki nema gott eitt um það að segja. En gleðilegt að verða vitni að því að skáldið gengi rakleitt inn í hjörtu leik- enda og áhorfenda. Sem yður þóknast er einna létt- lyndastur gamanleikja Shakespe- ares, að mestu laus við þá dökku undirtóna sem þeir búa yfirleitt yfir. Það er mikill þokki yfir lýs- ingunni á hinu áhyggjulausa lífi í Ardenskógi og þeim margvíslegu ástum sem þar blómgast; hér hef- ur skáldið skapað sér óskaveröld arkadíska þar sem enginn napur næðingur kemst að. Sú vonska sem lengi vel hrjáir Friðrik her- toga og Olíver Rólandsson hverf- ur undir leikslok einsog dögg fyrir sólu á mátulega trúverðugan hátt, og hefur skáldið eflaust hlegið dátt yfir þeim leikslokum. Leikurinn býr einnig yfir mörg- um frábærum manngerðum, svo sem þeim þunglynda Jakob, Adam hinum dygga þjóni, svo og þeim stöllum Rósalind og Selju sem eru með þekkilegustu og vöskustu kvenpersónum Shakespeares. Arnar Jónsson á mikinn heiður skillinn fyrir að hafa leitt þessa sýningu ffam til sigurs. Handar- verk hans eru mjög sýnileg á leik og túlkun þessa áhugafólks og greinilegt að hann hefur lagt sig fram af natni og dundað við smá- atriði. Sýningin er einnig uppfull af skemmtilegum hugmyndum hans, svo sem einsog að láta Jak- ob tönnlast hvað eftir annað á margtugginni ræðu sinni um það að öll veröldin sé leiksvið o.s.frv., einnig er meðferð hans á hinum söngglaða Amiens for- kostuieg, og góð var sú hugmynd að hafa hertogann landflótta á hestbaki. Öll sýningin iðar af lífi og leikgleði. Það segir sig hins vegar sjálft að í jafn fjölmennu og kröfuhörðu verki híýtur mismunandi reynsla og geta leikaranna að verða nokkuð áberandi, og það varð hún vissulega hér, þó óvíða þann- ig að mikill bagi hlytist af. í hópn- um eru svo auðvitað nokkrir gamalreyndir og þrautþjálfaðir leikarar, sem ekki mundu skera sig úr í hópi atvinnumanna, svo sem Sigríður Karlsdóttir sem lék Selju af skemmtilegri kankvísi, Sigurgeir H. Friðþjófsson sem varð kostulega leiðinlegur og fyndinn í hlutverki Jakobs og Halldór Hafsteinsson sem sýndi óvenjulega hlýju og svipbrigða- tækni bæði sem Adam gamli og sem smalamaður. Margir fleiri gerðu vel, t.d. var Gylfi Þ. Gísla- son heiðríkur og hraustlegur í betra lagi sem elskhuginn mikli Orlando, og Kristín Steinþórs- dóttir fór fallega með hlutverk Rósalindar. Rúnar Lund gerði margt skoplega sem Prófsteinn. Um texta Helga Hálfdanar- sonar er óþarft að segja margt, hann er dvergasmíð að skýrleik og blæbrigðum og lét vel í eyrum þetta kvöld, þó svo að finna mætti að framsögn allvíða. _____________BOKMENNTIR_______ Allt í skralli hjá Kötu Agnesjóna Maitsland: Lykkjufall. Iðunn 1984. Þessi stutta skáldsaga segir frá Kötu, sjómannskonu um þrítugt, sem hefur farið heldur betur dap- urlega út úr viðskiptum sínum við karlpening. Einu sinni bjó hún með dekruðum pabbastrák sem lét hana eyða fóstri og fór með hana eins og tusku og rak hana út þegar hún varð ólétt aftur. Það er líka rifjað upp, að hún hefur í ölvunarkæruleysi lagst undir mann ágætrar vinkonu sinnar. Og núna jrarf hún að standa í því að reka einn drullusokkinn enn út úr húsi áður en maðurinn hennar, sá gæflyndi Þórður, kem- ur heim úr siglingu. Og ekki nema von hún kvíði fyrir: hún er ólétt að þriðja barni og eftir hvem skyldi