Þjóðviljinn - 20.01.1985, Blaðsíða 16

LEtÐARAOPNA
Emafreksíþróttir
hœttulegar heilbrigðinu?
Spjallað við kunna íþróttamenn um œfingar, matarœði,
hjálparmeðul og fjölskyldulíf
Jón Páll Sigmarsson
Lítill tími
fyrir fjölskylduna
„ Ég æfi svona sex til sjö
daga vikunnar, allt áriö, kraft-
lyftingarog alhliöa vaxtar-
rækt. Ég æfi alltaf, allatólf
mánuöi ársins, og tek mér
engin hlé eöa f rí frá æfingun-
um,“ sagöi Jón Páll Sigmars-
son aflraunamaöurinn kunni.
„Fæðan skiptir miklu máli, ég
borða mikinn og fjölbreyttan
mat, úr öllum fæðuhringnum, og
reyni að taka eitthvað af öllu.
Maturinn er oft ekki sérlega
girnilegur en það er mest uppúr
því lagt að hafa hann sem hoílast-
an. Jú, jú, ég mágæða mér ástór-
steikum, ég er einmitt harður í
þeim! Þetta át gefur manni
mikið, maður fær hrikalegan
kraft af þessu öllu sarnan!"
- Petta hlýtur að vera kostnað-
arsamt.
„Jú, einmitt þessa dagana er
matarkostnaðurinn fyrir mig ein-
an um þúsund krónur á dag. Það
er að vísu ekki alltaf svona mikið,
en er nauðsynlegt þegar ég er að
byggja mig upp fyrir stórmót (Jón
Páll var að búa sig undir áttþraut
sterkustu manna heims í
aflraunum þegar við ræddum við
hann).“
- Notarðu einhver hjálparmeð-
ul?
„Já, ég borða protein. Það er í
duftformi og er síðan blandað
saman við mjólk og eitthvað
bragðbætandi. Þetta er ekki beint
gott á bragðið! Annars nota ég
hjálparmeðul sáralítið, svona að
öllu jöfnu. Vítamínin eru svo
rosalega dýr, eins og prótein, og
ég hef einfaldlega ekki efni á að
kaupa eins og ég þyrfti. Fyrir mót
reyni ég að kaupa mikið af þessu
og skófla því í mig. Starfsemin er
svo mikil að ekki veitir af.“
- Óttastu aldrei að þegar þú
hættir keppni muni líkaminn eiga
erfitt með að aðlagast nýjum lífs-
háttum?
„Ég hóf íþróttaiðkun 5 ára og
þekki því ekki annað en að vera í
góðu formi, ég sætti mig ekki við
annað. Þó ég hætti keppni mun
ég ekki hætta að æfa, minnka
Jón Páll Sigmarsson: Harður í stórsteikunum.
kannski æfingarnar. Ég hef gam-
an af að vera í einhvers konar
þjálfun, hvort sem það verður að
klífa fjöll eða eitthvað annað“.
- Hefurðu einhvern frítíma
fyrir sjálfan þig og fjölskylduna?
„Ja, ég hef náttúrulega nóttina
með konunni en hún fer að vinna
klukkan 7 á morgnana og þá sé ég
um heimilið með Sigmari syni
mínum til eitt eða tvö. Þá kemur
konan heim, ég fer á æfingu og
síðan að vinna og kem heim um
miðnættið. Um helgar vinn ég oft
á Hótel Borg og kem þá heim
svona klukkan fjögur á morgn-
ana. Helgarfrí gefast ekki nema
þegar stutt er í mót. Þá vinn ég
bara fjóra daga í viku og er aðeins
meira heima - þá er ég harður í
eldhúsinu og þar er mig að finna.
Tíminn til að sinna fjölskyldunni
er lítill og það er stór galli við
þetta“.
- Hver eru þín framtíðarplön,
eftir að keppnisferlinum lýkur?
„Ég hef engin sérstök áform
um framtíðina sem ég gef upp,
það er ekki allt á hreinu. Fæst orð
bera minnsta ábyrgð og ég er
ungur ennþá, aðeins 24 ára. En
ég hyggst leggja metnað minn í að
sjá mér og mínum farborða, sjá
fyrir fjölskyldunni, og að vera
áfram eitthvað viðloðandi við
íþróttir. - VS
LEIÐARI
Fórum varlega í afreksíþróttir
Þaö alþjóðlega orö sem notaö er yfir íþróttir, -
sport, - mun vera dregið af latnesku sögninni
portare, sem þýðir nánast aö skemmta sér.
Sem betur fer má kenna hinnar upprunalegu
merkingar meðal flestra þeirra sem stunda
íþróttir og njóta þeirra á annan hátt.