það vera? Sjómannskonan, Kata heitir hún, segir snemma í sögunni, að hún skilji það varla sjálf hvers vegna hún lætur elskhugann unga, sem er sestur upp hjá henni, komast upp með yfir- þyrmandi frekju og dólgshátt. Það er ekki nema von að hún segi svo, því bæði í því dæmi og ýms- um öðrum sýnist Kata fyrst og fremst sjálfri sér verst. Og vantar svo sem ekki að menn heyri úr daglegu lífi dæmi sem þessu eru skyld. En hitt er svo lakara, að í sögunni tekst ekki að varpa um- talsverðu skilningsljósi á lífs- hlaup manneskju eins og Kötu. Ekkert líklegra en lesandinn fari sjálfur að sækja í einhverjar klisj- ur um „sjálfseyðingarhvöt" eða „meðvitundarleysi“ kvenna, eða réttara sagt - sumra kvenna. Agnesjóna Maitsland hefur fest á blað ýmislegt úr lífsstríði Kötu sem kemur kunnuglega fyrir sjónir sem fýrr segir. Og frásagan vindur sig áfram sæmilega lipur- lega. Mikið lengra kemst hún ekki. Og henni hættir til að falla fyrir formúlum um tilfinningar sem eru ekki langt frá Sönnum reynslusögum af ýmsu tagi. „Ég hvorki elska né hata Magga“ segir Kata um aðaldrullusokk- inn. „Ég hafði kastað perlum fyrir svín með því að eyða ást minni og hatri á þessa lítilmót- legu persónu" segir hún um sinn' fyrsta karl. Mestan næmleika sýnir höf- undur í lýsingunni á sambandi móður og tveggja bama hennar, sem em, þrátt fyrir allt, hérumbil einu málsaðilar sem vonarglætu má tengja við. _AB Ekki alls fyrir löngu Kristján frá Djúpalæk: Á varinhell- unni. Bemskumyndir frá Langanes- ströndum. Skjaldborg 1984. Kristján skáld frá Djúpalæk hefur bætt bók við það mikla safn bemskuminninga, sem minna ís- lendinga rækilega á það, hve stutt er síðan þeir gengu í gegnum sína byltingu, lífskjarabyltinguna. Sögusviðið er „nyrstu strendur“ og tíminn er þriðji áratugur ald- arinnar. Og enn er það þrúgandi fátækt sem fyrst og sfðast vakir yfir lífi drengs sem er að feta sig áfram út í tilveruna. Bókin geymir ýmsar elskulegar og ljóð- rænar myndir eins og títt er um bemskuminningar: „flestir sjá bemsku sína gegnum lituð gler- augu“, segir þar. En samt verður ekki sagt, að í bókinni sé fegrað það mannlíf sem var - um það má vísa til kafla eins og „Ljósaskipti" þar sem segir frá „ómældu sálar- stríði“ sem fátæktin veldur og svo því hvemig hún „lítillækkar hverja persónu". Vissulega em endurminningar Kristjáns frá Djúpalæk um margt keimlíkar minningabókum sem fjalla um svipaða tíma og aðstæð- ur. Ungur drengur er að kynnast ýmsum undmm veraldar, hann lærir sambúð við dýr og menn, ljós og myrkur. Sérkenni bókar- innar em svo helst þau, að fróð- leikssamtíningi er haldið í skefjum en meir stunduð ljóðræn samþjöppun. Stundum er vikið að spaugilegum tíðindum eins og þegar sprittunnu rekur og sveitin öll fer á hvolf í miðju vínbanni. Viðfelldna glettni er líka að finna í þeirri sjálfsmynd af orðhvötum strák sem höfundur kallar „svart- an sauð“ í sinni fjölskyldu. Á.B. Öryggi i umferðinni hyggist á mörgum atriðum. Eitt þcirra cr að hafa góða yfirsýn yfir veginn í myrkri og misjöfnum vcðrum. Halogcn bílaperan frá Ring gcfur tvöfalt betri lýsingu en venjuleg bílapera og eykur þvi öryggi þitt verulega. við boðið halogcn pcruna frá Ring HEKLAHF Laugardagur 1. desember 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.