Hinu er ekki aö leyna aö á síðustu árum og
áratugum hefur orðið til heil vísindagrein um
afreksíþróttir, þarsem ekkert hefur verið til spar-
að til að íþróttamennirnir komist hraðar, fljótar,
lengra en hinir. Stórþjóðirnar og fyrirtækin
leggja gífurlegt fjármagn í íþróttirnar og það er
mála sannast að stundum hefur gleymst hver
verða afdrif íþróttakappanna sjálfra; líkamleg
og andleg velferð þeirra hefur skipt minna máli
heldur en sigurinn í dag.
Reyndar mun kappsemin og tillitsleysið
gagnvart íþróttamönnum ekki hafa verið miklu
minni fyrr á öldum. Þannig eru til dæmis sögur
sagðar af strangri þjálfun og vinnu íþrótta-
manna á Ólympíuleikjunum til forna, svosem
segir í sögunni um þjálfara sem meinuðu
íþróttamönnum að þiggja kvöldverðarboð, þar-
sem umræður um flókin viðfangsefni orsökuðu
höfuðverk og drægju því úr möguleikum á ár-
angri í keppni.
Að sjálfsögðu er eðlismunur milli þeirra
íþrótta sem þúsundir og miljónir manna stunda
sér til gagns og gamans og þeirra afreksíþrótta
sem við fylgjumst með í gegnum fjölmiðla -
okkurtil skemmtunar, án þess máske að hugsa
um hvað býr á bak við. A þessari öld hefur sú
þróun orðið að stjórþjóðir leggja sérstaka
áherslu á að finna og þjálfa upp íþróttamenn,
afreksmenn sem eiga að verja heiður viðkom-
andi ríkis. Tækninni bæði við að hafa uppá af-
reksfólkinu og að þjálfa það hefur fleygt fram,
og segja má að afreksíþróttafólki stórþjóðanna
sé einfaldlega fórnað fyrir árangurinn.
Fyrir löngu hafa tölvur verið teknar í gagnið
sem mæla út nákvæmlega réttu hreyfingarnar,
kjörþyngdina, stökkkraftinn, sálræn keppnis-
þjálfun getur verið stíf og ofboðsleg, vefir og
vöðvar eru jafnframt styrktir með lyfjagjöfum og
hormónagjafir og vítamínsprautur eru daglegt
brauð með próteinneyslu. Sums staðar bæði í
Austur-Evrópu og á Vesturlöndum er byrjað að
velja út úrvalsíþróttafólkið í frumbernsku; fimm
ára gömul börn fá stranga þjálfun. Og frá blautu
barnsbeini er stefnt á úrvalslið ríkisins: risa í
körfubolta, kjörþyngdina 130 kg í kúluvarpi, 200
kg skrokka í fangabragðaglímu. Og stundum
virðast rannsóknastofur íþróttaheimsins búa
fremur út skrímsli en menn, afnáttúrafólk þann-
ig að vekur fremur óhug en aðdáun.
Á Vesturlöndum hafa stórfyrirtæki tekið yfir
veigamikla þætti íþróttastarfseminnar og frá al-
menningsíþróttum til afreksíþrótta er langur
vegur orðinn. Smám saman hefur áhuga-
mennskan vikið fyrir atvinnuíþróttum og Ólymp-
íuleikarnir í Los Angeles í fyrra báru stórfyr-
irtækjunum og veldi þeirra í íþróttaheiminum
glöggt vitni. Auðvitað hafa íslendingarekki farið
varhluta af þessari þróun; íslensku stórfyrir-
tækin styrkja íþróttasambönd og einstaklinga til
ýmissa afreka. Auglýsingar eru komnar á peys-
urnar hjá handknattleiks- og knattspyrnuliðun-
um og þannig mætti lengi telja. Engu að síður er
enn gjá á milli íslenskra afreksíþróttamanna og
erlendra, bæði hvað varðar þjálfun, uppeldi,
fjármagn og aðstöðu.
Um leið og Þjóðviljinn hvetur til varfærni
gagnvart þessari þróun í íþróttaheiminum,
bendum við á að afreksíþróttamenn eru undir
gífurlegu álagi.
Þeir afreksíþróttamenn sem hætta keppni er-
lendis hafa oft skelfilega sögu að segja. Enginn
dagur í lífi mínu er sársaukalaus, segir einn
þýskur handknattleikskappi eftir að hafa talið
upp nefbrot, beinbrot á höndum og fótum,
vöðvaslit og sinaslit. Og fjölmargir íþróttamenn
hafa hrunið niður líkamlega og andlega eftir
glæsilegan feril. Sumir þeirra ganga svo langt
að segja að þarsem afreksíþróttirnar byrja hætti
heilbrigðið að vera til. Á þeim íþróttamarkaði
sem er í þenslu í dag er fólk, fólk sem á rétt á
hamingjusömu lífi einsog aðrir. -óg